Moskou stelt
'bestuur' in
voor enclave
Regering Bonn wist van betrokkenheid Duitse bedrijven
Hirohito medeplichtig aan
Japanse oorlogsmisdaden
Brandalarm
alle Boeings
gecontroleerd
Bush benoemt laatste leden kabinet VS
Charta nerveus over bericht zelfverbranding
BAALBERGEN - KATWIJK
BAALBERGEN
Nog geen aanklacht in Libië-aftaire
VRIJDAG 13 JANUARI 1989
BUITENLAND
PAGINA 5
Gezagsvorm voor Nagorno Karabach
MOSKOU (AP/ANP) Het presidium van de Opperste
Sovjet, het hoogste uitvoerende orgaan van de Sovjetunie,
heeft gisteren een 'bijzondere bestuursvorm' ingesteld in
de omstreden provincie Nagorno Karabach, maar het ge
bied blijft wel deel uitmaken van de republiek Azerbajd-
zjan.
Het besluit werd genomen tijdens
een bijeenkomst van het Presidi
um die bijeen was geroepen door
president-partijleider Gorbatsjov
om "dringende staatsaangelegen-
heden" te bespreken. Het gebied
behoudt echter wel zijn autonomie.
Doel is om een verdere verslech
tering van de etnische relaties te
voorkomen en de situatie in het ge
bied te stabiliseren. Het besluit
werd genomen mede op grond van
voorstellen van de partij- en staats
instellingen van Azerbeidzjan en
Armenië zowel als van de speciale
commissie voor nationaliteiten
kwesties van de Opperste Sovjet,
aldus het Russische persbureau
Tass.
Eerder wees Moskou de
van het gebied bij Armenië
sluiten. Nagorno Karabach is de
twistappel van de buurrepublie-
ken Azerbeidzjan en Armenië. In
de provincie woont een Armeense
meerderheid en Armenië eist te
ruggave van de enclave die in de ja-
republiek onder te brengen. In het
gebied zelf deden geruchten de
ronde dat er een tijdelijke aanslui
ting zou komen bij de Russische fe
deratie, de grootste van de Sovjet
republieken, in totaal vijftien, om
een eind te maken aan de spannin
gen.
Wat precies de betekenis van de
"bijzondere bestuursvorm" is
werd nog niet duidelijk gemaakt.
Tass zei dat later een decreet gepu
bliceerd zal worden door de pers.
De veelal christelijke Armeniërs in
Nagorno Karabach kwamen in fe
bruari vorig jaar in actie om aan
sluiting te eisen bij de republiek
Armenië. Hun eis werd overgeno
men door duizenden demonstran-
af ten in Armenië. Het kwam tot bot
te singen met islamitische Azerbajd-
de zjani waarbij tientallen doden vie
len. Bijna 200.000 mensen zyn het
geweld ontvlucht.
Vorige week kondigde Gor
batsjov aan dat het Politburo
woensdag zou vergaderen
LONDEN (AP) De Japanse kei
zer Hirohito heeft wel degelijke
een actieve rol gespeeld in de
Tweede Wereldoorlog. Maar onder
druk van de Amerikanen heeft zijn
premier generaal Hideki Tojo tij
dens zijn proces gelogen over de
rol van de keizer, om te voorkomen
dat Hirohito ook zou moeten wor
den berecht.
Dat is de conclusie van een docu
mentaire van journalist Edward
Behr voor de Britse omroep BBC.
De documentaire zal op 24 januari
worden uitgezonden. Behr zegt dat
de Amerikaanse aanklagers in de
processen van Tokyo hebben sa
mengewerkt met de keizerlijke staf
om Hirohito op valse gronden vrij
te pleiten.
In de documentaire van Behr
blijft weinig over van het beeld van
keizer Hirohito als vredelievend
slachtoffer van een militaristisch
regime. De keizer zou op de hoogte
zijn geweest van de massamoord
op minstens 20.000 Chinezen in
Nanking in 1937, omdat hij gere
geld en gedetailleerd werd geïnfor
meerd over de ontwikkelingen aan
het front in China, aldus de docu
mentaire.
