'Ik ben blij dat ik nu kan blijven liggen'
Verkoudheid
SPREEKUUR
..door Barbara Thiel, arts
Hein Vergeer heeft
het schaatsen nog
geen moment gemist
ZATERDAG 21 JANUARI 1989
PAGINA 23
De voormalige Europees en
wereldkampioen schaatsen Hein
Vergeer zette eind vorig seizoen
definitief een punt achter zijn
sportieve carrière en ging vol
overtuiging aan de slag bij het bureau
Ice Productions, waarvoor hij onder
meer als 'regelneef' van de nieuw
opgerichte alternatieve kernploeg
optreedt. "Ze weten meteen wie ze
voor zich hebben". Dit weekeinde
maakt hij bij het EK in Gothenburg
zijn debuut als televisiecommentator.
door Govert Wisse
Op het eerste gezicht lijkt de betrok
kenheid van Hein Vergeer bij het
schaatsen even snel te zijn verdwe
nen als zijn olympische dromen. De
Haastrechter, die groot is geworden
in de favoriete sport van boeren en
buitenlui, resideert tegenwoordig in
het deftige Statenkwartier in Den
Haag.
De sjieke buurt ademt nog altijd de sfeer
van regenten en gouvernantes. De klas
sieke villa's en luxe zakenpanden stralen
welstand en voornaamheid uit. Op de
tweede verdieping van één van die riante
kantoorcomplexen neemt Hein Vergeer
sinds vijf maanden één van de twee di
rectiezetels in beslag.
De ex-Europees en wereldkampioen
(1985 en 1986) is tegenwoordig als mede
directeur van Ice Productions Ron
Mulder is zijn partner een druk baasje.
Zijn schaatspak heeft hij verruild voor
overhemd, stropdas en keurige panta
lon; in zijn rechterhand bungelt nu een
aktenkoffertje in plaats van een sporttas.
Vanachter zijn bureau regelt de 'mana
ger' van Yvonne van Gennip sponsor
contacten voor de alternatieve kernploeg
en organiseert hij bijvoorbeeld het Vero
nica IJsgala.
Met zijn vlotte babbel, die hij al had in
zijn schaatsdagen, worden deuren „ge
opend die voor anderen gesloten blijven.
"Natuurlijk speelt mee dat ik Hein Ver
geer heet. Ze weten meteen wie ze voor
zich hebben. Ik hoef me niet eerst uitge
breid te introduceren. Maar mijn verhaal
zal wel moeten deugen, anders lig ik er
binnen de kortste keren uit".
In de kast
Het is even wennen, Vergeer in die nieu-
we rol van regelneef. Vlak voor de IJssel-
cup leidde hij een persconferentie tij
dens welke Yvonne van Gennips spon
sor werd bekendgemaakt. Twee weken
geleden, tijdens de afstandskampioen
schappen, praatte Vergeer de longen uit
zijn (inmiddels acht kilo zwaardere) lijf
om de depressieve olympisch kampioe
ne terug te krijgen in de EK-ploeg. Hij
had amper de tijd om schaatswedstrij
den te bekijken. Vergeer: "Ik heb sowie
so het ijs nog niet aangeraakt nadat ik in
maart van het vorig jaar in Heerenveen
afscheid heb genomen. M'n schaatsen
liggen ergens in een kast, geloof ik".
Diezelfde 'hoge Noren' voerden Ver
geer na de vorige Winterspelen in Saraje-
wo naar ongekende successen. Najaren-
lange inspanningen op middelmatig ni
veau kwam in 1985 de grote doorbraak.
Niet alleen het Zuidhollandse
Haastrecht raakte over zijn toeren. Zes
duizend Nederlanders volgden in febru
ari 1986 in Inzeil de spannende strijd die
Vergeer, ten koste van Bozjev, de tweede
wereldtitel opleverde.
