Belastingbetaler VS draait
op voor verlies spaarbanken
Westberlijners zijn klap nog niet te boven
Extreem-rechts put moed uit succes Schönhuber
Kosten beveiliging voor joodse gemeenschap te zwaar
PAGINA 2
DONDERDAG 2 FEBRUARI 1989
WASHINGTON Als poli
ticus probeer je zo nu en
dan wel ^ens wat. Zo kwam
de Amerikaanse minister
Brady (financiën) vorige
week met het idee dat de
spaarders zelf de diep in de
problemen zittende spaar
banken zouden moeten hel
pen. Iedere spaarder betaalt
25 tot 30 cent over elke 100
dollar aan tegoeden, opper
de hij, en dan ziet het er voor
de spaarbanken ineens een
stuk rooskleuriger uit.
Het was of Brady probeer
de een van lood gemaakte
vlieger op te laten. Zelden
werd een voorstel zo una
niem van de hand gewezen.
De banken, de overgrote
meerderheid in het Congres
en de doorsnee Amerikaan
waren allemaal falikant te
gen.
door
Henk Dam
Het was dé grote misser van de eer
ste week van het presidentschap
van Bush, die vrijdag tijdens een
persconferentie haastig mompelde
dat het idee van Brady alleen nog
maar 'een optie', en geen uitge
werkt voorstel was.
Maar niettemin, het afgelopen
weekeinde herhaalde onder andere
de chef staf van Bush, de geslepen
John Sununu, dat de spaarders zelf
toch mogelijk eraan te pas zullen
moeten komen om de spaarbanken
van de ondergang te redden. Waar
op bijvoorbeeld de invloedrijke
senator John Heinz, nota bene een
lid van Bush's eigen Republikeinse
Partij, weer reageerde met: "Dat
kan Sununu nou wel zeggen, maar
voor mij staat dat gelijk met zeggen
dat de patient die op de operatieta
fel stierf, weer volledig zal herstel
len".
Kortom, het voorstel maakt in
het Congres geen enkele kans. Als
de regering-Bush toch zou probe
ren door te zetten, dan zou dat di
rect de eerste - en forse - deuk in het
nu nog zo glanzende image van de
nieuwe president zijn. Want de
Amerikanen zien zo'n heffing niet
ten onrechte als een vorm van be
lasting. En was Bush niet degene
die met z'n "Over m'n lijk. Geen
nieuwe belastingen" de verkie
zingsstrijd tegen Dukakis won?
Maar daartegenover staat: als het
idee van de heffing wordt ingetrok
ken, wat dan? Wat moet de rege
ring doen om de financiële ramp
rond de Savings and Loan (S&L)
banken, de spaarbanken dus, af te
wenden? Nu al zal er een bedrag
van 60 tot 100 miljard dollar op tafel
moeten komen om de doodzieke
spaarbanken weer op de been te
krijgen. Dat bedrag wordt elke
week 1 miljard dollar hoger, dus
snel ingrijpen is geboden.
Dat ingrijpen zal van de federale
overheid moeten komen, want die
staat garant voor de verliezen.
Maar wat voor ingrijpen? De spaar
der laten betalen, is politiek on
haalbaar. De overheid zelf laten be
talen? Ondenkbaar, want er is een
begrotingstekort van 160 miljard
dollar en Bush heeft beloofd dat
gat in vier jaar te zullen dichten. De
spaarbanken laten betalen? Dan
zouden er alleen maar nog meer ka
pot gaan.
Coma
Er is dus geen eenvoudige oplos
sing voor de problemen van de
spaarbanken. Het zijn ook geen
eenvoudige problemen. Van de
3000 S&L banken in Amerika
draaien er ongeveer 1000 met ver
lies. De helft daarvan wordt kunst
matig in leven gehouden, maar be
vindt zich in een onomkeerbaar co-
De andere helft heeft maar een
kleine neergang in de economie
nodig om ook voorgoed verloren te
zijn. En dat terwijl in de jaren van
1980 tot en met 1987 al 373 spaar
banken verdwenen. In 1988 kwa
men er daar nog eens 144 bij.
