'Klachten en onwaarheden over groot-onderhoud Leiden-Noord' STEEDS Enquête gehouden onder circa 100 bewoners DONDERDAG 9 FEBRUARI 1989 LEIDEN LEIDEN - Een regen van klachten over de groot-on derhoudsbeurt in Leiden- Noord (Irenestraat en om geving). Dat is het resultaat van een enquête die op ini tiatief van bewoner J. Era des in de wijk is gehouden. Daarnaast meent hij dat er onwaarheden zijn verteld door woningbouwvereni ging De Eendracht en haar advocaat. De huizen in Noord (pro ject van 222 woningen), ei gendom van woningbouw vereniging De Eendracht, hebben bijna een jaar gele den een opknapbeurt heb ben gekregen. De werk zaamheden zijn uitgevoerd door het Leiderdorpse be drijf Arbouw. door Henk van der Post Hoewel die opknapbeurt alweer enige tijd geleden plaatshad, is het laatste woord er nog niet over ge zegd. Binnenkort dient voor de Haagse rechtbank een (schriftelij ke) procedure tussen Erades en de bouwvereniging. Hij kruiste al eer der juridisch de degens met De Eendracht. Hij verloor vorig jaar een kort geding en werd gedwon gen mee te werken aan de opknap beurt. Hij werd veroordeeld tot de proceskosten. De Leidenaar is in hoger beroep ge gaan. De zaak dient in maart. Hij meent dat het woongenot van zijn woning na de onderhoudsbeurt achteruit is gegaan. Bovendien be schuldigt hij de woningbouwvere niging van leugens tegenover de bewoners en de rechter. Om steun te verzamelen voor zijn kritiek is hij met twee vrienden, Bram Bijl en Dick van Wijk, de buurt inge gaan. "Wij hebben zo'n honderd van de 222 huizen bezocht. Toen zijn we maar gestopt. We hebben geen en kele woning gevonden waar de gasleidingen waren vernieuwd. En dat zou gebeuren, zo is tijdens het vorig jaar gevoerde kort geding naar voren gebracht door de advo caat van De Eendracht", aldus de drie mannen die in Noord de en quête hebben gehouden. Gasleidingen Het was hen vooral te doen om die gasleidingen, om te bepalen op welke schaal die in de 222 wonin gen in Leiden-Noord waren ver vangen. "Maar daarbij stuitten we ook op veel andere klachten en za ken die volgens ons niet door de beugel kunnen. De bouwvereni ging kondigde onder meer aan dat in alle huizen verlaagde brandveili ge plafonds zouden worden aange bracht. Wij hebben huizen gezien waarin nog gewoon de oude schrootjesplafonds zitten. Dus zo dringend was dat kennelijk ook niet". De enquete leverde meer op: "Er zijn ramen die slecht sluiten; de aluminium schuifpuien gaan moei lijk open en dicht; doucheputten stinken; mensen klagen over slech te afvoer; (achter)tuinen liggen on gelijk en tegelwerk is soms niet vernieuwd; de zaak is slecht afge werkt; één huis heeft helemaal geen nieuwe keuken gekregen". Tijdens het kort geding dat in ja nuari van het vorig jaar diende, bracht mr. J.F. Langelaar van het Leiderdorpse advocatenkantoor Teekens namens de bouwvereni ging naar voren: "De gas- en elek triciteitsleidingen zullen bij een controle door het Energiebedrijf zonder meer worden afgekeurd. Vaak is er nog sprake van net door de beugel kunnende situaties". In de stukken die dienen voor de rechtszaak in maart aanstaande schrijft mT. Langelaar dat Erades liegt als hij zegt dat er in zijn wo ning geen gasleidingen zijn ver nieuwd. Alhoewel zowel' door be stuurder C. Hoogeboom van De Eendracht als de heer W. Ista van het Leidse architectenbureau Berg van der Herms wordt bevestigd dat er geen gasleidingen zijn ver nieuwd, houdt de advocaat voet bij stuk. Ten behoeve van de rechts zaak in maart schrijft hij: "Tussen neus en lippen door beweert Era des nog dat de gasleidingen in zijn woningen in het geheel niet zijn vernieuwd. Zulks is ten ene male onjuist. De gasleidingen zijn wel degelijk vernieuwd". Irritatie Advocaat