'Verhandelde schedels
kunnen door iedereen
zijn geprepareerd'
I
Hoop op democratie
in Burma vervaagt
Zuidafrika is uit op een burgeroorlog in Namibia"
Geen Sheü-olie meer voor kerk- en wijkgebouwen
PAGINA 2
MAANDAG 30 JANUARI 191
Leidse professor dr. A. Huson:
LEIDEN - "Het is de vraag of de verhandelde lichaamsdelen wel anatomisch snijmateri-
aal zijn. Ik heb ze niet persoonlijk gezien, maar op basis van informatie van collega's die ze
wel hebben gezien, èn de beelden op televisie, twijfel ik er sterk aan of de hoofden profes
sioneel zijn behandeld. Ze zijn dusdanig ruw geprepareerd, dat in principe iedereen het
gedaan kan hebben".
Prof. dr. A. Huson, hoogleraar ana
tomie en embryologie en voorzitter
van het bestuur van de vakgroep
anatomie van de Leidse universi
teit, staat aan het hoofd van het
anatomisch embryologisch labora
torium in Leiden. Twee dagen na
dat journalisten van KRO's Brand
punt het verhaal over hun aankoop
van geprepareerde mensenhoof
den de ether hebben ingeslingerd,
doet hij met zijn theorie nog een
schepje bovenop de onverkwikke
lijkheid van de zaak. Immers, als
het materiaal niet afkomstig is uit
een anatomisch instituut en niet of
ficieel ter beschikking van de we
tenschap is gesteld, waar komt het
dan wel vandaan? "Geen idee, alles
is dan mogelijk. Dat maakt het in
derdaad nog luguberder".
door
Simone van Driel
Huson geeft toe dat de 1
delijke leeftijd van de verhandelde
hoofden (twee tot vier jaar) tegen
zijn theorie zou kunnen pleiten.
"Het is moeilijk daarover iets te
zeggen omdat ik de leeftijd van het
materiaal niet zelf heb kunnen
vaststellen. Je kunt je voorstellen
dat de lichaamsdelen ergens an
ders opgeslagen hebben gelegen.
Maar als ze werkelijk zo oud blij
ken te zijn, moet je misschien wel
aan een anatomisch instituut den
ken. Het lijkt mij echter onwaar
schijnlijk".
Bron
Wat de bron van het menselijk
materiaal ook mag blijken te zijn,
uit het Leidse anatomisch labora
torium (waar studenten genees
kunde en gezondheidsweten
schappen praktisch anatomisch
onderwijs krijgen), Jcomt het vol
gens Huson niet. "Voor die stelling
zijn verschillende redenen aan te
voeren, maar daarover wil ik niet
veel zeggen. Er loopt immers nog
een gerechtelijk onderzoek", aldus
de hoogleraar, die inmiddels ook
door de politie is verhoord.
Wel wil hij kwijt dat "de hele be
handeling van het verkochte mate
riaal het hoogst onwaarschijnlijk
maakt dat het bij ons vandaan
komt". Over de methode van de
Universiteit van Amsterdam om li
chamen die voor onderzoek en on
derwijs worden gebruikt, eerst van
al het haar te ontdoen, zegt hij: "Wij
volgen een soortgelijke procedu-
Het gerechtelijk laboratorium
heeft inmiddels monsters van men
selijk materiaal uit de acht Neder
landse anatomische instituten on
derzocht. Dat wees uit dat het na
genoeg uitgesloten is dat de li
chaamsdelen uit één van die instel
lingen afkomstig zijn. Huson: "En
dat een buitenlands instituut zo
slordig met de geldende procedu
res is omgegaan, kan ik me ook niet
voorstellen. Laboratoria zijn abos-
luut niet gebaat bij dit soort prak
tijken, want onderzoek en onder
wijs worden ermee op het spel ge
zet. Dat begrijpen de studenten die
hier practicum volgen overigens
ook heel goed".