De keizer was ook al meer dan
een maand van tevoren op de hoog-
te van Japanse plannen om de
Amerikaanse marinebasis in Pearl
Harbor aan te vallen. De Ameri
kaanse bevelhebber in Japan, ge
neraal Douglas MacArthur. schreef
in zijn memoires al dat hij zich had
moeten verzetten tegen Britse en
Russische druk om Hirohito te be
rechten. "Toen Washington naar
het Britse standpunt leek over te
hellen, liet ik weten dat ik minstens
een miljoen man versterkingen no
dig zou hebben als een dergelijke
actie werd ondernomen", schreef
hij.
Behr, die bij een groter publiek
bekend werd door zijn verfilmde
biografie van de laatste keizer van
China, Pu Yi, zegt in de documen
taire dat het besluit om Hirohito
niet te vervolgen, werd genomen
door de Amerikaanse president
Truman en dat de getuigenverkla
ring van Tojo zodanig werd aange
past dat hij niet belastend voor de
keizer zou zijn.
De conclusie van de documentai-'
re is dat er "voldoende bewijsmate
riaal was om een proces tegen hem
te voeren en als hij was berecht zou
hij zijn veroordeeld en zeer waar
schijnlijk zijn opgehangen". Tegen
het eind van het proces ging het bij
na toch nog mis, toen Tojo tijdens
een verhoor verklaarde dat "geen
enkele Japanse onderdaan ooit te
gen de wil van de keizer zou hande
len". Dat betekende dat Hirohito
zonder moeite de aanval op Pearl
Harbor had kunnen voorkomen.
De volgende dag, zo vervolgt de
documentaire, werd druk overleg
gevoerd tussen de Amerikaanse
aanklager en de keizerlijke staf om
manieren te vinden om Hirohito
vrij te pleiten. Uiteindelijk ging
een keizerlijk gezant naar de Suga-
mo gevangenis om er bij Töjo op
aan te dringen zijn verklaring in te
trekken. "Eerst weigerde hij, en hij
gaf pas toe nadat hij uit naam van
de keizer enorm onder druk was
gezet", aldus Behr.
Toen Tojo vervolgens tijdens het
proces werd gevraagd of het de wil
van Hirohito was geweest dat de
oorlog begon, antwoordde de pre
mier: "Het is mogelijk tegen de wil
van de keizer geweest, maar het is
een feit dat de keizer, zij het met te
genzin, instemde met de oorlog, op
mijn advies en op advies van het
opperbevel." Tojo werd ter dood
veroordeeld en opgehangen.
De documentaire stelt verder dat
uit een memo van de Japanse le
gerstafchef generaal Sugiyama
blijkt dat de aanval op Pearl Har
bor tevoren uitgebreid met de kei
zer was besproken. "De keizer ont
moette zijn admiraals en generaals.
Ze discussieerden en debatteerden
eindeloos, en besloten uiteindelijk
tot Pearl Harbor," aldus Behr.
In de documentaire wordt ook
verwezen naar het dagboek van de
keizerlijke grootzegelbewaarder
Koichi Kido. Een citaat uit dat dag
boek: "De keizer lachte breeduit en
huilde van vreugde. Mijn beste
Kido, zei hij. Besef je wel wat we
gedaan hebben? Java heeft zich
overgegeven. Heel Nederlands
Oost-Indie is van ons, en Burma
ook... De keizer was zo gelukkig
dat ik niet wist wat ik zeggen
moest".
twintig werd geannexeerd door etnische conflict tussen de twee re
publieken. Woensdag werd echter
van een dergelijke vergadering
verklaring duidelijk dat het geen melding gemaakt. Wel maak-
Kremlin geen plannen heeft
Nagorno Karabach bij een andere
LONDEN (AP) - De Britse lucht
vaarmaatschappijen hebben giste
ren bij al hun Boeings 737 de'bedra-
ding van het brandalarm nageke
ken. Een vliegtuig van dit type
stortte zondagavond neer op de
snelweg M-l in de buurt van Not
tingham. De controle vond plaats
om na te gaan waarom dé rechter
motor van het toestel werd uitge
schakeld in plaats van de in brand
gevlogen linkermotor.
Intussen is een begin gemaakt
met een door het Bureau voor de
Burgerluchtvaart gelaste inspectie
van alle Boeing 737-300's en 737-
400's, alsmede de Airbus A320's die
met dezelfde motoren van Frans-
Amerikaanse makelij zijn uitge
rust. Ook in Washington is op
dracht gegeven 300 Boeing 737's na
te kijken op mogelijke verwisse
ling van de bedrading van de
alarmsystemen voor linker- en
rechtermotor.
