EIDEN
bedrij
ven
Lasten voor
gaan mogelijk omboog
Onderzoek moord op Turk in eindfase
Muziekverenigingen willen
lagere last muziekgebouw
Twee miljoen subsidie voor
wetenschappelijk onderzoek
Bejaarde vrouw (76)
gedood bij aanrijding
LEIDSCH
DAGBLAD
WOENSDAG 25 JANUARI 1989
AMSTERDAM/LEIDEN - (ANP)
Het Centrum FOM-ALMOS, een
samenwerkingsverband op materi
aal-fysisch gebied van het Natuur
kundig Laboratorium van de Uni
versiteit van Amsterdam en het
Kamerlingh Onnes Laboratorium
in Leiden gaat een samenwer
kingsverband aan met een Japanse
en twee andere Europese onder
zoeksgroepen.
Het Japanse ministerie van han
del en industrie heeft voor het sa
menwerkingsverband, dat voor
een periode van tweeëneenhalf jaar
gezamenlijk onderzoek zal verrich
ten, een bedrag van twee miljoen
gulden beschikbaar gesteld. Dit
geld is bedoeld voor investeringen
in zogenoemde kristalgroeiappara-
tuur (die in Amsterdam zal worden
Meisje van 14 op
stap met wurgstokje
LEIDEN - Een 14-jarig meisje is
gisteravond in de Julianastraat
aangehouden, omdat zij in het be
zit was van een wurgstokje. Hoe
het kind eraan kwam, kon zij de po
litie niet duidelijk maken. De moe
der is het meisje van het bureau ko
men ophalen. Het wurgstokje is er
achtergebleven.
ppgesteld), de uitwisseling van we
tenschappers, de exploitatiekosten
van het onderzoek en conferentie-
bezoek. De enige eis die Japan stelt
aan de bijdrage is dat de resultaten
van het onderzoek voor iedereen
toegankelijk zijn.
Het is de eerste keer dat het Ja
panse ministerie geld voor interna
tionalisering van fundamenteel Ja
pans onderzoek beschikbaar stelt:
Pe fondsverstrekking moet vol
gens de universiteit worden gezien
in het kader van de inspanningen
in Japan om de onderzoeksinfra
structuur te versterken. "Japans
onderzoek is uitstekend waar het
gaat om impelementatie en toepas
sing, maar minder goed in grens
verleggend terrein, terwijl in Euro
pa de situatie eerder omgekeerd
ligt", aldus een woordvoerder.
Het onderzoeksterrein betreft de
fundamentele kant van de materi-
aalfysica en meer in het bijzonder
de vervaardiging van interessante
uraanverbindingen en het bepalen
van de fysische eigenschappen.
Deze klasse van verbindingen is
nauw verwant aan de hoge-tempe-
ratuur-supergeleiders en is voor de
begripsvorming van het soort su
pergeleiding dat zich hier voordoet
"uitermate de moeite van het be
studeren waard".
LEIDEN Een 76-jarige Leidse vrouw is gisteravond na een aanrij
ding op de hoek van de Churchilllaan en de Vijf Meilaan om het leven
gekomen.
Een personenauto, bestuurd door een 28-jarige Leidenaar, kwam
even voor achten vanaf de Voorschoterweg over de linkerrijbaan aan
rijden. Omdat hij na de kruising rechtsaf wilde slaan, ging de automo
bilist even vóór de kruising naar de rechterrijbaan. Toen hij de krui
sing net over was, hoorde hij een harde klap en direct daarop versplin
terde zijn voorruit. De man kon op dat moment niets meer zien, reed
een paar meter door en kwam in de middenberm tot stilstand. Nadat
hij uitstapte kwam hij tot de ontdekking de vrouw te hebben aangere
den.
De politie vermoedt dat de vrouw vanaf de linkerzijde de Vijf Meil
aan heeft willen oversteken. Vermoedelijk heeft zij bij de oversteek
plaats tussen een aantal verkeerspalen staan wachten tot zij over kon.
De politie leidt dit af uit het feit dat het tasje en een schoen van de
vrouw op de weg lagen en dat haar lichaam een eind verderop lag. Ver
moedelijk is zij op de motorkap terechtgekomen, een eind meegeno
men en er vervolgens afgevallen.
De verkeerslichten stonden op het moment van het ongeval te knip
peren. In elk geval is zeker dat achter de auto van de Leidenaar een an
dere automobilist heeft gereden, die moet hebben gezien wat er is ge
beurd. Deze is wel gestopt, maar meteen weer doorgereden. De politie
roept deze automobilist op zich te melden om zo wat meer zicht op de
goede toedracht van het ongeval te krijgen. Het telefoonnummer van
de politie is 258888.
