Conferentie Wenen 'grote stap vooruit' President Mexico treedt hard op in vakbondskwestie Yliegtuigbotsing wakkert verzet oefenvluchten aan Duitse defensieminister jaagt velen in het harnas Zaïre stopt schuld en verdragen met België Legalisering Solidariteit overwogen ZATERDAG 14 JANUARI 1989 BUITENLAND PAGINA 5 Alleen Grieks-Turks conflict houdt slotakte op BONN - Ook na de catastrofe van Ramstein, fret schandaal rond de vliegshow in Norvenich en de ramp van Remscheid is de West- duitse defensieminister Rupert Scholz ervan overtuigd dat hij het 5 jaar politiek zal overleven. door Hans Hoogendijk Negen maanden geleden haalde kanselier Kohl het politiek onbe schreven blad Scholz, jurist en hoogleraar staatsrecht in West-Ber- lijn, naar Bonn als opvolger van Wörner die zijn geluk als secreta ris-generaal van de NAVO mocht beproeven. Sindsdien WENEN/DEN HAAG (DPA/Rtr/ANP) - Op de Europese Veiligheidsconferentie in Wenen is een voorlopig akkoord bereikt over een slotverklaring. Maar of de conferentie volgende terie van defensie niet meer uit het week ook officieel kan worden afgesloten, is nog steeds niet zeker. Het Grieks-Turkse con- ufhoe lang Kohl nog flict over de toekomstige onderhandelingen over de conventionele wapens wacht nog al tijd op een oplossing. De Griekse delegatieleider bij het overleg over het mandaat voor de ze onderhandelingen verklaarde gisteren dat de standpunten wel iets dichter bij elkaar zijn komen te liggen. Het gaat om de vraag of de Turkse havenstad Mersin wel of niet moet worden betrokken bij de toekomstige besprekingen over vermindering van de conventione le strijdkrachten in Europa. Vanuit deze haven worden de Turkse troe pen bevoorraad die gestationeerd zijn in het noorden van Cyprus. Als Griekenland en Turkije hun conflict alsnog oplossen, zal de conferentie plechtig kunnen wor den beëindigd met een bijeen komst op ministersniveau van 17 tot en met 19 januari. Het slotdocu ment bevat afspraken over men- binnen drie in plaats van zes maan den worden genomen. Op aanvra gen voor familiebezoek moet bin nen een maand worden geant woord. Deel aanklacht North geschrapt WASHINGTON (DPA-Rtr) - De Amerikaanse rechter in het Iranga- te-proces heeft de belangrijkste on derdelen van de aanklacht tegen de voormalige medewerker van de Nationale Veiligheidsraad overste Oliver North laten vervallen. North hoeft zich hierdoor niet meer te verantwoorden voor de punten sa menzwering en diefstal van over heidsgelden. Rechter Gerhard Ge- sell besloot de twee punten te schrappen na de weigering van de Amerikaanse regering geheime do-" geboekt, cumenten te verstrekken ten be hoeve van het proces. North werd vorig jaar in staat van beschuldiging gesteld wegens zijn rol bij de geheime wapenver- kopen aan Iran en de illegale steun aan de anti-sandinistische opstan delingen in Nicaragua. Officieel werd hem "samenzwering met het doel de regering te misleiden" ten laste gelegd. De voormalige mede werker van president Ronald Reagan hoeft zich op het proces dat naar verwachting op 31 januari zal beginnen, alleen "te verantwoorden voor het afleggen van misleidende verklaringen tegenover de Senaat en het vernietigen van regerings documenten. senrechten, economische samen werking, milieubescherming en militaire veiligheid. De Ameri kaanse delegatieleider Warren Zimmermann liet zich gisteren in een satellietgesprek met Europese journalisten positief uit over het bereikte resultaat. Hij zei dat nooit eerder zo'n verregaand slotdocu ment is opgesteld. Het Weense slotdocument voor ziet niet alleen in de besprekingen tussen de 23 Navo- en Warschau- pactlanden, maar ook in een confe rentie (in Wenen) over militaire vertrouwenwekkende maatrege len waaraan alfe 35 landen zullen deelnemen. Verder komen er drie menserechtenconferenties, achter