'Gorbatsjov is geen Sinterklaas'
Soulsister komt met eerste lp
Armeense filmmaker Don Askarian:
Romanticus
Engelen goed voor glimlach
Borrelende cola
Lustrumtraditie
Lèidsch Muziek Gezelschap in topvorm
ZATERDAG 28 JANUARI 1989
Er is morgenavond in het
Luxor-theater in
Rotterdam een
benefietvoorstelling voor
de slachtoffers van de
aardbevingsramp in
Armenië. De voorstelling
begint om 19.30 uur en
toeganskaarten
(verkrijgbaar aan de
centrale festival-kassa bij
bioscoop Lumière) kosten
25, 50 of 100 gulden. De
produktie die wordt
vertoond, Komitas, is een
film van Don Askarian.
Filmhistoricus Jos van der
Burg had eerder een
gesprek met deze
Armeens cineast.
door
Jos van der Burg
ROTTERDAM - Tijdens een
praatshow van de officiële Russi
sche delegatie op het eerste Inter
nationale Documentaire Festival
vorig jaar in Amsterdam, trok Don
Askarian fors van leer tegen Gor-
batsjov. Over zijn collega-filmma
kers uit de Sovjetunie, die zich al
len enthousiast tot zeer enthousiast
toonden over het huidige culturele
klimaat onder Gorbatsjov, merkte
hij toen op: „Zij zullen over tien
jaar zeggen dat ze het slachtoffer
van een propagandacampagne zijn
geweest."Een paar maanden later
t is Don Askarian die praatshow nog
niet vergeten. „Zag u hoe 1 ver-
schrikt ze allemaal keken toen ik
dat zei? Ik weet best wel dat de ene
filmmaker moediger is dan de an-
1 dere, U moet echter niet vergeten
dat al deze mensen in staatsstu-
dio's werken. Zij zijn volledig af-
hankelijk van de staat. Het is in de
Sovjetunie onmogelijk als onaf
hankelijk filmmaker te werken. Je
kunt niet buiten de studio's om aan
materiaal en' geld te komen".
Tussen Askarian en film was het
i geen liefde op het eerste gezicht.
'j Hij studeerde geschiedenis en
l kunstgeschiedenis in Moskou.
«-Toen hij vervolgens dienst weiger
de voor het leger, leverde hem dat
twee jaar gevangenisstraf op. „Ik
wilde niet dienen in een leger dat
democratische vrijheden niet ver
dedigt, maar juist onderdrukt".
Concert van het Leidsch Politie Muziek Ge
zelschap met Brassband o.l.v. Cees Brug
man. Tamboers o.l.v.- Poel Paling en
m.m.v. Dance Compagne Leiden o.l.v.
Marjolein Brier. Gehoord 27 januari in de
Stadsgehoorzaal te Leiden.
Onder het welwillend gehoor
van onze burgevader mr. C.H.
Goekoop en hoofdcommissaris
H. Mostert presenteerde het
Leidsch Politie Muziek Gezel
schap zich gisteren in topvorm.
Voor-een stampvolle zaal "ver
toonde" het zijn kunsten als
Brassband en Tamboers. Hun
programma werd bijna letterlijk
gelardeerd met een vlammende
BUSSUM (GPD) De Vlaamse
popgroep Soulsister staat hoog in
de Top Tien met het nummer The
Way To Your Heart. Het is een
nummer van haar onlangs versche
nen eerste lp It Takes Two, die in
1 België goed verkoopt. In Neder
land laat het succes wat op zich
wachten. De leden van Soulsister
twijfelen echter niet: de plaat zal
ook in Nederland een hit worden.
door Bart Vuijk
„In Nederland loopt de plaat nog
niet echt, maar in België wel. Dat
komt omdat de Belgen ons kennen
van live-optredens en de Nederlan
ders nog niet. We hebben ons ima
ge in Nederland nog niét geves
tigd."