Langelaar reageert geïrriteerd als hem wordt voorge legd dat dat waarschijnlijk een leu gen is. Hjj heeft zich gebaseerd op informatie die door de woning bouwvereniging is aangereikt en gaat er van uit dat die juist is. Een paar dagen later hoort Erades via zijn eigen advocaat mr. L. Spren- ger dat Langelaar boos is dat hij stukken aan de krant heeft gege ven. Volgens Langelaar hoort dat niet zolang nog wordt gewacht op een uitspraak van de rechter. Sprenger is evenwel van mening dat het een openbare zaak betreft. De jurist van De Eendracht be schuldigt deze krant voorts van eenzijdige berichtgeving over de zaak Erades. Hij heeft het dan over berichten die eerder in deze krant verschenen, dat naar aanleiding van een incident in de woning vai. Erades. Die kreeg halverwege vo rig jaar volgens eigen zeggen een stroomstoot, terwijl hij bezig was zijn handen te wassen. Volgens zo wel Erades als buurvrouw Van Wijk sijpelde er douchewater van haar bovenwoning naar de bene denwoning van Erades en kwam dat water in de leidingen, hetgeen mogelijk de stroomstoot heeft ver oorzaakt. Op de muren en in lam pen was het vocht waarneembaar. "De berichtgeving is door Era des (opzettelijk) verdraaid" en "Dat is klakkeloos overgenomen door de krant", aldus Langelaar volgens wie het uitgesloten is dat na de opknapbeurt nog lekkages in de woning zijn voorgekomen. Het EBR, dat na het incident pools hoogte kwam nemen, stelde even wel vast dat er problemen waren in de woning van Erades als gevolg van lekkages in de douche van de buurvrouw. Een paar weken later werd de douche van mevrouw Van Wijk vervangen. En dat was vol gens Erades dus na en niet vóór de onderhoudsbeurt. Volgens De Eendracht was de oude douche bij mevrouw Van Wijk op haar verzoek blijven zitten. Er hoefde tijdens de groot-onder houdsbeurt dan ook geen monteur in de douche te zijn, zodat de schuld voor de lekkage moeilijk in de schoenen van de bouwvereni ging of de aannemer kan worden geschoven. De beide Irenestraat- bewoners zeggen dat ze voor de op knapbeurt nergens last van had den. Lekkages Overigens was Erades niet de enige bij wie het douchewater via de elektriciteitsleidingen naar be nenden sijpelde. Dat gebeurde ook bij de bewoonster van het pand Ju- lianakade 3, die haar naam om pri- véredenen liever niet in de krant wil hebben. "Toen ik Arbouw daarop attent maakte, kreeg ik te horen dat ik maar korter moest douchen. Hoog uit drie minuten douchen, dan zou ik geen last meer hebben van lek- kages.'Tot twee keer toe is het pla fond in de gang vernieuwd als ge volg van lekkages. Over de douche ben ik nog niet tevreden. Ik wacht nu al maanden tot ze die komen af maken". De bewoonster van de Juliana- kad'e zegt maanden in de rotzooi te hebben gezeten: "De schoorsteen werd opgeknapt. We zijn bijna ver gast. Bleek dat er bij elkaar een em mertje puin in de schoorsteen was gevallen waardoor kolendamp was ontstaan. De elektriciteit is nog niet in orde. Op een kamer durf ik het licht niet aan te doen omdat de boel daar niet in orde is. Elke week slaan er wel een, paar stoppen door". Ze loopt naar buiten en trekt de voordeur open. De deur is geschil derd, maar alleen het gedeelte dat zichtbaar als de deur gesloten is. Als de deur open staat valt op dat op het gedeelte dat normaal achter de deurlijst verdwijnt nog steeds de oude verf zit. Vervolgens wijst ze naar het dak: "Kijkje kan wel zien wie hier poen hebben". Bijna alle woningen aan de Julianakade hebben een ont- luchtingspijp boven de douche ruimte zitten. Maar niet aan de Juli anakade 3 en een paar andere hui zen aan die straat: "Tegen mij zei den ze dat ik het raampje maar moest openzetten". De bewoonster kan maar moei lijk geloven dat zo'n