'Het is gelukkig geen sprookjesboek geworden'
'Kluchtspelers zijn in ons land verdacht'
PODIUMBLIK
Paul Korenhof (42) tekende autobiografie op van Cristina Deutekom
DINSDAG 24 JANUARI 1989
KUNST
PAGINA 19
Redactie Pieter C. Rosier
LEIDEN - Het Leidse theaterle
ven wordt deze week vrijwel uit
sluitend beheerst door toneel. Het
toneelmenu is overigens gevari
eerd van samenstelling: zware
naast zeer lichte kost.
Een tijn span
Tot de laatste categorie behoort
de produktie, waarmee Joop Do-
derer, Hans Boskamp, Maya
Bouma e.a. donderdagmiddag
(14.30 uur) en vrijdagavond
(20.15 uur) naar de Leidse
Schouwburg komen. 'Een fijn
span' is de titel van de klucht, die
de bomvolle zalen in het land
doet daveren van de lachsalvo's.
Hans Boskamp speelt in het stuk
een notaris die van overspel -al
tijd leuk(?)- wordt verdacht, Joop
Doderer is-ja hoor - de butler, die
als gevolg van alle verwikkelin
gen wordt gedwongen in ander
mans huid te kruipen. Een spel
vol verwarring en misverstan
den dus. Joop Doderer laat daar
over in bijgaand interview geenN
misverstand over bestaan. 'Als je
een klucht in een paar woorden
kunt navertellen kan het nooit
een goede klucht zijn'.
Alkestis
Het Nationale Toneel presenteert
zich zaterdagavond voor de eer
ste maal in het theater aan de Ou
de Vest. Het gezelschap van Hans
Croiset voert er 'Alkestis' op. Eén
van de grote vragen rond de 'Al
kestis' van Euripides: is het on-
Gijs Scholten van Aschat en
Jacqueline Blom in 'Alkestis',
zaterdagavond in de Leidse
Schouwburg. (foto Pan Sok)
danks de gelukkige afloop toch
een echte tragedie of is het een
klassieke klucht? Iedere regisseur
krijgt onherroepelijk met die»
vraag te maken. Shireen Strook
er neemt volgens een al eerder in
deze krant geplaatste recensie
niet echt een standpunt in. Ze om
zeilt het probleem door een even
wicht te vinden tussen de ernst en
de kluchtigheid van het rouwce-
remonieel. Sleutelfiguren in haar
opvatting zijn niet de hoofdper
sonen, ook niet de goden en half
goden, maar de door haar inge
voerde 'Pleuranten'. En met
'Pleuranten' wordt bedoeld de
professioneel rouwenden, de
blinde zanger en de met troosten
de eau de cologne redderende da
me in mantelpak. Het is het door
prikken van het rituele karakter
van het rouwproces. Hier balan
ceert Shireen Strooker op de
grens tussen tragisch en lacht-
wékkend. Dat maakt de voorstel
ling bij tijd en wijle meerduidig
en spannend. Hier is plaats voor
herkenning van een doodsangst,
die verschillende emoties op
roept.
Traan op tompoes
Het is alweer bijna tien jaar gele
den dat Annie M.G. Schmidts to
neelstuk 'Er valt een traan op de
tompoes' in première ging. Het
werd een groot theatersucces.
Daar de schrijfster zelf vindt dat
het stuk nog niets aan actualiteit
heeft ingeboet, wie kan een 'her
neming' van deze komedie dan
tegenhouden? Het is zoals velen
zich misschien nog wel kunnen
herinneren een stuk met een seri
euze ondertoon dat zich afspeelt
in een 'gewoon' gezin dat te ma
ken krijgt met ziekte en dood.
Aan Annie Schmidt blijkt het
lang geleden al toevertrouwd om
alle facetten van het leven met
humor te relativeren. Er hoeft
nauwelijks aan getwijfeld te
worden dat de voorstellingen
van deze 'Traan op de tompoes',
maandag- en dinsdagavond in
de Leidse Schouwburg, veel be
langstelling zal trekken. De voor
stellingenserie wordt verzorgd
door Henny Orri, Allard van de
Scheer, Henriëtte van Tol, Mar-
greet Blanken en Thijs Veenstra.