De regels voor bewaring, ge
bruik en verwerking van ter be
schikking gestelde lichamen wor
den in Leiden met de grootst moge
lijke zorgvuldigheid nageleefd,
stelt hij. "We hebben naar aanlei
ding van deze zaak wel nog eens
goed naar de procedure gekeken
en tegen elkaar gezegd dat we nu
nog preciezer te werk moeten gaan.
Er wordt immers op ons gelet. Zo
wordt er nu extra op toegezien dat
de ruimten waar het menselijk ma
teriaal ligt opgeslagen en die altijd
op slot dienen te zijn, echt zijn afge
sloten".
Ondenkbaar
Volgens Huson gaan lichaams
delen nooit en te nimmer het labo
ratorium uit, behalve om, na ge
bruik, door personeel van het insti
tuut te worden verbrand (op het
terrein van de universiteit zelf).
"Daar zijn hele strenge regels voor,
die strikt worden nageleefd. Het is
bij voorbeeld volstrekt ondenk
baar dat de vuilnisophaaldienst
voor de verwerking zou zorgen.
Heel vroeger werden de stoffelijke
overschotten begraven, maar dat is
slecht voor het milieu omdat ge
prepareerd materiaal niet vergaat".
Ontvreemden van lichaamsde
len uit het laboratorium is, meent
hij, vrijwel onmogelijk. "Als we
iets missen - dat is ooit één keer ge
beurd en we hebben het ook weer
teruggevonden - denk ik dat we dat
moeten merken. Het materiaal dat
bij het practicum wordt gebruikt,
wordt zeer zorgvuldig uitgezocht
en geregistreerd. Tijdens het prac
ticum lopen wij voortdurend rond,
staan er met onze neus bovenop.
Na afloop wordt alles door een vas
te medewerker opgeruimd. En: we
kennen de mensen die hier komen.
Die zouden niets meenemen omdat
ze hier dan natuurlijk nooit meer
een voet over de drempel mogen
zetten. Wil je echter een waterdicht
systeem, dan moet je met fouille
ren en een voortdurende bewaking
beginnen. Maar dan zeg ik: het le
ven moet wel leefbaar blijven".
Verwerpelijk
'Onbegrijpelijk' en 'uitermate
vervelend' waren de eerste reacties
van de hoogleraar toen hem de
handel in schedels ter ore kwam.
"Vervelend voor codicilhouders,
vervelend voor nabestaanden van
mensen die hun lichaam aan ons
instituut ter beschikking hebben
gesteld en vervelend voor ons ei
gen personeel. Met alle codicilhou
ders (niet te verwarren met or
gaandonoren, red.) hebben we toch
een relatie; je lichaam afstaan aan
de wetenschap doe je niet zomaar
en dat gaat ook niet zomaar. Men
sen moeten eerst aan ons vragen of
ze een codicil kunnen invullen,
want het aanbod is groter dan de
vraag en de capaciteit. En we wil
len niet tegen nabestaanden van ie
mand die zijn lichaam ter beschik
king van ons instituut heeft ge
steld, zeggen: 'sorry, we zitten vol'.
Dat zou afschuwelijk zijn bij alle
emoties die overlijden toch al met
zich meebrengt".
"Vandaar dat we vraag en aan
bod nauwkeurig in de gaten hou-
Mm*** M
.ggiiL
■k
lllS
Prof. Huson: "Het is de vraag of het om anatomisch snijmateriaal gaat".
den; pas als er behoefte aan is,
krijgt iemand die zich heeft aange
meld van ons een seintje dat hij of
zij een codicil kan invullen. Dat
systeem werkt goed, want we heb
ben tot nu toe elk aangeboden li
chaam kunnen accepteren".
Dat er menselijk materiaal is ver
handeld, vindt Huson uiterst ver
werpelijk. "Het moet ook niet mo
gelijk kunnen zijn. Ik heb er nog
nooit eerder van gehoord, ik be
grijp ook niet dat iemand iets der
gelijks in zijn bezit zou willen heb
ben. Vanwege mijn vak vind ik li
chaamsdelen uiteraard hoogst in
teressant, maar mee naar huis ne
men: nee".