ontluchtings- pijp buiten de opknapbeurt valt en dat anderen daarvoor speciaal heb ben betaald. "Bij dat extra betalen, plaats ik ook zo mijn vraagtekens. Veel buren van mij hebben licht in de schuur gekregen. Daarvoor moesten ze extra aan Arbouw beta len, maar niemand kreeg een kwi tantie. Dat gold ook voor ander werk. Als je maar handje-contantje betaalde kon alles". Dwars Ook de drie enquêteurs hebben in de buurt meer ldachten gehoord over het verrichten van meerwerk door de aannemer zonder dat er kwitanties werden uitgeschreven. Dat geld zou direct aan het perso neel zijn betaald. Bewoner G. Keereweer, die al 35 jaar in de Irenstraat woont, heeft ook zo zijn bedenkingen tegen de onderhoudsbeurt. Hij heeft de twij felachtig eer dat hij - naar eigen zeggen - de enige woning in- de buurt heeft waar de wc dwars is ge plaatst. De 77-jarige legt uit dat het hem daardoor veel meer moeite kost in het toilet te komen. Over de manier waarop de nieu we riolering in het huis is gelegd, is hij ook niet erg tevreden. Het oude riool is blijven zitten en er is door het toilet en de kelderkast gewoon een nieuwe plastic afvoerbuis ge legd. De afwerking is volgens Kee reweer ook slecht geweest. Overal waren gaten die niet of niet fat soenlijk werden dichtgesmeerd. Een klacht die ook elders in de wijk wordt gemeld. De tuin en het pad achter het huis heeft de bejaarde Leidenaar zelf maar een beetje gelijk ge maakt. "Maar verderop in de straat kwamen er wel twee vrachtwagens met grond en zand en kwamen vak lui dat doen. Ik moest alles zelf doen. Maar zo gaat dat. Als je dwarsligt en niet meewerkt dan pakken ze je", aldus Keereweer die daarmee doelt op de woningbouw vereniging De Eendracht. Uit de enquête blijkt volgens Erades ook dat sommige menseji bang zijn om hun mond open te doen. "We zijn op verschillende adressen geweest waar mensen ons hebben gevraagd geen ophef te maken over de klachten die ze heb ben". De bouwvereniging werkt vaak met het Leiderdorpse bouwbedrijf Arbouw. Het bedrijf is ook inge schakeld bij het verrichten van groot onderhoud aan de Hoven (eveneens omgeving Willem de Zwijgerlaan). Hoewel de bewo nerscommissie daar aanvakelijk zelf de hort op wilde om een aanne mer te zoeken, werd dat door De Eendracht tegengehouden: over het bouwbedrijf geen inspraak. Dat werd dus Arbouw. In de Noor der Koerier van december schrijft de bewonerscommissie van de Ho ven daarover: 'Nu daar (op Ar bouw, red.) kwam veel kritiek op van bewoners uit De Kooi, Zeehel denbuurt en Noord. De bewoners commissie bleef na onderling over leg achter de woningbouwvereni ging staan". De ledenraad van De Eendracht steunt eveneens de keu ze Van het bouwbedrijf. Pottekijkers Ook in Noord functioneerde een bewonerscommissie en was ook de Stichting Welzijn bij de groot-on- De woningen aan de Irenestraat in Leiden-Noord die alweer een jaar ge leden een groot-onderhoudsbeurt hebben gehad. De voortuinen in deze straat zijn inmiddels opgehoogd, in andere straten moet dat nog gebeu ren. (foto Jan Holvast) derhoudsbeurt betrokken. De klachten zijn voor medewerker Pe ter de Vreede van die stichting nieuw: "Ik had de indruk dat par tijen tevreden waren over de ma nier waarop de onderhoudsbeurt in Noord was aangepakt. Er waren een paar klachten, maar die zijn volgens mij verholpen. Dat er nu nog klachten zijn, daarvan ben ik niet op de hoogte". Bewoner Erades heeft zich met de opknapbeurt aanvankelijk niet bemoeid, ook niet met de bewo nerscommissie: "Ik leef op mezelf, doe wat ik wil en houd niet van pot tekijkers in mijn huis. Daarom wil de ik ook niet meewerken. Mijn huis was prima in orde en ik zag geestelijk erg tegen de rommel op". Erades is ook iemand die vaak op pad is. Hij