Regie: Adrian Brine.
Wienerwald
Ödön von Horvath is de auteur
van 'Geschichten aus dem Wie
nerwald'. In de vertaling van
Bert Voeten is het stuk, dat over
de hypocrisie in het decadente
Oostenrijk van de jaren twintig
gaat, op de speellijst van Theater
Persona geplaatst. Genadeloos
wordt in Horvaths werk aan de
Henny Orri (links) en Hen
riëtte Tol in 'Er valt een traan
op de tompoes', maandag- en
dinsdagavond in de Leidse
Schouwburg, (foto Leo van velzen)
kaak gesteld hoe door schijnhei
ligheid. en een dubbele moraal
mensen verworden tot marionet
ten, die onder de vlag van het fat
soen het laatste greintje mense
lijkheid verliezen. In een onlangs
in deze kolommen afgedrukte re
censie wordt Theater Persona
verweten dat ondanks een in alle
eenvoud uiterst stemmig decor en
ondanks de degelijke vertaling
de voorstelling beter uitgebalan
ceerd zou kunnen zijn en het ac
cent meer op de sfeer dan op de
handeling gelegd zou kunnen
worden. 'Het initiatief om negen
leerlingen van toneelscholen als
medewerkenden in deze produk
tie stage te laten lopen, verdient
naar de mening van de recensent
lof, 'maar het blijft de vraag of
Horvath daarvoor een goede voe
dingsbodem biedt'. Vraagtekens
kunnen volgens dezelfde recensie
ook gezet worden bij de keuze om
de mannen over de gehele linie
negatiever en meer als karikatu
ren af te schilderen dan de vrou
wen, die uiteenvallen in een
groep die de mannelijke fatsoens
normen accepteert en een groep
die nog wel oog heeft voor het
menselijke aspect. Persona komt
met deze Horvath-produktie op
woensdag- en donderdagavond
naar het LAK-theater.
Barbara Duyljes
Een sprankelend en verrassend
avondje danstheater. Dat belooft
het LAK-theater aan al degenen
die van plan zijn om Hetzij vrij
dag- hetzij zaterdagavond de
voorstelling 'Angels beyond rea
son' te gaan zien. Na 'Wet Featu
res' (1985) en 'The perfect
portrait' (1987) is dit het laatste
deel van de trilogie 'Available
Angels', die Barbara Duyfjes en
Lisa Marcus hebben gemaakt op
basis van het werk van de Ame-
riklaanse fotografe Diane Arbus.
Voor deze derde produktie kozen
zij portretten van specifieke
groepen mensen en het (verlaten)
landschap waarin zij zich bevin
den. Allen staan op hun eigen
manier buiten de maatschappij:
uit vrije wil (nudisten), gedwon
gen (geestelijk gehandicapten) of
op grond van een dubieus soort
liefde (ziekelijke kinderen in een
zomerkamp). 'De combinatie van
film en live-performance maken
het mogelijk de atmosfeer van het
landschap weer te geven en op
verschillende realiteitsniveau's
te werken', zo staat in een persbe
richt te lezen.
Sanders Ko
'Ben je nu helemaal bekofferd' is
de titel van de kindervoorstel
ling, waarmee het gezelschap
Joop Doderer en Hans Boskamp
AMSTERDAM Joop Doderer
en Hans Boskamp trekken met
'Een fijn span' volle zalen, alle
zure recensies ten spijt. Het thea
terduo spreekt dan ook trots van
'de ontdekking van een gat in de
markt'. De klucht is nog lang niet
dood. Van 'Een fijn span' worden
deze week twee voorstellingen in
de Leidse Schouwburg gegeven.