eenvolgens in Parijs (1989), Kopen hagen (1990) en Moskou (1991). In maart 1992 volgt dan in Helsinki weer een algemene toetsingsconfe rentie, zoals nu de afgelopen twee jaar in Wenen heeft plaatsgevon den. Ook komen er nog speciale conferenties over economische sa menwerking (Bonn), de Middel landse Zee (Mallorca), het milieu (Sofia), de vreedzame regeling van conflicten (misschien Malta), het culturele erfgoed (Krakow) en in formatie (Londen). In gezaghebbende kringen in Den Haag werd de tevredenheid van Zimmermann volledig ge deeld. Het slotdocument werd "een grote stap vooruit" genoemd. Met name op het gebied van de mensenrechten en menselijke con tacten is wezenlijke vooruitgang o heette het. Mede op Ne derlands initiatief is nu een mecha nisme afgesproken voor regelmati ge controle op de naleving van de mensenrechtenafspraken. Nu komt er ieder jaar een mensenrech tenconferentie, waar vermeende knelpunten kunnen worden aange kaart. Ook mag ieder land dat een ander land verdenkt van het niet naleven van de afspraken een bila terale ontmoeting eisen. Daarnaast zijn er nieuwe afspraken gemaakt, die een aanscherping betekenen van de Helsinki-akte en het slotdo cument van de toetsingsconferen tie in Madrid. Voor het eerst wordt met zoveel woorden ieders recht om zijn land te verlaten vastgelegd- De paragrafen over godsdienst- formatie vliegende Westduitse vrijheid en de rechten van gelovi- straaljagers in de Bondsrepubliek zijn eigen keus kan vasthou den. Onlangs lag Scholz maar liefst drie keer onder vuur. Kohl gaf hem publiekelijk een veeg uit de pan, omdat Scholz in een interview had gezegd dat "er aan de modernise-» ring van de nucleaire wapens voor de korte afstand niet te ontkomen viel". Kohl: "Een dergelijke opmer king vind ik allesbehalve zinvol". De CSU-veiligheidsexpert Biehle sprak zich met steun van een groot deel van de CDU-CSU-fractie, de FDP, de Groenen en de SPD uit te gen de door Scholz geëiste verlen ging van de dienstplicht. ",De ge loofwaardigheid van de vrede- en veiligheidsdienst van ons land staat op het spel", zei de liberale parlementariër Feldmann, Of het allemaal nog niet genoeg was, kwam uit België een veront waardigde reactie op de medede ling van Scholz dat 1000 uur ex treem laagvliegen van Westduits- land naar België zullen worden verplaatst. De Belgen wisten ner gens van. De man uit West-Berlijn, die ge zien de status van de stad niet in dienst hoefde, gedraagt zich sinds zijn entree bij defensie als een pri ma donna met vier sterren. Hij moest, zo had Kohl gedacht, bin nen het kabinet de tegenvoeter worden van de volgens sommige christen-democraten al te zeer naar het Oosten lonkende liberale mi nister van buitenlandse zaken Gen- scher. Een week lang luisterde Scholz aandachtig naar de uitleg van zijn staatssecretarissen, toen meende hij alles te weten over het meest ge compliceerde ministerie. Alle drie staatssecretarissen zijn inmiddels vertrokken. Twee op eigen ver zoek, de derde struikelde over zijn besluit na de ramp van Remscheid een vliegverbod van drie weken af te kondigen. de Vanuit het vliegtuig gaf hij zijn staatssecretaris via diens secreta resse opdracht "deze waanzinnige beslissing te herroepen". De staats secretaris weigerde. Hij wist zich gesteund door vrijwel alle parle mentariërs. Dat de man toch weg moest, kwam doordat zijn secretaresse de uitval van Scholz op de band had opgenomen en deze een dag later in de Bondsdag liet circuleren om te bewijzen hoe arrogant en gevoel loos zijn baas is. Vanaf dat moment had Scholz, die in tegenstelling tot alle andere ministers, nog geen mandaat van de Bondsdag heeft, het laatste restje krediet in het par lement verspeeld. Scholz voelt zich ondanks de ïnorme problemen met zijn onder geschikten nog steeds d^ sterke man. Waarschuwingen slaat