De leraar heeft het moeilijk
m
Bedrog
Denkwijzer
Onze taal
'We moeten het vak snel weer aantrekkelijk maken'
ZATERDAG 28 JANUARI 1989
PAGINA 27
J. Bouwsma, voorzitter van het Nederlands Genootschap voor Leraren: "Onze salarisopbouw vormt het achterlicht
je in de toch al niet riante salariëring van ambtenaren". (foto gpdi
eu.
ij-
ui.
oe.
DE PRIJSVRAAG
Op 3 december van het afgelopen jaar wer
den de lezers op deze plaats uitgenodigd
een verhaal te schrijven van één zin met
ten hoogste 75 woorden. De jury bestond
uit Leen Vroegindeweij, leraar Nederlands
aan het Agnes-college te Leiden, Willem
Schrama, coördinator van deze zaterdag-
bijlage, en ondergetekende. Er werden 106
verhalen ingestuurd.
Afgelopen maandagavond heeft deze ju- DQOR JOOP VAN DER HORST
ry na rijp beraad en na soms hoog oplopen
de discussies tien verhalen uiteindelijk als
de beste uitgekozen. De volgorde waarin
ze hier staan afgedrukt is alfabetisch. De
winnaars ontvangen elk een boekebon van
ƒ20,-.
Niet alle inzenders hadden overigens de
uitnodiging even nauwkeurig gelezen: het
ging om een verhaal in één zin van ten
hoogste 75 woorden. Daarom moest de ju
ry enkele inzendingen terzijde leggen die
ruim boven het voorgeschreven maximum
kwamen.
De jury heeft vooral gelet op originaliteit
en op het goed lopen van de zin. Prachtige
zinnen met een flauw verhaal of schitteren
de verhalen rn een hompelige zin vonden
geen genade. Maar hoe vanzelfsprekend
deze maatstaven ook zijn, de toepassing
ervan was niet eenvoudig. Wat is een goed
lopende zin? Wat is een origineel verhaal?
Over slecht lopende zinnen en minder Jeu-
ke verhalen waren we het gauw eens, maar
over de goede ontbrandde een verhitte dis-
cussiq. Rinkelend glaswerk, omvallende
asbakken, dreunende slagen op tafel om
de argumentatie kracht bij te zetten, het
luid-op nog eens reciteren van dit of dat
verhaal, soms twee tegelijk en door elkaar-
,en een af en toe bezorgd onze kant uit kij
kende ober. Het mag een prestatie ge
noemd worden dat de jury het toch eens is
geworden over de tien winnende verhalen.
Ten slotte een woord van dank aan allen
die een verhaal inzonden. Want je staat er
niet bij stil, als je in volle argeloosheid in de
krant mensen uitnodigt iets te schrijven, dat
zovelen er aardigheid in hebben dat te
doen. Genoeg gepraat. Het woord is aan
de winnaars.
De fervente schaker, die gewend was te
denken in termen als remise en herders-
mat, stond opgesteld bij de autobusgarage
die gelegen was nabij de uitgestrekte hei
develden even buiten zijn woonplaats,
want hij was gezien zijn huidige stelling ein
delijk in staat zijn volgende zet te doen
die voor zijn verdere leven ver strekkende
gevolgen zou kunnen hebben, namelijk het
ontvoeren van zijn geliefde die hier weldra
langs zou komen en dan triomfantelijk uit
te roepen: 'Schaak!' (E. Coster-Teebaal,
Irislaan 287, Oegstgeest).
Een lieve bejaarde dame bij wie enkele
dagen geleden een nieuw kunstgebit was
geplaatst en die dit tijdens de broodmaaltijd
wegens kauwproblemen even op de rand
van haar bord had geparkeerd, kreeg de
schrik van haar leven toen zij bemerkte dat
zij niet alleen de korstjes van het brood
maar ook haar prothese voor de meeuwen
had gestrooid, die vechtend en stoeiend
onder het slaken van luide kreten steeds
weer probeerden dit kunststuk te passen.
(C. van Harten-Strijbos, De Hooghkamer
76, Voorschoten).
Tot mijn spijt moet ik U, mede n
andere leden van de sollicitatiecommissie
meedelen dat bij het selecteren van de
meest geschikte kandidate voor de vacatu
re van secretaresse, de keuze is gevallen
op mevrouw T. Janson uit Zoeterwoude,
hetgeen niet wegneemt dat wij, na ons ple
zierige gesprek d.d. 23 december 1988,
onder de indruk waren van Uw vaardighe
den en kwaliteiten en ervan overtuigd zijn
dat U spoedig een passende betrekking el
ders zult vinden. (C. Hendriks, Veerhuis
136, Leiden).
