Ziek worden van gezond voedsel kan ook Varen met 'narrow-boat' in de Engelse kanalen Vakantiespreiding niet meer weg te denken ANWB wil terugdraaien kilometerstand aanpakken Ziekenhuisraad en Dees sluiten vrede VRIJE TIJD- VRIJDAG 27 JANUARI 1989 PAGINA 11 Een rustige, ontspannen vakantie Varen staat haaks op afstand maken en haasten. Een mooi landschap, gezellige pub of zonnig terras nodigen vooral uit om het kalmpjes aan te doen en te ontspannen. Wie nog nooit gevaren heeft, kan toch een traditionele 'narrow-boat' baas, waarmee jaarlijks zo'n 43.000 Nederlanders mijlenver door het land van pubs en tradities trekken. Na vijf dagen varen op Engelse ka nalen voelde ik me al een ervaren rot, die de zestien meter lange 'nar row-boat' stevig in de hand had. Het went al gauw dat varen met die lange luxe schuiten, waarmee zwerftochten van wel drieduizend kilometer gemaakt kunnen wor den in de oude kanalen van Eng land en Wales. Daar moet je dan wel de tijd voor hebben, want snel heid staat haaks op het genot datje aan deze narrow-boats kan bele- De 54-jarige bootverhuurder Alan Peake, een rijzige en pijpro kende oud RAF-navigator, gaf 25 mijlen als uiterste dagafstand aan: "En daar moetje dan een halve myl voor aftrekken voor iedere sluis die je passeert. Alan Peake straalt een rustge vende kalmte uit. Hij zal dan ook bij menige huurder de kriebels in de maag wegnemen, wanneer zij zich onervaren op zijn werf in het midden-Engelse Gailey melden. Daar, even ten noorden van Bir mingham, stapten ook wij met een uiterst bescheiden zeilervaring, op één van Peake's boten. "Vaar-ervaring wordt niet ver langd," stond er in de wervende folders van UK Waterway Holi days. Instructies Toch knaagde de nodige onzeker heid aan mijn gemoed, toen ik van Peake's bootsman de instructies kreeg in het omgaan met de boot en de 65 pk dieselmotor, die het uit eindelijk allemaal voor ons moest doen. De startprocedure en bediening bleken simpel, het onderhoud tij dens de trip zou gering zijn. De uit leg was karig, efficient, maar ach teraf toch voldoende. Want voor de rest moest je het op je ingebakken gevoel voor varen redden en ver trouwen op het stevige stalen kar kas van de boot, dat heus wel tegen een stootje kon. De inrichting van de boot volgde de schone beloftes in de folder op de voet. Voldoende, zij het krappe slaapgelegenheid voor zes perso nen. Een geyser, douche, een rui me kombuis en salon, radio en tele visie aan boord, een warm met hout bekleed interieur en vooral al les kraakhelder. De Gailey-werf was weinig meer dan een driehoekige inham langs het Staffs Worcs Canal, vlak ach ter de sluis en het pittoreske tol huis in het gehucht Gailey, dat nu als souvenirwinkeltje in gebruik is. Het tolhuis met kasteelachtige ronde toren herinnert aan de ge schiedenis van deze kanalen. Die werden vanaf het einde van de 18-e eeuw naar Hollands voorbeeld ge graven door particuliere maat schappijen, die snelle verbindings wegen wilden aanleggen van de Engelse industriegebieden naar de havens aan de oost- en westkust. Uit de tolgelden en de exploitatie van vrachtboten probeerden ze winst te putten uit hun investerin gen. Ze trokken hun waterwegen door en over de heuvels. Met ontel bare sluizen werden de hoogtever schillen overwonnen. De smalle kanalen, doorgaans zo'n tien meter, zouden wel wat bredere boten kunnen verwerken dan de 6 voet en 2 inches (2,08 me ter) brede 'narrow-boats', maar de smalle doorgangen van de ontelba re bruggen (amper drie meter breed) en vooral de sluizen met hun breedte van 7 voet en 2 inches (2,18 meter) bieden minimale ruim te. Deze vrachtboten werden aan vankelijk door paarden getrokken; daarvan getuigen nog de een meter brede jaagpaden langs die kanalen. De schippers waren vooral