Hoe verder van huishoe meer het klikf
Kerkdiensten Oud en Nieuw
Zorg voor gedetineerden in buitenland
ZATERDAG 31 DECEMBER 1988
PAGINA 19
Pastoor Koster uit Oegstgeest bezocht missieposten in Zuidafrika en
Namibië. (f0to Henk Bouwman)
Er zitten op dit ogenblik meer
dan 500 Nederlanders gevangen
in het buitenland. Drs. M. G. Boe-
schoten baptistwonend in Bun-
nik) heeft jarenlang als justitie-
predikant gewerkt in Nederland
se gevangenissen. De laatste drie
jaar gaat hij als medewerker
van de stichting 'Epafras' naar
Nederlandse gedetineerden in
het buitenland.
Zijn werk valt onder verant
woordelijkheid van de protes
tantse interkerkelijke commissie
voor inrichtingen van justitie. De
diakonale raden van de Neder
lands Hervormde Kerk, de Gere
formeerde en Christelijke Gere
formeerde Kerken en enkele
fondsen zorgen in eerste instan
tie voor de financiën. Verder is
dit pastoraat afhankelijk van do
nateurs.
"Hét werk slurpt zoveel op, dat
het me soms haast te veel wordt:
steeds maar op stap zijn, met al
les eromheen, zoals rapporteren,
voorbereiden, het schrijven naar
Jan en alleman, contact met ge
detineerden, waar ook weer cor
respondentie aan vastzit". Boe-
schoten vertelde aan 'Centraal
Weekblad' (gereformeerd) dat hij
probeert twee keer per jaar de
Nederlandse gevangenen in En
geland, Frankrijk, een deel van
Spanje en Duitsland te bezoe
ken.
"Als ik naar Frankrijk ga, ben
ik zeker vier weken onderweg, in
Engeland meestal drie weken en
in Duitsland is het soms met
twee weken bekeken. Duitsland
is er dit jaar wegens de financiën
helaas bij ingeschoten. Veel
mensen willen niet bijdragen
omdat ze vinden dat de gevange
nen dat niet verdienen. Ze zitten
er omdat ze fout zijn geweest".
"Als je zo twee keer per jaar
komt, krijg je toch een aantal
vaste contacten. Soms krijg je
vantevoren al informatie, soms
een tip van een instantie, zo van:
ga daar eens langs, want daar is
echt een noodsituatie. Soms tipt
een familielid of mede-gedeti
neerde. De eerste zorg ligt bij am
bassades en consulaten, en in
overleg daarmee wordt weieens
getipt. Buitenlandse Zaken kan
dat ook doen".
Overrompeld
Meestal zeggen gedetineerden
geen geloof te hebben en ook
geen behoefte aan een dominee
of pater. "Het merkwaardige is
dat dit verandert zodra er een
kennismaking is geweest. Ook
mensen die het echt afwijzen ko
men later bijna altijd met: waar
om sta ik niet op die lijst van
mensen die bezoek krijgen? Dan
moet je natuurlijk niet zeggen:
omdat je dat niet wilde".
"Het is zoiets als: wat de boer
niet kent, dat eet hij niet. Een he
leboel mensen zijn gewoon afge
knapt op de kerk voordat ze er
ooit kennis mee maakten. Het
beeld van de kerk naar buiten toe
is niet zo positief. Dan is het leuk
om te merken dat als je met men
sen in aanraking komt, het vaak
heel goed klikt. Hoe verder gede
tineerden van huis zijn, hoe meer
het klikt, zou je kunnen zeggen".
"Wij stralen als pastor toch ook
een beetje uit van: met zo'n man
kun je praten. En als er dan geen
steile Hein binnenkomt, maar ie
mand die kennelijk iets van be
grip en meeleven in zich heeft,
dan wordt er helemaal uitgepakt,
niet direct over geloof, maar
vaak een levensverhaal, want er
is pijn, ook als de persoon door
eigen schuld gevangen zit. Zeker
als je tegen jaren gevangenschap
zit aan te kijken of nog onzeker
bent over wat je te wachten
staat".
In het buitenland is de rechts
gang vaak anders. Ds. Boescho-
ten: "Mensen zijn soms heel be
duusd en overrompeld, ja ver
bijsterd". Hij komt weieens bij
mensen van wie hij denkt dat ze
onschuldig zijn. "Daar kun je na
tuurlijk niets aan doen. Elk land
heeft zo z'n eigen rechtspraak. In
Nederland gaat nog weieens ie
mand de gevangenis uit als ze
niets hebben kunnen bewijzen.