Na het ongeval is de vrouw met spoed naar het ziekenhuis vervoerd.
Zij had zware verwondingen opgelopen, waaronder hersenletsel en
veel botbreuken. Even voor elf uur is zij in het AZL overleden. De po
litie kon de identiteit van het slachtoffer niet bekendmaken, omdat
haar familie nog moet worden ingelicht.
Superloterij gaat toch door
LEIDEN - De vijf verenigingen die
zich in het muziekverzamelge-
bouw op De Waard gaan vestigen,
willen binnenkort een gesprek met
wethouder Tesselaar over de hoog
te van hun Financiële bijdrage aan
de realisatie van het gebouw. De
verenigingen vrezen de benodigde
70.000 gulden per jaar niet te kun
nen opbrengen en willen Tesselaar
om verlaging van deze bijdrage
vragen.
"Of de financiële constructie
moet worden gewijzigd, óf er moet
ergens geld vandaan komen", zegt
E. van der Vliet, penningmeester
van het bestuur fonds muziekver-
zamelgebouw: "Die 70.000 gulden
is niet alles. Ook gas, water en elek
triciteit moeten betaald worden.
De onroerend-goedbelasting be
draagt bijvoorbeeld al 16.000 gul
den per jaar. Het is voor de vereni
gingen niet op te brengen".
De bouw van het muziekverza-
melgebouw kost ruim 3 miljoen
gulden. Het grootste deel van dat
bedrag wordt door de gemeente en
het rijk verstrekt. De verenigingen
worden geacht een derde van dat
bedrag te financieren. In de prak
tijk betekent dit dat jaarlijks de
rentelasten van een miljoen gulden
- zijnde 70.000 gulden - moeten
worden opgebracht. "Wanneer er
niet wat verandert, krijg ik er spijt
van idat we op deze wijze met het
muziekverzamelgebouw akkoord
zijn gegaan", aldus Van der Vliet.
De vijf verenigingen (De Burcht,
Con Fuoco, Allegro Vivace, Werk-
mans Wilskracht en Kunst en Ge
noegen) hadden gehoopt door pu
blieksacties geld bijeen te brengen
om het miljoen naar beneden te
krijgen. Maar de loterij die op 3 ok
tober van start ging, verloopt moei
zaam. Twee maanden voor de trek
king is nog slechts de helft van de
1000 loten (kostprijs per stuk 100
gulden) verkocht.
Gemeente zoekt uitweg uit financiële nood
LEIDEN - De lasten voor
bedrijven in Leiden zullen
bij de komende bezuini
gingsronde mogelijk wor
den verhoogd. Dat is ten
minste één van de ideeën
waarmee PvdA-wethouder
Bordewijk (financiën) op
dit moment speelt. De wet
houder hoopt voorts een be
langrijk deel van de bezuini
gingen te verwezenlijken
door 'dure' leningen ver
vroegd af te lossen en een
aantal uitgaven uit te stel
len.
De gemeente Leiden moet op
nieuw bezuinigen omdat de aan
vullende bijdrage over het vorige
jaar veel lager is uitgevallen dan
het tekort op de gemeentebegro
ting. Leiden kampt over 1988 met
een financieel 'gat' van 14 miljoen
gulden. De aanvullende uitkering
bedraagt, zoals het er nu naar uit
ziet, tussen de acht en negen mil
joen gulden. Het verschil moet dit
jaar worden verrekend.
Op welke posten precies zal wor
den bezuinigd, is nog niet bekend.
Het college van burgemeester en
wethouders wil daarvoor over en
kele maanden definitieve voorstel
len indienen. Vooruitlopend daar
op wil Bordewijk wel kwijt dat hij
burgers bij deze ronde wil ontzien.
Evenmin wil hij tornen aan de 'ga
rantie' - die in 1987 is gegeven - dat
door de bezuinigingen geen ambte
naren worden ontslagen. "Als je
dat opnieuw ter discussie gaat stel
len, weetje niet watje over je heen
krijgt", aldus de wethouder.
Wel overweegt Bordewijk de las
ten voor de bedrijven te verhogen
door de verhouding tussen onroe
rend-goedbelasting en reinigings
recht te wijzigen. Een dergelijke
maatregel heeft de gemeente al een
keer eerder genomen, tot groot on
genoegen overigens van coalitie
partner WD. De liberalen waren
er onder meer bang voor dat Lei
den door de lastenverzwaring min
der aantrekkelijk zou worden voor
bedrijven. Volgens Bordewijk is
destijds echter niet gebleken dat
ondernemingen om die reden Lei
den mijden.