Gisteren werden beide motoren
van de plaats van de ramp verwij
derd en zijn overgebracht naar
Frankrijk, waar zy door deskundi
gen van de gezamenlijke fabrikan
ten, de Franse firma SNECMA en
het Amerikaanse General Electric,
zullen worden onderzocht. De Ti
mes berichtte gisteren dat onder
zoekers er vanuit gaan dat de ramp
zondag kort na het vertrek van het
Londense vliegveld Heathrow
werd ingeleid door het vastlopen
van een lager in de linkermotor,
waardoor hevige trillingen en enor
me hitte ontstonden.
Toen de piloot de motor terug
schakelde om zich voor te bereiden
op een noodlanding, waren de tril
lingen waarschijnlijk minder ge
worden, en werd mogelijk mede
daardoor niet opgemerkt dat de
verkeerde motor was uitgescha
keld, aldus de Times.
Buitenland kort
Bangladesh
In het noorden van Bangladesh
zijn zeker 11 mensen door de kou
omgekomen. De temperatuur in
het gebied is de laatste dagen ge
daald tot vier graden boven het
vriespunt, wat voor Bangladesh
uitzonderlijk is. De meeste slacht
offers zijn daklozen die de nacht
zonder voldoende kleding in de
buitenlucht doorbrengen.
Romero
Een Salvadorean die ervan wordt
beschuldigd de hand te hebben ge
had in de moord op aartsbisschop
Romero in 1980, is gisteravond in
de VS vrijgelaten, omdat El Sal
vador niet om zijn uitlevering
vraagt. Dat heeft zijn advocaat ge
zegd.
Heidweiller
Henk Heidweiller, tijdens het revo
lutionaire bewind in Suriname ook
ambassadeur in Nederland en laat
stelijk beleidsadviseur op het mi
nisterie van buitenlandse zaken in
Paramaribo, heeft gisteren zijn ont
slag aangeboden aan de regering.
Dit nadat tijdens een persconferen
tie kritiek had geuit op het buiten
landse beleid van Suriname.
te Tass bekend dat de partijleiders
uit beide republieken in Moskou
waren.
PANAM BOEING - In een brief
aan het kantoor van Associated
Press in Londen is de bomaanslag
op de PanAm-jumbo van 21 de
cember gisteren opgeëist uit naam
van de Joodse Defensie Liga. Het
poststempel
Leeuwarden. Opvallend
de in het Engels gestelde brief 'de
fence' met een 'c' was geschreven.
De in de VS gevestigde Joodse De
fensie Liga spelt het woord echter
met een 's'. Overigens heeft de Liga
onlangs zijn naam veranderd
Joodse Defensie Organisatie.
MEX1CO-STAD De Mexicaanse vakbondsleider Joaquin Hernandez Galicia die begin deze week werd gear
resteerd op beschuldiging van wapensmokkel, heeft gisteren gezegd dat zijn bekentenis door de politie was afge
dwongen.
Hernandez Galicia werd tevens doodslag, illegaal wapenbezit en belastingfraude ten laste gelegd. Dinsdag
afkomstig uit vond de politie en 200 militairen bij een bestorming van het huis van de vakbondsleider 200 Uzi-machinegeweren
en 30.000 patronen. Bij de bestorming kwam een politie-agent om het leven die waarschijnlijk door een lijfwacht
van Hernandez Galicia werd neergeschoten.
De vakbondsman zei gisteren voor de rechter in een verklaring die door de televisie werd uitgezonden dat zijn
medewerkers waren gemarteld en dat zijn familie was bedreigd om hem een bekentenis af te dwingen.
Na zijn arrestatie waren arbeiders in vier van de zeven olieraffinaderijen in staking gegaan, maar inmiddels
hebben zij het werk weer hervat. De bedrijven staan onder politiecontrole. De echtgenotes van de Mexicaanse olie
de werkers demonstreerden gisteren in Mexico-Stad met hun mannen mee tegen de arrestaties van veertig vak
bondsvertegenwoordigers. (foto ANP)
Libië bereid lijk
piloot aan YS
terug te geven
VATICAANSTAD/WASHING
TON (Rtr) Het Vaticaan heeft
gisteren bevestigd dat zijn verte
genwoordiger in Libië de stoffelij
ke resten in ontvangst zal nemen
van een Amerikaanse vlieger die
bij een bombardement op Libië in
1986 werd neergeschoten. Dat
heeft de woordvoerder van het Va
ticaan, Navarro, meegedeeld.