Aan het woord is Paul Michiels,
één van de twee zangers van Soul
sister. Hij speelt tevens klavier. Jan
Leyers is de andere zanger. De
groep is ongeveer driejaar geleden
opgericht en bestaat behalve uit de
twee leadzangers uit vier instru
mentalisten en een manager. „Ja,
die hoort ook bij de groep", zegt
Jan Leyers nadrukkelijk. „Na elke
repetitie hebben we een vergade
ring met hem, al duurt die maar
vier minuten."
Paul Michiels zit al meer dan 25
jaar in het vak. „Toen ik vijftien
was, in 1963, stapte ik voor 't eerst
op het podium. Vanaf die tijd heb
ik gespeeld en tot nu toe heb ik me
heel goed geamuseerd", vat de zan
ger zijn loopbaan samen.
Michiels speelde bij talloze groe
pen in Nederland, België en Enge
land en maakte zelf tussendoor ook
nog enkele singles. In 1986 ont
moette hij Jan Leyers. „Jan is de
man op wie ik eigenlijk mijn hele
leven heb zitten wachten", zegt Mi
chiels daarover. Toch legt hij er na
druk op dat ze geen vrienden zijn.
„We zijn wel compagnons. De
meeste popgroepen ontstaan door
dat enkele vrienden met elkaar een
groep beginnen. Wij leerden elkaar
kennen door de muziek, dat is ons
contactpunt. Soulsister is geen
groep die op basis van een 'toffe
jongensclub' is geformeerd."
Achtergrondmuziek
Jan Leyers maakte, voordat hij met
Paul Michiels Soulsister begon,
achtergrondmuziek voor theater-,
film- en televisieprodukties. Zo
werden o.m. de shows van Bart Pe
ters („ook 'n Belg") door hem van
muziek voorzien. Hij is niet zo par
does in de popscène gerold als Mi
chiels. „Ik ben gediplomeerd wijs
geer", zegt hij en dat is tijdens het
gesprek te merken. „Ken je de
theorie van de absolute leeftijd?"
vraagt hij, als hij een antwoord
moet geven op de vraag hoe lang
hij al op de wereld staat. „Sommi
gen worden als vijftig-jarige gebo
ren en blijven dat ook hun hele le
ven. Anderen zijn hun leven lang
zeventien. Volgens die theorie ben
ik tweeëntwintig jaar en Paul ze
ventien." Volgens de theorie van
het Burgerlijk Wetboek is Michiels
40 en Leyers 30.
„Binnen Soulsister ben ik het
hoofd en Paul de buik", legt Leyers
uit. „Ik ben meer beredeneerd,
Paul reageert instinctief." Leyers
zegt pas tevreden te zijn met een
nummer als hij het zelf goed vindt.
„Of, zoals een verlicht Frans filo
soof uit de achttiende eeuw eens
zei, als ik een boek wil lezen', dan
schrijf ik er één."
Binnenkort begint de formatie
aan een tournee door Nederland, te
beginnen in Ridderkerk op 24 fe
bruari. Ook komt tegen die tijd de
nieuwe single van Soulsister uit,
met de titel Blame You. Wie daar
niet op wil wachten kan de lp It
Takes Two kopen. Daar staat het
nummer ook op.
Jan Leyers en Paul Michielse, de zangers van de Vlaamse band Soulsister. (foto Ton Kastermans)
Raymond van het Groenewoud
- 'Intiem' (EMI
Na zijn samenwerking met Hen-
ny Vrienten (voormalige zanger
Doe Maar) op 'Habba!' (1985)
hebben we een tijd lang niets ge
hoord van Raymond van het
Groenewoud. In 1986 verscheen
weliswaar 'Ontevreden', maar
die plaat kreeg nauwelijks publi
citeit.
Op 'Intiem' presenteert de
Belg zich weer als romanticus,
lolbroek en levenslustige rock
zanger. De plaat ademt de sfeer
uit van 'Je veux de l'amour', de
hit die Raymond van het Groene
woud in 1980 had (overigens
geen eigen nummer). Veel ro
mantische liefdesliedjes die ti
tels dragen als 'Omdat ik van je
hou', 'Toujours l'amour' en 'Zo
graag dicht bij je zijn'.