Leningen
De wethouder denkt ook een flink
bedrag te kunnen besparen door
een aantal eenmalige maatregelen,
zoals het uitstellen van grote uitga
ven. Het vooruitschuiven van de
kosten voor een tunnel onder het
Stationsplein is daarbij een moge
lijkheid, zo kondigde hij 'al eerder
aan. Overigens is dit vooral een 'pa
pieren' maatregel. De bouw van de
tunnel begint waarschijnlijk pas
over enkele jaren. Het geld dat de
gemeente hiervoor nu al heeft gere
serveerd, kan zij dus zonder veel
problemen ergens anders voor ge
bruiken.
Een andere 'papieren' - maar
overigens zeer lonende - maatregel
is het vervroegd aflossen van enke
le dure leningen. Door deze lenin
gen af te lossen en opnieuw af te
sluiten, maar nu tegen een veel la
gere rente, kan Leiden zich volgens
Bordewijk 'enkele miljoenen' gul
dens besparen. De gemeente heeft
kan deze maatregel pas nu toepas- ook lager zijn, want het tekort van
sen omdat de boete, die ze moet be- de gemeente daalt de komende ja-
talen bij de vervroegde aflossing, ren snel. Voor alles streeft de ge-
r kort niet opwoog tegen het meente ernaar o'm ih 1993 alle te-
rentevoordeel.
Hoe hoog de aanvullende uitke
ring zal zijn voor de komende ja-
volgens Bordewijk nog niet
korten te hebben weggewerkt,
dat ze daarna geen extra steun van
het rijk meer nodig heeft. "Het feit
dat we dat willen, heeft volgens ons
ook een rol gespeeld bij de betrek-
bekend. Hij rekent in elk geval op kelijk snelle toewijzing van de
lagere bedragen dan de acht tot
gen miljoen die Leiden over 1988
heeft gekregen. De bijdrage kan
vullende bijdrage. Normaal duurt
het veel langer voordat hierover ze
kerheid is".
Wethouder Bor
dewijk (PvdA)
wil de lasten van
het bedrijfsleven
verhogen om de te
korten van de ge
meente te dekken.
Opleiding
leerling-bouwer
LEIDEN De gemeenten Leiden,
Rijnsburg, Lisse en Hillegom, het
Gewestelijk Arbeisbureau en de
provincie Zuid-Holland gaan sa
menwerken in een bouwpool voor
langdurig werkzoekenden. De
bouwpool is gericht op jongeren
uit de omgeving van Leiden die
meer dan twee jaar op zoek zijn
naar een baan.
In de bouw is een gebrek aan
leerling-bouwers en door middel
van de pool willen gemeenten jon
geren hiertoe opleiden. Het project
begint op 26 januari met de restau
ratie van een pand aan de Lange-
gracht. Deze eerste opdracht zal
ongeveer één jaar duren en wordt
begeleid door aannemers, scholen
en de gemeenten. Tot nu toe doen
25 leerlingen mee, onder wie zes
meisjes.
Reconstructie
kruispunt
Plesmanlaan
LEIDEN - Na twee jaar is de re
constructie van het kruispunt Ples
manlaan - Vondellaan nagenoeg
gereed. Fietsers kunnen nu veilig
de weg kruisen door de tunnel die
er is aangelegd. Ook de toegang tot
het AZL en de Leeuwenhoek is ver
beterd. In het verleden waren er
veel klachten over de onveilige situ
atie voor fietsers die de Plesman
laan moesten oversteken.
De Plesmanlaan is met ruim
16.000 voertuigen per dag één van
de drukste wegen van Leiden. Ver
wacht wordt dat wanneer de aan
sluiting op de nieuwe provinciale
weg met Valkenburg gereed is, het
verkeer op deze weg nog verder toe
neemt. (foto Wim Dijkman)
Twee illegale mannen verdacht van 'afrekening'
LEIDEN - De Leidse politie
houdt twee illegaal in Neder
land verblijvende Turken vast
op verdenking van moord,
doodslag of medeplichtigheid
aan moord op hun 29-jarige
landgenoot- Qakiroglu in de
nacht van vrijdag 6 op zaterdag
7 januari. Woordvoerder Dick
Graveland van de politie wist
gisteren te melden dat het on
derzoek naar de moord op de
Nieuwe Rijn nu in een eindfase
verkeert.
Een andere verdachte, een 33-jari-
ge Leidenaar, die direct na de
moord met 7 landgenoten is aange
houden, zit nog steeds in voorar
rest. De raadkamer van de Haagse
rechtbank achtte voldoende gron
den aanwezig om hem nog 30 da
gen in voorarrest te houden.