Het stoffelijk overschot zou naar
verwachting vanmorgen in de Libi
sche hoofdstad Tripoli worden
overhandigd aan bisschop Giovan
ni Martinelli om vervolgens per mi
litair vliegtuig te worden overge
bracht naar Rome. "De Libische
autoriteiten hebben de Heilige
Stoel verzocht te bemiddelen in de
overhandiging van het lichaam van
de piloot. De Heilige Stoel stemde
hiermee in uit humanitaire overwe
gingen en bewogenheid met de fa
milie van de piloot", aldus Navar-
Eerder op de dag had de Libi
sche regering al laten weten bereid
te zijn het stoffelijk overschot van
de Amerikaan aan het Vaticaan
over te dragen. De teruggave lijkt
een aanwijzing te zijn dat Libië de
spanningen met de Verenigde Sta
ten wil verminderen, zo zei een
Amerikaanse functionaris in Was
hington.
WASHINGTON - Met de benoe
ming van admiraal James Watkins
tot minister van energie en die van
William Bennett tot coördinator
van de strijd tegen drugs, heeft de
komende Amerikaanse president,
George Bush, nu zijn kabinet rond.
gezwaaid voor zijn keuzen. De al
gemene opinie is, dat hij een rege
ring heeft samengesteld van be
kwame, goed ingevoerde pragma
tici. Anders dan Reagan destijds,
heeft Bush vrijwel geen echte con
servatieve ideologen op topfunc
ties gezet.
Met name de benoemingen van
Volgende week vrijdag neemt Baker op buitenlandse zaken,
door
Henk Dam
Bush officieel het
Brady op financiën en Scowcroft
president Reagan. Maar gisteren als nationaal veiligheidsadviseur
had hij al een eerste bijeenkomst zijn goed gevallen en niet alleen
met het kabinet dat hij de afgelo
pen weken heeft samengesteld.
Bush is in brede kringen lof toe-
Republikeinse kringen. Twijfels
zijn er wel over de benoeming van
de agressieve conservatief Sununu
tot chef staf van het Witte Huis.
Gisteren maakte Bush de benoe
mingen bekend van twee mannen
die elk een zeer zware taak zullen
krijgen. Admiraal Watkins krijgt,
als minister van energie, de niet ge
ringe opgave iets te doen aan de
enorme milieuvervuiling in en
rond Amerika's kernwapenfabrie
ken.
Pas recent is bekend geworden,
hoe omvangrijk die vervuiling is.
Vele tientallen miljarden dollars
zullen nodig zijn om de schade
weer enigszins ongedaan te maken.
Admiraal Watkins (61) heeft de re
putatie, een onverschrokken doe
ner te zijn. Hij was gezagvoerder
van een kernonderzeeboot toen hy
door president Reagan werd ge
vraagd hoofd van de marine-opera
ties te worden.
Maar Watkins kreeg zijn grootste
bekendheid, toen hij door Reagan
werd benoemd tot voorzitter van
een overheidscommissie die be
leidsaanbevelingen moest doen
rond de ziekte aids. De progressie
ve pers, hulpverleners en de homo
seksuele gemeenschap verwacht
ten weinig van een admiraal als lei
der van deze
Watkins bracht een even moedig
als verstandig eindrapport uit, dat
hem het respect van ook zyn felste
critici opleverde.
Coördinatie van de strijd tegen
het in Amerika nog steeds escale
rende drugsgebruik wordt de taak
van de 45-jarige William Bennett.
Hij wordt het hoofd van een nieuw
overheidsbureau, de Office of Na
tional Drug Control Policy. Hoewel
die functie, formeel gesproken,
geen ministerspost is, krijgt Ben
nett wel de rang van minister. Voor
Bennett betekent dat een terug
keer in de federale regering: tot
september vorig jaar was hij
Reagans minister van onderwys.