Plompverloren
Of er sprake is van een werkelijk
omvangrijke handel, kan Huson
zich nauwelijks indenken. Hij
heeft zich derhalve nogal geërgerd
aan de wijze waarop de journalis
ten van Brandpunt met de zaak zijn
omgesprongen. "Het is nogal sen
sationeel gebracht: het materiaal
plompverloren neergooien, anato
men naar een hotelkamer laten ko
men en vragen: 'Is dit van u?' Ze
hadden die mensen tenminste toch
even kunnen zeggen dat alles werd
gefilmd, dat is niet gebeurd en dat
vind ik niet elegant. Ik vind dat
men, op basis van de gegevens die
bekend waren, te snel tot uitzen
ding is overgegaan. De redenering
is ook niet verder gegaan dan: er
99
DEN HAAG (ANP) - „Zuidafrika
treft voorbereidingen voor een bur
geroorlog in Namibia na de onaf
hankelijkheid", zo zegt Lucas Poh-
amba, financieel secretaris en lid
van het uitvoerend comité van de
Namibische bevrijdingsbeweging
Swapo. „Zij leiden mensen op die
na de verkiezingen, die Swapo met
grote overmacht zal winnen, een
Swapo-regering omver kunnen
werpen. Ze bereiden een militaire
staatsgreep voor."
Pohamba is de leider van de de
legatie van de Zuidwest Afrikaanse
Volksorganisatie Swapo die dit
weekeinde in Nederland vergader
de over de stappen die de bevrij
dingsbeweging zal nemen om het
nu nog onder Zuidafrikaans be
wind staande Namibia naar de on
afhankelijkheid te leiden. Zuidafri
ka heeft bij de ondertekening van
het akkoord van Brazzaville eind
vorig jaar resolutie 435 van de Vei
ligheidsraad van de Verenigde Na
ties aanvaard waarin de onafhan
kelijkheid van Namibia wordt ge
regeld.
Op grond van resolutie 435, die al
in 1978 werd aangenomen, wordt
in april een vredesmacht van de
Verenigde Naties in het land gesta
tioneerd en zullen in november
„eerlijke en vrije" verkiezingen
worden gehouden.
„Als het land onafhankelijk
wordt waarom roept Zuidafrika
dan nog steeds mensen op voor de
Zuidwest Afrikaanse Territoriale
Troepen (SWATF), de Zuidafri-
kaanse ordetroepen in Namibia
Zuidafrika moet volgens de VN-
resolutie zijn militaire structuren
ontmantelen, maar ze ontmantelen
alleen met woorden. Ze trekken de
soldaten hun uniform uit maar die
blijven in bezit van de wapens, die
ze nu verborgen hebben", aldus
Pohamba.
Aan de aankondiging vorige
week van generaal Jannie Gelden-
huys, stafchef van het Zuidafri-
kaanse leger, dat er een begin
wordt gemaakt met de terugtrek
king van de troepen uit Namibia
hecht Pohamba dan ook weing ge
loof» „Er zullen best Zuidafrikanen
weg gaan, maar daar komen weer
nieuwe voor terug, en ze werven
weer nieuwe mensen. De SWATF
zijn nu, naar wij schatten, zo'n
30.000 man sterk en ik denk dat ze
het aantal willen opvoeren tot on
geveer 50.000".
Namibia, een land zo groot als
Frankrijk en de Bondsrepubliek
samen met 1,25 miljoen inwoners,
werd in 1884 een Duitse kolonie.
Zuidafrika kreeg na de Eerste We
reldoorlog het mandaat over toen
Zuidwest Afrika, maar sinds 1966
vechten de VN de Zuidafrikaanse
zeggenschap aan.