In het buitenland gebeurt dat
zelden. Geen land zou het accep
teren als een Nederlandse instan
tie zou zeggen: u hebt onzorgvul
dig gehandeld. Dat kan alleen als
je kunt aantonen dat ze een bui
tenlander heel anders behande
len dan iemand uit het eigen
land. Je kunt niet zeggen: wjj zijn
het in Nederland zó gewend".
'Potjeslatijn'
Niet zo lang geleden vroeg een
hoogleraar aan zijn eerstejaars
studenten wat een dressoir is. Tot
zijn verrassing bleek, dat bijna
de helft dat niet wist. Ze dachten
dat het in plaats van een be
langrijk kamermeubel een
soort ochtendjas was of een kleed
kamertje.
Domme studenten? "Vol
strekt niet", schrijft J. van der
Horst in een voorpagina-verhaal
in de (gereformeerde) Kerkbode
voor Leiden en omstreken. "Als je
bent opgegroeid naast een Lun-
dia-kast en een paar speaker
boxen, en je grootouders hebben
een televisiemeubel, hoe zou je
dan moeten weten wat een dres-
Waar het Van der Horst om
gaat is, dat er in het kerkelijk
spraakgebruik nog zoveel 'dres
soirs en theemutsen' voorko
men. "Verouderde woorden of
zinswendingen, die door de
week geen mens meer gebruikt,
maar die op zondag klinken alsof
onze zaligheid ervan afhangt.
Louter omdat het vroeger ook zo
werd gezegd. Er wordt zo weinig
beseft dat van het spraakgebruik
in de kerk bijna de helft niet te
begrijpen is voor iemand die zo
maar van buiten komt, of voor
jongeren, kortom voor iedereen
die nog geen veertig jaar door
kneed is in dit potjeslatijn".
Van der Horst geeft een paar
voorbeelden. Als in zijn wijkkerk
de voorganger aan het begin van
de dienst de gemeente groet met
de woorden "De Heer zij met u",
dan antwoordt de gemeente zin
gend met "En met uwen geest".
"Waarom alleen met zijn geest en
niet met de héle voorganger.
Zelfs als daar een historische
verklaring voor is, dan is dat niet
meteen een reden om het nog zo
te zeggen". En dan dat 'uwen
geest'... "Een oubollige ouder-
wetsigheid zonder enige reden
van bestaan".
"Sommige mensen vinden het
thuis pas gezellig als er veel
(nep)antiek in de kamer is. Het
lijkt wei alsof veel kerkmensen
het in de kerk pas gewijd of stich
telijk vinden als daar veel taal-
(nep)antiquiteiten zijn. Er zou
den honderden voorbeelden zijn
te geven van zulke kerkelijke
dressoirs, maar iedereen kan ze
net zo goed zelf signaleren".
"In de 16de eeuw was het een
revolutionaire maatregel van de
Reformatie om het Latijn af te
schaffen. Een gewoon mens
moest kunnen begrijpen wat er
omging in de kerk. Van die ge
zindheid is zo weinig meer over.
Omdat we geen afscheid kunnen
nemen van onze dressoirs".
Rassen
Pastor D. Koster van de rooms-
katholiéke parochie in Oegst
geest was onlangs in Zuidafrika
en flamibië, waar hij als hoofd
van de Nederlandse provincie
van een religieuze orde achttien
missieposten bezocht. Hij reisde
door een gebied dat groter is dan
Europa en waar maar 200.000
mensen wonen. Enkele leden van
de Oegstgeester interkerkelijke
werkgroep vroegen hem voor het
Informatiebulletin van deze
groep naar zijn indrukken.
Al sinds zijn jeugd is Koster
geïnteresseerd in de situatie in
Zuidafrika en Namibië. "Des te
aantrekkelijker was het voor mij
om er nu eens heen te gaan voor
een eerste kennismaking met
mijn medebroeders in hun werk
gebied". Hij wilde zich bij dit be
zoek bescheiden opstellen en
distantieerde zich daarmee van
de Nederlander "die precies
weet hoe het wel zou moeten".
De groep missionarissen die
hij bezocht is sterk verouderd.
Bij ongeveer de helft van de pos
ten trof hij naast een blanke ook
een inheemse pater. Bijna alle
blanken in dit gebied zijn pro
testant. Voor de groep zwarten
(kleurlingen) hebben de missie
posten een duidelijke functie.