"In 1985 raakte mijn carrière in een
stroomversnelling. Ik kreeg toen dé lan
ge afstanden onder de knie. Mijn voor
deel was dat ik trainbare spieren had. Ik
heb net zo lang getraind totdat ik de vijf
en tien kilometer aankon. Daarnaast
heeft Henk Gemser me tactisch bijge
schoold. Daarvoor was het rammen,
rammen en nog eens rammen tot ik er
dood bij neerviel. Gemser heeft de tac
tiek zodanig aangepast dat ik niet meer
kapot ging. Toen kreeg ik vanzelf ver
trouwen. Vier jaar geleden was het
meteen raak in Eskilstuna. Ik won als de
butant de eerste drie afstanden en was
dus al voor de tien kilometer zeker van
mijn eerste Europese titel. Het was een
gek toernooi, waar ik verschrikkelijk
heb gelachen. Emiel Hopman en ik wa
ren de jonge honden die onbevangen op
het ijs stapten. Hilbert van der Duim was
de topper. Ik stond er versteld van hoe
hij met al zijn ervaring nog zo zenuwach
tig was. Daar keek ik echt van op".
Onderschat
"Aan de andere kant heeft men Hilbert
altijd erg onderschat. Ik heb veel van
hém geleerd. Hij heeft veel voor de
schaatssport betekend. Hilbert heeft
voor mij het pad geëffend. Hij is begon
nen met het commerciële gevecht tegen
de bond. Ik heb dat daarna voortgezet.
En wat voor hem gold, gold ook voor mij:
als topper stond je alleen. Niemand
steunde me als ik tekeer ging op een ver
gadering. Achter de schermen heb ik
heel wat afgepraat met de KNSB over fi
nanciële vergoedingen en dergelijke. Het
zakgeld was en is 15 gulden per dag. Nou,
daar kan je in Davos net een gebakkie
voor kopen. De reisvergoeding van een
kwartje de kilometer is natuurlijk ook
veel te weinig. Is echt niks".
Zo zelfverzekerd als Hein Vergeer in
1985 en 1986 oogde en schaatste, zo'n
twijfelaar werd hij in de laatste twee jaar
van zijn carrière. Hij lachte nog wel, maar
meer en meer kreeg hij de grimas van
een boer met kiespijn. Tijdens het we
reldkampioenschap in 1987 in Heeren
veen probeerde hij voor het eerst num
mer 1 in eigen land te worden, maar
Goelj^jev ("praat me niet over die drugs
handelaar; die had al lang moeten opso
demieteren") werd de nieuwe, luid beju
belde held. Vergeer, die al zijn internatio
nale titels op vreemde bodem bijeen
In deze tijd van het jaar zitten de spreek
kamers van artsen vol met snotterende,
hoestende, grieperige mensen. Aangezien
men gemiddeld wel drie of vier verkoud
heden per jaar doormaakt is al het ziekte
verzuim en doktersbezoek een dure ge
schiedenis. En de wetenschap heeft er
geen remedie tegen.
Verkoudheden worden veroorzaakt
door virussen. Honderden verschillende
sóórten verkoudheidsvirussen zijn er de
reden van dat we in een mensenleven
nooit tegen alle verkoudheden bestand
zullen raken. Doordat het er zo veel zijn is
ook bijvoorbeeld inenting niet mogelijk.
Waarom wordt iemand op een bepaald
moment verkouden? Een verkoudheid
kan nooit ontstaan zonder besmetting
met een virus. Wel zijn we op bepaalde
momenten waarschijnlijk meer bevatte
lijk voor zo'n infectie. Misschien spelen
afkoeling, vermoeidheid en spanningen
een rol, en voor vrouwen ook het moment
in de menstruele cyclus.
Wat betreft de besmettelijkheid: ieder
een weet dat die groot is. Niet alle virus
sen worden overgebracht via de druppel
tjes die bij het niezen efi hoesten ontstaan.
Veel virussen worden juist via de handen
overgebracht. Ter voorkoming daarvan
is een na gebruik weggegooide pa
pieren zakdoek dus aan te raden. Ander
zijds blijkt de hand voor de mond bij het
niezen juist een bron van besmetting.
