Vastenwonder Pijnacker leidde ieder om de tuin
Negen van de tien lijders
zijn vrouwen
aan anorexia
ZATERDAG 21 JANUARI 1989
PAGINA 13
Engeltje v.d. Vlies zou 30 jaar lang niet hebben gegeten en gedronken
LEIDEN/ZOETERWOUDE - Het armelijke Zuidhollandse dorpje Pijnacker genoot in
het begin van de negentiende eeuw landelijke bekendheid. De reden: Pijnacker was de
woonplaats van Engeltje van der Vlies, een vrouw van wie men beweerde dat ze dertig
jaar lang zonder eten en drinken leefde. Geen wonder dus dat Engeltje door het leven
ging als het 'Wonder van Pijnacker'.
Maar na haar dood kwam de des
illusie. Van een wonder, zo bleek
tot grote ontsteltenis, was geen
sprake. De lijkschouwer, die sec
tie verrichtte, stelde vast dat En
geltje jarenlang de boel bedroog.
Kortom, grote verontwaardiging
alom. Want een vrouw, die als
vroom christen werd be
schouwd, maakte in één klap alle
goedgelovigen belachelijk.
door
Jan Westerlaken
Engeltje van der Vlies, een sen
satie in haar tijd. Het is één van
de meest smaakmakende verha
len uit het boek 'Van vastenwon
der tot magerzucht' van Ron van
Deth en Walter Vadereycken.
Smaakmakend, omdat Engeltje
dertig jaar lang kans zag ieder
een om de tuin te leiden en uit
groeide tot een internationale be
zienswaardigheid.
Haar leven begon op 20 augus
tus 1787 in Schiedam. Engeltje,
zo bleek al spoedig, was niet
sterk. Ze was nog maar vijfjaar
oud toen ze aan zware stuipen en
hevige buikpijnen leed. Engeltje
braakte wormen en soms een
heel slijmnet. Maar dat was een
malig.
Dienstmeid
Nauwelijks vijftien jaar oud ver
liet ze Schiedam. Bij dominee
Hoek in Pijnacker werd ze werk
meisje en drie jaar later dienst
meid. De grote klap kreeg Engel
tje toen zij te horen kreeg dat
haar broer 'in de loting' was ge
vallen voor het leger van Napo
leon. Die gebeurtenis was zo'n
grote schok voor haar, dat ze van
af dat ogenblik geregeld last
kreeg van hevige zenuwtoeval
len.
De arts Grootenboer consta
teerde in 1814 dat Engeltje een
opgezette buik en maagklachten
had. Eten deed ze steeds minder.
Het enige dat er nog in ging was
wat karnemelk. Zelfs het toedie
nen van medicijnen moest men
staken, omdat Engeltje alles di
rect weer uitbraakte. Een uitzon
dering maakte ze voor het uitzui
gen van 'koppen van visch', stuk
jes vleesch, een hapje salade'.
Na verloop van tijd stopte ze
ook hiermee en spoelde ze haar
mond alleen nog maar met een
slokje water. Men begon voor
haar leven te vrezen toen ze hevi
ge pijn in haar borst kreeg en be
nauwdheid en chronische ont
stekingen optraden.
Het wonderbaarlijke vasten
van Engeltje ging als een lopend
vuurtje rond. De arts Grooten
boer schreef in 1826: 'De toe
vloed van toeschouwers was in
den loop van dezen zomer vrij
groot, zoodat het getal hier van
over de duizend beliep'. Engeltje
van der Vlies werd zelfs als een
toeristische atraetie opgenomen
in een Engelse reisgids.
Curieus
Het kon niet uitblijven. De meest
curieuze verhalen deden de ron
de over de voedselonthouding
van het 'Wonder van Pijnacker'.
Sommigen meenden dat Engel
tje teerde op een 'vleeschboom'
die zou worden gevoed door de
lucht, die via het altijd open
staande raam haar kamer bin
nenstroomde. Anderen wan
trouwden de zaak en waren er
van overtuigd dat ze bedrog
pleegde.