"Kinderen komen er naartoe
voor onderwijs en opvoeding".
Is er in dit onderwijs iets te be
speuren van de zwarte beweging
naar zelfbewustzijn?, vroeg de
werkgroep pastor Koster. Zijn
antwoord: "De verhoudingen zit
ten muurvast. Er is geen sprake
van het bijbrengen van een per
spectief voor een toekomst zon
der apartheid. Het is al een enor
me opgave de kinderen te leren
hoe ze in eigen onderhoud kun
nen voorzien. Een eigen cultuur
hebben ze niet. Ze komen naar
de missie voor de lagere school.
Daarna kunnen ze nog een vak
leren. Gebeurt dat niet. dan is de
kans groot dat ze aan de drank ra
ken".
Wat de omgang tussen zwart
en blank betreft trof pastor Kos
ter op een aantal terreinen van
het maatschappelijk leven geen
scheiding van rassen aan. "Bij
het toneel, de rugbyclub en in de
bussen liepen de rassen door el
kaar. De woonwijken zijn gè-
scheiden. Ik vind dat je bij deze
zaken ook naar je eigen leven
moet zien. Mensen hebben nu
eemaal de neiging om wat
vreemd is met wantrouwen te
bekijken. Dergelijke gevoelens
vindt men ook tussen Nederlan
der en Marokkaan of Turk. In
Nederland wonen Turken en
Marokkanen bij elkaar omdat de
Nederlanders wegtrekken. In
Zuidafrika is de apartheid gele
galiseerd".
De Oegstgeester pastor typeert
apartheid als 'verfoeilijk'. "Het
vraagstuk van de historische ont
wikkeling, hoé men tot een der
gelijk systeem is gekomen, is
niet onbelangrijk. De grote vraag
is echter: hoe kun je de apartheid
opheffen? Bij de blanken heerst
een diep gevoel van machteloos
heid en angst hierover. Angst is
er ook bij de kleurlingen. De
blanken zijn machtig, hebben
een geweldig leger. Als het tot
een uitbarsting komt, zullen er
miljoenen doden vallen, en de
blanken zullen winnen".
'Rooms'
De benoeming door de her
vormde synode van dr. H. H. Mis-
kotte tot kerkelijk hoogleraar
aan de Universiteit van Amster
dam heeft nogal wat stof doen op
waaien. Als tweede stond een
vrouw op de voordracht, en die
werd vooral door vrouwelijke
theologen sterk aanbevolen.
Volgens de predikante A. W.
Vlieger uit Zwaag heeft de kerk
hier een kans gemist. In 'Kerk en
Wereld' (vrijzinnige hervorm
den):
"Nu bestond de mogelijkheid
een vrouw te benoemen. Hoe
groot onze waardering voor Mis-
kotte ook is, toch zijn wij van me
ning dat de kerk het niet kan ma
ken een vrouw te passeren die zo
gekwalificeerd lijkt voor deze
leeropdracht. Op de buitenwe
reld maakt dit een 'roomse' in
druk. De kerk kiest altijd voor de
man. We zijn met z'n allen op de
verkeerde weg".
S. J. de Groot
Op nieuwjaarsdag wordt in Zee
land de samenvoeging van drie tot
nu toe zelfstandige lutherse ge
meenten een feit: Vlissingen en
Middelburg op Walcheren en Groe-
de in Zeeuws-Vlaanderen. De ge
meente in Groede was te klein ge
worden om nog een minimum-ker-
keraad van drie personen te kun
nen opbrengen. Ook in Vlissingen
waren niet genoeg mensen meer.
De kerkeraad van de nieuwe ge
meente is het geheel van wat aan
kerkeraad in de drie gemeenten
was overgebleven.
De kerk in Vlissingen wordt ver
kocht. Auto's zullen kerkgangers
naar Middelburg brengen. In Groe
de hebben de lutheranen een nau
we band met de hervormden. Afge
sproken is dat in de hervormde
kerk daar zes lutherse diensten per
jaar worden gehouden. De Stich
ting Oude Zeeuwse Kerken is ge
vraagd, de zorg voor de lutherse
kerk over te nemen. Het histori
sche gebouw is dringend aan res
tauratie toe, maar daar is nog geen
kijk op.
De samengevoegde gemeente
kan financieel een 80 procent-pre
dikantsplaats opbrengen. Het lan
delijk kerkbestuur gaat bij bijzon
dere fondsen aankloppen om er
een volledige plaats van te maken.