Laatstgenoemd nummer is
schitterend eenvoudig van op
zet, zoals veel liedjes op 'Intiem'.
Met een minimale muzikale be
geleiding en eigenlijk tamelijk
clichématige teksten weet Van
het Groenewoud toch weer iede
re keer de gevoelige snaar te ra
ken.
Maar behalve romantiek kent
'Intiem' ook de nodige jolige mo
menten. In het carnavaleske
'Bostella' wordt de draak gesto
ken met 'gezelligheid' en in de
opgevoerde polka-muziek van
'Geen boodschap' deelt Van het
Groenewoud mee niet over seri
euze zaken te willen zingen (zijn
boodschappen doet hij alleen 's
ochtends in de supermarkt, sa
men met de buurvrouw).
Twee bekende Belgen doen
mee aan deze negende lp van
Raymond van het Groenewoud,
Bea van der Maat van de Belgi
sche band Won Ton Ton en Bart
Peeters. Ze mogen allebei in het
achtergrondkoortje wat deuntjes
meezingen. Op 'Intiem' wordt
verder opvallend veel gebruik
gemaakt van 'klassieke instru
menten'. Een strijkwartet is inge
huurd en verder is er onder meer
muzikale ondersteuning op
trombone, trompet, tuba en
viool.
Raymond van het Groene
woud verlegt het accent op 'In
tiem' van ironische rock naar ro
mantische balladen. Raymond
blijft roepen om 'de l'amour'
maar deze steeds anders aange-
nnn I bijdragen: Wim Koevoet, Paul
rWi I van der Kooij, Erna Straatsma
zijn. Ook andere constructies zijn
mogelijk. Van primair belang is
echter dat ieder volk op democrati
sche wijze zijn eigen toekomst
moet kunnen bepalen. Tot op dit
moment heeft in de Sovjetunie
geen enkel volk ook het Russi
sche niet dit recht uit kunnen oe
fenen".
Is het niet een utopische gedach
te te denken dat dit recht ooit toe
gekend zal worden aan de inwo
ners van de verschillende republie
ken in de Sovjetunie?
„Waarom utopisch? Het is de
enige manier voor de Sovjetunie
om te kunnen overleven. Nog
maals: het land verkeert na zeven
tig jaar communisme in een cata
strofale situatie. Worden haar in
woners geen democratische rech
ten toegekend, dan zal het land nog
verder wegzakken. Om de Sovjetu
nie te begrijpen moet je teruggaan
tot 1917. Nu wordt alles op Stalin
geschoven, maar dat is onzin.
Stalin was een goede bolsjewiek,
die alles van Lenin geleerd had. Hij
ontwikkelde slechts verder datge
ne wat door Lenin gegrondvest
was. Het grote probleem is dat de
communistische partij het monop
olie van de macht bezit. Een macht
die zij na 1917 ijiet ongelooflijk veel
geweld, ten koste van miljoenen
dóden, uitgeoefend heeft. Vanaf de
begintijd van deze Sovjetmacht
zijn de nationale minderheden on
derdrukt.
Er is geprobeerd de Armeniërs
hun geschiedenis te ontnemen.
Zonder geschiedenis heeft een
volk geen eigen identiteit. Zonder
herinneringen kan een volk niet
voortbestaan. De Armeniërs heb
ben hun geschiedenis echter le
vend gehouden, o.m. door een le
vendige mondelinge traditie. Het is
een zeer oud cultuurvolk, dat als
enige onder het bewind van Mos
kou zijn identiteit enigszins behou
den heeft."
Angels beyond reason van Lisa Marcus en
Barbara Duyfjes. Muziek: Michel Mulders.
Filmregie: Luk Blancquart. Gezien op 27 ja
nuari in het Lak-theater alwaar nog van
avond.
LEIDEN - Na het succesvolle
Wet Features (1985) en The per
fect portrait (1987)) is Angels
beyond reason de hekkesluiter
van de trilogie Available Angels.