Op een verkleedpartijtje ontmoette Henk
een vrouw die er uitzag als een heks, op
wie hij zo verliefd werd dat hij diezelfde
avond nog wilde trouwen en nadat het ja
woord was uitgesproken brachten zij de hu
welijksnacht door bij Henk, maar toen Henk
zijn bruid wilde helpen met het afzetten van
haar masker ging dit zo moeilijk dat hij pas
na lang trekken het masker in zijn handen
had dat later haar gelaat bleek te zijn. (Mei
Jongen, Celebesstraat 53a, Leiden).
Ik kan me nog goed herinneren dat ik,
tussen de acht en negen maanden, bij m'n
moeder in d'r buik zat en veel opstak, zeker
van haar reisje naar Parijs toen ze samen
met m'n vader slakken zat te eten en reken
maar dat ik genoten heb van dat heerlijke
maal, want eenmaal buiten aangekomen
was het afgelopen met de heerlijke hapjes
en moest ik het met melk en gepureerd
eten doen, geen vooruitgang dus! (Lilianne
Pardoel, Hopvlinder 7, Leiden).
Toen Willem, arbeider in een houtzage
rij, na jarenlange trouwe dienst op de dag
van zijn zilveren jubileum hij zou met een
limousine naar zijn werk gebracht worden,
koffie drinken met de burgemeester, lun
chen met de directeur en na een feestelijk
diner met al zijn collega's een kort dank
woord uitspreken ziek in bed bleef, kon
de inderhaast gealarmeerde arts een glim
lach niet onderdrukken toen hij de jubilaris
vertelde wat hem mankeerde: acute plan
kenkoorts. (Peter Reedijk, Goudse Rijweg
444-3, Rotterdam).
Het vogelcongres, bestaande uit mus
sen, roodborsten, mezen, vinken, spreeu
wen, eenden, merels, lijsters en kauwen,
kwam bijeen om zich te beraden welk 'dier'
ze met Kerstmis zouden willen verorberen
daar ze kotsmisselijk waren van de plastic
kaaskorstjes, de grote brokken brood
waarin je bijna stikte, het zoute aardappel-
kruim, de afgekloven botjes van wild of
soortgenoot en zo werd hetde mens,
maar ze realiseerden zich dat die wens nog
lang niet in vervulling zou gaan. (N. de
Rooij-Gijselaar, Berlicumstraat 3, Oegst-
Nina Oei, een vijfenveertigjarige Vietna
mese vrouw die tot gisteren ronddwaalde in
de Amsterdamse hoerenbuurt, op zoek
naar de man die ze eenentwintig jaar gele
den had ontmoet en die ze twintig jaar gele
den, toen hij door de Vietcong werd afge
voerd, had nageroepen dat ze altijd van
hem zou blijven houden, is vanmorgen
overreden door een vrachtauto toen ze
plotseling de straat overstak bij het zien van
een Amerikaanse soldaat. (Henk Steen
huis, Sluisstraat 50, Amsterdam).
Er op gebrand de tegen mijn lippen ge
drukte trombone op een goede dag virtu
oos te zullen bespelen sloeg ik hoopvol het
bijgeleverde muziekboek open om teleur
gesteld het instrument te laten zakken on
der de constatering dat het niet mogelijk is
om van koffieboonvormige bolletjes met
stokjes en vlaggetjes op een uit vijf latten
bestaande erfafscheiding geplaatst een
mooi in het gehoor liggende melodie te ma
ken zoals ik dat regelmatig door musici
schijnbaar moeiteloos heb zien doen. (Co
van der Tuijn, Vincent van Goghlaan 1,
Roelofarendsveen).
In de laatste uitwedstrijd van het water-
poloteam, waarmee Harold in de hoofd
klasse uitkwam, viel de beslissing pas in de
laatste seconde, toen een aanvaller van de
tegenpartij de bal tegen de lat knalde en de
keeper de bal zo snel naar de andere
speelhelft gooide, dat Harold erin slaagde
de bal met een uitgekiende worp achter de
keeper van de tegenstanders te depone
ren, waardoor in de laatste seconde van de
wedstrijd de punten werden binnenge
haald. (E.J.F. Venekamp-van Hal, Hoge
Morsweg 63, Leiden).
door René Diekstra
hoogleraar psyctiologte te Leiden
Twee docenten uit Schoonhoven
willen een kuuroord voor
overspannen docenten beginnen en
menen daarmee een nieuw gat in de
markt te hebben ontdekt. Het
overwerkte en miskende
lerarenkorps zou daar driemaal per
jaar de accu kunnen bijladen.