Resolutie 435 van 1978 voorziet
in een bestand in Namibia, een ge
faseerde terugtocht van de Zuid
afrikaanse troepen uit het land en
algemene verkiezingen onder toe
zicht van de VN, zeven maanden na
het staakt-het-vuren. Een VN-troe-
penmacht (UNTAG) moet toezicht
houden op het bestand en 1.500
VN-waarnemers moeten het ver
kiezingsproces controleren.
In 1988 was Zuidafrika, na be
middeling van de Verenigde Sta
ten, eindelijk bereid Namibia onaf
hankelijk te laten worden. Dit op
voorwaarde dat de Cubaanse mili
tairen die de Angolese regering bij
staan in de burgeroorlog tegen de
door Zuidafrika gesteunde verzets
beweging Unita Angola zouden
verlaten. Op de aftocht van de naar
schatting 50.000 Cubanen houdt
een 90 man grote waarnemers-
groep van de VN toezicht.
Pohamba wijst erop dat de
80.000 blanken in Namibia niets te
vrezen hebben. "Zij zijn door de
Zuidafrikaanse desinformatie mis
leid, maar de laatste driekwart jaar,
nu ze het land gemakkelijker uit
kunnen, ontdekken ze de waar
heid". En hij voorspelt dat ze zullen
'omgaan', net als de blanken in
Zimbabwe.
Dat de onafhankelijkheid er na
„twintig jaar lijden" komt, staat
voor de Swapo vast. Veranderin
gen binnen de Zuidafrikaanse re
gering en de ziekte van president
Pieter W. Botha kunnen volgens
Pohamba het onafhankelijkheids
proces niet meer tegenhouden.
„De bevolking van Zuidafrika
heeft de gewijzigde opstelling van
Pretoria afgedwongen. De verlie
zen en de nederlaag van het Zuid
afrikaanse leger bij Cuito Cuenava-
le in Angola en de kosten van de
bezetting van Namibia hebben bin
nen Zuidafrika tot een andere op
vatting over Namibia geleid."
wordt menselijk materiaal te koop
aangeboden, in Nederland zijn
acht instituten, dus het komt bij
één van hen vandaan".
"Als er inderdaad sprake zou zijn
van een echt circuit, van handel op
grote schaal, van een structurele
mistoestand, dan moet dat zeker
aan de kaak worden gesteld. Maar
nu is niet eerst goed uitgezocht wat
er precies aan de hand is. Het is
toch een vrij delicate zaak en .voor
de codicilhouders en nabestaan
den moet je daarmee zeer zorgvul
dig omgaan. Als -dit een incident
blijkt te zijn, zijn de belangen naar
mijn mening niet goed afgewo
gen".
"Vooralsnog heb ik bij deze zaak
het gevoel van: willen weten wat er
allemaal kan in Nederland. En wie
dat wil weten, die komt erachter
dat er in dit land heel veel kan,
zoals uit deze zaak ook blijkt. Het
is, als je een vergelijking wilt ma
ken, net als met de diefstal van
kunst: waarom steelt iemand in
vredesnaam een Van Gogh? Vol
strekt onverkoopbaar. Het is ge
stoord gedrag. Ik hoop van harte
dat deze affaire een incident zal
blijken te zijn en dat het snel de we
reld uit is. Als incident is het dan
uitermate triest, maar moet, als er
wel een anatomisch instituut bij is
betrokken, worden beschouwd als
een bedrijfsongeval. Een bedrijfs
ongeval dat nooit meer moet kun
nen gebeuren".
RANGOON (Rtr) - De Burmanen
lachen met betraande ogen bij het
vooruitzicht dat de hoop op demo
cratie vervaagt onder het militaire
bewind en een galopperende infla
tie. De generaals, die aan de touw
tjes trekken sinds zij in september
vorig jaar een volksopstand in
bloed smoorden, riepen slechts
hoongelach op met hun fors aange
zette pogingen steun onder de be
volking te mobiliseren. Maar de
humor is bitter, terwijl die nauwe
lijks spoort met de werkelijkheid.