De onderlinge taakverdeling is
even simpel als effectief: Dode
rer is de komiek en Boskamp zijn
aangever. De koele 'afmaker' uit
Kaagdorp, inmiddels 7 jaar, daar
over: 'Dat we als zodanig uniek
zijn wil ik niet beweren, maar ik
denk wel dat er op de Nederland
se planken niet veel acteurs heb
ben gestaan die net zoals wij op
elkaar waren ingesneden. Je
hebt Walden en Muyselaar ge
had, Hans' vader (Johan Bos
kamp) en Johan Kaart, in zekere
zin ook Johnny en Rijk. En in de
zelfde traditie heb je nu dus Do
derer en Boskamp. Ik voel me er
echt gelukkig mee, want ik weet
als theaterman nu precies waar
ik aan toe ben'.
de elf jaar jongere Hans Bos-
kam over zijn vaste rol als zorg
vuldige 'voorbereider': 'Ik geniet
er van als ik Joop zie scoren. Zelf
krijg ik daar ook wel de kans
voor, evenals trouwens Maya
Bouma, die in dit stuk ook een
rol van betekenis heeft. Maar ik
ga niet proberen om net zo leuk
als Joop te zijn. Dat is niet mijn
opgave, mijn vak'.
Disciplineis in dit genre heel
erg belangrijk, zegt Hans Bos
kamp met nadruk. 'We spelen
het stuk met z'n zevenen, maar er
is er maar eentje die improvi
seert en inspeelt op de reacties
vanuit het publiek en dat is Joop.
Alle anderen hebben zich aan de
tekst te houden, want anders
wordt het een zooitje. Daar komt
voor allemaal nog eens bij dat
geen zaal op dezelfde wijze rea
geert. De ene avond zijn de men
sen alert en uitbundig, een dag
later sta je voor een publiek dat
veel minder snel loskomt. Goed
kunnen inschatten en 'timen' is
daarom een eerste vereiste wil je
in een klucht goed uit de voeten
kunnen. Bij de meeste andere
vormen van toneel speel je als
het ware voor een vierde wand,
hier bouw je met het publiek in
de loop van de avond een echte
band op'.
Aanzien
Joop Doderer weet te vertellen
dat kluchtspelers in Engeland in
hoog aanzien staan. 'Omdat men
weet dat aan het genre de meest
moeilijke facetten van het vak
zijn verbonden. Sta je in ons land
in een klucht, dan behoor je tot
de periferie van het toneel, ben je
verdacht. We komen met dit
soort produkties in de grote ste
den ook de schouwburgen niet
in. Belachelijk natuurlijk, maar
het is nog steeds wel de realiteit'.
Voorlopig zullen Doderer en
Boskamp zich op het spelen van
kluchten blijven concentreren.
Met welke dijenkletser ze vol
gend seizoen op de proppen zul
len komen is nog niet bekend.
'We zijn nog zoekende. Eerlijk
gezegd valt dat niet mee, omdat
we toch iets moeten hebben
Hans Boskamp (met bril)
(rechts) en Pamela Teves in
Made.
j Doderer samen met Maya Bouma
jn span'. Geheel links Guus van der
(foto Rc
waarin we allebei aan onze trek
ken komen', zegt Hans Bos
kamp.
'Waar we ook rekening mee te
houden hebben is de grootte van
de produktie', vult Doderer hem
aan. 'Die oudere stukken zijn
maar al te vaak geschreven voor
gezelschappen van elf personen
of meer en eisen ook veel op het
gebied van decor. Daar kunnen
we in deze tijd om financiële re
denen dus weinig mee begin-
Hans Boskamp over zijn rol:
'Ik ben een notaris, die van over
spel wordt verdach en alleen
maar gered kan worden door een
vriend. Als butler wordt Joop ge
dwongen voor hem door te gaan.
De hele zaak loopt echter in de
soep als die vriend ook echt
komt opdraven. Maar goed, dat
is dus alleen maar het begin'.
Joop Doderer bondig: 'Een
klucht is vrijwel uitsluitend ver
warring en misverstand. Als je
een klucht in een paar woorden
kunt navertellen kan het nooit
een goede klucht zijn'.
Muziekfestival
in Leiden
LEIDEN (ANP) - In Leiden wordt
vanaf 13 mei een muziekfestival ge
organiseerd door PAN, het over
koepelend orgaan van studenten
muziekgezelschappen in ons land.
Het eerste concert is in de Pieters
kerk, waar onder leiding van diri
gent Jac van Steen 500 musici wer
ken van Hector Berlioz en Franz
Liszt ten gehore zullen brengen.