De verschijnselen van een verkoudheid
hebben de neiging bovenin te beginnen
en geleidelijk af te dalen. Ze beginnen
met irritatie van neus en keel. Dan komt
de loopneus, de verstopte neus, het niezen.
Vaak zal de verkoudheid dan gaan afda
len om achtereenvolgens keelpijn, hees
heid en hoesten te veroorzaken. Zonder
verwikkelingen duurt een verkoudheid
een week, wat je er ook aan doet; de hoest
zal vaak langer aanhouden.
Iedereen heeft wel z'n eigen middeltjes
tegen verkoudheid. Ook de tv-reclame
prijst er vele aan. Toch is er nog steeds
geen enkel middel dat verkoudheden echt
kan voorkomen of (sneller) genezen; alle
middeltjes werken alleen maar verlich
tend. Heel misschien kunnen grote hoe
veelheden vitamine C, op de allereerste
dag genomen, de verkoudheid iets bekor
ten.
Het vervelende van verkoudheden is
dat het meestal niet bij een virus blijft.
Het virus beschadigt namelijk dé slijm
vliezen van neus en luchtwegen en maakt
ze daardoor gevoelig voor een infectie
met de altijd aanwezige bacteriën. Hier
door kunnen allerlei verwikkelingen ont
staan die de verkoudheid veel langer la
ten duren. De aanwezigheid van een bac
terie blijkt bijna altijd aan het eind van
een verkoudheid uit het dikker worden en
geelgroen kleuren van het slijm dat uit de
neus komt.
Om maar bovenaan te beginnen: bij
een verkoudheid doen altijd de neusbij-
holten of sinussen mee. Dit zijn holtes in
het bot, gelegen in bovenkaak en voor
hoofd: de kaakholte en voorhoofdsholte.
Deze holtes staan via nauwe gangetjes in
verbinding met de neusholte. Ze zijn ook
bekleed met slijmvlies, en dit doet mee
met de verkoudheid. Dat kan een 'gevuld
met watten'-gevoel in het gezicht geven.
Door de zwelling van de slijmvliezen in
de neus kunnen soms de afvoer gangetjes
afgesloten raken, waardoor slijm en bac
teriën zich in de holten ophopen. Dat doet
pijn: pijn in voorhoofd enlof gezicht, die
toeneemt bij vooroverbuigen. Uit de neus
komt dik, geelgroen slijm. Er kan koorts
bij zijn en men voelt zich behoorlijk ziek:
een sinusitis.
Om hiervan af te komen is stomen een
goede bezigheid. Daarvoor vult men een
bak met kokend water, gaat met een
handdoek over het hoofd erboven hangen
en ademt de stoom in. Alle toevoegingen
aan het water, zoals menthol (schadelijk
voor kleine kinderen!) en kamille zijn
waarschijnlijk overbodig.
Stomen heeft het meeste effect als het
VEERTIENDAAGSE MEDISCHE RUBRIEK
gecombineerd wordt met neusdruppels
(of -spray) die de slijmvliezen laten slin
ken: xylometazolinedruppels, ook wel be
kend als het duurdere Otrivin. Daarbij is
wel een waarschuwing op z'n plaats: je
moet dit middel niet langer dan een week
achtereen gebruiken. Bij gebruik af en
toe kan het geen kwaad. Er zijn speciale
verdunde druppels voor kinderen. Als dit
alles niet werkt kan de dokter een anti
biotica-kuur geven die vaak wonderen
doet. Maar niet iedereen komt er zo mak
kelijk van af. Heel soms is behandeling
door een KNO-arts nodig.
Een tweede verwikkeling komt bijna
alleen bij kinderen voor: middenoor-ont
steking. Tussen de neusholte en het mid
denoor loopt aan beide kanten de
buis van Eustachius. Het middenoor be
vat de piepkleine gehoorbeentjes die het
geluid van buiten naar het gehooror
gaan geleiden. Het middenoor is door het
trommelvlies van de buitenwereld afge
sloten en staat daarmee dus alleen via de
buis van Eustachius in verbinding. Een
infectie in de neus kan zich via de buis
van Eustachius naar het oor voortzetten.