De sterk opgelopen voedselprij
zen, de rijen voor de winkels voor
zonsopgang en het groeiende aan
tal naargeestige straatverkopers en
bedelaars zeggen veel meer over de
kwalen die het dagelijks leven
biedt voor de 38 miljoen inwoners
van het Aziatische land.
Het leger, dat met zijn herhaalde
beloften van verkiezingen nog
slechts op publiek cynisme kan re
kenen, heeft zijn eigen manieren
om duidelijk te maken dat het zich
voor lange tijd ingraaft. Rond het
hoofdkwartier van de strijdkrach
ten verrijst een hoge stenen muur.
Wegversperringen belemmeren
het verkeer bij gebouwen van het
ministerie van defensie. Onge
schoeide soldaten patrouilleren
langs de Shwedagon Pagode, die
vorig jaar door studenten werd be
zet en houden een nauwkeurig oog
op markten bij dofpstéhipels.
„Negenennegentig procent van
de mensen is boos", zegt een inwo
ner van Mandalay. „Maar op het
moment hebben ze het te druk met
hun voedsel om nog iets anders te
doen".
"Niets dan vechten, vechten en
nog eens vechten moet je om aan
voedsel te komen", klaagt een
huisvrouw in Rangoon. „Rijst is
vijf keer zo duur als vroeger. Nie
mand kan voldoende voedsel ko
pen".
„Er komen nooit verkiezingen",
zegt U Nu, de laatste vrij gekozen
leider van Burma en anno 1989, op
zijn 82e, de Grote Oude Man van de
oppositie. „Het is allemaal bluf'.
Burmanen die men kort geleden
sprak tijdens een reis door het
land, één van de armste ter wereld,
zeggen dat de gierende inflatie en
de knellende greep van het leger op
grote schaal cynisme oproepen. Op
twee - vooraanstaande politici - na
drong iedereen er op aan niet bij
naam genoemd te worden.
Een en al bitterheid uitte zich na
dat de bloedige greep naar de
macht door het leger een eind ge
maakt had aan zes maanden van
onrust waarin ex-leider Ne Win af
trad en het eind aan 26 jaar bestuur
door één partij binnen handbereik
leek.
De staatsraad voor herstel van
wet en orde, zoals de heersende mi
litaire groep genoemd wordt, lever
de een bijdrage aan de stemming
met de lompe manier waarop hij
omging met andersdenkende stu
denten en buitenlandse journalis
ten die werden uitgenodigd voor
een ontmoeting.
Duizenden studenten vluchtten
na de machtsgreep van september
naar de grenzen met Thailand en
India om zich te oefenen voor de
strijd tegen het leger. Ettelijke hon
derden van hen zijn inmiddels te
ruggekeerd onder supervisie van
officieren die zeggen dat zij bereid
zijn om te vergeten en vergeven.
Spijtoptanten
Angstige repatrianten worden
op de staatstelevisie ondervraagd
en danken het leger in zenuwachti
ge verklaringen die „uitentreure
herhaald worden", zoals een wes
terse diplomaat het formuleert. Ge
griefd door Amerikaanse beschul
digingen dat ongeveer 50 spijtop
tanten gearresteerd waren en enke
len van hen mogelijk in de gevan
genis stierven, deed Rangoon de
ongekende stap 46 journalisten uit
Bangkok uit te nodigen om half ja
nuari naar het land te komen en
zelf met de studenten te praten.
De op film vastgelegde gesprekke
waren overduidelijk door het leg<
geregisseerd en brigade-generat
Khin Nyunt, het hoofd van de mil
taire inlichtingendienst, zag er g\
agiteerd uit toen hij geen antwoon
kon geven op de herhaalde vrage
van de journalisten wanneer d
verkiezingen gehouden worde!
„Iedereen lacht om deze regering]
zegt een inwoner van Rangooi
„Die jongens die ze op de televisi
laten zien zijn gehersenspoeld".