hij in de wind en met politiek instinct is hij niet bepaald gezegend. Kohl blijft hem nog 'steunen' om twee redenen: in de eerste plaats, omdat hij hem van buiten de fractie heeft gehaald en in de tweede plaats, om dat de kanselier van een minister die gebukt gaat onder affaires wei nig te duchten heeft. Autobom Een aanslag met een bomauto tij dens een demonstratie van aanhan gers van de pro-Iraanse Hezbollah- beweging in de Libanese hoofd stad Bayrut heeft aan een vrouw het leven gekost. Ten minste 15 an deren- raakten gewond. De beto ging was gericht tegen de door Sy rië gesteunde Amal-militie waar mee Hezbollah vecht om de contro-. Ie van de shi'itische gebieden in Li banon. Heroïnevangst De Belgische politie heeft op de au toweg Brussel-Parijs een partij van veertig kilo zuivere heroïne onder schept. Het gaat om Turkse heroï ne van zeer goede kwaliteit, met een waarde van rond de twintig miljoen gulden. De heroïne bevond zich aan boord van een vrachtwa gen, die geruime tijd op een par keerplaats stilstond. De politie greep in op het moment dat de la ding werd overgeladen in een auto met Nederlands kenteken. Hirohito De kans bestaat dat de Europese Commissie zich bij de begrafenis van de Japanse keizer Hirohito zal laten vertegenwoordigen door twee Nederlanders: de kersverse EG-commissaris voor buitenland se betrekkingen, Frans An- driessen, en de permanente verte genwoordiger van de EG in Tokio, oud-premier Dries van Agt. Greenpeace De milieu-organisatie Greenpeace heeft bezwaar aangetekend tegen de aanleg door Frankrijk van een landingsbaan in het Zuidpoolge bied. Volgens Greenpeace hebben Franse wetenschappers die in het gebied onderzoek doen toegege ven dat een landingsbaan die zwa re transportvliegtuigen kan ont vangen een bedreiging kan beteke nen voor het milieu van de Zuid pool. eigen literatuur, godsdienstonder- opnieuw doen oplaait wijs, benoeming geestelijke lei- bemanningsleden van de Britse ders, contacten met geloofsgeno- Tornado vonden bij het ongeluk de ten in het buitenland, enzovoort, dood, en de piloot van een van de Het misbruik van psychiatrische Westduitse vliegtuigen raakte ge- klinieken wordt verboden. wond toen hij zich met een Beslissingen over een aanvraag schietstoel uit zijn neerstortende voor familiehereniging (belangrijk toestel redde. r de Bondsrepubliek) moet r De Tornado stortte i veld buiten het noordelijke dorp Wiesmoor, en een van de Duitse vliegtuigen kwam enkele kilome ters verderop terecht. Het tweede Duitse toestel slaagde er in naar zijn basis terug te keren. Verschil lende huizen aan de rand van Wiesmoor raakten beschadigd door wrakstukken van de Tornado, maar er vielen geen slachtoffers onder burgers. Een woordvoerder van het mi nisterie van defensie in Bonn zei dat de Tornado terecht was geko- TUNIS - Libië heeft gisteren de stoffelijke resten van de 31-jarige Amerikaanse luchtmachtofficier Paul Lorence overgedragen aan een afgezant van het Vaticaan. Èfe officier was omgekomen bij de Amerikaanse luchtaanval op Libië in 1986. Het lijk werd in de vroegere woning van de Libische leider, ko lonel Muammar Al-Gaddafi, in de Azizia-kazeme in Tripoli overhan digd aan de gezant van het Vati caan, bisschop Giovanni Martinel- li. Volgens waarnemers probeert de Libische regering met dit gebaar kennelijk iets van de spanning tus sen Libië en de Verenigde Staten weg te nemen. Het Witte Huis heeft de overdracht verwelkomd, maar gezegd te twijfelen over de motie- ven voor de Libische actie. De foto toont,de kist bij een Libisch militair vliegtuig dat de stoffelijke resten naar Rome vloog, waar ze werden overgedragen aan een VS-verte- genwoordiger. (foto ap) men in een groep van acht West duitse Alfajets die op het punt stonden te landen op de basis Witt- mund bij Wiesmoor. De Tornado raakte twee