Lisa Marcus en Barbara Duyfjes
lieten zich voor deze performan
ce-voorstellingen inspireren
door het werk van de Ameri
kaanse fotografe Diane Arbus en
dat leverde tot nu toe sfeervolle
en bizarre, bijna surrealistische
theaterbeelden op.
In Angels beyond reason staan
de Arbus portretten van de uitge
stotenen in de maatschappij cen
traal, of dat nou nudisten, geeste
lijk gehandicapten, moddervette
kinderen of vrouwen zijn. Zij
moeten het zien te rooien in de
verworden Tuin van Eden die
door Duyfjes en Marcus wordt
vorm gegeven in film, tekst, mu
ziek, beweging en theatrale
sketches. De veelheid van deze
disciplines maakt de voorstel
ling de toegankelijkste van de
drie, maar zeker niet de sterkste
en persoonlijkste.
Met waaiers over de grond rol
lend vertellen Eva en Angelica
in een prachtige scène over hun
heilige overtuiging als kind en
gelen te zijn en dus te kunnen
vliegen. Ze sprongen vervolgens
maar van de zolder. Resultaat:
negen dagen coma en wat gebro
ken botten. Toch blijven ze op
zoek naar het paradijs.
De talrijke verwijzingen naar
dat paradijs komen onder meer
terug in appels en de naaktheid
van de twee. Naakt op toneel is
fascinerend omdat je spieren en
eigenaardigheden van het men
selijk lichaam steeds kunt blij
ven ontdekken. Nu echter ver
bloemt het naakt de relatieve ar
moe van de voorstelling. De
meeste scènes zijn zelfs flauw en
langdradig, op het clichématige
af.
De hier en daar nogal opgebla
zen en gezwollen muziek van Mi
chel Mulders suggereert een
hoop drama en spanning maar in
werkelijkheid ontbreekt dat op
toneel. De film laat twee geïso
leerde dikkerds in de natuur zien
maar hun vervreemding en isola
tie komt door de hilariteit van
verkleedpartij als dikzakken niet
uit de verf.
Al met al is Angels beyond rea
son een redelijk vermakelijke
voorstelling waarin Lisa Marcus
zich als komisch talent ontpopt.
De kracht van de betovering uit
de eerste twee, heerlijk onge
rijmde en vervreemdende pro-
dukties, is verdwenen. Deze en
gelen zijn goed voor een glim
lach.
INGRID
VAN FRANKENHUYZEN
Dan Reed Network: ...onverbiddelijke swing...
klede boodschap verveelt nog
lang niet.
E.S.
Dan Reed Network - idem
(Mercury)
Dan Reed is niet de eerste die
funk en heavy-rock samensmelt,
hij is met zijn Network wel
meteen tot de kern doorgedron
gen. Een onverbiddelijke swing
met de kracht van een mokerha
mer en een bijna wiskundige af
wisseling maken van zjjn naam
loze debuutalbum een topper.
Goddelijke gitaarsolo's gaan
vlekkeloos over in prettige pia
no-loopjes en de dosering van
springende synthesizers, schelle
trompetten en slaggitaren ma
ken het beeld compleet. Iedere
luisteraar moet plat, daar mag
geen twijfel over bestaan.
De Networkers beheersen hun
instrumenten en de stem van.
Dan Reed heeft de scherpte van
Phil Collins, is lenig als de broer
tjes Finn en geil als Prince. Prin
ce is Reed's grote voorbeeld en
regelmatig is het alsof His Royal
Badness meespeelt en meezingt.
Hoge, vunzige koortjes aan het
einde van nummers, een elektro
nische rap over de menselijke
slechtheid en ook de Networkers
blijken the chosen ones.
Borrelt de muziek als puur
Amerikaanse cola, de teksten
hebben te vaak iets van oud wa
ter. Vrouwen, seks en liefde, op
het niveau van 'I wanna rock you
all night long' en 'You are my ri
tual'. Net wanneer dergelijke re
freinen beginnen te vervelen,
bouwen ongekend funky bassen
de spanning op, slaat de hardste
drummer van 1988, Daniel Pred,
even toe en steekt de klassiek ge
schoolde Brion James Van Ha
len naar de kroon.