Hoe komt dat? Veel heeft te ma
ken met de bijzondere positie die
de spaarbanken van oudsher heb
ben ingenomen. Traditioneel ge
bruikten de S&L banken het geld
op de spaarrekeningen om hypo
theken te verstrekken aan huizen
kopers. De andere, 'gewone' ban
ken gebruikten hun tegoeden om
grotere commerciële leningen te
geven aan bijvoorbeeld bedrijven
en projectontwikkelaars. Het was
een nette taakverdeling.
Daaraan kwam een eind door de
hoge inflatie en hoge rente aan het
eind van de jaren '70 en de beginja
ren '80. Ineens kwamen de spaar
banken - goed voor eenderde deel
van de totale Amerikaanse spaarte
goeden - in de problemen.
Want ze hadden al die jaren hy
potheken tegen een vaste rente
voet uitgegeven, en nu werden ze
ineens geconfronteerd met een si
tuatie waarbij ze - in 1981 - gemid
deld 11 procent rente aan hun
spaarders moesten betalen, terwijl
ze zelf maar 10 procent van hun hy
potheeknemers terugkregen.
Vrijheid
Men hoeft niet in het bezit te zijn
van een Praktijk Diploma Boek
houden om te weten dat dat niet
lang kon doorgaan. De spaarban
ken vroegen - en kregen - van de fe
derale overheid toestemming om
op twee manieren iets aan hun ma
laise te doen. Allereerst kregen ze
het recht om hypotheken met een
variabele rentevoet te verstrekken.
En bovendien mochten ze hun te
goeden voor het eerpt ook gebrui
ken voor andere, winstgevender
activiteiten dan hypotheekver
strekking.
Dat laatste hadden ze mede te
danken aan de nieuwe wind die er
in Washington was gaan waaien.
Reagan en zijn vrienden hadden de
verkiezingen gewonnen met de be
lofte de rol van de overheid terug te
dringen, en dat deden ze ook.
Dat betekende onder meer dat
de vele regels waaraan de banken
gebonden waren, voor een belang
rijk deel verdwenen. De achterlig
gende, hard-kapitalistische ge
dachte was, dat een sfeer van vrije
competitie tot een groeiende eco
nomie zou leiden. Het betekende
voor de spaarbanken dat ze de vrij
heid kregen met de gewone ban
ken en met elkaar te concurreren.
Ze hoefden zich bijvoorbeeld niet
meer te houden aan een rente-pla
fond. Zo konden ze beter spaarders
verleiden.
Ze mochten ook de centjes van
hun spaarders steken in bijvoor
beeld grote onroerend-goed pro
jecten, tot dan toe het terrein van
de gewone commerciële banken.
Kortom, ze konden voor het eerst
gaan streven naar maximale winst.
Maar zoiets gaat altijd gepaard met
risico's, en dat is een reden waarom
sommige spaarbanken moeilijkhe
den kregen: ze beschikten gewoon
niet over het soort management
dat gewend is met dergelijke risi
co's om te gaan.
De tweede reden waarom zoveel
spaarbanken rood kwamen te
staan, was dat ze miljarden en nog
eens miljarden stopten in projec
ten in de oliestaten Texas, Louisia
na en Oklahoma.
Toen de olieprijzen begin jaren
'80 begonnen te kelderen, tuimel
den de banken mee. Project-ont
wikkelaars, olieboeren en andere
groot-ondernemers aan wie ze met
een enkele pennestreek honderden
miljoenen dollars hadden geleend,
gingen de een na de ander failliet.
En de spaarbanken konden naar
hun centen fluiten.
Garant
Dat was niet alleen voor de spaar
banken slecht nieuws, maar ook
voor de federale overheid. Want de
meeste spaarbanken zijn via de
overheid verzekerd. Die verzeke
ring houdt in, dat de staat zich ga
rant stelt voor volledige terugbeta
ling van de eerste 100.000 dollar
van elke rekening, mocht een
spaarbank failliet gaan.
De verzekeringen lopen via de
Federal Savings and Loan Insuran
ce Corporation (FSLIC), een orga
nisatie die in 1934, in de crisistijd,
werd opgericht. De bedoeling van
de FSLIC - en van haar zusterorga
nisatie voor de gewone banken, de
FDIC - is altijd geweest de gewone
spaarder het vertrouwen te geven
dat het met het geld op zijn bankre
kening wel snor zit.