"Ongekend, en typerend voor de
problemen in het onderwijs",
reageert drs. J. Bouwsma, voorzitter
van het Nederlands Genootschap
voor Leraren (NGL), op het initiatief.
Het beroep van leraar, ooit een
logische stap voor hen die zelf op
school zo goed konden leren, is in
verval geraakt. En het einde is nog
niet in zicht.
door Pieter Couwenbergh
Gezeten op het puntje van zijn stoel
schetst Bouwsma een beeld van ver
val over een ooit begerenswaardig
beroep. "Leraren worden overbe
last. Dat begint al in de les. De klas
sen zijn met dertig leerlingen veel te
groot. De leerlingen zijn vandaag de
dag goed gebekt en nemen niet lan
ger dingen aan enkel en alleen op ge
zag van de docent. Kijken of de
boodschap goed overkomt en tege
lijkertijd orde houden is nagenoeg
onmogelijk".
De taak van de leraar houdt echter niet
op bij het lesgeven. Er moeten proefwer
ken worden opgesteld en nagekeken,
vergaderingen bijgewoond, en niet te
vergeten nieuwe lessen worden voorbe
reid. "Leraren draaien per week mini
maal tien procent overuren en dan
spreek ik niet eens over de piekbelasting,
in de examenperiode en bij de overgang
aan het einde van het schooljaar".
Lada
Voor Bouwsma zit de pijn vooral in het
gebrek aan erkenning. Hij schetst het
beeld dat de maatschappij tegenwoordig
van de leraar heeft: iemand die iedere
dag opnieuw een uitpuilende boekentas
meesjouwt in zijn nog niet afbetaalde
Lada en pas 's avonds laat terugkeert
naar zijn rijtjeshuis. "We werken keihard
voor een schamel salaris. Onze salarisop
bouw vormt het achterlichtje in de toch
al niet riante salariëring van ambtena-
En nu wil minister Deetman ook de
weinig overgebleven charmes van het
vak aanpakken: de variabele Werktijden
en de lange vakanties. De bewindsman
wil een veertigurige werkweek invoeren,
met daaraan gekoppeld een beperking
van het aantal vakantiedagen tot 24, plus
twee keer 10 rond Kerst en Pasen.
Bouwsma ontsteekt in woede: "Het
werk van de leraar is niet in kantooruren
vast te pinnen. Na zes uur lesgeven moet
hij even ontspannen om vervolgens op
nieuw aan de slag te gaan. De schooltas
wordt dan ook meegenomen naar huis.
Als hij op school blijft mondt dat alleen
maar uit in oeverloze vergaderingen met
collega's".
Over de lange vakanties wil Bouwsma
geen misverstand laten bestaan. "Die
heb je nodig om bij te komen. Om nieu
we, frisse ideeën op te doeri voor hét
nieuwe schooljaar".
De animo om leraar te worden neemt
dan ook schrikbarendaf. Van diverse
kanten wordt de noodklok geluid. In de
jaren negentig dreigt, ondanks de ver
grijzing van de Nederlandse bevolking,
een schreeuwend tekort aan docenten.
Tweede Kamerlid Franssen (WD)
spreekt over een tekort van 5000 leer
krachten in 1990, oplopend tot 1000Ó in
1992. Het ministerie van onderwijs en
wetenschappen is iets minder somber:
3000 in 1992 en 8000 in 1993.
Investeren
Bouwsma vergelijkt de ernst van het
probleem met maatschappelijke vraag
stukken als het milieu en de files. "Goed
onderwijs is investeren in de toekomst
van het land". Hij is niet verbaasd over
de cijfers. "Het aanvangssalaris is te laag.
We kunnen niet concurreren met het be
drijfsleven. Waarom zouden academici
kiezen voor het onderwijs als ze het dub
bele kunnen verdienen in het bedrijfsle-
Docenten hebben daarnaast, zeker in
het begin, grote problemen om genoeg
uren (en dus inkomen) bijeen te sprokke
len. "Het is geen uitzondering dat een do
cent op vier verschillende scholen les
geeft. Anderen vullen hun inkomen aan
met een bijstanduitkering".