üm aan al die geruchten een
einde te maken werd er op aan
drang van de geneeskundige in-
spectie_een onderzoek op touw
gezet, ülngeltje zag hier
kelijk weinig heil in. 'Waarom
zou ik zulks doen', zei ze. 'Het is
Onmogelijk mij te vervoeren en
onaangenaam om bewaakt te
worden. Ik heb er geen onmid
dellijk belang bij of men het ge
looft of niet. Ik doe het om geene
giften of gaven'. Door tussen
komst van de burgemeester van
Pijnacker slaagde men erin En
geltje tot medewerking te bewe
gen.
Vier waaksters hielden het
'Wonder van Pijnacker' van 11
november tot 9 december 1826
vier weken lang dag en nacht in
de gaten. De overheid nam de
kosten voor haar rekening. De
waaksters waren van onbespro
ken gedrag en ze kenden Engel
tje niet. Zij dienden hun taak
nauwgezet te verrichten 'op ver
beurte van het geheele loon'. Bo
vendien zouden de chirurgijn
van het dorp (Grootenboer) en de
arts-leden van de commissie
haar geregeld onverwachts be
zoek brengen.
Dagboek
Het dagboek, dat de waaksters
bijhielden, begint met de woor
den: 'Het bed naauwkeurig gevi
siteerd, de patiënte uitgekleed en
verschoond; niets gevonden. En
geltje bracht haar dagen door
met breien, naaien, lezen en
groenten schoonmaken zonder
dat ze iets at of dronk. De waak
sters eindigden dagelijks stee
vast hun verslag met de woor
den: 'niets gebruikt'.
Begrijpelijk dat de onder
zoekscommissie in haar eind
conclusie verbaasd was over het
feit dat Engeltje en zo weldoor
voed uitzag en alles zo gelaten,
zelfs vrolijk en opgeruimd on
derging. De commissie kon niet
anders dan toegeven 'dat Engel
Een tekening van Engeltje van der Vlies uit 1827.
tje van der Vlies behoort tot die
zeldzame voorwerpen die eenen
zeer aanmerkelijken tijd zonder
eenig vast of vloeibaar voedszel,
heeft kunnen bestaan'.
Het verslag var
werd op 18 december 1826 door
een rechter in Delft onder ede be
vestigd. Het 'mirakel van Pijnac
ker' won hierdoor aan overtui
gingskracht. Om het wonder
voor het nageslacht te bewaren
werd in 1830 een oorkonde opge
steld, die men in het orgel van de
hervormde kerk in Pijnacker
verborg. Engeltje kreeg tussen
1835 en 1838 geregeld bezoek van
dominee Van Koetsveld. Vol
gens hem kwamen er nog steeds
vele bezoekers Engeltje bewon
deren, maar ze wisselde nauwe
lijks een woord met hen.
Overlast
Het bezoek betekende overlast
de. Voor het noodzakelijke on
derhoud van haarzelf accepteer
de Engeltje nu geld dat men haar
bood. De onverschilligheid van
zijn collega-predikant in Pijnac
ker ten opzichte van Engeltje
bracht dominee Van Koetsveld
ertoe de pastorale zorg voor haar
op zich te nemen. Daarbij viel
hem op dat als hij haar levens
loop ter sprake bracht EngeHje
gesloten, ja bijna 'achterhou
dend' was. De dominee meldde
dat ze niet was vermagerd, maar
een bleek, wat bol gelaat had. En
geltje werd toch ziek en wel zo
ernstig dat men weer voor haar
leven vreesde.
Hoewel Engeltje zelf 'tot ster
ven bereid' was, liet de dopd nog
jaren op zich wachten. Pas op 23
december 1853 kwam aan het le
ven en het lange vasten van En
geltje van der Vlies een einde. Di
rect nam men de gelegenheid te
baat om alsnog duidelijkheid te
krijgen over haar jarenlange
voedselonthouding. De burge
meester van Pijnacker verwittig
de onverwijld de geneeskundige
inspectie die het 'haar roeping
achtte om aan het lijk dezer
vrouw een ontleedkundig onder
zoek in het werk te stellen'.
Een onderzoeksteam, onder
wie de Leidse hoogleraar anato
mie en fysiologie H.J. Halberts-
ma, opende op 25 december om
half één 's middags het lijk van
Engeltje. Een schoollokaal in het
dorpje, waar veel genodigden
waren samengedromd, werd als
sectieruimte gebruikt.