Tussen het swingende hards
staan ook subtiele briljantjes als
'Tamin' the wild nights' en hitno
teringen lijken binnen handbe
reik van de blanke, donkere en
gele heren uit Amerika's smelt
kroes. Staan ze op de hoezen af
gebeeld als relaxte heavy-roc
kers, in werkelijkheid zijn het
veelbelovende alleskunners met
een snelgroeiende live-reputatie
en een flinke veroveringsdrang.
P.v.d.K.
Rush - 'A show of hands' (EMI)
Het Canadese symfo-trio Rush is
zijn eigen tradities trouw. Tel
kens als het vier studioplaten
heeft gemaakt wordt er een tijd-
perkje van meestal vier jaar afge
sloten met een live-dubbelaar.
Het vijftiende album van de
groep moest dan ook wel, net als
het vijfde en het tiende, live en
dubbel zijn.
Van de drie live-albums die de
ze groep zodoende in haar nu
vijftien jaar van bestaan de we
reld in heeft gestuurd, is het on
derhavige veruit het best.
Het eerste, daterend uit de
hardrock-periode van Rush,
klinkt anno 1989 gedateerd,
bombastisch en al dat gegil van
zanger/bassist lijkt wel afkom
stig van een speenvarken.
Van het tweede, 'ExitStage
Left', deugt het geluid niet. Met
als gevolg dat alle nummers die
erop staan, hoe goed gespeeld
ook, de vergelijking met de stu
dioversies niet kunnen door
staan.
'A show of hands' echter is de
eerste voor honderd procent ge
slaagde live-dubbelaar van deze
sterke formatie die een unieke
ontwikkeling heeft doorgemaakt
- vergelijk alleen maar de zang
van nu met die van de eerste
plaat uit 1974 - en nog lang niet is
uitgezocht naar nieuwe wegen.
Hoogtepunten zijn de spectacu
laire drumsolo van Neal Peart,
vol elektronische effecten, de
ontroerende, idealistische mee
zinger 'Mission', afsluiter 'Closer
to the heart' (het enige nummer
uit de jaren zeventig) en het inge
nieus in elkaar gestoken 'Man
hattan Project'.
Hoewel er flink gebruik wordt
gemaakt van synthesizers en an
dere muziekcomputers, waarvan
sommige met de voet worden be
diend (wat dat betreft is de titel
misleidend), klinkt Rush-live
nergens geforceerd en zelfs wat
luchtiger dan in de studio. De di
gitale mix heeft de sound meer
dan goed gedaan.
W.K.
V
groep balletdanseressen: de
meisjes moesten zich waarma
ken op een uiterst klein reepje
van het toneel onder warme,
niets verhullende lampen. Dat
lukte hen overigens uitstekend:
een grillig, geconcentreerd,
spannend en ontspannend ar
men- en benenspel.
Met het Wilhelmus dat staande
door het publiek in ontvangst
werd genomen, begon het gezel
schap zijn programma van 21
•s, een niet gering aantal
dus. Hier volgt een kleine greep
uit dit assortiment.
In "Life's Pageant" van Terry
Camsey soleerde Johan Breet-
veld op de cornet, die een prach
tige warme sonore klank bleek te
bezitten. Over warme sonore
klanken gesproken, die waren
ook te beluisteren in het eerste
deel van de "Suite Gothique",
alsof een kerkorgel (tóch al in de
warme belangstelling van de
burgemeester) zijn zware tonen
via talloze orgelpijpen prijsgaf.
Het nummer "So glad" van Willi
am Himes droeg een heel ander
karakter: lekker swingend gaf di
rigent Cees Brugman zijn band
de maat aan, maar écht 'losjes in
de heupen' werd hij pas bij "In
troducing the Band" waarin om
beurten de diverse instrumenten
soleerden en steeds een ovatie
uit de zaal in de wacht sleepten,
de mensen achter het instrument
wel te verstaan.