De twee verdachten die nu even
eens worden vastgehouden, wer
den op 16 januari onverwacht in ca
fé-restaurant Het Paleis aan de
Nieuwe Rijn, waarvoor zich de
moord had voltrokken, aangetrof
fen. "Op zichzelf is dat niets bijzon
ders, maar niemand van de vele ge
hoorde getuigen in de periode van
7 tot 16 januari had ook maar met
een woord over de aanwezigheid
van het tweetal gerept. De twee, 16
en 24 jaar oud, logeerden daar en
bleken direct na de moord ijlings te
zijn vertrokken", aldus Graveland.
Bij hun verhoor toonde het twee
tal zich aanvankelijk niet erg
spraakzaam, maar na een aantal
vraaggesprekken bleken zij zich op
het moment van de fatale schoten
vlakbij de plek des onheils te heb
ben opgehouden. Gezien de verkla
ringen die er nu liggen, acht de po
litie het niet uitgesloten dat zij bij
de zaak betrokken zijn. Maandag
zijn zij in verzekerde bewaring ge
steld.
Afrekening
Het slachtoffer is op de bewuste
avond geruimte tijd in het café-res
taurant geweest. De twee verdach
te illegalen waren daar ook. Zy
kenden het slachtoffer, maar had
den geen directe relatie met hem.
Het tweetal verbleef al geruime tijd
in Nederland: de 24-jarige man een
halfjaar, de 16-jarige ruim één jaar.
De politie zoekt de aanleiding tot
de moord in de sfeer van een afre
kening. "De aantasting van de goe
de naam en eer van een familie
wordt in sommige streken van Tur
kije extreem hoog opgenomen. Het
aanzien van een familie kan tot nul
worden gereduceerd wanneer de
leider(s) van de familie geen eigen
rechter spelen, als vanwege finan
ciële problemen, ruzies om een ei
gendom of bezoedeling van de goe
de zeden de goede naam in het ge
ding is".
Tijdens de verhoren stuit de poli
tie overigens nog steeds op grote
terughoudendheid. Angst voor en
onzekerheid over de zeer kritische
gemeenschap waarin men leeft,
spelen hierbij een grote rol. De be
nadering van de Turkse politie in
een dergelijke zaak is meestal heel
verschillend van de werkwijze van
de Nederlandse politie. Vandaar
dat er aanvankelijk ook angst voor
de Nederlandse politie heerste.
"Ons toch wel vriendelijke gedrag
heeft die angst echter weggeno
men", aldus Graveland.
Moeizaam
De Leidse politie heeft al eerder
met afrekeningen in het Turkse
wereldje te maken gehad: op 24 ok
tober 1972 schoot een 14-jarige
Leidse jongen van Turkse afkomst
een landgenoot op de Schipholweg
dood, omdat deze overspel met de
moeder van 'de jongen zou hebben
gepleegd. En op 28 februari 1976
werd een 36-jarige Turk in zijn wo
ning in de Schubertstraat ver
moord door een 19-jarige landge
noot, omdat hij diens zuster zou
hebben verkracht.
Dat de verhoren soms moeizaam
verlopen, mag ook blijken uit het
feit dat sommige getuigen al ver
scheidene malen zijn verhoord.
"Na een eerste verklaring komen
zij vaak op feiten terug. Of er wordt
bij een tweede verhoor gezegd: nu
zullen we de waarheid vertellen.
Dat maakt het er niet gemakkelij
ker op, ook al omdat alles via tol
ken moet verlopen".
Na de eerste week van onder
zoek door een team van 15 man,
had de politie duidelijkheid gekre
gen over de gebeurtenissen tijdens
het laatste half uur vóór de moord.
Nu is er duidelijkheid tot tien mi
nuten vóór de moord. De wand van
de kamer van het hoofd justitiële
dienst E. van der Sommen lijkt be
hangen met dienstregelingen van
de Spoorwegen: alle verhoren zijn
in kaart gebracht en alle lijnen van
en naar het slachtoffer staan aange
geven. Op de ene kaart lopen tallo
ze lijnen kris-kras door elkaar, de
tweede kaart geeft al wat minder
lijnen. Die laatste kaart toont het
huidige stadium van het ondezoek
aan. "Het is de bedoeling dat er uit
eindelijk één lijn kan worden ge
trokken: die van de moordenaar
naar het slachtoffer". Het onder
zoeksteam is inmiddels terugge
bracht tot tien man, omdat het
technische gedeelte nu achter de
rug is.