"We moeten het beeld van de Lada
snel doorbreken en het vak weer aan
trekkelijk maken. Het spreekt niet meer
voor zich dat iemand die goed kan leren
automatisch naar de kweekschool gaat,
zoals vroeger. Bovendien loopt de kwali
teit van het onderwijs achteruit omdat je
moet roeien met de riemen de je hebt,
met de mensen die nog bereid zijn leraar
te worden. Kortom, de salarissen moeten
omhoog en beginnende docenten moe
ten kans krijgen op meer uren, op een
toekomst".
Een van de belangrijkste problemen is
de vergrijzing van het lerarenkorps. Er is
een 'klont' eerstegraads docenten die
hun hele loopbaan op één en dezelfde
school blijven hangen. "Zij hebben geen
keuze. De huidige afvloeiingsregeling
ontmoedigt solliciteren. Wie het laatst op
een school komt vliegt er bij bezuinigin
gen namelijk het eerst uit. Waarom zou je
die eenmaal opgebouwde zekerheid op
het spel zetten?"
De DOP-regeling, waardoor docenten
vervroegd (vanaf 55 jaar) met pensioen
kunnen, biedt wat ruimte voor jongeren.
Maar niet genoeg, volgens Bouwsma.
"Leraren die twintig jaar in het vak zitten
moeten via her-, bij- of omscholing een
andere baan kunnen kiezen. Waarom zou
een leraar geschiedenis geen goede per-
soneelchef kunnen worden?".
Geen alternatief
De gevolgen van de afkalving van het le
raarschap komen het duidelijkst naar vo
ren in technische vakken; economie en
informatica. Deze specialisten zijn bij
zonder gewild in het bedrijfsleven. Het
onderwijs is dan al snel geen alternatief
meer. Het schreeuwend tekort aan be
voegde leraren in deze vakken wordt op
gevuld met onbevoegde docenten. Zij
krijgen een ontheffing van het ministerie
onder het mom van 'studerend voor de
akte'.
Er bestaat een oud grapje over een man
die op de vraag of hij viool kon spelen
antwoordde: "Ik weet het niet, ik heb het
nooit geprobeerd". Dat is psychologisch
gezien een heel verstandig antwoord. Wie
iets nog nooit geprobeerd heeft, weet niet
echt of hij dat wel of niet kan. Op dezelfde
manier, wie nog nooit aan een bepaalde
verleiding is blootgesteld, weet niet of hij
nu wel of niet daarvoor zal zwichten. Dus
op de vraag: "Bent u corrupt" zouden de
meesten van ons eerlijkheidshalve moe
ten antwoorden: "Ik weet het niet, nie
mand heeft mij nog geld geboden".
Natuurlijk zullen er veel mensen zijn
die op voorhand zullen zeggen dat zij
nooit iets zullen doen als zich door ande
ren laten omkopen. Net zo goed als er heel
wat mensen zijn die zeggen dat ze geen
bedrog plegen, nooit liegen, hun partner
niet stiekem ontrouw zijn, hun vrienden
niet afvallen, en noem maar op.
Maar de meeste mensen zijn veel eerlij
ker en netter in hun woorden dan in hun
daden. Uit een onderzoek onder maar
liefst 24.000 volwassenen blijkt dat heel
duidelijk. Aan hen werd gevraagd om
aan te geven, of liever gezegd: om toe te
geven aan welke van de 14 volgende ge
dragingen ze zich in het afgelopen jaar
wel eens schuldig maakten (de percenta
ges geven aan voor hoeveel mensen dat
geldt).
Sneller rijden dan de tcfegestane maxi
mumsnelheid (93
Het vertellen van kleine of grotere leu
gentjes (88%).
Het ongevraagd mee naar huis nemen
van goederen van het werk in het afge
lopen jaar (68
Het spieken of bedrog plegen bij exa
mens of ander schoolwerk (indien mo
gelijk) (67
Het illegaal parkeren (of opzettelijk
niet betalen voor parkeren waar dat
moet) (60
De WD wil daarom leraren economie,
techniek en schei- en natuurkunde na
drie jaar lesgeven een premie geven van
15.000 gulden. Een blijvende salaris
maatregel wijst Bouwsma af. "Waarom
zou een leraar natuurkunde beter wor
den betaald dan een leraar Neder
lands?".