trek kers, van oorsprong vaak zigeu ners, die met hun gezin deze lange smalle boten bewoonden. Daaruit worden de bonte beschilderingen van deze boten verklaard, waarbij twee motieven steeds terugkeren. Een stilleven van rozen en een kas teel-tableau. Vlotter De vooruitgang, stoom, elektrici teit, treinen, autowegen hebben het transport weliswaar minder ro mantisch, maar wel vlotter ge maakt en zo verviel de functie voor deze kanalen. Gelukkig, dat het bij de Engelsen diep gewortelde ge voel voor traditie de kanalen en de boten gered heeft. De British Water Board (een soort toeristische rijks waterstaat) beheert de kanalen, restaureert bruggen en tolhuizen, verzorgt waterpunten, aanlegplaat sen, promotie en voorlichting. De kanalen vonden in het toeris- door Wim Breedveld Het went al gauw, dat varen met die grote schuiten. gebruikers, die de oude boten opknapten als varend week endhuisje. De eerste hobbyisten kregen navolging in commerciële exploitanten. Of de hobbyisten maakten van hun liefhebberij hun bussiness, bestelden nieuwe boten en gooiden die in de verhuur. Toen we die zaterdag eenmaal waren ingekwartierd, sloegen we nodige leeftocht voor onderweg in bij het tolhuisje. De exploitant was zo vriendelijk - we zouden dat de hele trip als kenmerkend voor het Engelse platteland ervaren - ons naar de dichtst bijzijnde super markt te rijden om wat bier in te slaan. Toen, het was al tegen achten, konden we eindelijk gaan varen en kon een regelmatig en rustig stam pende diesel de laatste vlinders in de buik van de debuterende schip per veijagen. Het schampen van een eerste brug - de enige van de 142 bruggen op ons traject, die iets te ver naar rechts was gebouwd - gaf weinig voedsel aan mijn nog dunne zelf vertrouwen, maar het vlekkeloos eerste aanlanden versterkte mijn optimistische verwachting, dat het toch allemaal wel zou lukken. Het lukte. Ook de eerste moeilij ke escapades, toen we in een moei lijk overzichtbare situatie een af slag naar een ander kanaal misten. Keren in een kanaal, dat maar een haartje breder is dan de lengte van de boot is goed mogelijk door uit voering van een truc met de tou wen, leerden we later. Dus haalden we nu de schuit bo mend en trekkend vanaf de kant achterwaarts om daarna de goede richting in te steken. En daar lagen we dan onder stoom voor de eerste sluis; één van de vele zelfbedie- nings-sluizen, die de toeristische Englandvaarder op zijn weg tegen komt. Boekje In een bij elke boot horend instruc tieboekje staat met tekeningen aangegeven, wat er bij het zelf be dienen van de sluis allemaal fout kan gaan oftewel, hoe je van je ge zellige watervakantiehuis een groezelige onderzeeër kunt maken. En zo voeren we het Shropshire Union Kanaal binnen, dat voor de komende dagen ons vaargebied zou zijn. Het is mogelijk om in ze ven dagen vanuit Gailey of welke andere plek aan de route dan ook, een ring te varen door vier op el kaar aansluitende kanalen. Langs aardige dorpjes met de ty pische Engelse plattelandshuisjes, de met het landschap harmonië rende herbergen, de engtes tussen de heuvels, de achttiende eeuwse tolhuisjes/annex bootbevoorra- dingswinkeltjes, door lange donke re tunnels, door bossen waarvan overhangend geboomte het zicht op tegemoet varende boten belem mert. Dat leidde, alhoewel het in de eerste juniweek nog niet zo druk was, wel eens tot verrassende ont moetingen, waarbij snel handelen gevraagd werd. Zoals ook bij brug gen in bochten, waarbij of sterk remmen (achteruit slaan) of juist hard doorvaren geboden was. In dit soort situaties zou je van de scheepshoorn gebruik moeten ma ken, maar de serene rust van het landschap weerhield je er van die te gebruiken. En de praktische overweging daarbij was, dat met het snel doorbladeren van