Maar in het geval van de FSLIC
is dat niet meer zo. Want die organi
satie is door de problemen met alle
lid-S&L banken nu zelf zo onge
veer bankroet geraakt. Formeel is
het zo dat de federale overheid al
leen maar zoveel hoeft uit te beta
len aan gedupeerde spaarders als
de FSLIC in kas heeft. En de FS
LIC komt aan haar fondsen door
contributies van de aangesloten
spaarbanken.
Maar in de praktijk is de Ameri
kaanse regering gebonden aan vol
ledige terugbetaling (tot een be
drag van 100.000 dollar per reke
ning dus) aan alle spaarders van
een over de kop gegane spaarbank.
Als de regering-Bush dat niet zou
doen, dan zou dat tot de totale in
eenstorting van het vertrouwen
van de Amerikaanse spaarders in
hun banken (ook de gewone ban
ken, want de FDIC is ook niet zo
erg rijk) leiden. Dat kan het land
natuurlijk niet hebben.
Formules
En dus zullen Bush en de zijnen
zelf de chaos van de S&L banken
moeten oplossen. Hoe? Bestaande
regelingen zullen in ieder geval ra
dicaal moeten worden gewijzigd.
Wellicht zal worden gezocht naar
een radicale wijziging van het ga
rantie-systeem. Wellicht zullen de
S&L- en de gewone banken nu he
lemaal op één lijn worden gesteld.
De FSLIC is verder actief op
zoek naar investeerders die, in ruil
voor bepaalde belastingvoordelen,
wel bereid zijn om de slecht draai
ende spaarbanken over te nemen.
Maar uiteindelijk zal er betaald
moeten worden. Er zullen duistere
en ingewikkelde formules bedacht
worden, maar het eindresultaat zal
altijd zijn dat de belastingbetaler
dat mag doen.
En Bush dan, met z'n "Over m'n
lijk. Geen nieuwe belastingen"?
Dat was toen. En dit is nu. In de
echte wereld vind je verkiezingsbe
loften nu eenmaal alleen maar te
rug in oude kranten.
BiLshtijdens zijn verkiezingscampagne: 'Belastingverhoging? Over mijn lijk!
BONN De meeste Westberlij-
ners zijn de klap van zondag nog
niet te boven. Ruim 100.000 kiezers
zorgden ervoor dat de stad de ko
mende vier jaar moet leven met elf
extreem-rechtse Republikeinen in
de raad. Bijna elke avond trokken
vele duizenden mensen door de
stad. 'Nazi's verdrijven, buitenlan
ders blijven' riepen ze. De demon
straties verliepen vrijwel steeds
vreedzaam. De beruchte gemas
kerde chaoten lieten zich niet of
nauwelijks zien. Een zeldzaamheid
in de gedeelde stad.
door
Hans Hoogendijk
Ook in de arbeiderswijken Kreu-
zberg en Wedding, waar de Repu
blikeinen ruim tien procent haal
den, overheerst de katerstemming.
Het lesje dat ze de CDU en FDP
wilden geven, is wel wat al te hard
uitgevallen. Twee Republikeinen
genieten nog na: "Buitenlanders
krijgen handenvol geld als ze ille
gaal binnenkomen en de Duitsers
verhongeren. We hebben snelrech
ters aan de grens nodig om ze tegen
te houden".
En: "De Republikeinen moeten
natuurlijk niet als de nazi's op gaan
treden en we willen ook niet alle
buitenlanders ineens het land uit
gooien, maar er moet wel snel iets
gebeuren. Ik wil niet dat mijn kind
straks de enige Duitse leerling in
een Turkse klas is. Ze hebben hier
in Kreuzberg ook alle winkels in
handen. Wij hebben niks meer te
zeggen".