Milities Libanon
negeren Iraanse
oproep tot vrede
BAYRUT (Rtr) - In Libanon heb
ben gisteren twee elkaar bestrij
dende shi'itische groeperingen, de
Hezbollah- en de Amal-militie, een
oproep genegeerd van Iran om een
einde te maken aan het bloedver
gieten. De gevechten tussen beide
partijen, die de afgelopen twee we
ken het leven hebben gekost aan
zeker 116 mensen en ruim 160 ge
wonden, gingen gisteren onver
minderd door.
Ondanks deze oproep bleven de
pro-Iraanse Hezbollah (partij van
god) en de pro-Syrische Amal el
kaar bestoken in de zuidelijke stad
Jubah. De Amal-militie riep de be
volking op om vandaag in heel Li
banon in staking te gaan uit protest
tegen de gruweldaden die door de
Hezbollah-leden worden begaan.
De Hezbolah-beweging en de
Amal-militie bevechten elkaar om
de controle over de 1,5 miljoen shi-
'iten die in Libanon leven. Begin
deze week verdreef de Amal-mili
tie de Hezbollah uit een aantal dor
pen op de hoogvlakte van Iqlim al-
Tufa in het zuiden van Libanon.
Deze week stelde Iran hernieuw
de pogingen in het werk om een
einde te maken aan de broe
derstrijd. Maandag reisde de Iraan
se onderminister van buitenlandse
zaken, Besharati, naar de Syrische
hoofdstad Damascus. Een broer
van Rafsanjani, de voorzitter van
het Iraanse parlement, trok naar
Bayrut om te proberen daar een op
lossing te vinden voor het conflict.
Shamir spreekt
kolonisten
vermanend toe
JERUZALEM (AP) - Premier
Shamir van Israël heeft militante
joodse kolonisten op de Westoever,
die vinden dat het leger hen te wei
nig bescherming biedt tegen Pales
tijns geweld, met klem gevraagd
hun acties te staken. Shamir uitte
zijn vermaning in een rede in een
joodse nederzetting ten zuiden van
Nablus, die herhaaldelijk door
schreeuwende kolonisten werd on
derbroken.
"Er is slechts een ding, dat ons
vermogen om krachtig op te treden
aantast en dat is broedertwist of
nog erger, een onderlinge burger
oorlog", zei de Likud-premier. De
kolonisten bestempelden hem als
een 'verrader', omdat hij naar hun
oordeel de laatste tijd veel te slap
optreedt tegen Palestijnse activis
ten die kolonisten aanvallen.
Toen de premier het spreken op
nieuw onmogelijk werd gemaakt,
wees hij op de aanwezige tv-came-
ra's, waarbij hij de kolonisten te
verstaan gaf: "Kijkers in de wereld
kunnen zien hoe wy nu aan het
bekvechten zijn". Shamir kwam
naar de nederzetting Baraka om de
herdenkingsdienst bij te wonen
van een kolonist en een militair die
daar onlangs door een Palestijn om
het leven waren gebracht.
Gisteren breken in de stad Tul-
karem op de bezette Westelijke
Jordaanoever tijdens de begrafenis
van een Palestijnse jongen op
nieuw onlusten uit. Daarbij werd
een 11-jarige Palestijnse jongen ge
dood. In de wijk Silwan in Jeruza
lem werd gisteren voor het eerst
een uitgaansverbod ingesteld.
ADVERTENTIE
PRAAG (GPD) - "We laten ons
niet afschrikken door dreigemen
ten en zullen zondag demonstre
ren". Dat zei gisteravond Milos Ha-
jek, een van de drie woordvoerders
van de Tsjechische mensenrecht-
beweging Charta.
H^jek reageerde
tijdens een telefonisch vraagge
sprek op de opwinding die is ont
staan over een brief waarin wordt
aangekondigd dat tijdens de oppo
sitionele demonstratie een zelfver
branding zal plaatsvinden.'
Hajek vermoedt achter deze
brief een 'provocateur'. Maar, zo
zegt hij, het kan net zo goed iemand
zijn die echt vertwijfeld is. In elk
geval kon hij vaststellen dat de aan
gekondigde zelfverbranding goed
in het straatje van de autoriteiten
past.