de sig naal-instructies teveel tijd verloren zou gaan. In goede harmonie tus sen het recht van de sterkste en de bescheidenheid van de beleefdste schipper werd doorgaans een op lossing bereikt. Varen in England is vooral een gróeps- of familiegebeuren. Je kampeert aan boord, kunt zelf je maaltijden klaarmaken - alhoewel pubs en herbergen langs de routes niet duur zijn - en je beleeft samen de heerlijke rust van het landschap en de sfeer van tradities. Nadere informatie: Brits Toeris tenbureau, Stadhouderskade 2, 1054 ES Amsterdam. Tel: 020- 855051. De vakantiespreiding in Neder land. Een fenomeen waarmee en kele jaren geleden werd begonnen én dat nu al niet meer weg te den ken valt. Nagenoeg iedereen heeft er goede ervaringen mee opge daan. Niet in het minst de vakantie ganger, die nu letterlijk en figuur lijk meer ruimte krijgt om met va kantie te gaan in binnen- dan wel buitenland. Er gaan nu zelfs al stemmen op om die vakantiespreiding ook door te voeren waar het gaat om de kro kusvakantie. Die valt nu in heel Nederland gelijk. Zeer tegen de zin van reisondernemers, politie, hote liers in wintersportlanden als Oos tenrijk en natuurlijk ook tegen de zin van menig wintersporter. Die wordt nu - wanneer die tenminste in de krokusvakantie de ski's gaat In toekomst wellicht ook spreiding van de krokusvakantie onderbindt - geconfronteerd met overvolle wintersportplaatsen en skipistes. En het ziet er niet naar uit dat daarin een verandering ten goede zal komen. Integendeel, zo de za ken er nu voorstaan en wanneer de tendens zich voortzet zal die druk te alleen nog maar erger worden. Immers, de wintersport wordt steeds populairder en het aantal mensen dat jaarlijks de ski's onder bindt wordt alleen nog maar gro ter. Het is daarbij bovendien niet aannemelijk dat de ondernemers in de wintersportindustrie in lan den als Oostenrijk zich qua accom modatie blijven aanpassen aan die éne piek in de krokusvakantie. Het gevecht om een plaatsje in de sneeuw wordt voor die week alleen maar heviger. Daarbij hebben we het dan nog niet eens over het enorme extra verkeersaanbod op de autowegen naar en van de wintersportlanden. Vreemd is het dan ook niet dat OAD-directeur J. ter Haar eind vo rig jaar een lans brak voor ook een vakantiespreiding rond de 'kro kus'. Nederland zou daarvoor in tweeën moeten worden verdeeld zoals het land voor de zomervakan tie in drieën is gedeeld. Hij is in dat opzicht overigens geen roepende in de woestijn. Steeds meer stem men van direct betrokkenen gaan in die richting op. Gezien wat voor af ging aan de vakantiespreiding in de zomer is de verwachting ge rechtvaardigd dat een vakan tiespreiding in de winter niet meer ver weg zal zijn. De voorzet is gege ven; het is nu aan de regering om die af te ronden. De vakantiespreiding voor de zo mer van 1989 ziet er als volgt uit: Regio Noord: Groningen, Fries land, Drenthe, Overijssel, Noord- Holland en Flevoland. Bouwvakvakantie: 22 juli tot en met 13 augustus. Basisonderwijs: 8 juli tot en met 20 augustus. Voortgezet onderwijs: 8 juli tot en met 27 augustus. Regio Midden: Gelderland, Utrecht en Zuid-Holland. Bouwvakvakantie: 29 juli tot en met 20 augustus. Basisonderwijs: 22 juli tot en met 3 september. Voortgezet onderwijs: 15 juli tot en met 3 september. Regio Zuid: Limburg. Noord-Bra bant, Zeeland, Zuidhollandse ei landen en de gemeenten Rotter dam, Capelle aan de IJssel, Schie dam, Vlaardingen, Maassluis en Dordrecht. Bouwvakvakantie: 15 juli tot en met 6 augustus. Basisonderwijs: 1 juli tot en met 13 augustus. Voortgezet onderwijs: 1 juli tot en met 20 augustus. Proef met 'echtheidscertificaat' voor gebruikte auto's DEN HAAG (ANP) - De ANWB, de BOVAG (garagebedrijven) en de RAI, de vereniging van auto-importeurs, willen