van de Alfajets. Het Britse vliegtuig was afkomstig van de luchtmachtbasis Breuggen, dicht bij de Nederlandse grens. Het ongeluk heeft de toch al zeer grote weerstand in de Bondsrepu bliek tegen lage oefenvluchten ver der aangewakkerd. De oppositie hernieuwde haar eisen voor ver mindering van het aantal militaire oefenvluchten. Josef Stock, de mi nister van binnenlandse zaken van Nedersaksen waartoe Wiesmoor behoort, eiste dat het aantal lage vluchten zou worden gehalveerd. Walter Kolbow, defensiespecialist van de SPD, noemde het nieuwe ongeluk "een dodelijk bewijs voor de dringende noodzaak om een nieuw concept uit te denken ten aanzien van de gevechtsparaat heid". Vorig jaar zijn in de Bondsrepu bliek meer dan 100 mensen omge komen bij ongelukken met vlieg tuigen. Het ernstigste ongeluk ge beurde tijdens een luchtvaartshow in Ramstein, waar 70 mensen om kwamen na een botsing van drie Italiaanse stuntvliegers. Op 8 de cember boorde een A-10 Thunder bolt van de Amerikaanse lucht macht zich in een woonwijk van Remscheid. Vijf bewoners en de Amerikaanse piloot kwamen om het leven. Na het ongeluk werden de Navo-oefenvluchten tot 2 janua ri opgeschort. KINSHASA (AFP/ANP) - Zaïre schort de aflossing van zijn schuld aan België op en verbreekt het ver drag van vrienschap, hulp en tech nische samenwerking uit 1960 en dat van algemene samenwerking uit 1976. Daarnaast zal het land zoe ken naar andere partners voor het smelten van zijn enorme koperuit- voer, wat nu nog in Hoboken in België gebeurt. Dit is gisteren verklaard door president Mobutu aan het eind van de tiende buitengewone zitting van het centraal comité van de MPR, de eenheidspartij van Zaïre. De Zaïre se schuld aan België wordt geschat op 1,2 miljard dollar of bijna 2,5 miljard gulden. De betrekkingen tussen Zaïre en België begonnen in november te verslechteren nadat verslaggevers die met de Belgische premier Wilfried Martens naar Zaïre reis den zich geschokt verklaarden door de armoede die zij daar zagen. Zij vroegen zich daarbij af wat er gebeurt met de 130 miljoen dollar hulp die België elk jaar geeft aan Zaire. Mobutu ontstak in woede door suggesties in de pers dat een deel van het geld in zijn zakken glijdt, gelastte Zaïrezen België te verlaten en verklaarde dat de spe ciale relatie met België was geëin digd. Vorige week stelde België voor een periode van afkoeling van drie maanden in acht te nemen, gedu rende welke beide partijen zich Aanslag vliegramp opgeëist in brief LONDEN/LEEUWARDEN (ANP) - De Leeuwarder recherche onder zoekt de echtheid van een brief die vanuit Friesland verstuurd is naar het kantoor van het persbureau As sociated Press in Londen. Hierin zegt de "Jewish Defence League" verantwoordelijk te zijn voor een aanslag op de PanAm jumbo die op 21 december bij het Schotste Loc kerbie neerstortte. De brief is in Friesland gepost en op 2 januari af gestempeld op het PTT-expeditie- knooppunt in de Friese hoofdstad. Als motief voor de aanslag wordt de dialoog tussen de Palestijnse Bevrijdingsorganisatie PLO en de Amerikaanse regering gegeven. Een woordvoerder van het Cen trum voor Informatie en Documen tatie Israël verklaarde gisteren in een reactie het versturen van de brief te beschouwen als een poging Israël en/of de joden verdacht te maken. De Jewish Defense League werd in 1968 in de Verenigde Sta ten opgericht door onder meer de ultrarechtse rabbijn Kahane, die in 1972 naar Israël emigreerde. Vol gens informatie van de Anne Frank Stichting hebben voormalige lei ders van de liga onder meer het ver zenden van briefbommen aan Sov jet-burgers geclaimd. Zij zijn daar voor in 1987 veroordeeld. zouden onthouden van elke on vriendelijke daad. Kort daarna diende België voor het eerst in de huidige conflictperiode een offi cieel protest in, en wel tegen de hal vering