De krant Rude Pravo van giste
ren beschuldigde vooral Charta
van provocatie en het zoeken van
publicititeit. Hajek zelf, zo vertelt
hy, werd op de korrel genomen in
een Praags dagblad: zijn vader zou
volgens deze stadskrant tijdens de
Duitse bezetting met de Gestapo
hebben samengewerkt.
Het macabere aan het voorspel
van de demonstratie is, dat deze
wordt gehouden ter nagedachtenis
van de zelfverbranding van de stu
dent Jan Palach, twintig jaar gele-
den op het Wenzeslasplein in het
hartje van Praag. Palach kwam tot
zijn daad uit wanhoop over de inva
sie van het Warschau Pact die een
eind maakte aan de Praagse Lente
en om zijn mede-burgers tot verzet
op te roepen.
Hgjek zegt dat Charta niet weet
wie er twintig jaar later van plan
zijn Palachs voorbeeld te volgen.
"De brief is verstuurd aan de
schrijver Vaclav Havel. Hij heeft
westerse radiostations die ook in
het Tsjechisch uitzenden, zoals de
BBC en Free Europe, ingelicht om
de briefschrijver(s) van een derge
lijke daad te weerhouden", aldus
Hajek. Havel is hierover inmiddels
al door de politie verhoord.
heeft voor u een uniek aanbod:
DE COLLECTIE S '89 ZIJN BINNEN
en dat betekent dat vrijwel onze complete showroom collectie van de topmer
ken HÜLSTA (slaapkamers en wandmeubelen) en CASTLE - FURNITURE
(exclusieve woonkamer meubelen in eiken) worden OPGERUIMD met
25 KORTING
Wél snel zijn, want deze collecties zijn beperkt.
Ambachtsweg 21 Katwijk telefoon: 01718 21977
pr
W<
BONN-BRUSSEL - De Westduit-
se regering heeft gisteren berich
ten ontkend dat Bonn sinds enige
tijd beschikt over gegevens van
veiligheidsdiensten, waaruit blijkt
dat in de omstreden chemische fa
briek in het Libische Rabta ook
strijdgassen kunnen worden ge-
•roduceerd. De betrokkenheid van
restduitse bedrijven bij de bouw
door
Hans Hoogendijk en Hans
de Bruijn
staat inmiddels vast, maar de rege-
ring-Kohl zegt nog niet over vol
doende hard bewijsmateriaal te be
schikken om tot strafvervolging
wegens het ontduiken van de ex-
portwetten over te kunnen gaan.
Na de arrestatie van de Belgische
transportondernemer J.G. zal
Bonn deze bewering niet langer
meer kunnen volhouden, stellen
waarnemers in Bonn. De 44-jarige
G. is directeur van de 'Cross Link
Group', vijf vennootschapjes die
hoofdzakelijk op papier zouden be
staan. Volgens berichten in de Bel
gische pers zouden de vyf bedrijf
jes samen niet meer dan twee per
soneelsleden hebben, beiden fami
lie van G.
De man, die al jaren zaken doet
met Libië, onderhield contacten
met minstens drie Westduitse be
drijven, waaronder Imhausen Che
mie in Lahr. Middels vervalste la
dingmanifesten zou hij Westduitse
apparaten, die officieel Hongkong
als bestemming hadden, direct
naar Libië hebben verscheept.
De goederen voor de Libische fa
briek zouden per vrachtauto naar
Antwerpen zijn vervoerd en daar
op 26 februari zijn geladen in het op
Cyprus geregistreerde vrachtschip
'Wilhelm Schulte'. Dat was eerder
uit Hamburg vertrokken met be
stemming Hongkong. Maar vanuit
Antwerpen koerste het schip recht
streeks naar de Libische haven Tri
poli. De belader van het schip was
G,
Intussen wordt in Westduitsland
de roep naar veel strengere maatre
gelen ter controle van de export
van brisante goederen steeds lui
der. Politici van links tot rechts
vinden dat de regering-Kohl tot nu
toe veel te laks is opgetreden en de
commerciële belangen van de in
dustrie prioriteit heeft gegeven bo
ven de strijd tegen de verspreiding
van chemische wapens. Ook de
verklaring van Kohl dat er eerst
keiharde bewijzen op tafel moeten
liggen voordat tot strafvervolging
kan worden overgegaan, werd gis
teren scherp bekritiseerd.