het terugdraaien van kilometerstanden bij tweedehands au to's aanpakken. In ontwikkeling is een proef in de regio Eindhoven waaraan een tien tal garages/dealers aangesloten bij de Vereniging Automobielbedrij ven Eindhoven deelnemen. Via een 'carhistory-plan' worden twee dehands auto's die via deze bedrij ven worden verkocht, onder meer voorzien van een kilometerregi stratie-certificaat. Daarop staat vermeld wat er bij de betrokken auto's op welke kilo meterstand is gebeurd vanaf het moment dat de betrokken auto bij een van deze garages is binnenge komen. Dit is dus geen kilometer- echtheids-certificaat dat sommige garages nu al hanteren. Daarbij ga randeren ze de juistheid van de ki lometerstand. Chef afdeling Auto van de ANWB, F. van West noemt het te rugdraaien van kilometerstanden een hardnekking probleem waar van de omvang nauwelijks valt aan te tonen. Ook het constateren daar van is niet eenvoudig. "Vaak is zelfs aan de hand van slijtage-on- derzoek nauwelijks te zien of die kilometerstand is teruggedraaid. De aanwezigheid van het onder- houdsboekje met afgestempelde onderhoudsbeurten geeft meer in zicht in de mogelijke juistheid van de stand", aldus Van West. Volgens Van West ziet de ANWB het als een vorm van dienstverle ning aan haar 1,7 miljoen leden om via het carhistory-plan meer infor matie en dus meer zekerheid te ge ven over de aan te kopen tweede hands auto. "Uiteindelijk kan het plan bij de garagebedrijven leiden tot een soort kwaliteitsaanduiding. Naast Bovag-garantie kan dan een carhistory-plan met kilometerregi stratie-certificaat worden ver meld". Hoe vaak in de tweedehands au tomarkt met kilometerstanden wordt gerommeld is moeilijk exact na te gaan. Maar insiders valt het maar al te vaak op dat handelaren vaak vrij recente .personenwagens hebben staan die "allemaal net een ton hebben gedraaid. En een diesel van vier jaar oud met rond de ton, is flauwekul. Je koopt niet een die sel als je maar 25.000 kilometer per jaar rijdt", aldus een zegsman. Het terugdraaien van kilometer standen is bij duurdere merken over het algemeen moeilijker dan bij goedkopere merken. Sommige dure automerken hebben een com putergeheugen waarbij, als je de complete kilometerteller vervangt, de nul-stand van de nieuwe teller automatisch op de stand van de ou de teller verspringt. Terugdraaien is echter niet een alleen door de handel gebruikte misleiding om sneller van een auto af te komen. Ook particulieren we ten de weg te vinden naar een 'gara ge' die voor 25 gulden bereid is je moeilijk te verkopen occasion met rond de twee ton op de teller in een handomdraai te veranderen in een goed in de markt liggende auto met 70.000 kilometer mindeF. Een vry eenvoudige klus waarbij soms een boormachine wordt gebruikt of een klein pincetje om de het 10.000- cijfer te verdraaien. Van West waarschuwt verder nog voor de aanduiding 'ANWB- gekeurd' die vaak vermeld staat op de voorruit van de occasion. "Daar moet staan: ANWB-goedgekeurd. ANWB-gekeurd kan immers ook betekenen dat de auto door de ANWB is afgekeurd, of dat het rap port vermeld dat er de nodige repa raties aan de auto moeten worden uitgevoerd". De Consumentenbond heeft ook geen zicht op de huidige omvang van het terugdraaien van kilome terstanden. "Maar het mag hele maal niet voorkomen". E)e bond adviseert over het algemeen om te kijken naar het onderhoudsboekje. Als dat er niet is, is dat al reden om terughoudend en voorzichtig te zyn. Ook contact met de vorige ei genaar beveelt de bond aan. "Wil een garage daar niet aan meewerken, haak dan af en zoek maar verder want er zijn voldoende occasions", aldus een woordvoer der. De bond vindt tenslotte het carhistory-plan met daaraan ge koppeld het kilometerregistratie- certificaat, een goed