van het aantal vluchten dat Sabena mag maken op Kinshasa. Uit Belgische regeringskringen verluidt dat de aankondiging van Mobutu gezien wordt "als de ern stigste reactie tot nu toe" van Zaïre. WARSCHAU (AP) - De leiding van de Poolse communistische partij overweegt de sinds 1981 verboden vakbeweging Solidariteit te legali seren. Deze beslissing zou moeten worden genomen tijdens een vol tallige vergadering van het centraal comité van de partij, die komende maandag en dinsdag zal worden gehouden. Een lid van de Poolse Arbeiderspartij, zoals de regerings partij officieel heet, noemde het be sluit "een gok" en "revolutionair" voor Polen. De officiële woord voerder van Solidariteit, Janusz Onyszkiewicz, zei dat hij een der gelijk besluit van het centraal co mité niet had verwacht, maar dat het "zeer goed" zou zijn als het in derdaad werd genomen. Het zou volgens hem de weg openen voor de lang beloofde rondetafelbespre- kingen tussen regering en opposi tie. De legalisering kan binnen een paar maanden een feit zijn, als Soli dariteit instemt met de voorwaar den die de regering stelt. Deze zou den er onder meer in kunnen be staan dat Solidariteit toezegt zich te houden aan een wet op de vak bonden uit 1982, waarin de arbitra ge wordt geregeld bij collectief overleg, en die wilde stakingen ver biedt. Vier doden bij rellen in India JAMMU (AP) - In de noordelijke Indiase stad Jammu zijn sikhs en hindu's elkaar gisteren met vuur wapens en zwaarden te lijf gegaan tijdens een processie ter ere van twee sikhs die vorige week zijn op gehangen voor de moord op pre mier Indira Gandhi in 1984. Min stens vier personen, onder wie een sikh die in een brandende vracht wagen ingesloten raakte, werden gedood, en zeker 200 anderen raak ten gewond. De vechtpartijen hiel den pas op nadat legertroepen wa ren gearriveerd om de orde te her stellen. In de stad is een uitgaans verbod ingesteld, en de politie heeft opdracht gekregen overtre ders neer te schieten. MEXICO-STAD - Angst en onze kerheid zijn troef in Mexico. De af gelopen dagen zijn er tot in de ver ste uithoeken van het land zoveel militairen op straat gezien, dat het haast lijkt of de staat van beleg is afgekondigd. De inzet van alle spanning heeft een naam: Pemex. door Rob Sprenkels Opgehangen In Zuidafrika zijn gisteren twee zwarten, die waren veroordeeld wegens moord, opgehangen. De Gortari abrupt executies van Nelsbn Bakiri (29) en machtsmonopol Johannes Mangate (41) zijn vol trokken in de gevangenis van Pret- oria. Het zijn de eerste terechtstel- beschuldiging van wapensmokkel lingen in Zuidafrika van dit jaar. en belastingontduiking. Het afgelopen jaar is bij 117 men sen, onder wie drie blanken, de Het begon allemaal toen zo'n 200 doodstraf voltrokken. soldaten 's ochtends vroeg het huis Dat is de almachtige oliemaat schappij in handen van de staat. Pemex heeft een jaaromzet van on geveer 15 miljard dollar en is goed voor bijna de helft van alle over heidsinkomsten. Afgelopen dinsdag maakte de nog kersverse president Salinas de bondswezen a eind aan heti van de leiders Ide olie-vakbond. Meer dan vijf-1 tig voormannen zijn opgepakt op bestormden van Joaquin Hernan dez Galicia, de absolute leider van de olie-arbeiders. Met mortiergra naten werd de voordeur verbrij zeld. De lijfwachten van Hernan dez. bijgenaamd 'La Quina' (De Koele of De Koelbloedige), grepen naar hun wapens. La Quina werd uiteindelijk op z'n sokken en in on dergoed afgevoerd. Vervolgens heette het, dat er in de woning 200 Uzi-mitrailleurs uit I Israël waren aangetroffen. Overal in het land begonnen ware razzia's tegen voormannen van de olie-vak bond. Volgens de authoriteiten had La Quina de wapens willen gebrui ken om de olieproduktie van het land te verlammen. Er werd ge sproken van sabotageplannen te gen de belangrijkste