Ontknoping
Het geschokte onderzoeksteam
kwam tijdens de autopsie tot de
ontdekking dat Engeltje jaren
lang boerenbedrog had ge
pleegd. Het trof overblijfselen
van plantaardig en dierlijk voed
sel aan. De conclusie van het sec
tierapport: 'Het vermeoncj won
der, gelijk zich liet verwachten,
is niets anders, dan eene jaren
lang voortgezette mystificatie
van het ligtgeloovig publiek'.
De verontwaardiging was
groot. Dominee Van Koetsveld
beschrijft de 'lijkopening' als
volgt: 'Maar opeens ging het ont
leedmes als een signaal in de
hoogte. Er valt een zware vloek;
het spijt mij, dat ik het zeggen,
moet, maar het is vergeven; want
- de karnemeld met grutjes, ten
deele nog onverteerd, kwamen
nu uit de ingewanden te voor
schijn, als 't corpus delicti, dat
het vroom, of gewis niet vroom
bedrog bewees'.
De chirurg vloog daarna op de
man af bij wie Engeltje de laatste
jaren had ingewoond, schudde
hem ruw door elkaar en dreigde
de zaak aan de rechtbank voor te
leggen. Maar de man viel op zijn
knieën en stamelde dat zij arme
mensen waren die van dergelijke
voordeeltjes moesten leven. De
gene die hun dit had geleerd, had
hun verzekerd dat het geen zon
de was en dat zij er geen kwaad
mee konden. De vrouw die haar
verpleegde, bekende dat Engel
tje dagelijks 'theebouillon' en
melk had ingenomen.
Bedstee
Later kwam ook aan het licht hoe
Engeltje de vierweekse observa
tie in 1826 had doorstaan. In haar
verblijf stonden zowel in de
voor- als in de achterkamer bed-
stedes die door een planken be
schot van elkaar waren geschei
den. In dat beschot bevond zich
aan het hoofdeinde een luikje dat
aan de kant van het voorvertrek
door een grendel was afgesloten.
Onopgemerkt kon Engeltje op
die wijze heimelijk worden ge
voed en gelaafd.
De publikatie was voor velen
een grote schok. Wie haar jaren
lang welhaast als een heilige had
vereerd, kon nu geen enkel be
grip meer opbrengen voor 'het
vrouwtje van Pijnacker. Zij werd
in de media genadeloos veroor
deeld. Een artikel in één van de
kranten eindigde met de woor
den: 'In haar leven het voorwerp
van medelijden en liefdadigheid,
neemt Engeltje van der Vlies in
haar graf de welverdiende min
achting en verontwaardiging
mede; want de wetenschap heeft
het ontzielde ligchaam doen
spreken, en in haren dood is haar
de bekentenis ontrukt: 'Mijn
vroomheid was bedrog, mijn
krankheid veinzerij, mijn gehee
le leven eene aaneengeschakelde
logen'.
De oorkonde die in 1830 ter
herinnering aan het wonder in
Pijnacker achter het orgel van de
hervormde kerk was verborgen,
werd in 1892 gevonden. Men be
sloot haar daar opnieuw te ver
bergen, zij het met de toevoeging
dat het wonder op een komedie
berustte
Zoeterwoudse psycholoog schrijft boek over geschiedenis magerzucht
LEIDEN/ZOETERWOUDE -
Anorexia nervosa, een ziekelij
ke neiging om niet te eten, is
een kwaal die vooral meisjes in
de puberteit en jonge vrouwen
treft. Negen van de tien lijders,
zijn vrouwen. Het restant, één
dus, is man.
Ron van Deth, een 33-jarige
psycholoog uit Zoeterwoude,
schrijft dat in zijn boek over de
geschiedenis van anorexia.
Van Deth kreeg hierbij hulp
van de Belgische psychiater
Walter Vandereycken.
Het boek, getiteld 'Van vastenwon
der tot magerzucht' belicht onder
meer de spraakmakende historie
van Engeltje van der Vlies (1787-
1853) uit Pijnacker. De vrouw, die
in Schiedam werd geboren en tie-,
tallen jaren achtereen als een vas
tenwonder werd gezien.