De grote Turkse minderheid in
'Klein Ankara' meldt zich nauwe
lijks. Ze zijn verbijsterd door de
verkiezingsuitslag, maar hun ge
meenschap is zo groot en zo hecht
dat ze niet echt bang zijn. De mees
te kinderen zijn hier geboren en ge
togen en spreken net zo plat Ber-
lijns als de 'echte' Berlijners. Hun
ouders voelen zich Duits, denken
Duits en betalen belasting in de
Bondsrepubliek. Ze begrijpen de
wereld niet meer.
Bolwerk
Ondanks de opmars van de Repu
blikeinen is Westberlijn niet van de
ene dag op de andere een rechts re
actionair bolwerk geworden. De
problemen in Westberlijn zijn de
problemen van elke grote stad. Bij
na 280.000 buitenlanders op een be
volking van ruim twee miljoen, een
permanente woningnood en dus
huren die de pan uit rijzen en een
werkloosheid van ruim elf procent.
Vorig jaar vestigden zich verder
20.000 Duitstaligen uit Polen en de
DDR in het westelijk stadsdeel.
Deze 'Aussiedler' hebben voor
rang bij de toewijzing van wonin
gen. En dan telt Westberlijn ook
nog 100.000 studenten, van wie ve
len meer uren doorbrengen met de
jacht naar een kamer dan in de col
legebanken. Vaak krijgen zij en an
dere woningzoekers van de ambte
naren te horen 'Kom over vijf jaar
maar terug. We moeten eerst de
Aussiedler onderbrengen'.
De SPD en de Groenen stellen de
CDU verantwoordelijk voor de
daaruit voortvloeiende afkeer van
vreemdelingen. "Je kunt niet, zoals
Kohl, naar Moskou vliegen en daar
zeggen dat alle twee miljoen
Duitstaligen in de Sovjetunie wel
kom zijn en in eigen land absoluut
geen voorzieningen treffen", zei
SPD-lijsttrekker Momper. Het le
verde stemmen op, maar het waren
de Republikeinen die met de groot
ste winst gingen slepen. Opvallend
is dat ze het meeste succes hadden
in de wijken waar de woningnood
het grootst is.
Deze feiten in combinatie met een
stadsbestuur dat van het ene
schandaal in het andere rolde, heb
ben het klimaat geschapen waarin
de rechts-extremisten konden ge
dijen. In de Beierse demagoog
Franz Schönhuber vonden ze voor
het eerst een man met wie ze zich
konden identiciferen. Een keihard
programma, maar een gematigde
presentatie. Niet alleen de mensen
aan de onderkant van de samenle
ving zien hem als de behartiger van
hun belangen, ook veel nationalis
tische jonge christen-democraten,
militairen en politiemannen, die
het zat zijn bij elke demonstratie in
de stad bekogeld te worden met
stenen, zoeken hun heil bij de man
uit Beieren.
De gemiddelde leeftijd van de le
den is 30 jaar. "We zijn dus allesbe
halve een partij van onverbeterlij
ke oude nazi's", zegt Schönhuber.
Franz Schönhuber. (foto anp>
"Het is een domme leugen ons als
rechts-radicaal af te schilderen. Wij
zijn een democratisch gelegiti
meerde partij. Een groot deel van
onze leden is ambtenaar, soldaat of
politieman. Ze hebben allemaal de
eed op de Grondwet afgelegd. Het
is toch nauwelijks aan
dat zij bereid zouden zijn lid te w
den van een partij die zich niet
de Grondwet zou houden".
Over de campagne tegen buiten
landers: "Wij zijn geen vreemdelin
genhaters, maar Duits-vriendelijk.
Daar sta ik garant voor. Wij zeggen:
als we het probleem van de buiten
landers blijven behandelen zoals
het nu gebeurt, dan leidt dat tot wat
we niet willen, namelijk tot vreem
delingenhaat. Wij verlangen invoe
ring van het Zwitserse rotatiemo
del voor gastarbeiders. Dat bete
kent arbeidscontracten van korte
re duur en er zal toch niemand op
het idee komen de Zwitsers nazi's
te noemen. Voor ons is het lot van
een bosarbeider in het Beierse
woud belangrijker dan dat van een
plantage-arbeider in Nicaragua".