Het thema is 'beroemde liefdespa
ren van Shakespeare'. Studenten
van de Rietveld-akademie en Thea
tergroep Perspekt maken hierbij
aansluitende omlijsting.
Het festival omvat voorts een
programma voor 14 en 15 mei waar
bij meer dan 200 liefhebbers zich in
Leiden bezighouden met bijvoor
beeld Afrikaanse ritmes, Bach-can-
taten, jazz-improvisatie, strijkor
kest, gamelan, madrigaalkoor, het
levenslied, tapdansen, Brecht- en
Weilliederen, panfluit en gitaaren
semble.
Dali-zaal in
'Boymans'
ROTTERDAM (ANP) - Het muse
um Boymans-van Beuningen in
Rotterdam gaat een speciale Dali-
zaal inrichten. Het museum doet
dit naar aanleiding van het overlij
den van deze Spaanse kunstenaar.
Dit heeft de conservator moderne
kunst, E. de Groot, gisteren be
kendgemaakt.
De conservator streeft er naar de
expositie vandaag klaar te hebben.
De zaal zal dan ook meteen voor
publiek toegankelijk zijn.
Het Rotterdamse museum is het
enige museum in Nederland dat
ooit een tentoonstelling van Dali's
werk heeft gehad, dat was in 1970.
Het is ook het enige museum dat
schilderijen van Dali bezit. Enkele
daarvan hingen al permanent op de
afdeling surrealisme.
In de Dali-zaal zullen alle acht
schilderijen, een aantal tekeningen
en twee sculpturen die in bezit zijn.
worden geëxposeerd. Al deze wer
ken dateren van voor de Tweede
Wereldoorlog, volgens De Groot
"zijn sterkste periode".
De conservator verwacht niet dat
de waarde van het werk van Dali
veel zal stijgen nu hij is overleden,
"zijn werk was al waanzinnig
duur", aldus De Groot.
Nederlandse krijgt
Sovjet-boekenprij s
AMSTERDAM (ANP) - De Neder-
landse kinderboekenschrijfster
Els de Groen heeft samen met col
lega Eduard Uspenski de prijs voor
het beste vorig jaar verschenen
boek in de Sovjetunie gekregen. In
Moskou ontvingen zij voor hun
boek 'Het Jaar van het goede kind'
de 'Arkadi Gaidar Literaire Prijs'.
Dat heeft de Nederlandse uitgever
van het bekroonde boek gisteren
bekendgemaakt.
De beide auteurs hebben het
boek samen met een tolk geschre
ven. Het is in verschillende afleve
ringen in een Russisch jeugdtijd
schrift verschenen. De publikatie
van het boek heeft enige tijd op
zich laten wachten omdat de kriti
sche toon ervan een doorn in het
oog was van de autoriteiten.
door
Cees van Hoore
LEIDEN - "IK herinner me nog goed dat ik een van de
maagden uit 'Elektra' zong en dat, toen we van het toneel af
kwamen, de bloemen voor ons in de wasbakken lagen. Die
heb ik toen op de gang gegooid. Ik hoef geen bloemen uit
de gootsteen".
Een uitspraak van Cristina Deute
kom. Een herinnering aan een op
treden in Nederland, opgetekend
in haar- autobiografie 'Cristina
Deutekom - een leven met muziek'.
Deze week verschijnt het boek bij
uitgeverij Bosch en Keuning. De
memoires van de Amsterdamse
prima donna zijn in twintig lange
sessies opgetekend door de opera-
en toneelcriticus Paul Korenhof
(42), auteur ook van de Winkler
Prins Opera Encyclopedie. Over
het karakter van deze autobiogra
fie zegt Deutekoms 'ghostwriter':
"De nadruk in de autobiografie is
komen te liggen op Cristina's mu-
ziekleven. Ze wil de mensen iets
van de kennis meegeven die ze
heeft opgedaan in haar loopbaan
f als zangeres. Het is gelukkig geen
sprookjesboek geworden over het
eenvoudige kousenstopstertje dat
uitgroeide tot een prima donna".