„Het bezoek van de journaliste]
was een fiasco", zegt U Nu. „D
vraag (over de verkiezingen) waj
duidelijk, maar zij hadden er geei
antwoord op. Die persconferentii
is een van de dingen die het opti
misme hier gedood heeft", aldus dj
ex-premier.
Terwijl hij de tv-uitzendingen af
doet als "een vertoning door het lej
ger", zegt een medewerker van een
hotel dat Burma behoefte heeft aan'
een echt onafhankelijk onderzoek
om een eind te maken aan dt
stroom van geruchten over de stui
denten. „Help ons alstublieft
Stuur iemand van de Verenigde
Naties of het Rode Kruis om die té
laten waarnemen wat hier werke
lijk gebeurt".
Het toelaten van partijen na d<
militaire machtsgreep heeft tot een
stroom van politieke activiteit ge*
leid die een jaar geleden nog oni
denkbaar was. Tot nu toe hebbei)
er zich 183 laten inschrijven en ir.
het hele land rijzen kantoren ah
paddestoelen uit de grond. Huri
fris geschilderde uithangborden
ziet men zelfs in stoffige boeren!
dorpen die uit weinig meer bestaan
dan een rij huizen van bamboe, een
afbrokkelende pagode en een sigai
renwinkel.
De hoofdkwartieren in Rangoon
van de nationale liga voor demo]
cratie gonzen van de vrijwilligers
die stencils drukken, de ledenlijst
ten bijwerken en videobanden,!
prentbriefkaarten en foto's verko
pen van haar aantrekkelijke 43-jari-
ge leider Aung San Suu Kyi. Maar
het partijwerk ligt aan strakke ban
den en weinigen kunnen meeri
doen dan hun borden buiten han
gen in de hoop dat de mensen bin
nen komen en mee gaan doen.
Aung San Suu Kyi, die als docht
ter van de onafhankelijkheidsstrij
der Aung San een speciale status
heeft, is op campagne geweest. Zij
werd herhaaldelijk bestookt tij-|
dens een recente trip langs de Ir-
rawaddy Delta.
Westerse diplomaten zeggen dat
zij zich zorgen maken dat een ver-1
dere achteruitgang in de economie,
die het zonder enige buitenlandse
hulp moet stellen sinds de bloedige
militaire ingreep in september, de
mensen tot wanhopige protesten i
kan brengen. Maar zij kunnen niet
voorspellen wat het geïsoleerde le
ger, de gefrustreerde studenten en
de verarmde bevolking zouden
doen. Voor de komende zes maan-
den zijn zij slechts zeker van één I
ding: „De moesson komt".
Oppositieleider Aung Gyi.
De hervormde gemeente van
Amsterdam heeft per 1 maart het
contract met Shell voor de leve
ring van stookolie voor kerk- en
wijkgebouwen opgezegd. "Shell
is al jarenlang een van de be
langrijkste economische pijlers
van het apartheidsregime door
olie en materialen aan leger en
politie in Zuidafrika te leveren",
zo motiveert de kerkvoogdij, die
verantwoordelijk is voor het be
heer binnen de kerkelijke ge
meente, haar besluit.
De Amsterdamse kerkvoog
den zijn volstrekt niet onder de
indruk van het argument van
Shell dat de aanwezigheid van
dit bedrijf in Zuidafrika - bij
draagt aan afschaffing van de
apartheid. "Blijkbaar weet Shell
beter dan de zwarten wat goed
voor hen is. Een nogal arrogante,
ja zelfs racistische houding. De
kerkvoogdij noemt het 'onvoor
stelbaar triest' dat Shell in het ge
heel niet wil luisteren naar de ar
gumenten voor boycot.
De leiding van de Amsterdam
se hervormde gemeente zal ook
de kerkleden oproepen Shell te
boycotten. Ze roept hen o^ mee
te doen aan acties tegen de aan
wezigheid van het bedrijf in dat
land.