De Zoeterwoudenaar is op het
onderzoek, waarover «hij nu een
boek heeft gepubliceerd, aan de
Leidse universiteit afgestudeerd.
Van Deth en Vandereycken komen
in hun boek tot de conclusie dat
anorexia nervosa een moderne
ziekte lijkt, omdat er voor 1900
niets of nauwelijks iets over is ge
schreven. Alleen over uitzonderlij
ke gevallen als Engeltje van der
Vlies uit Pijnacker of de zogenaam
de hongerkunstenaars, die om pu
re geldzucht niet aten en zich op
kermissen, vaak onder een glazen
stolp, lieten bewonderen.
Slank
Van Deth is van mening dat anor
exia nervosa een aandoening is die
pas in de laatste tientallen jaren de
kop heeft opgestoken. De psycho
loog zegt dat de ziekte wel eens ver
band zou kunnen houden met al
lerlei veranderingen die in deze
eeuw hebben plaatsgehad. Slank,
bijvoorbeeld, was mooier dan mol
lig, vertelt Van Deth. Bovendien
werd de puberteit 'ontdekt'.
Anorexia, wat is het nu precies?
De psycholoog legt uit dat hieraan
zowel fysiologische-, culturele- en
psychologische oorzaken ten
grondslag liggen. "Er is nog weinig
over bekend, omdat er zo goed als
niets is gedaan om het verleden
van anorexia op te sporen. Tegen
stellingen waren er wel: de één be
weerde dat het ging om een al eeu
wenoude ziekte en een ander stel
de dat het om een kwaal van deze
tijd ging. Maar een echte beschrij
ving ontbreekt. In elk geval kende
men, medisch gezien, de ziekte
vóór 1873 niet".
Het fanatiek streven naar mager-
Kinderen woonwagenbewoners geweigerd
LEIMUIDÈN - De twee kinderen van de familie W. Lugters uit Leimui-
den mogen zich de komende twee weken niet op de openbare basisschool
De Torenvalk vertonen. Een brief van het college van B en W met die me
dedeling is woensdagavond door de politie bij de familie in het woonwa-
gencentrumpje bezorgd. Dat is gebeurd nadat de vader van het tweetal
woensdagochtend woedend de school binnenstapte, omdat zijn kinderen
'voor de zoveelste keer' zouden zijn geslagen.
Volgens burgemeester M. Boelen van Leimuiden is de brief geschreven
in overleg met de onderwijsinspectie. "Deze maatregel is genomen om
wat rust in de tent te brengen en om ons de kans te geven te bekijken wat
ons te doen staat", aldus Boelen. "Maandag is er een gesprek met het pro
vinciaal platform voor woonwagenbewoners. Ik hoop dat er dan een op
lossing voor het probleem komt", is alles wat hij verder kwijt wil.
Directeur A. Brandsma-Kemer sluit zich daar bij aan: "Verder wil ik er
niets over zeggen. De burgemeester is in deze kwestie de woordvoerder".
De medezeggenschapsraad van de school, die bestaat uit drie ouders en
de drie leerkrachten, wil op korte termijn een gesprek met Boelen over de
'veiligheid' van leerkrachten, ouders en kinderen.
te was wel bekend onder heiligen.
Zij deden dat om één te worden
met Christus. Op die manier ver
wierven zij zich een status, omdat
ze dan dichter bij God zouden
staan. De hallucinaties die na een
lange période van niet eten optra
den, worden in de oude geschriften
beschreven als visioenen.
Wondermeisjes
De zogenaamde wondermeisjes,
tot wie ook Engeltje van der Vlies
in haar tijd werd gerekend, deden
het om zich tot 'wonder' te ontwik
kelen. Ze kregen niet alleen veel
publiciteit, maar konden er boven
dien goed geld mee verdienen.
Grote kapitalen zelfs. En dat staat
dan weer in schrille tegenstelling
tot de meisjes die nu in psychiatri
sche inrichtingen voor anorexia
worden behandeld. Tegenwoordig,
aldus Van Deth, wordt er wel van
een epidemie gesproken. Vooral de
laatste twintig jaar is de kwaal
enorm toegenomen. Het zijn vooral
meisjes en in mindere mate vrou
wen die eraan lijden. Eén op de tien
gevallen is een jongen.