Gouden handdruk
Bij veel gefrustreerde Westduit
sers gaat het erin als koek. Maar
Schönhuber is niet primair een Re
publikein. Schönhuber strijdt
vooral ter meerdere eer en glorie
van zichzelf. Hij is een begaafd de
magoog, die na zijn eindexamen
gymnasium als 19-jarige vrijwillig
naar de Leibstandarte SS Adolf
Hitler ging. Na de oorlog verdiende
hij korte tijd zijn geld als toneelspe
ler. Hij kwam in de journalistiek te
recht, hoorde tot de intimi van
Strauss, werd hoofdredacteur van
een krant in München, maakte
daarnaast een snelle carrière bij de
Beierse tv tot iedereen hem liet val
len, omdat hij in zijn boek 'Ik was
erbij' alles over zijn SS-verleden
openbaarde.
Hij kreeg een gouden handdruk
van ruim drie ton, een vervroegd
pensioen van 7000 mark in de
maand en hield tonnen over aan
zijn boeken. Hij heeft huizen in het
sjiekste deel van München, aan het
Beierse Tegernméer en, zoals hij
nooit vergeet te melden, aan de
Turkse Rivièra.
In het totale Duitse ultra-rechtse
spectrum wordt hij gewantrouwd.
De kans dat hij de altijd ruziënde
rechts radicale en neo-nazistische
splinters kan binden, is uitermate
klein. In die kringen heeft de in
1933 geboren neo-nazi Frey de
meeste touwtjes in handen. De
schatrijke Frey, uitgever van een
aantal neo-nazistische dagbladen
met een oplaag van 120.000, en
voorzitter van de Deutsche Volks-
union (DVU), streeft al vele jaren
naar de 'bundeling van alle natio-
naal-bewuste Duitsers'.
Met enig succes. Hij is er recente
lijk in geslaagd de kwakkelende
resten van de in de jaren zestig ta
melijk succesvolle neo-nazistische
Nationaldemocratische Partei
Deutschland, de NPD, aan zijn
DVU te binden. Eerder slokte hij
zes kleine extremistische groepen
op. Rond 16.000 rechts-extremis
ten dansen naar de pijpen van
Frey. Ze moeten wel, want hij heeft
het geld. Maar vertrouwen doen ze
hem niet. De beruchte eerste NPD-
voorzitter Adolf von Thadden
waarschuwde zijn partij al in de ja
ren zestig voor de 'opportunisti
sche zwerver Frey'.
Desondanks hebben NPD en
DVU een minimale programmati
sche consensus bereikt. Hun be
langrijkste programmapunten:
Duitsland voor de Duitsers. Stop
de opmars van legioenen vreemde
lingen. Zet criminele buitenlan
ders en schijnasielanten direct het
land uit. Duitse arbeidsplaatsen
voor Duitse arbeiders. Nu de door
Kohl beloofde 'Wende' is uitgeble
ven en de tegen de levensbelangen
van het Duitse volk gerichte poli
tiek wordt voortgezet, moet er snel
worden gehandeld, zeggen ze. En:
De integratie is nu eigenlijk gericht
tégen buitenlanders, omdat het een
gedwongen germanisering is. An
dere staatsburgers moet de moge
lijkheid worden gegeven hun cul
turele en nationale identiteit te be
houden; niet in de laatste plaats om
hen de terugkeer naar hun eigen
landen te vergemakkelijken. Ook
zij zeggen niets tegen buitenlan
ders te hebben, 'maar Turken ho
ren in Turkije'.
Giftig
De Republikeinen roepen bijna let
terlijk hetzelfde. Het is dan ook
niet voor niks dat NDP en DVU
Schönhuber giftig verweten hun
programma te hebben overge
schreven. Na Schönhubers succes
in Berlijn zal het niet eenvoudiger
worden de partijen onder een dak
te brengen. Mocht het toch lukken,
dan ontstaat er rechts van de CDU-
CSU voor het eerst een net nog le
gitiem machtsblok met dik over de
25.000 leden..Daarom knalden ook
in de hoofdkwartieren van de DVU
en de NDP de champagnekurken.