deed geen pogingen om in contact te komen met de bouw vereniging, hoewel die daartoe her haalde pogingen ondernam. De ad vocaat van De Eendracht daarover tijdens het kort geding in januari 1988: "Het feit dat hij (Erades, red.) nooit thuis was, kon goed worden geconstateerd toen de werkzaam heden in de Irenstraat op gang wa ren gebracht. Recht tegenover de woning van Erades werd de keet van de uitvoerders geplaatst die al dus de gehele dag uitzicht hadden op de woning van Erades. Nimmer werden daar tekenen van leven waargenomen. De Eendracht heeft dan ook sterk het vermoeden dat het hier slechts een zogenaamd postadres gaat". Die conclusie is mede gebaseerd op het feit dat Era- des niet reageerde op aangeteken de brieven. Èrades is boos over de verregaande bemoeienis met zijn privéleven. De Eendracht Bij monde van secretaris A.W. Schüller betreurt De Eendracht dat mensen het kennelijk verstan diger vinden naar de krant te stap pen met hun klachten: "Ze kunnen bij ons altijd terecht. Er zijn specia le klachtenformulieren. De klach ten verbazen ons trouwens. In het begin waren er een paar klachten, maar die zijn toen verholpen en we hebben niets meer vernomen". Schüller voegt eraan toe dat in een aantal huizen bepaalde werk zaamheden door bewoners zijn ge weigerd: "Dat geldt onder meer voor een bewoner die geen nieuwe keuken wenste. Waar schrootjes plafonds zijn blijven zitten, hebben bewoners een nieuwe plafond ge weigerd. Dat geldt ook voor een aantal douches en lavetten". Volgens de secretaris kunnen be woners dergelijke werkzaamheden weigeren: "Maar dat geldt bijvoor beeld niet voor het vervangen van kozijnen. Dan is het behoud van de woning op langere termijn in het geding. Maar als bewoners bepaal de werkzaamheden niet wensten, hebben we daarover niet moeiljk gedaan". Over de problemen op de Julia nakade 3 zegt de secretaris van de bouwvereniging: "Klachten zijn bij ons niet gemeld, niet over de elektriciteit en niet over de douche. De ontluchtingspijp boven de dou che is extra, want in het bestek wordt uitgegaan van ontluchting via deur en raam. Dat het plafond keer in de gang in aantal keren zou zijn vernieuwd, is onbekend. Dat is volgens ons een keer geverfd". Over de tuinen: "De voortuinen in de Irenstraat zijn allemaal opge hoogd, in andere straten moet dat nog gebeuren. De achtertuinen ko men voor rekening van de bewo ners zelf'. Schüller wenst op de zaak Erades niet in te gaan omdat de rechter daarover nog een uit spraak moet doen. P. van Bostelen van het architec tenbureau Berg van der Herms be vestigt het verhaal van Schüller waar het de weigering van bepaal de werkzaamheden door bewoners geldt, onder meer plafonds, keu ken en douches. Ten aanzien van de vervanging van gas- en elektrici teitsleidingen zegt hij dat alleen die leidingen zijn vervangen waarvan het nodig was. Het Leiderdorpse bedrijf Ar bouw laat weten dat de betrokken projectleider op vakantie is en dat het daarom niet in staat is com mentaar te geven op de kritiek uit de wijk Noord. 'De Zwaluw' heeft behoefte aan uitbreiding LEIDEN - Protestants-christelij ke basisschool De Zwaluw aan de Antoinette Kleynstraat in de Ste venshof heeft behoefte aan drie ex tra lokalen. Door de forse toename van het aantal leerlingen, nu 365, groeit de school uit zijn jasje. De lo kalen zijn bij de gemeente aange vraagd en deze maand wordt met het ministerie van onderwijs over mogelijke oplossingen overleg ge voerd. A. Versnel van de Protestants- Christelijke Schoolvereniging in Leiden weet voor het groeien tegen de stroom in, geen verklaring te ge ven. "Het is een goede school, an ders zou ik het ook niet weten. De achterstand die we hadden op de openbare school hier (de