Rabbijn L. B. van de Kamp
uit Amsterdam is uit het bestuur
van de Anne Frank-stichting ge
gaan omdat de voorzitter, me-
iuw M. Gardeniers-Berend-
sen, het verzoek tot vrijlating van
de Twee van Breda mede heeft
ondertekend. De (orthodoxe)
rabbijn acht in deze situatie zijn
bestuurslidmaatschap 'absoluut
niet verenigbaar' met zijn werk
als rabbijn van een joodse ge
meente. Hij wil niet de plaats van
mevrouw Gardeniers in de Anne
Frank-stichting ter discussie
stellen.
De Stichting Bestrijding Anti
semitisme (Stiba) heeft me
vrouw Gardeniers in een open
brief gevraagd haar positie in het
openbaar toe te lichten. Garde
niers is ook lid van het comité
van aanbeveling van de stichting
'Steun Heilig Land'. In een
Nieuwsbrief van deze stichting
werden de Palestijnen 'slachtof
fers van terreur' genoemd.
Achterhoek. Het bestuur
van het Nederlands-Israëlitisch
Kerkgenootschap is gisteren
unaniem akkoord gegaan met
het voorstel de-opheffing van de
joodse gemeenten Doetinchem
en Terborg ongedaan te maken
en beide gemeenten te fuseren
tot de gemeente 'Achterhoek'.
Twee jaar geleden hief het be
stuur ('centrale commissie') bei
de gemeenten op omdat ze min
der dan 25 leden hadden. Uit pro
test tegen hun opheffing traden
beide gemeenten uit het kerkge
nootschap. Ook wilden zij niet
voldoen aan de wens van het
kerkgenootschap, hun vermo
gen (ongeveer een miljoen gul
den) over te dragen aan het ge
meenschapsfonds van het opper
rabbinaat Utrecht, waaruit nood
lijdende gemeenten worden ge
holpen.
Zondag
De tweedeling tussen arm en
rijk in de Nederlandse samenle
ving is dit jaar het thema van de
'zondag van de arbeid'. Kerken
stellen dit aan de orde rond 1 mei
of op de biddag voor gewas en ar
beid op 8 maart. Dat heeft de
Dienst in de Industriële Samen
leving vanwege de Kerken (Disk)
bekendgemaakt.
Het thema sluit aan bij de con
ferenties over armoede in eigen
land die Disk samen met de Raad
van Kerken in 1987 en vorig jaar
organiseerde. Disk zegt in een
toelichting, dat 15 procent van de
Nederlandse bevolking onder de
'armoedegrens' moet leven. Tot
deze groep behoren veel alleen
staanden, zoals vrouwen met een
of meer kinderen, langdurig
werklozen en migranten, ar
beidsongeschikten en bejaar
den.
Godsdienstige vorming. De
Unie School en Evangelie heeft
een Centrum voor Godsdiensti
ge Vorming in het leven geroe
pen. De oprichting in Diemen is
een reactie op een noodkreet van
leraren die met de godsdienstige
vorming van hun leerlingen niet
goed raad weten.
"De Unie vindt de tijd rijp voor
fundamentele bezinning op de
godsdienstige vorming aan scho
len", zo werd gezegd bij de pre
sentatie van het centrum. Drie
jaar lang zal de Unie het centrum
met f. 250.000 ondersteunen.
Daarna wordt besloten over
eventuele voortzetting.
Het is niet de bedoeling instan
ties als het Christelijk Pedago
gisch Studiecentrum, de Neder
landse Zondagsschool-Vereni
ging en de stichting Godsdienst
en Opvoeding voor de voeten te
lopen, zei directeur P. Boersma.
Juist in samenwerking met deze
organisaties zal het centrum
godsdienstpedagogische studies
verrichten en cursussen opzet
ten voor de 'modale leerkacht'.