Bouwsma wil experts in schaarse vak
ken lokken met financiële voordelen
zoals het kwijtschelden van een deel van
de studieschuld na drie jaar lesgeven.
"Ik hoop dat de persoon na drie jaar zo
enthousiast over het vak is geworden dat
hij geen stimulans meer nodig heeft".
Het omscholen van werkloze docenten
kan een oplossing zijn, maar lang niet ie
dereen is geschikt. "Je mag van een
werkloze leraar Nederlands niet ver
wachten dat hij feeling heeft voor na
tuurkunde".
De NGL-voorzitter wordt wantrou
wend als een derde probleem ter sprake
komt: het gebrek aan vrouwen in lei-
- Het zich ziek melden op het werk, hoe
wel de conditie goed genoeg is om te
werken (47
- Het hebben van (zonder overleg met
partner) buitenechtelijk seksueel ver
keer (45
- Het rijden onder invloed van (te veel)
drank of van drugs (inclusief tranqui
lizers) (41
- Het doen van onjuiste opgaven bij het
invullen van het belastingformulier
(over de afgelopen 5 jaar) (38
- Het bij de douane opzettelijk niet aan
geven van bepaalde goederen (38%).
- Het op het werk voeren van interlokale
of internationale privé-telefoonge-
sprekken (37
- Het bedriegen van een beste vriend met
betrekking tot iets belangrijks (33
- Het opzettelijk onjuist opgeven van on
kosten (28
- Het opzettelijk voordringen in een rij of
het niet wachten tot je aan de beurt
bent (19
We kunnen deze lijst met zonden nog lan
ger maken door te kijken naar wat men
sen zeggen in bepaalde situaties waar
schijnlijk te zullen doen. Zo antwoordde
44 procent van de mensen dat ze waar
schijnlijk zouden doorrijden zonder be
richt achter te laten als ze iemand anders
z'n auto zouden beschadigen. Nog eens 52
procent zei dat ze dat waarschijnlijk zou
den doen als ze zeker zouden weten niet
gepakt te worden. Met andere woorden,
bijna iedereen zou doorrijden als men ze
ker zou weten dat men niet gepakt zou
worden. Toch zegt 90 procent van de men
sen dat het onethisch of onrechtvaardig is
om zoiets te doen.
Dezelfde tegenstrijdigheid vinden we
waar het gaat om heling. 22 procent van
de mensen zegt dat ze waarschijnlijk wel
bewust een gestolen kleurentelevisie zou
den kopen als dat goedkoper zou zijn. En
nog eens 31 procent zegt dat ze het waar
schijnlijk zouden doen als ze zeker zou-
dinggevende functies. Hij vindt dat hij in
een tv-interview vorig jaar overkwam als
vrouwenhater, en wil dat niet nog een
keer. "Ik wilde toen duidelijk maken dat
iemand niet per se geschikt is als rector
omdat het een vrouw is met lesbevoeg-
heid. Dat is geen criterium. Je slaat met
zo'n motivering een mal figuur".
Weerstanden
Bouwsma vindt het 'prima' als bij gelijk
waardige geschiktheid een vrouw de
voorkeur krijgt. Maar geschiktheid
hangt voor hem nauw samen met be
schikbaarheid. "Een rector moet te allen
tijde beschikbaar zijn voor schoolbe
slommeringen. Totdat de maatschappij
daadwerkelijk is geëmancipeerd, blijft
dat een probleem voor vrouwen met een
gezin. Je moet niet met alle geweld een
vrouw in een leidinggevende functie
drukken. Dat roept alleen maar weer
standen op".
den weten niet gepakt te worden. Ruim
de helft van de mensen zou zich dus aan
heling schuldig maken, terwijl alweer
bijna 90 procent zegt dat zulks onethisch
of onjuist is.
Wat maakt dat we met z'n allen niet zo
hoog scoren op de morele standaard? Eén
van de redenen is in elk geval dat bij de
meeste mensen het gedrag sterker be
paald wordt door factoren in de situatie
dan in hun persoonlijkheid, hoewel we
graag doen alsof dat omgekeerd is. Als
we alle wetenschappelijke gegevens die
in de psychologie zijn verzameld op een
hoop gooien, dan blijkt dat de factor 'si
tuatie' drie keer zo belangrijk is als de
factor 'persoonlijkheid'. Dat weten we ei
genlijk ook wel, omdat maar al te duide
lijk is dat de gelegenheid vaak de dief
maakt, dat studenten op examens meer
spieken als er minder toezicht is, en dat
mensen tot de meest gruwelijke dingen
(zoals in het nazi-tijdperk) in staat zijn
als ze maar in een situatie verkeren die
hun dat suggereert of "beveelt".