Stevens- hofschool) hebben we in drie jaar tijd enorm ingelopen". Hij wijst erop dat de Stevenshof- school 319 leerlingen en 13 lokalen en De Zwaluw 361 en 11 lokalen heeft. "De minister zal over ons probleem een uitspraak moeten doen, misschien moet er nood- bouw komen. De gemeente steunt ons in elk geval". Open dag van kinderboerderij in Merenwijk LEIDEN - Aansluitend op excur sies kaasmaken en melkveehoude rij voor basisschoolleerlingen, wordt op 12 februari de open-dag melkveehouderij gehouden. Be langstellenden kunnen op die dag op de kinderboerderij in de Meren wijk van 12.00 tot 16.00 uur tekst en uitleg krijgen over de verschillen de aspecten van een melkveehou derij. Dit gebeurt onder meer door middel van een dia-serie en een de monstratie kaasmaken. De 1200 leerlingen die voor de excursies naar de boerderij komen, krijgen een aantal opdrachten en vragen die betrekking hebben op de gang van zaken op een melkveehouderij. De'kinderboerderij is gevestigd in de Merenwijk aan Parkzicht 100 in Leiden. Open huis van 'Alba' en WBL LEIDEN Woningbouwvereni ging Leiden en de stichting Alba houden donderdag 16 februari open huis in het nieuwe onderko men dat zij per 1 januari aan het Schuttersveld 9 hebben betrok ken. Tussen 14.00 en 17.00 uur kun nen de werkruimtes worden be zichtigd. Klaverjassen Wijkvereniging Actief houdt donderdag 9 februari een klaverjas- en sjoelavond in het gebouw aan de Berlagestraat 2. Aanvang 20.00 uur, zaal open 19.30 Huisvrouw (I) De kwalificatie truttigheid die veel kleinschalig ogende bouw projecten de afgelopen jaren op gedrukt hebben gekregen doet anders vermoeden, maar toch: bouwen is eigenlijk altijd man nenwerk geweest. Alleen de Vrouwen Advies Commissie be moeit zich sinds jaar en dag met elk bouwplan om het beroep 'huisvrouw' nog een iets andere dimensie te geven. Toegegeven: ook in de bouw wereld heeft de tijd niet stilge staan. Maar, vrouwelijke bouw vakkers, vrouwelijke stede bouwkundigen of vrouwelijke architecten zijn nog altijd dun gezaaid. De gemeente doet daar wat aan door cursussen en pro jecten voor vrouwelijke bouw vakkers op te zetten of vrouwelij ke architecten aan te trekken. Voor velen geeft die toenemende rol van vrouwen in de bouwwe reld nog altijd meer stof om flau we grappen over te maken dan stof tot nadenken over de vraag of vrouwen niet net zo goed op de bouwplaats thuis horen als man- "Vrouwen in de bouw, wat doen jullie nou?" vroegen onder zoekers zich al eens af in een speurtocht naar werk en werker varing van vrouwelijke bouw kundige ingenieurs in Neder land. Dat zouden wij ook wei eens willen weten. Reden om een stukje vrouwelijke bouwprak tijk op de korrel nemen. Onlangs werd namelijk op de hoek van de Oude Rijn met de Middelste gracht (op een deel van het voor malige Ir. Driessenplein) een woongebouw gerealiseerd met 37 driekamerwoningen. De wer kers op de bouwplaats waren al len van mannelijke kunne. Ar chitect van het bouwproject is de Delftse Ingeborg Hoenders (35), van het architectenbureau Hoen ders Partners. Valt aan het woongebouw aan de Oude Rijn nu af te lezen dat het ontwerp van de hand is van een vrouwelijke architect? Met andere woorden: bestaat er zo iets als een vrouwelijke visie op de architectuur? Ingeborg Hoen ders denkt van niet. "Wat voor mij centraal staat is dat ik een po sitieve invloed kan uitoefenen op de bruikbaarheid van een wo ning en een zo prettig mogelijke sfeer kan scheppen voor bewo ners. Dat is niet een typisch vrou welijke opvatting. Ik denk dat mannelijke collega's dat ook kunnen. Veel belangrijker dan de vraag of een architect een man of vrouw moet zijn, vind ik de vraag waar een architect maat schappelijk staat en welke opvat ting hij of zij heeft over