Als nu door de zwelling van het neus-
slijmvlies ook deze afvoergang afgesloten
raakt, ontstaat door ophoping van slijm
en bacteriën een middenoorontsteking
met echt heel hevige oorpijn, vaak met
koorts. Doordat bij kinderen de buis nog
erg nauw is, gebeurt dat bij hen veel eer
der dan bij volwassenen.
Vroeger werd bij een middenoorontste
king altijd het oor 'doorgeprikt': daarbij
wordt met een klein mesje soms onder
verdoving, soms niet een gaatje in het
trommelvlies gemaakt, zodat de pus
naar buiten kan. De pijn is dan direct
weg. Tegenwoordig wordt dat bijna niet
meer gedaan. Over wat dan wèl de beste
behandeling is zijn de geleerden het niet
eens. Meestal geeft men tegenwoordig ook
de neusdruppels die het neusslijmvlies
laten slinken, zodat de buis weer open
gaat en de pus kan wegvloeien. Oordrup
pels hebben geen invloed, want ze berei
ken het middenoor niet, maar pijnstillen
de oordruppels kunnen wel helpen. Ook
kunnen antibiotica worden gegeven.
Soms zal bij een middenoorontsteking
het oor uit zichzelf'doorbreken'. Dan ont
staat vanzelf een gaatje in het trommel
vlies, het middenoor ontlast zich naar
buiten (het oor gaat 'lopen') en de pijn is
plotseling weg. Dat is op zich niet erg: het
trommelvlies herstelt zich in het alge
meen vlot. Wel is controle nodig als het
oor langer dan twee weken blijft lopen.
Tot slot: een watje in het oor of een muts
tegen de kou zal een middenoorontste
king niet tegengaan: de ontsteking komt
'van binnen'.
Tijdens de
Olympische
Winterspelen
van Calgary in
1988 bleek Ver
geer niet voor
uit te branden.
Deze foto toont
de kampioen
van weleer in
de versukke
ling. "Ik had
pijn".
(foto ANP)
Hein Vergeer als regelneef, residerend in het deftige Haagse Statenkwartier: met zijn vlotte babbel worden deuren
geopend die voor anderen gesloten blijven.
reed, maakte een zuur toernooi door en
verliet onder hoongelach de arena. "Dat
ik werd uitgefloten door mijn eigen pu
bliek heeft aan mij gevreten".
Vorig seizoen deed de Haastrechter
nog een desolate poging om de olympi
sche titels, waarop hij al in 1985 zijn zin
nen had gezet, te veroveren, maar de
kampioen van weleer vertrok met stille
trom uit Calgary. Pas de afgelopen zomer
werd duidelijk waar het bij Hein Vergeer
aan schortte.
Geblesseerd
Hij zegt daar zelf over: "Ik heb in novem
ber 1986 bij een valpartij tijdens de trai
ning mijn linkerbeen geblesseerd. Ik
kwam toen erg ongelukkig op mijn heup
terecht. Daarna hield ik pijn en schaatste
ik niet meer lekker. Henk Gemser en an
dere begeleiders zeiden dat de klachten
niet van lichamelijke, maar van geestelij
ke aard waren. Het, zat zogezegd tussen
mijn oren. Maar Ted Troost riep toen
meteen al dat ik me moest laten onder
zoeken, omdat er wel degelijk iets niet in
orde was met mijn been. Ik sloeg dat ad
vies in de wind en ben doorgegaan, bang
als ik was om afgeschilderd te worden als
een zeikerdje".
"In juni van het vorig jaar is na een on
derzoek in een Haags ziekenhuis duide-
(foto GPD)
lijk geworden wat er aan de hand was. Ik
bleek secundaire ader-insufficiëntie te
hebben. In een ader zitten klepjes. Twee
van die dingen bleken door die valpartij
niet meer te werken. Daardoor functio
neerde de bloedstuwing niet meer goed
en werden mijn afvalstoffen niet meer af
gevoerd. Het was dus niet voor niets dat-
ik plotseling geen vijf kilometer meer
kon rijden".