Dat het kabinet joodse beveili
gingsmaatregelen niet wil steu
nen, vindt directeur R. Naftaniël
van het 'Centrum voor Informa
tie en Documentatie Israël' onre
delijk. PLO-vertegenwoordiger
Afif Safieh wordt behandeld als
ware hij een ambassadeur, ter
wijl hij vooralsnog geen enkele
diplomatieke status heeft,
schrijft Naftaniël in de Nieuws
brief van zijn organisatie.
De kleine joodse gemeenschap
in ons land kan de zware last van
permanente beveiliging niet
meer alleen dragen. Er is in de
loop der jaren 6 miljoen gulden
besteed aan kogelvrij glas, video
camera's en andere elektroni
sche beveiliging. Bijna alle jood
se gemeenschapscentra hebben
een eigen bewakingsdienst.
De Nederlandse overheid
heeft in 1986 eenmalig f. 600.000
bijgedragen aan beveiliging van
joodse gebouwen. In haar reactie
op een aanbeveling van de com-
missie-Hirsch Ballin schreef de
regering vorig jaar dat het bekos
tigen van zulke voorzieningen
primair een zaak is voor de kerk
genootschappen zelf. Vertegen
woordigers van de Raad van Ker
ken waren het enkele weken ge
leden eens met het Overlegor
gaan van Joden en Christenen in
Nederland dat de overheid ver
antwoordelijk stelde voor bevei
liging van joodse gebouwen.
Directeur Naftaniël van het
Centrum voor Informatie en Do
cumentatie Israël vindt het cru,
dat een PLO-vertegenwoordiger
door de politie wordt beschermd
op zichzelf juist maar dat de
joodse gemeenschap, "poten
tieel slachtoffer van diezelfde
PLO of andere Palestijnse orga
nisaties", haar eigen zaakjes
moet opknappen.
Het Proces
Het bestuur van de hervormde
synode heeft de plaatselijke ker
keraden gevraagd een collecte te
houden voor de activiteiten rond
de oecumenische bezinning op
'vrede, gerechtigheid en behoud
van de schepping', in kerkelijke
kringen bekend als 'Conciliair
Proces'. De kosten voor deelne
ming aan nationale en internatio
nale conferenties, totaal f.
215.000, kunnen niet worden be
taald uit de gewone middelen.
In de RK Kerk en de Gerefor
meerde Kerken wordt geen spe
ciale collecte gehouden. Deze
kerken hadden indertijd ook be
zwaar tegen een nationale oecu
menische collecte, waartoe de
Raad van Kerken wilde oproe
pen. In mei is er in het kader van
het Proces een Europese confe
rentie in Bazel. In september
volgt een Kerkendag in Utrecht
en de zogeheten 'wereldconvoca
tie' in Seoul staat volgend jaar
maart op het programma. De
Hervormde Kerk wil uit de col
lecte ook een deel van de kosten
betalen die de Wereldraad van
Kerken moet maken voor de or
ganisatie van dit alles.
De Nederlandse Kerkendag
over het 'Conciliair Proces' is op
zaterdag 16 september in
Utrecht. De uitnodigingen aan
de plaatselijke gemeenten en pa
rochies en naar allerlei verwante
organisaties gaan begin februari
de deur uit, zo deelde het secreta
riaat Kerkendag mee (A. van
Ostadelaan 2a, 3583 AJ Utrecht,
postbus 85237, 3508 AE Utrecht,
030-518752).
De opzet van de -Kerkendag
ligt nog niet in detail vast. Glo
baal ziet hij er zo uit: gezamenlij
ke opening, prioriteiten-pro
gramma's over de onderwerpen
machtsongelijkheid tussen vrou
wen en mannen, verarming in
Nederland, honger en schulden
last van de Derde Wereld, racis
me uit en thuis, vijandschap tus
sen Oost en West en verspilling,
vervuiling en vernietiging van de
natuurlijke bestaansbronnen.
Verder podiumgesprekken,
workshops, een markt en een
apart kinder- en jongerenpro
gramma. De dag wordt gezamen
lijk liturgisch afgesloten.
Er worden op 16 september in
Utrecht meer dan 16.000 mensen
verwacht.
Biografie Alfrink. Op ver
zoek van de uitgeverij Arbor in
Baarn is de kerkhistoricus dr. A.