initiatief. "Ge probeerd moet worden hiermee de hele markt te bestrijken". Toch akkoord over beddenreductie NEW DELHI - Straatvegers maken de weg schoon voor naderend oor logstuig in de straten van New Delhi. India vierde gisteren de onafhanke lijkheid met een militaire parade. (foto ap> UTRECHT (ANP) - De Nationale Ziekenhuisraad (NZR) zal alsnog "constructief' meewerken aan de vermindering van het aantal bed den in de ziekenhuizen. Dat is het resultaat van nader overleg tussen de NZR en staatssecretaris Dees (volksgezondheid). Vorige week wilde de NZR de medewerking opschorten omdat staatssecretaris Dees vorige maand bij de totstandkoming van het ak koord over de beddenreductie be langrijke informatie zou hebben achtergehouden. Gisteren echter deelden ministerie en NZR in een gezamenlijke verklaring mee dat de ruzie uit de wereld is. Vorige week verweet de NZR Dees in een boze brief dat hij zou hebben verzwegen dat de Raad van State tot de bevinding was geko men dat enkele beschikkingen over beddenreductie niet zouden deugen. Dees verklaarde toen ech ter dat van achterhouden van infor matie geen sprake was. Toen het overleg in december plaatsvond was het volgens Dees staatsrechtelijk onmogelijk om iets over de uitspraak van de Raad van State te zeggen omdat die nog door de koningin moest worden onder tekend. Maar daarna is de NZR zo snel mogelijk ingelicht, aldus Dees. UTRECHT (GPD) - Van alle zuige lingen in Nederland die voeding op basis van koemelk krijgen, ver toont 3 procent klinische ver schijnselen van een koemelkeiwit allergie. Het betekent dat er ieder jaar enkele duizenden kinderen bijkomen, die geen melk of melk- produkten kunnen verdragen. door Carlo nagel Over voedselallergie wordt op vandaag in de Jaarbeurs inTJtrecht een symposium gehouden, georga niseerd door de Nederlandse Voed sel Allergie Stichting en de Neder landse Vereniging van Diëtisten. Meer dan 1.000 huisartsen, diëtis ten, kinderartsen, artsen van con sultatiebureaus en in de jeugdge zondheidszorg, districts- en hoofd wijkverpleegkundigen wonen het symposium bij. Een van de inleiders is dr. E.A.K. Wauters, kinderarts in het Wilhel- mina Kinderziekenhuis in Utrecht. Hij zegt dat pas de laatste tien a vijftien jaar meer aandacht bestaat voor het gegeven dat 'gezond' voedsel sommige mensen ziek kan maken. "Vlak na de Tweede Wereldoor log hoefde je daar helemaal niet mee aan te komen. Sommige men sen zijn overgevoelig voor (gluten in) tarwe. Na de bevrijding kwam het brood als manna uit de hemel vallen. Dan moest je als kinderarts wel heel sterk in je schoenen staan als je zei dat een kind er ziek van kon worden". Het is niet bekend waarom het afweersysteem van sommige kin deren (mensen) overgevoelig rea geert op bepaalde voedingsstoffen, meestal dierlijke eiwitten. Wel speelt erfelijkheid een belangrijke rol. Baby's, die allergisch zijn voor het eiwit in koemelk, braken, drin ken slecht, krijgen diarrhee, bron chitis of e Zo'n allergie is lastig, zelfs als de diagnose is gesteld. Overal zit melk in. Het drukt een stempel op kinde ren die op feestjes geen blokjes kaas of koekjes kunnen eten, geen chocolademelk kunnen drinken. Wie geen eieren kan verdragen, is niet klaar als hij aan het ontbijt geen gekookt eitje eet. Hij kan ook niet meer naar de Chinees. In een voedselallergie zit een soort golfbeweging. Een kind kan na de zuigelingenperiode jaren geen last hebben tot de klachten te rugkeren. Volgens dr. Wauters worden die lang niet altijd onder kend en loopt er in Nederland een onbekend aantal mensen rond met klachten die zijn terug te voeren op een voedselallergie. Voorbeelden zijn er genoeg. Zoals van een overigens gezonde jongen van 10 jaar, die steeds buik pijn en jeuk aan zijn lippen krijgt na