Het idee voor deze autobiografie
is afkomstig van uitgeverij Bosch
Keuning en toen Deutekom het
plan kreeg voorgelegd, reageerde
ze geestdriftig. Omdat haar ge-
zondheid het niet meer toeliet op te
treden en ze alleen nog maar les
't mocht geven, zag ze dit als een
mooi sluitstuk van haar carrière als
operazangeres. Maar iemand met
een goede stem behoeft nog geen
goede pen te hebben. Daarom
vroeg zij Paul Korenhof, met wie
zij al vaker contact had gehad, of
hij wilde opschrijven wat zij te ver-,
tellen had.
Korenhof hoefde niet lang na te
denken. Een autobiografie waarin
de nadruk zou komen te liggen op
Deutekoms muziekleven zou een
.-waardevol document kunnen zijn
voor de operaliefhebbers.
"Ja", zegt Paul Korenhof, "ik
was enthousiast over het idee.
Vooral omdat de inhoudelijke ge-
.sprekken over opera in dit boek
een belangrijke plaats zouden gaan
innemen. Dat sprak me aan. Ik
denk dat Cristina mij ook vooral
mand hebben die wist wat ze be
doelde als ze het had over 'recitatie
ven'. Natuurlijk hebben we langza
merhand een soort vriendschappe
lijke relatie opgebouwd, maar in
wezen ben ik nooit geïnteresseerd
geweest in het privéleven van de
zangers of zangeressen, in de
schandaaltjes en zo. Natuurlijk
kun je daar in een autobiografie
nooit helemaal omheen, maar het
gaat mij toch in de eerste plaats om
de stem van de zangeres, om de de
emotie die zij daarmee weet uit te
drukken. En in haar repertoire
deed Cristina dat pèrfect".
Vooroordelen
In zijn inleiding schrijft Korenhof
dat hij wel aan Deutekoms stem
heeft moeten wennen. Terugblik
kend in het verleden, beschrijft hij
zichzelf als iemand die altijd 'flu
welige Bourgognes of Loire-wij-
nen' had gedronken en plotseling
werd geconfronteerd met een 'top
wijn uit Bordeaux'. Die Bordeaux
kan dan nog zo goed zijn, je moet
hem eerst wel leren waarderen.
"Wat Cristina's stem betreft, was
het voor mij zeker geen liefde op
het eerste gehoor", zegt Korenhof.
"Inderdaad, ik heb moeten wen
nen aan haar stem en mij los moe
ten maken van de oordelen' en
vooroordelen die hier in het begin
van haar carrière over haar werden
rondgebazuind. Ik was toen zelf
nog niet zo lang bezig en liet mij
toch enigszins beïnvloeden. Toen
ze hier in 1971 haar debuut maakte
in 'Norma' en al triomfen in Italië
achter de rug had, was de mening
van de Nederlandse operawereld
nog steeds: zo'n Amsterdamse juf
frouw, dat kan nooit wat zijn, die
Italianen kijken niet zo nauw, die
vallen alleen maar op haar blonde
haar. Ze is er zelfs van beschuldigd
dat ze het hoog in haar bol had en
dat ze in 'Norma' met opzet enkele
waardeloze operazangers om zich
heen had verzameld om zodoende
zelf te kunnen schitteren".
Vertrouwen
De autobiografie van Deutekom is
niet chronologisch opgebouwd.
Samen hebben Korenhof en
Deutekom gekozen voor een the
matische indeling. In de hoofd
stukken wordt ondermeer inge
gaan op Cristina's zangopleiding
en -studie, op de rollen die zij heeft
gespeeld en op de collega's met wie
zij heeft samengewerkt.
Korenhof heeft voor dit boek
twintig lange gesprekken met de
zangeres gevoerd, gesprekken die
met een cassetterecorder werden
geregistreerd. Deutekom vertelde
wat haar te binnen schoot, van de
hak op de tak springendv Dat lever
de een enorme hoeveelheid onge
structureerd materiaal op.