architec tuur". Ingeborg Hoenders zegt dat gemeentelijke instanties of op drachtgevers haar nooit* het ge voel hebben gegeven dat ze voor getrokken of achtergesteld werd. "Ik zou het ook niet leuk vinden een opdracht te krijgen omdat ik een vrouw ben. Ik wil als archi tect liever gekozen worden om dat ik bewezen heb wat ik kan, niet om mijn sekse". Een vrouwelijke 'kapitein' wordt op de bouwplaats nog maar moeizaam geaccepteerd. "Met aannemers, opzichters en uitvoerders heb ik nooit proble men", vertelt Ingeborg Hoen ders. Maar bij de bouwvakkers krijg ik vaak het gevoel dat ik hun hele wereldbeeld onderste boven gooi. Dat er een vrouw over de bouwplaats loopt om hen te controleren vinden ze maar niets en dat laten ze blijken ook: een vrouw op het schip, dat wordt zinken". Bouwvakkers kunnen, vol gens Ingeborg Hoenders, moei lijk accepteren door een vrouw op de vingers te worden getikt. "Als een mannelijke collega van mij dat doet is het heel gewoon. Ik vind het daarom niet prettig op de bouwplaats te komen ter wijl ik aan de andere kant juist heel leuk vind het werk dat ik aan de tekentafel heb gedaan te zien groeien. Om die reden zou het wel een goede zaak zijn dat vrouwen meer greep krijgen op de bouw, "als ontwerper, maar ook in de uitvoerende sfeer. Ik denk dat dat zowel voor mannen als vrouwen heel emanciperend werkt". REDACTIE: JAN RIJSDAM, TELEFOON: 161444 Ingeborg Hoenders voor het door haar ontworpen gebouw aan de Oude Rijn: "Ik wil als architect gekozen worden omdat ik bewezen hen wat ik kan, niet om mijn sekse". (toto Jan Holvast) Huisvrouw (2) Nu het gebouw zelf. Het nieuw- bouwcomplex dat Ingeborg Hoenders voor de Oude Rijn- /Middelstegracht heeft ontwor pen bestaat uit twee woonblok ken die samen een scherpe hoek maken, een soort taartpunt dus. De ruimte tussen de blokken is gevuld met twee boven elkaar gelegen maisonnettes. Transpa rante, dwars in de gevel liggende trappenhuizen zorgen er voor dat het geheel een afwisselende aan blik biedt, zonder dat het kneute rig is geworden. Hoenders is er in geslaagd een vloeiende overgang te maken tussen grootschalige ontwikkelingen op het Ir. Driessenplein (een parkeergara ge, discountzaak en straks nog een supermarkt) en de kleinscha lige woonbebouwing aan de Ou de Rijn. Wat in één oogopslag opvalt is de zorgvuldige detaillering. Maar het meest opmerkelijk zijn de contrasterende kleuren waarin het gebouw is uitgevoerd. Het complex is opgetrokken uit een gele baksteen die bij de poort naar een binnenterrein en bij de bergingen is afgewisseld met stroken in een bronskleurige steen. Heel opvallend is de gevel beplating bij de maisonnettewo- ningen die is uitgevoerd in een dambordpatroon van twee dicht bij elkaar liggènde kleuren. Kozijnen van ramen en deuren zijn uitgevoerd in een warme oranjebruine kleur. De trappen huizen zijn daarentegen weer licht en koel door de toepassing van een glaspui met blauwe dek lasten aan de straatzijde, alumi- niumkleurige platen op de bin- nengevel en turquoise hekken langs de trappen. Kortom: een gebouw rijk aan kleur, zonder dat het kakelbont is geworden. De nieuwbouw aan de Oude Rijn mag als een zeer geslaagd project worden beschouwd en als voorbeeld dienen voor de so ciale woningbouw die volkshuis vestingswethouder Tesselaar de komende jaren in de (binnen stad wil realiseren. Belangrijker dan het uiterlijk van de nieuwbouw is de vraag wat de bewoners van hun wonin gen vinden? Er zijn klachten over de gehorigheid. Maar Leny en Bram de Vrind willen graag weten dat ze het verder erg naar de zin hebben in hun (senioren- )woning aan de Middelstegracht. "We zijn er reuze gelukkig mee".

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1989 | | pagina 15