De bekende Britse schrijver Aldous
Huxley heeft ooit eens heel scherpzinnig
opgemerkt dat beschaving kan worden
gedefinieerd als het systematisch onthou
den aan de burger van gelegenheden om
zich barbaars te gedragen. Op dezelfde
manier kunnen we zeggen dat moraliteit
of eerlijkheid in de samenleving niets an
ders is dan het systematisch aan mensen
onthouden van gelegenheden om zich on
eerlijk of corrupt te gedragen. Wie dus om
welke reden dan ook probeert mensen uit
te lokken tot oneerlijkheid of onethisch
gedrag, hoeft er zich bepaald niet over te
verwonderen dat hij ook inderdaad zal
vinden dat de meeste mensen die verlei
ding niet weerstaan.
Maar waarom is de mens niet sterker of
moreler? Eén belangrijk antwoord op die
vraag komt uit het psychologisch onder
zoek over geweten, en met name van de
belangrijkste theoreticus op dit gebied,
Kohlberg. Diens stelling is dat er drie
soorten geweten zijn, die tegelijkertijd
ook de drie stadia van ontwikkeling van
het geweten vormen. Het eerste stadium
is dat van het 'pre-conventionele' gewe
ten. Dit geweten, typerend voor de kin
derleeftijd, is gebaseerd op het uitgangs
punt dat wat goed is of wat mag, gelijk is
aan watje plezierig vindt, en omgekeerd.
Het kind laat iets of vindt iets niet goed
omdat er iets onplezierigs, zoals straf, op
volgt.
Het tweede stadium is dat van het 'con
ventionele' geweten. Dit geweten ontwik
kelt zich in het begin van de adolescentie.
Hier is gewetensvol of moreel wat over
eenkomt met de verwachtingen en regels
die in het gezin, de groep van leeftijdge
noten of in de cultuur gelden. Goed ge
drag is wat van je verwacht wordt door
je naaste.
Het derde stadium is dat van het 'post-
conventionele' geweten. In dit stadium
ontwikkelt zich een zelfstandig geweten
dat gebaseerd is op zelfstandige waarde
oordelen, waaraan de desbetreffende
persoon vasthoudt, onafhankelijk van
het feit of die uitgangspunten door de sa
menleving worden ondersteund en ook
onafhankelijk van persoonlijke relaties
of gewoonten binnen de groep. Toen bij
voorbeeld Martin Luther King besloot z'n
mars naar Atlanta te organiseren - on
danks het feit dat dat tegen de wet en ver
boden was - volgde hij daarbij zijn (post-
conventionele) geweten, dat voor hem een
grotere geldigheid had dan de bestaande
sociale orde die als onjuist en onrecht
vaardig werd afgewezen.
Volgens Kohlberg bereiken veel mensen
het stadium van een post-conventioneel
geweten nooit. Hij is van mening dat
hoogstens lop4a5 personen dat doen; de
meeste mensen komen niet verder dan het
stadium van het conventionele geweten.
Dat wil zeggen: als er geen autoriteit is
die toezicht houdt op ons gedrag of als er
situaties zijn die ons uitlokken terug te
vallen in immoreel gedrag, we dat vaak
niet zullen laten. Bovendien, als we zelf
een autoriteit zijn, dat wil zeggen macht
hebben (dus zelf sociale controle uitoefe
nen zonder dat we zelf echt gecontroleerd
worden) is de verleiding vaak bijzonder
groot om te vinden dat wat moreel is ge
lijk staat aan wat goed is voor ons. Zo is
het bij veel universiteiten "de gewoonte"
dat de ontdekkingen van een leerling op
naam van een hoogleraar komen te
staan. Benton en Best bijvoorbeeld ont
dekten samen de insuline maar Benton
deelde z'n Nobelprijs niet met Best. Hij
deed dat met zijn directe meerdere, voor
wie academische roem kennelijk zwaar
der woog dan wetenschappelijke integri
teit, en dit werd verdorie ook nog overge
nomen door het Nobelprijscomité.
De moraal van dit verhaal? "Ik heb het
gedaan", zegt het geheugen. "Zoiets zou
ik nooit doen", zegt het ik, en blijft onver
murwbaar. Tenslotte delft het geheugen
het onderspit.