Korenhof: "Cristina vertelt heel
gemakkelijk, maar ze weet wel pre
cies wat ze zegt. Na afloop van de
gesprekken had ik zo'n drie keer de
omvang van het boek. Dat ben ik
gaan uitdunnen. Het opschrijven
van Cristina's relaas heeft me voor
heel wat moeilijkheden gesteld. Ik
moest mij natuurlijk voortdurend
bewust blijven dat het haar boek
was en niet het mijne. Als ik het in
sommige dingen helemaal niet met
haar eens was, kon ik dat in het
boek natuurlijk niet laten door
schemeren. En daarnaast moest ik
heel wat technische termen gaan
uitleggen die voor Cristina gesne
den kost zijn. Ik moest het begrij
pelijk maken voor het lezerspu
bliek. Een grote steun bij dit alles
was, dat ik van het begin af aan
haar volledige vertrouwen had".
Korenhof heeft Deutekom tij
dens het werken aan de autobio
grafie leren kennen als 'één brok
emotie'. Maar op het toneel had ze
zichzelf altijd onder controle. Ze
identificeerde zich wel met haar
rol, maar nooit zo dat de emoties
haar prestaties als zangeres nega
tief hebben beïnvloed. Er zijn ech
ter wel rollen geweest die zij niet
heeft willen spelen. 'La Traviata'
bijvoorbeeld, de courtisane die aan
haar liefde bezwijkt. Bij die rol was
ze bang dat ze over de schreef zou
gaan, dat ze zou gaan huilen in
plaats van zingen.
Bepaalde rollen heeft zij niet ge
zongen omdat ze minder goed bij
haar pasten. Korenhof: "Ze is nooit
een slanke den geweest en daarom
heeft zij bijvoorbeeld de rol van
Gilda in 'Rigoletto' maar één keer
gedaan, hoewel ze er vocaal ideaal
voor was. Meestal is het precies het
omgekeerde: dan staat er iemand
op het toneel die er wel zo'n beetje
uitziet als een meisje van zestien,
maar die heeft dan een dun so-
praantje dat iedere dramatiek uit
de muziek haalt. Aan de andere
kant zijn er ook opera's als 'Anna
Bolena' en 'Beatrice di Tenda',
waarin zij nog jaren lang furore had
kunnen maken, maar waaraan zij
niet meer toegekomen is. Daarover
is zij zelf heel nuchter en als hier
gemiste kansen liggen, geldt dat
haar".
het publiek dan
Slangenkuil
Uit de autobiografie rijst volgens
Korenhof het beeld op van een
vrouw die altijd haar eigen weg is
gegaan. Die zich ver heeft gehou
den van het gekonkel en geïntri-
geer achter de coulissen. Koren
hof: "Nee, Deutekom heeft nooit
behoefte gehad om af te dalen in
die slangenkuil. Ze heeft alleen
maar twintig jaar lang zestien uur
per dag keihard gewerkt. Dat moet
je niet onderschatten, zo'n leven.
Dokter Van Swol, de man van Gré
Brouwenstijn, heeft ooit geconsta
teerd dat het leven van een opera
zangeres even zwaar was als dat
van een mijnwerker, en dat is zeker
niet overdreven. Let wel: hij be
doelde natuurlijk een mijnwerker
van de oude stempel".
Cristina Deutekom. «oto gpd>
"Als je als operazangeres aarze
lend in het leven staat, kun je het
vergeten. Je moet veel zelfdiscipli
ne hebben, en een enorme vech
tersmentaliteit. Door de huidige ar
tistieke ontwikkelingen heeft Cris
tina zonder veel pijn afscheid kun
nen nemen van haar geliefde ope
rawereld, van de optredens al
thans, want ze geeft nog steeds les.
Ze is - en dat komt sterk naar voren
in haar biografie - blij dat ze carriè
re heeft kunnen maken in een tijd
waarin de zangers nog centraal
stonden. Nu is de zanger of zange
res vaak een instrument in de han
den van de regisseur. In haar tijd
lag dat anders. Zij was nog een ech
te prima donna maar om zover te
kunnen komen als zij moet je een
behoorlijke dosis intelligentie heb
ben. In haar boek zegt ze daar zelf
het volgende over: 'Een zanger met
een mooie stem maar zonder intel
ligentie haalt het niet. Zo'n stem zit
in een verkeerd lichaam'".
"Maar je zult haar in deze auto
biografie zelden iets negatiefs ho
ren zeggen over collega's. Daar
voor is ze zelf te vaak gekwetst en
dat wil zij anderen niet aandoen.