het eten van pindakaas. Of een vrouw van 30 jaar die al hooikoorts had en nu jeuk en benauwdheid krijgt na het eten van druiven, prui men, tomaten, prei en selderij. Meestal ligt het ingewikkelder. "Het probleem is dat je moeilijk achtereen voedselallergie komt. Er bestaat geen waterdichte test voor", zegt dr. Wauters. "Een be langrijke stap is al dat wordt er kend dat sommige mensen van ge zonde voeding ziek kunnen wor den. Herkenning van de klacht is dan de volgende stap. Daarvan moeten wij de werkers in de eerste lijns gezondheidszorg overtuigen. Wat de koemelkeiwit allergie bij baby's betreft hebben wij de laatste jaren duidelijk veld gewon- Diëtist Door het ontbreken van goede hulpmiddelen, is het stellen van de juiste diagnose bij mensen met een voedselallergie een tijdrovend speurwerk. Betrokkenen moeten een voedseldagboek bijhouden. De diëtist kan er door aanpassing van het menu misschien achter komen voor welke voeding de patiënt overgevoelig is. "Maar daar heb je het", zegt Wauters, "de huisarts heeft geen diëtiste naast zich zitten. Wij mo gen er in het WKZ op grond van de getalsverhoudingen één hebben. Het zijn er twee en die zijn allebei overbelast, het zouden er tenmin ste drie moeten zijn". Nu by baby's met klachten vaker de koemelkeiwit allergie wordt vastgesteld, verwacht de kinder arts dat het probleem de komende jaren in omvang duidelijker zal worden. In de zuigelingenfase kan het kind na een overgangsperiode overgaan op sojavoeding. Daarna is er met beperkingen met de aller gie te leven. Het is wel zo dat baby's die aller gisch zijn voor koemelk op latere leeftijd allergieën voor andere voe dingsstoffen kunnen ontwikkelen. Ook kunnen zij overgevoelig wor den voor stoffen die ingeademd worden (pollen, huisstof) en pro blemen krijgen met de luchtwegen (hooikoorts, bronchitis, astma). Bovendien benadrukte hij in het overleg met de NZR nog eens dat het ging om een puur juridische onvolkomenheid die via een wets wijziging alsnog zal worden glad gestreken. De wetswijziging gaat zo snel mogelijk naar de minister raad en naar de NZR. Van vertra ging van de reductie-operatie zal nauwelijks sprake zijn, zo zegde de bewindsman nog eens toe. In 1982 waren er nog ruim 62.000 bedden. Dat aantal is inmiddels ge daald tot ruim 59.500. Daarvan moeten er nu nog ongeveer 7.600 verdwijnen. Enkele leden van Charta 77 op vrije voeten WENEN (AP) - In Tsjechoslowa- kije zijn zes activisten van Charta 77 vrijgelaten die bij de demonstra- tiegolf van verleden week waren aangehouden. Maar drie anderen, onder wie de kritische schrijver Vaclav Havel, blijven voorlopig in arrest en een ander Charta-lid werd aangehouden. De zes activisten waren op 16 ja nuari opgepakt, toen zij met andere dissidenten op het Wenceslas-plein in Praag bijeen waren gekomen om Jan Palach, de student die in 1969 bij een politieke protestdaad van zelfverbranding tegen de Russi sche invasie tijdens de 'Praagse Lente' omkwam, te herdenken. De zes werden volgens Tsjechi sche emigrantenkringen in Wenen woensdagavond op vrije voeten ge steld. Maar zij zeiden daarnaast dat een ander prominent lid van Char ta, voormalig woordvoerder Sta- nislav Devaty, juist weer is opge pakt. Devaty wist afgelopen zater dag bij het zwaar bewaakte kerk hof waar Palach begraven ligt aan het oog van de politie te ontsnap pen en hij slaagde erin om een krans over de muur te gooien in dê richting van Palachs graf. De vrijgelaten Charta-leden zul len terecht moeten staan op be schuldiging van straatschenderij en verstoring van de openbare or de. Volgens het in Londen geves tigde Palach Press hangt hen met deze aanklachten een maximum straf van twee jaar boven het hoofd.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1989 | | pagina 11