raffinaderijen en mogelijke aanslagen tegen lei ders van het overkoepelende vak- Erg overtuigend klonk het niet. "Ze willen Pemex verkopen, daar om doen ze me dit aan", zo had La Quina nog weten te schreeuwen toen hij door de soldaten uit zijn huis werd gesleurd. Duizenden olie-arbeiders kwamen in actie om de vrijlating van hun absolute lei- - De gevangen genomen Galicia. der te eisen. Alle 9 raffinaderijen in het land gingen helemaal of gedeel telijk plat. In de noordoostelijke stad Madero, het bolwerk van La Quina, sloot 80 procent van de win keliers z'n deuren. En overal in het land stonden lange rijen auto's voor de bezinestations. Inmiddels is de rust weer enigszins hersteld. De olie-arbei ders zijn weer aan het werk, maar blijven protesteren. Niemand ge looft dat La Quina ooit zo dom zou zijn geweest om de wapens in eigen huis te hebben. En iedereen is zich bewust van het daadwerkelijke motief achter alle gebeurtenissen: La Quina moet verdwijnen om de weg vrij te maken voor de door Sa linas de Gortari geplande privatise ring van een gedeelte van de olie industrie. Het gaat niet zomaar om een con flict tussen staat en vakbond. De vakbond heeft namelijk altijd deel uitgemaakt van de staat zelf. De nu opgepakte bonzen waren tot dins dag net zulke vooraanstaande le den van de al bijna zestig jaar aan de macht zijnde PRI-partij als pre sident Salinas de Gortari zelf. Amper vier jaar geleden vierde president Miguel de la Madrid nog met La Quina diens 25-jarige jubi leum. De toenmalige president feli citeerde hem met zijn 'voorbeeldi ge opoffering en inzet' ten bate van de olie-arbeiders en het vaderland. Mexico ten voeten uit. Binnen de staatsbedrijven hebben de vak bondsleiders een ongelofelijke macht. Ze verkopen arbeidsplaat sen, overplaatsingen en bevorde ringen. Ook hebben ze grote zeg genschap als er onderhouds- en aanleveringskontrakten worden afgesloten. Het gaat om een bodemloze beer put waarin jaarlijks miljoenen en miljoenen verdwijnen. In ruil voor al die 'voorrechten' houden de vak bondsleiders hun arbeiders rustig. Als het niet goedschiks kan, dan maar kwaadschiks. Met elke vorm van oppositie wordt meedogenloos afgerekend. La Quina controleerde bijna 50 procent van alle zaken die er in en rond Pemex te doen waren. Een van zijn belangrijkste part ners was Sergio Bolanos, een dank zij 'sociale huizenbouw' multimil jonair geworden zakenman. Sa men met Bolanos richtte La Quina zelfs verschillende brievenbus- maatschappijen op om de zakken nog eens extra te kunnen spekken. Het persoonlijke fortuin van La Quina wordt op het enkele tiental len miljoenen dollars geschat. Waarom dan de hele show van af gelopen dinsdag met de 200 Uzi's? Er waren immers genoeg redenen voorhanden om La Quina levens lang achter de tralies te kunnen zet ten. Maar het openen van de beer put had ook heel wat kopstukken uit het kamp van Salinas de Gortari zelf de kop kunnen kosten. La Quina zit nu achter de tralies. Maar dat betekent niet dat de in de cember aangetreden president van plan is om het corrupte vakbonds wezen te democratiseren. Het lykt er meer op dat Salinas alleen de hem niet gunstig gezinde leider weg wilde hebben om in zijn plaats een eigen man neer te zetten. Al met al heeft de nieuwe presi dent in amper zes weken voor de tweede keer aangetoond dat hij, als het moet, over lijken gaat. Heel wat Mexicanen noemen hun president nu al 'Stalinas'. De eerste keer dat hy zijn harde hand toonde was eind vorige maand. Toen werden in de noordelijke stad Tepic 13 muitende gevangenen in koele bloede geëxe cuteerd, nadat ze al waren over meesterd door de politie. Geen van de verantwoordelijken voor dat bloedbad is op het matje geroepen. De meeste Mexicanen houden hun hart vast.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1989 | | pagina 5