Zonder de Tamboers, die onder
leiding van Roel Paling een de
gelijk stukje slagwerk wegsloe
gen, is zo'n avond niet helemaal
af. Overal zag ik mensen in de
zaal de maat slaan op 't een of an
dere onderdeel van 't lijf.
Na een pittige mars van Meinert
Boekei werd de toegift nog één
maal "Introducing the Band",
waarop alle mensen in de zaal
gingen staan om enthousiast en
nét als de dirigent, op de maat,
'losjes uit de heup' mee te wiegen
en alle sekties, als daar zijn
hoorns, cornetten, flugels, bas
sen, trombones en slagwerk, een
wervelend applaus aan te bie
den.
LIDY VAN DER SPEK
Fragment uit Don Askarians film 'Komitas', die morgenavond in het Rotterdamse Luxor-theater is te zien.
(foto GPD)
Bij terugkeer in Armenië besloot
hij zich aan film te gaan wijden.
Toen al snel bleek dat hij niet de
films kon maken die hem voor
ogen stonden. de Armeense pro
blematiek was een onderwerp dat
volledig taboe was besloot bij uit
Armenië weg te gaan. Hij houdt
zich op'dit moment vooral bezig
met het monteren van uit Armenië
gesmokkelde (video)opnamen, die
de repressie in Armenië als onder
werp hebben.
Uit die films blijkt dat Armenie
geteisterd wordt door geweld. Ge
tuigenissen van in elkaar geslagen
Armeniërs, afgewisseld met beel
den van kort en klein geslagen inte
rieurs hun huizen en bedrijven, la
ten aan duidelijkheid niets te wen-
Don Askarian: „Ik zou zeer ge
lukkig zijn als mijn collega-filmma
kers in de Sovjetunie eerlijke films
over Armenië zouden maken. In
dat geval zou ik niet de hele wereld
rond hoeven te reizen met films
over Armenië. Het grootste deel
van de filmmakers is echter confor
mistisch en past zich aan. Vandaag
aan Gorbatsjov, gisteren aan Brezj-
Vraagt u niet teveel in één keer?
Is het proces van glasnost en pe
restrojka niet iets van lange duur?
„Ik spreek liever niet over deze
kunstmatige woorden maar over
het recht op vrije meningsuiting en
het recht op zelfbeschikking van
volkeren. In het begin geloofden
de Armeniërs Gorbatsjov. Ze ge
loofden dat hij eerlijk meende wat
hij over democratische rechten te
berde bracht. In die tijd droegen ze
ook foto's van hem mee in demon
straties. Dat is nu afgelopen. Tij
dens Zijn bezoek na de aardbeving
werd hij uitgefloten en -geschol
den. De Armeniërs hebben inmid
dels begrepen dat deze perestrojka
en glasnost niet als een grondrecht
voor mensen erkend wordt, maar
gehanteerd wordt als een wapen in
de handen van de partij. De partij
bepaalt de inhoud van de glasnost
en de perestrojka".
Bestaat er niet het gevaar dat als
Gorbatsjov faalt er een veel repres
siever regiem voor in de plaats zal
komen?
„Het is waar dat de huidige Ar
meense activiteit door Gorbatsjov
is mogelijk gemaakt. Het nationali-
teit-bewustzijn van Armeniërs
heeft altijd al bestaan, maar vroe
ger werd dat volledig onderdrukt.
Toch is Gorbatsjov geen Sinter
klaas die zomaar iets geeft. Hij is
een kind van zijn partij. Deze heeft
hem vooruitgeschoven omdat er
voor de Sovjetunie op dit moment
geen andere mogelijkheid bestaat.
Wat Gorbatsjov probeert te doen is
niets anders dan een systeem red
den dat zich als catastrofaal bewe
zen heeft. Het land verkeert in een
rampzalige economische, morele
en culturele situatie.
Als dit imperium wil voortbe
staan kan dat alleen via de toeken
ning van democratische rechten.
Slechts op deze wijze kan het uit
eenvallen van de Sovjetunie voor
komen worden. Denkbaar is dat
het recht op zelfbeschikking ertoe
zal leiden dat de Sovjetunie in de
toekomst een soort statenbond zal