De problemen van anorexia ner
vosa kwamen in het begin van de
negentiende eeuw met name voor
in de hogere milieus. "Wij", zegt
Van Deth, "hebben het accent ge
legd op die maatschappelijke fac
toren. Het ideaal om slank te zijn.
Dan ook maak je de opkomst van
de haute cuisine mee: veel betalen
voor erg kleine porties. Juist in die
hogere kringen wordt weinig gege
ten en in de beperkte klasse zie je
juist dat men volop voedsel naar
binnenwerkt".
Bulemie
De psycholoog heeft ontdekt dat er
een nieuw verschijnsel dat, net als
anorexia, veel met het gemoed
heeft te maken, zit aan te komen:
bulemie. In gewoon Nederlands:
vraatzucht. En ook hier zijn het
voor het merendeel vrouwen die
eraan lijden. Minstens tachtig pro
cent, schat Ron van Deth.
Bulemie wordt gekenschetst
door het in korte tijd 'vreten' van
grote hoeveelheden voedsel. "Die
i", verduidelijkt de psycho
loog, "zien kans om binnen de
kortste keren een hele ijskast leeg
te plundereh. Of het nu gaat om
slagroom met zoute haring of zure
bommen, het maakt niets uit. Alles
wat eetbaar is gaat naar binnen.
Het verschil met anorexia is, dat de
lijders aan deze aandoening direct
na de vreetpartij de vingers in de
keel steken om het er weer uit te
gooien. In tegenstelling tot anor-
exia-patiënten proberen zij hun
kwaal voor de omgeving verborgen
te houden. Wat je wel dikwijls ziet
is, dat dit soort uitspattingen wor
den gekoppeld aan een eetloze pe
riode."
Het is de bedoeling dat Van Deth
samen met Walter Vandereycken
op zoek gaat naar het ontstaan van
dit verschijnsel. Want er zijn bizar
re beschrijvingen van bulemie be
kend. Van mensen die hele scha
pen of ganzen naar binnen werkten
en zelfs levende muizen opaten.
De geschiedenis over Engeltje
van der Vlies, het 'Wonder van
Pijnacker', hieronder.
JAN WESTERLAKEN
Ron van Deth: Negen van de tien
anorexialijders zijn vrouwen.
(foto Wim Dijkman)
Agrarische school
Ter Aar sluit
TER AAR - De Lagere Agrarische
School (LAS) in Ter Aar gaat op 1
augustus 1990 dicht omdat er te
weinig leerlingen zijn. De school
zit al jaren onder de ministeriële
norm van 120 kinderen.
Op dit moment zijn er volgens
adjunct-directeur M. Lange-Meij-
ers 65 leerlingen. Om de toekomst
veilig te stellen heeft de school ge
probeerd te fuseren met het Agra
risch Onderwijs Centrum in Aals
meer, maar dat gaat niet door om
dat een dergelijk centrum geen de
pendances mag hebben.
De huidige klassen 1 en 3 blijven
volgend jaar in Ter Aar op school.
Leerlingen van klas 2 moeten naar
Aalsmeer of Alphen.
Volgens de adjunct-directrice is
het beter dat zij de twee laatste
schooljaren, de bovenbouw, door
brengen op één school.
Het is nog niet bekend of ko
mend schooljaar wordt begonnen
met een nieuwe eerste klas. Dat is
volgens Lange afhankelijk van het
aantal leerlingen dat zich aan
meldt.
"Als er twintig of meer leerlin
gen zijn, komt er een eerste klas".
Aan de school zijn momenteel
veertien leerkrachten verbonden.
De docenten die volgend school
jaar minder uren les kunnen geven,
krijgen hun salaris doorbetaald.
Het is de bedoeling dat zij de vrije
uren benutten voor extra begelei
ding van leerlingen.
Wat er het jaar daarna met hen
gaat gebeuren is nog niet bekend.
1 - Tan, Zwijnenburg, Mëyer,
fen, Verhage, Groeneveld, de R
Ruiter,
Medische Diensten
ARTSEN
Leiden
De weekenddienst begint zaterdag om i
en eindigt zondag om 24 uur.
Spreekuur van 12-12.30 uur (alleen
spoedeisende medische hulp).