Volgens insiders is de regering-
Kohl al geruime tijd op de hoogte
van de transacties met Libië, maar
zitten er zoveel gaten in de export
wetgeving dat zelfs de vrijwel com
plete bouw van de fabriek in Rabta
niet strafbaar zou zijn. Een ex-di-
recteur van IBI in Frankfurt, de on
langs opgeheven Westduitse vesti
ging van het wereldwijd opereren
de ingenieursbureau van de ge
vluchte Irakees Barbouti, noemde
het ongeloofwaardig dat de rege
ring in Bonn nog steeds handelt
alsof er geen keiharde feiten zijn.
Een dominerende rol in de transac
ties speelde, volgens hem, het be
drijf Imhausen Chemie in Lahr.
De ex-IBI-directeur toonde zich
verbijsterd over het feit dat Imhau
sen elke betrokkenheid ontkent.
Volgens insiders kent de hele bran
che zoveel details dat het verhaal
van Imhausen binnen de kortste
keren als een kaartenhuis ineen zal
storten. Imhausen controleerde
een imperium dat via Hamburg,
Hongkong en Antwerpen vrywel
alles heeft geleverd wat nodig was
voor de bouw en inrichtihg van de
fabriek in Libië.
Rond de jaarwisseling gaf minis
ter van financiën Stoltenberg de
belastinginspectie opdracht de
boeken van imhausen te onderzoe
ken om te zien of het bedrijf de ex
portwetgeving had ontdoken. Na
slechts twee dagen kreeg het be
drijf een volledige vrijspraak. De
inspectie had echter alleen de
eventuele directe levering aan Li
bië onderzocht en niet de uitvoer
via derde landen.
Kenners van de internationale
handel in chemische produkten
vinden het naïef dat financiën niet
verder heeft gezocht. Zij wijzen er
op dat het 'normaal' is dat dit soort
heikele transacties worden afge
wikkeld via kleine bedrijven, die
de benodigde materialen inkopen
bij gerenommeerde bedrijven zon
der de uiteindelijke bedoeling van
de aankoop kenbaar te maken. In
dat verband wordt gewezen óp de
Iraakse gifgasfabriek in Sammara,
die ook met Duitse apparatuur
werd gebouwd.
Hierbij speelde, zoals uit speur
werk van journalisten van de Ame
rikaanse krant Chistian Science
Monitor bleek, de zeer kleine Ne
derlandse handelsfirma KBS Hol
land een centrale rol. Dit bedrijf co
ördineerde de levering van materi
aal naar Bagdad. Daaronder ook
500 ton thiodiglycol, een halffabik-
aat waarmee mosterdgas kan wor
den gemaakt. Dit werd gekocht bij
de Amerikaanse onderneming
Phillips Petrolem, die een vesti
ging in België heeft. Toen het be
drijf hoorde van de inzet van strijd
gassen door Iraq tegen Iran, werd
de levering stopgezet. Daarna werd
echter aan een Spaanse firma gele
verd, die beweerde het spul niet
verder te verkopen. Deze belofte is
nooit gecontroleerd.
In Bonn wordt het denkbaar ge
acht dat in de zaak-Libië op dezelf
de wijze is gehandeld. Kenmer
kend vindt men de plotseling op
heffing van Barbouti's filiaal in
Frankfurt. De vroegere directeur
schetste in een interview met de
Westduitse radio het bijna lach
wekkende einde van dit bedrijf.
Toen Barbouti deze zomer zijn IBI-
Frankfurt om belastingtechnische
redenen kwyt wilde, liet hy hals
over kop zijn chauffeur uit Libië
overvliegen. Deze man, die geen
woord Duits spreekt, werd voor
notarissen gevoerd en kocht op pa
pier de hele firma. Bestuurd heeft
hy die niet, wel was hij buitenge
woon actief in het Frankfurter
nachtleven.
Na drie maanden gaf de chauf
feur de firma over aan een belas
tingadviseur die de zaak keurig li
quideerde om zo alle sporen uit te
wissen, aldus de ex-directeur. Maar
dat ging fout, want sinds enkele
weken liggen alle dossiers bij de
opsporingsdienst van de douane in
Keulen en zijn van daaruit experts
in binnen-en buitenland uitge-
zworven om sporen te volgen met
de arrestatie door de Belgische po
litie van G. als eerste resultaat.