Daarnaast zien de initiatiefne
mers in de wirwar van christelij
ke onderwij sinstanties een coör
dinerende rol voor het centrum
weggelegd. En waar nodig wor
den leemten opgevuld. Voor de
ze taken beschikt het nieuwe in
stituut over drie deeltijdwerkers.
Het centrum wil zich richten
op het gehele protestants-chris
telijk onderwijs. Niet alleen het
godsdienstonderwijs heeft zijn
belangstelling, maar de gehele,
godsdienstige en levensbe
schouwelijke vorming. Deze
aandacht is zo hard nodig, zei
Boersma, omdat voor veel jonge
ren de school nog de enige plaats
is om met levensbeschouwelijke
vragen in aanraking te komen.
Huisraad verkocht. Bij de
Basisbeweging van kritische
groepen en Gemeenten is by
openbare verkoping huisraad
verkocht omdat ze had gewei
gerd de achtergehouden 10 pro
cent van de loonbelasting af te
dragen. De beweging had dit be
drag, ruim f. 1700, gestort in het
vredesfonds van de Beweging
Weigering Defensiebelasting uit
protest tegen de groeiende de
fensie-uitgaven.
Beroepen
Hervormde Kerk: beroepen te
Oud-Alblas G. Mulder Veen, te
Vlaardingen G. Fijter Siddebu-
ren-Wagenborgen (Gr.), te Vlaar
dingen (ziekenhuispastoraat) A.
H. van Erp Maassluis; aangeno
men naar Bellingwolde J. Bijle-
feld Midwolda, Nieuwolda, Wol-
dendorp, Termunten en Borgs-
weer (Gr.), naar Huizen (deelge
meente 'De Goede Herder') vica
ris mevrouw I. C. Fokkens-de
Jong.
Gereformeerde Kerken: be
roepen te Den Haag-Loosduinen
mevrouw F. Kruize Breezand
(laatstelijk zendingspredikant in
Chili); aangenomen naar Koots-
tertille kandidaat J. van der Goot
aldaar; beroepbaar mevrouw A.
G. Endeveld Amsterdam.
Gereformeerde Kerken Vrij
gemaakt: beroepen te Goes B. C.
Buitendijk Vleuten-De Meern en
Breukelen-Maarssen; aangeno
men naar Berkel-Rodenrys W.
Tiekstra De Bilt-Bilthoven.
Letland. Hulpbisschop Ka-
zimirs Dulbinskis van Riga (Let
land) mag na veertig jaar zijn
ambt weer uitoefenen. De autori
teiten in Letland hebben hem
daarvoor toestemming gegeven,
zo meldde een Italiaanse krant.
Dulbinskis, die inmiddels 83
jaar is geworden, werd in mei
1949 gearresteerd en naar Siberië
gebracht. In 1955 mocht hij naar
Letland terug, maar een jaar later
werd hij weer gearresteerd. In
1958 kwam hij opnieuw vrij. Zijn
ambt mocht hij niet uitoefenen.
Een jaar later werd Dulbinskis
voor de derde keer aangehou
den. Na vyf jaar in Wit-Rusland
als houthakker en timmerman te
hebben gewerkt, keerde hij in
Letland terug, maar zonder als
bisschop actief te kunnen zijn.
Die beperking is nu opgeheven.
Film. De Duitse tv heeft de
afgelopen week een film van de
progressieve theologe Dorothee
Sölle niet uitgezonden. Volgens
Sölle gaat het om een 'meditatie
met reportage-elementen', zoals
een politie-optreden tegen tegen
standers van kernenergie en een
beëdiging van recruten. Zij ver
oordeelt in haar commentaar
dat de vorm heeft van een gebed
het 'huwelijk tussen kapitaal
en militarisme'.
Sölle betreurt het dat kenne
lijk alleen privé-religie, ontdaan
van de politieke angel, mag wor
den getoond. Godsdienstvrij
heid houdt, volgens haar, ook in
dat kritische vormen van ge
loofsbeleving kunnen worden
uitgezonden.