Voor de patiënten 1
Groep
Leeuwen,
Janssen, Maris en Van Schie:
za 8 uur tot zo 8 uur: H. Janssen, tel: 155010,
Rosmolen 2.
zo 8 uur tot 24 uur: R. van Leeuwen, tel:
218661, Rosmolen 2.
Groep 2 - Nering Bögel, Van Gent, Taytel-
baum, Van Luyk, Klaassen, Rus, Kruis, Berg-
meijer.de Lange:
za 8 uur tot zo 8 uur: F. Kruis, tel: 126371Min
nebroersgracht 41.
zo 8 uur tot 24 uur: J. Nijkamp, tel: 149298.
Groep 3 - Pleiter, Smit, Lely, W. de Bruyne, J.
de Bruyne, Stolk, Jurgens, Fogelberg en Van
den Muijsenbergh:
za 8 uur tot zo 8 uur: H. Pleiter, tel: 131337,
Fruinlaan 11.
zo 8 uur tot 24 uur: J.W. Lely. tel: 416555, Lek
straat 91a.
Groep 4 - Van Wingerden, Lahr, Van Rijn, Bé-
R.E.& J.G. Zaaijer, t
316008, R.P. Geerlingspad, 11.
zo 8 uur tot 24 uur: G. Bénit, tel: 720404, Ken-
nedylaan 24.
Groep 5 - Jasperse, Wiersma, Crul, Kooyman,
De Jong, Prince, Reinders, D. Hammerstein
en A. Hammerstein:
za 8 uur tot zo 8 uur: R. van Venrooij, tel:
144356.
zo 8 uur tof 24 uur: H. Wiersma, tel: 310420,
Haagweg 60.
Waarnemingsregeling Homeopatische art
sen: I. Cowan, Levendaal 87, tel: 146337; C.
Juffermans/D. Koster, Haagweg 41, tel:
315900; via dokterstelefoon 071-122222 kunt
u vernemen welke arts dienst heeft.
Leiderdorp
za 8.00 uur tot zo 24 uur: J. v.d. Beek en J. v.d.
Leden, tel: 894539, beide dagen spreekuur
van 12.30 tot 13.00 uur (alleen voor spoedge
vallen).
Oegstgeest
Steenhoven. Regentesselaan 45, tel: 177461.
Voorschoten
za: E. Schotanus. Leidseweg 305, tel: 2356;
zo: A. Meiman, J.W. Frisolaan 13, tel: 2118.
Warmond
A. de Gijzel, Dorpsstraat 35, tel: 10834.
Wassenaar
za: J. Huls. tel: 13027, Hofcampweg 65; zo: R.
van Niekerk, tel: 19014, Polanenpark 92.
Zoeterwoude
via het antwoordapparaat van een van de
Zoeterwoudse huisarten, tel. 01715-1219 of
1614, verneemt u welke huisarts de
dienst waarneemt.
APOTHEKEN
De avond-, "nacht- en zondagsdienst van de
apotheken in de regio Leiden, wordt w'aarge-
den, tel: 071-315048;
Apotheek Beker, Lijtweg 4, Oegstgeest, tel:
071-174161;
Apotheek Langstraat, Langstraat 156, Was
senaar, tel: 01751-11350.
DIERENARTSEN
Voor de praktijk van Muurling, Helder, Roest
(Leiden en omstreken):
G. Roest, Ockenrode 14, Leiderdorp, tel: 071-
890405.
Voor de praktijk van Vestjens, v.d. Wouw: H.
Vestjens, Rijn- en Schiekade 23, Leiden, tel:
071-144323.
Voor de praktijk van Duijn, Brandt:
R.J.W. Duijn, Pres. Kennedylaan 260. Oegst
geest, tel. 173266; of DJ. Brandt, Homans-
traat 1, Rijnsburg, tel. 173266.
Wassenaar
Alarm- en informatiekring dierenartsen Den
Haag, Voorburg, Rijswijk, Wassenaar en
Leidschendam: dokterstelefoon 070-455300.
TANDARTSEN
De weekenddienst voor Leiden, Leiderdorp,
Oegstgeest en Warmond wordt waargeno
men door: A. van der Vorst, Warmonderweg
25, Leiden, tel: 071-173847; spreekuur om
13.00 uur.