"Er zijn vermoedelijk teveel lote
rijen. Mensen zijn lotto-moe. Daar
bij hebben we de fout gemaakt dat
er maar één trekking is. Waar
schijnlijk was het voor het publiek
aantrekkelijker geweest wanneer
er bijvoorbeeld tien trekkingen
met kleinere prijzen waren ge
weest", zegt Van der Vliet.
Diverse organisaties zijn inmid
dels bijgesprongen. Zo heeft de 3
October-Vereeniging zich garant
gesteld voor 100 loten, de Leidse
Vereniging voor Industrie 20 loten
gekocht en nam Het Motorhuis 40
loten af door de kopers van een
nieuwe auto een lot cadeau te doen.
Gisteravond heeft het bestuur
besloten, ondanks de tegenvallen
de resultaten, door te gaan met de
lotenactie. De trekking - de hoofd
prijs van de loterij is een auto -
heeft plaats op 1 april tijdens een
twaalf uur durend muziekfestijn in
de stadsgehoorzaal.
Voor de zomermaanden waarin
het muziekverzamelgebouw wordt
opgeleverd, staan nog meer acties
op het programma om geld bijeen
te sprokkelen. Zo zal onder meer
een sponsorloop met tal van promi
nenten georganiseerd worden. De
belangrijkste bijdrage om hun fi
nanciële zorgen te verlichten, ver
wachten de verenigingen echter
van het gemeentebestuur.
Expositie over
leven in Afrika
LEIDEN - Afrika-stichting De Bao
bab houdt van 30 januari tot en met
17 januari een fototentoonstelling
in de hal van het stadhuis. De foto's
laten enkele momenten zien uit het
dagelijkse leven van mensen in
Afrika. Op 8 februari om 20.00 uur
wordt in zaal 2 aan de Cleve-
ringaplaats 1 een lezing gehouden
over de Afrika-collectie van het
volkenkundig museum in Rotter
dam. De stichting Boabab stelt
zich ten doel culturele aspecten
van Afrika te belichten. Daartoe
wordt vier maal per jaar het blad
De Baobab uitgegeven. Inlichtin
gen: Postbus 959 in Leiden.
Zoektocht naar
Leidenaars
die waren
gemobiliseerd
LEIDEN 'De mobilisatie tijdens
de Eerste Wereldoorlog in twee
Brabantse dorpen', dat is het afstu
deeronderwerp van de geschiede
nisstudent Joost van der Loo. Al
een paar jaar onderzoekt hij de ge
schiedenis van de plaatsen Uden-
hout en Berkel Enschot. Hij kwam
erachter dat in deze twee dorpen
tijdens de Eerste Wereldoorlog
veel soldaten waren gelegerd om
de landsgrenzen te bewaken.
Van der Loo is op zoek naar men
sen uit de regio Leiden die in Uden-
hout of Berkel Enschot waren ge
stationeerd, of nazaten die over in
formatie beschikken. Door middel
van brieven, ansichtkaarten en fo
to's wil de student de geschiedenis
die niet in de archieven ligt opge
slagen, terugvinden. Zo hoopt hij
meer te weten te komen over de
oorlogsgeschiedenis van de twee
plaatsen.
Met de oorlogsverklaring van het
toenmalige Oostenrijk-Hongarije
aan Servië begon op 25 juli 1914 de
Eerste Wereldoorlog. De neutrali
teit van Nederland stond nog niet
vast en zo werden op 1 augustus in
datzelfde jaar 200.000 mannen on
der de wapenen geroepen. Zij ver
trokken naar het zuiden en het oos
ten van ons land om daar de gren
zen te bewaken. Deze mobilisatie
had heel wat voeten in aarde. De
soldaten moesten ondergebracht
bij de plaatselijke bevolking. Zij
sliepen in schuren en kazernes,
maar soms ook bij de mensen
thuis. Hier en daar leidde dat tot
vechtpartijtjes, maar over het alge
meen verliep het goed. In de
Drunense duinen werden gas- en
schietoefeningen gehouden. Veel
soldaten besloten na de oorlog in
het zuiden te blijven en met een
plaatselijke dorpelinge te trouwen.
Wie zelf tijdens die jaren in
Udenhout of Berkel Enschot is ge
weest of op andere wijze informa
tie over deze mobilisatie heeft,
wordt vriendelijk verzocht contact
op te nemen met de redactie van
deze krant, telefoon 071-161418.
STAD LEIDEN STAD LEIDEN STAD LEIDEN STAD LEIDEN STAD LEIDEN STAD LEIDEN STAD LEIDEN