H. M. van Schaik begonnen met
de voorbereidingen voor het
schrijven van de biografie van
kardinaal B. J. Alfrink (1900 tot
1987), die van 1955 tot 1976 aarts
bisschop van Utrecht was.
Naast het bestuderen van
bronnen en literatuur worden ge
sprekken gevoerd met mensen
die de kardinaal persoonlijk heb
ben gekend en/of met hem heb
ben samengewerkt. Daarbij zul
len zij die de langste periode met
Alfrink in contact zijn geweest
voorrang krijgen.
Mission 90. Meer dan 10.000
jongeren worden verwacht op
het congres 'Mission 90' van The
European Missionary Organiza
tion van 28 december dit jaar tot
2 januari volgend jaar in de Jaar
beurs in Utrecht. De beweging
spreekt nu al van het grootste
vijfdaagse christelijke congres,
ooit in Nederland gehouden.
Mission 90 wordt het vijfde
congres in zijn soort. De eerste
drie waren in Lausanne (Zwitser
land), het vierde in 1987 in
Utrecht. Volgens voorzitter Sil-
vano Perotti is het doel van deze
congressen, jongeren van Euro
pa te informeren over de geeste
lijke noden in onze wereld en
hen te stimuleren zich in te zet
ten voor wereldwijde evangelie
verkondiging.
Thema van het congres is:
'Wees sterk'. Dertig sprekers uit
de hele wereld zullen het op hun
manier uitwerken. De deelne
mers kunnen uit twintig 'semi
nars' kiezen, waarin onderwer
pen worden behandeld als ont
wikkelingswerk, medische en
technische hulpverlening, de
media, occultisme en sociale ac
tie. Internationaal bekende ar
tiesten zullen een aantal optre
dens verzorgen. Daarnaast komt
er nog een grote zendingsten
toonstelling, waaraan meer dan
250 christelijke organisaties
deelnemen.
(Voor verdere informatie: Mis
sion 90, postbus 128, 3454 ZJ De
Meern).
Navigators. Het jongeren
werk van de Navigators ('Cap
tains Club') houdt op zaterdag 4
maart van 10 uur tot half 5 in de
Emmaschool aan de Coolsma-
laan 7 in Driebergen een contact
dag voor clubleiders (echtparen),
medewerkers en kringleiders.
Spreker is ds. W. C. van Dam
over 'jongerenpastoraat en oc
cultisme'. 's Middags zijn er
werkgroepen (zoals werken met
kringen, in de kerk en met de en
keling).
(Voor meer inlichtingen: Cap
tains club, postbus 18, 3970 AA
Driebergen, 03438-20104).
'Vrouwen en de schulden
crisis'. Onder dit motto houden
de provinciale afdelingen van de
Gereformeerde Vrouwenbond,
de Vrijzinnig-hervormde Vrou
wenfederatie, het Vrouwen-Zen
dingsthuisfront en de Hervorm
de Vrouwengroep in samenwer
king met de landelijke stichting
'Vrouw-Kerk-2/3 Wereld' (VKW)
een informatiedag op dinsdag 7
februari van 10 tot 3 uur in het
Hendrik Kraemer Instituut in
Oegstgeest (Leidsestraatweg
11).
Centraal staat de vraag wat de
invloed is van de economische
crisis op het leven van vrouwen.
Mevrouw R. Brouwers van de
stichting VKW zal spreken over
het ontstaan van de schuldencri
sis en ook geven twee vrouwen
die van een minimum moeten
rondkomen, hun kijk op de situ
atie.
(Voor inlichtingen en opgave:
stichting VKW, Kromme Nieu
we Gracht 10, 3512 HG Utrecht,
030-331277).
Hervormde Kerk: aangeno
men naar Vlaardingen (zieken
huispastoraat) A. H. van Erp
Maassluis. Gereformeerde
Kerken: aangenomen naar Dui
ven (Samen op weg) mevrouw F.
Zeelenberg-van Middelkoop
Benschop. Gereformeerde
Kerken Vrijgemaakt: beroepen
te Groningen T. K. van Eerden
Kantens.