Voor patiënten van tandartsenpraktijk 'Haas-
wijk' heeft tandarts R.S. van Mierlo spreekuur
van 11-12 uur. Simon Vestdijklaan 28. 2343
KV Oegstgeest.
Dienst in eigen praktijk:
S. Freeke, Laan van Meerburg 2, Zoeterwou-
de-Rijndijk, tel. 071-414547 of 410950.
Voorschoten/Wassenaar
R. da Siva, Van Duivenvoordelaan 36, tel:
14767.
ZATERDAG 21 JANUARI
Leiden
rommelmarkt bij speeltuinvere
niging Ons Eiland, Kortenaer-
straat, van 10.00 tot 15.00 uur.
kaart- en sjoelavond Muziek-
en showband Concordia, Lange-
gracht 61aanvang 20.00 uur.
jazzmarkt in de Waag.
voorstelling: The Mousetrap',
van Agatha Christie, 20.15 uur in
de Leidse Schouwburg.
concert Leids Barokensemble,
20.15 uur in de Lokhorstkerk.
voorstelling: 'Oorlog' door To
neelgroep De Trust, aanvang
Town Jazz Festival met
o.a. Chris Barber, Joan Harring
ton, Climax Jazz Band e.a. aan
vang 21.00 uur in de Stadsge
hoorzaal.
film: 'Paris Blues', aanvang
21.15 uur in het LVC, Breestraat.
optreden Hgrry's Jazz Blues
Band, aanvang 21.15 uur in The
Duke.
optreden 'Gypsy Swing Quin
tet', een 5-mans zigeunerorkest,
aanvang 22.00 uur in Droomfa-
briek.
theatershow: 'Betty, oftewel
een dag'uit het leven van een
panisch optimist', door cabaretier
Sjoukje Dijkstra (Eric Winders),
aanvang 22.00 uur in het Bree-
huys, Breestraat.
Leiderdorp
optreden 'Hothouse Jazzmen'
uit Zweden, top-oude stijlorkest,
aanvang 21.30 uur in De Holland-
sche Tuyn, Hoofdstraat.
ZONDAG 22 JANUARI
Leiden
prestatieloop en drieluik-mara
thon AV Holland, start om 11.00
uur op de atletiekbaan van het
Leidse Hout.
klaverjas- en sjoelwedstrijd
muziekvereniging De Burcht, aan
vang 14.00 uur in haar Burchtves
ting, Aalmarkt.
bingo Carnavalsvereniging De
Spoorbumpers, aanvang 14.00
uur in buurthuis 't Spoortje, Bern-
hardkade.
uitswingen in cafó Cheers en
The Duke, aanvang 14.00 uur.
voorstelling: The Mousetrap'
door de Hollandse Comedie, aan
vang 14.30 uur in de Leidse
Schouwburg.
kindervoorstelling (4 tot 12
jaar): 'Zwanendons', door Theo
Terra, aanvang 15.00 uur in het
Lak-Theater, Cleveringaplaats.
gospelconcert in de Hartebrug-
kerk, aanvang 14.00 uur.
optreden 'New Generation of
Oegstgeest
10 jaar zwembad Poelmeer:
nachtzwemmarathon van 00.00
tot 08.00 uur; discozwemmen van
14.00 tot 16.00 uur.
concert in de Concertserie
Oegstgeest door Affetti Musicali,
aanvang 14.00 uur in de Groene
Kerk, Haarlemmerstraatweg.
Voorschoten
concert Frans van der Tak en
Reggy Meyler mmv Martien van
Warmond
optreden The New Orleans
Syncopaters met o.a. George
Wassenaar
lunchconcert Paul van Utreccht
(gitaar) en Xenia Meijer (zang),
aanvang 12.00 uur in De Pauw
hof.
orgelconcert Jacques van
uur in de Dorpskerk.
MAANDAG 23 JANUARI
Leiden
voorstelling: The Mousetrap'
van Agatha Christie, door de
Holandse Comedie,20.15 uur in
de Leidse Schouwburg.
Leiderdorp
hobbyclub houtbewerking voor
8 tot 12-jarigen, van 15.15 tot
17.30 uur in Sjelter, Heemraad-