"Helaas is dat te laat ontdekt. Was men
er meteen achtergekomen, dan had die
kwaal met medicijnen verholpen kun
nen worden. Het is jammer, maar aan de
andere kant ben ik blij dat men de oor
zaak van mijn plotselinge achteruitgang
ontdekt heeft. Ik was niet die zeurpiet
waarvoor sommigen mij hielden. Ik zal
Gemser niets verwijten, hoewel er in die
tijd wel een verwijdering tussen ons is
ontstaan. Zijn systeem was onaantast
baar, maar hij zag niet in dat er werkelijk
wat met mij aan de hand was. Ik vind dat
hij, de medische begeleiding en ook ik
zelf een inschattingsfout hebben ge
maakt. De ploegleiding heeft nooit on
derkend dat ik wel degelijk pijn had. He
laas is dat niet gebeurd, waardoor ik vo
rig jaar de anti-held werd die vergeefs op
jacht was naar olympisch eremetaal. Het
zij zo".
Munt geslagen
Vergeers loopbaan eindigde niet, zojals
hij gewenst had, met olympisch kla
tergoud. Op het zakelijke vlak daarente
gen lijken zijn verlangens aardig uit te
komen. Na het EK in Eskilstuna liet hjj
zich bewust ontvallen dat hij mettertijd
een baan in de public relations sfeer op
het oog had. Hoewel dat er niet helemaal
uitgekomen is, heeft Vergeer het naar ei
gen zeggen erg naar z'n zin in zijn nieuwe
functie.
"Ik heb altijd gezegd dat ik munt wilde
slaan uit mijn sportcarrière. Wat dat be
treft zit ik anders in elkaar dan Yvonne
van Gennip. Die is minder commercieel
ingesteld dan ik. Bovendien kwamen de
successen voor Yvonne totaal onver
wacht. Zij was een in zichzelf gekeerd
meisje dat in d'r eigen kringetje leefde.
Plots viel de hele wereld over haar heen.
Daar is ze van geschrokken. Ze zegt dat
ze er geen plezier aan heeft beleefd. Maar
dat komt nog wel. Je komt er pas achter
wat al die titels en medailles werkelijk in
houden als je gestopt bent. Dan ontdek je
ook in welk eng wereldje en wat voor
stress-situatie je al die jaren geleefd hebt.
Het is een roes. Daarom heb ik het
schaatsen nog geen seconde gemist. Er
gaat nu een andere wereld voor me open
die ik ook leuk vind".
Vergeer zal binnenkort noodgedwon
gen toch weer wat op (recreatief) sport
gebied moeten gaan doen. Elke topspor
ter moet na jarenlange trainingsarbeid
en zware inspanningen geleidelijk af
bouwen, om zijn lichaam te laten wen
nen aan minder extreme omstandighe
den. Van de ene op de andere dag stop
pen met sport kan funest zijn.
Te veel pijn
"Soms voel ik 's avonds in bed mijn hart
behoorlijk tekeer gaan. Maar door die
problemen met mijn been heb ik nog
weinig kunnen doen. Van de zomer had
ik nog te veel pijn. Ik heb toen wel eens
met wat jongens uit het dorp gefietst die
ik er normaliter met een teen in mijn
neus vanaf reed. Maar doordat die poot
van me blokkeerde, moest ik ze zo laten
gaan. Echt, ik kon niks. Ik heb onlangs
wel aan squash gedaan, maar daarbij liep
ik een schouderblessure op. Gelukkig
kan ik goed zonder sport. Mijn vrouw
zegt soms 's morgens vroeg tegen me dat
ik een stukje moet gaan hardlopen. Ben
je besodemieterd, antwoord ik dan. Ik
moest jarenlang om zeven uur mijn bed
uit om tien kilometer te gaan lopen. Ik
ben veel te blij dat ik nu kan blijven lig
gen".