Aan de andere kant ben ik er wel
van overtuigd dat de platenmaat
schappijen eerder geïnteresseerd
zijn in een zangeres met een woelig
privéleven, in iemand die van het
ene schandaaltje in het andere rolt,
dan in iemand met een bloedmooie
stem. Kunst verkoopt niet. Popula
riteit wel".
Mussen
Collega's mogen dan door Cristina
in haar boek worden gespaard, wat
betreft de Nederlandse pers neemt
zij zeker geen blad voor de mortd.
In het veertiende hoofdstuk van
haar boek beschuldigt ze de mu
ziekcritici van arrogantie. Voor
sommige journalisten is zij altijd
het 'zingende kousenstopstertje'
gebleven. Hun kritiek kwam vaak
neer op 'ze zingt goed, maar verder
is het niks'. Van opbouwende kri
tiek was maar zelden sprake. Een
uitzondering was Lex van Delden
van Het Parool, maar tegen hem
werd volgens Deutekom door an
dere critici gezegd: 'Schrijf jij nou
maar goed over haar, als je dat zo
graag wilt, wij hoeven haar niet'.
De zangeres vindt het echter een
troost 'dat je na verloop van tijd
leert, dat je aan de mening van een
bepaalde recensent evenveel waar
de kunt hechten als aan het tsjilpen
van de mussen buiten'.
Korenhof onderschrijft Deute
koms mening dat sommige critici
haar unfair hebben behandeld.
"Maar ze heeft nu eenmaal een zeer
eigen stem. Net als Callas. Ze is
geen Tebaldi geweest, wier stem
door bijna iedereen mooi werd ge
vonden. Of je houdt van Deute
koms stem of je ergert je eraan, een
tussenweg is er niet. Misschien is
dat wel een kenmerk van veel grote
kunst. Deutekom is ook alleen
maar met zichzelf vergelijkbaar, ze
heeft geen voorgangster en geen
opvolgster. Maar het is een feit dat
haar stem niemand onverschillig
heeft gelaten. Ze is een perfect ver
tegenwoordigster van het bel can
to, de oude Italiaanse zangstijl. Ze
beheerst het zachtste pianissimo
maar ook het sterkste fortissimo.
Het is technisch af. Al had ze er als
een zoutzak bij gestaan, dat zou
niets hebben uitgemaakt. Gewoon
omdat haar stem overrompelend
Bewondering
Een mooie zerk deze autobiografie,
een afsluiting van een vruchtbaar
leven? Korenhof: "Nee, zeker niet.
Cristina is nog steeds druk bezig
met lesgeven. Deze autobiografie
hoort gewoon bij haar carrière als
zangeres, is er het verlengstuk van.
Ze heeft in dit boek haar visie op
het zingen willen geven en die visie
heeft ze zo verpakt dat er een les uit
te trekken is. Ze vindt bijvoorbeeld
dat operazangers hun lippen niet
moeten sluiten als ze iets pianissi
mo moeten zingen. Dan krijg je een
afgezwakte klank. De mond moet
volgens Deutekom daarbij juist
wijd open blijven. De zachte klan
ken moeten worden gevormd door
de stem en niet door het afsluiten
van de mond. Als je die klanken
met de stembanden vormt, zijn ze
ook achterin de zaal nog hoorbaar
en blijven ze hun volheid behou
den".
'Angels beyond reason' door
en Lisa Mar
en zaterdagavond
(foto Ben van Duin)
Sanders Ko zondagmiddag
naar het LAK komt. De voorstel
ling is een mengvorm van toneel
spel en mime, met muziek boven
dien. Voor kinderen vanaf vijf
jaar.
Liesbeth List
Zangeres Liesbeth List staat za
terdagavond op de planken van
de Leiderdorpse Muzenhof. In
haar door Willem Nijholt geregis
seerde show worden liedjes op
teksten van o.a. Herman van
Veen, Annie M.G. Schmidt, Ivo de
Wijs en Hans Dorrestijn afgewis
seld door een aantal conferences.
De muzikalebegeleiding van
'List Nu' is in handen van Rob
van Dijk.
Paul Korenhof.