Er zijn in deze regio ook nog luther
se gemeenten in Zierikzee en Ber
gen op Zoom, maar die voelden
niet voor samenvoeging.
Leiden. In de wintertijd wor
den de zondagse diensten van de
Leidse Studentenekklesia gehou
den in de verwarmde Marekerk.
Dat begint morgen. De diensten
zijn om 12 uur. Die van de hervorm
de wijkgemeente 'Marewijk' begin
nen in deze periode om kwart voor
10. De Hooglandse kerk is nu enke
le maanden gesloten. De diensten
van de wijkgemeente rond deze
kerk zijn samen met de gerefor
meerden in de Oude Vest-kerk.
Primeur. De grootste primeur
die het Amerikaanse weekblad 'Ti
me' ooit uit het Vaticaan heeft ge
had, kostte 500 dollar, zo onthulde
Wilton Wynn, die van 1962 tot 1985
in Rome heeft gewerkt, bij de pre
sentatie van een boek over de pau
sen Johannes 23, Paulus 6 en Jo
hannes Paulus 2. Dat bedrag werd
in 1968 uitbetaald aan een man die
het 'Time'-bureau in Rome drie da
gen vóór de officiële publikatie een
exemplaar te koop aanbood van de
encycliek 'Humanae Vitae', waarin
Paulus 6 elk gebruik van voorbe
hoedmiddelen verbood.
LEIDEN: Herv. Gem. Hoogl. kerk geen dien
sten; Marekerk zat. 7 dr. Meijers, zo. 9.45 dr.
Meijers, 12 studentenekklesia, 5 ds. Goos-
sen, Waddinxveen; Maranathak. (L. Mors-
weg) zat. 7 ds. Koolstra, zo. 10.30ds. Kramer;
Oecumenische geloofsgemeenschap De Re
genboog (Merenwijk) zo. 11 ds. Hortensius;
Bethlehemkerk (Driftstr.) voor zat. zie Petra-
kerk geref. kerk, zo. 10 ds. Alblas; Bevrij-
dingsk. (Montgomerystr.) zat. 7 ds. Rietveld,
zo. 10 ds. Jansen, 5 geen dienst; Vredesk.
(Burggravenl-l zat. 7 ds. Nauta, zo. 10 ds.
Schouten; Waalse kerk (Breestr.) zo. 10.30
ds. Ribs; "Stevenshof zat. 7.30 kand. mevr. C.
Lems, zo. 10 kand. mevr. P. v.d. Burg. Acad.
Ziekenhuis zo. 9 rk. dienst, 10.15 ds. v. Bei-
num. Diakonessenhuis elke zat. 10.30 rk.
dienst, zo. 10.30 ds. v. 't Hof. Endegeest zie
Oegstgeest. Geref. Kerk Vredeskerk zie herv.
gem.; Petrak. (Surinamestr.) zat. 7 ds. Alblas,
zo. in kleine zaal 10.30 dovendienst. hr. B.
Grandadam, voor zo. zie ook Bethl.kerk herv.
gem.; Oude Vest zo. 10.30 ds. Nauta; Mara
nathak. zie herv. gem.; Bevrijdingsk. zie herv.
gem.; bejaardenhuis Groenhoven zat. 7 en
zo. 10 ds. Verdoom; Merenwijk zie herv. ge
meente. Geref. K. Vrijg. (Herengr.) zat. 7.30
ds. Houtman, zo. 10 ds. Houtman. 5 ds.
Room. Chr. Geref. K. (Steenschuur) zat. 7 en
zo. 10 ds. Den Hertog, 5 ds, Hogenbirk, Sas-
senheim. Geref. Gem. (zie onder Leiderdorp).
Geref. Gem. in Ned. (Bethlehemkerk Driftstr
11.30 en 5.30. Evang.-Luth. Gem. (Hoogl.
Kerkgr.) zo. 11 ds. Mostert. Doopsgez.-Re-
monstr. Gem. (Lokhorstk. Pieterskerkstr.) zat.
7.30 ds. Vos-Wiegand, zo. geen dienst. Bap
tistengemeente zat. 7 ds. Agtereek in Bethl
.kerk Driftstr., zo. 11 ds. Agtereek in aula
'Nieuweroord' (Rijnsburgerweg 124). Evang.
Gemeenschap (Middelstegr. 3) zat. 7 jaarslui
ting met h. avondmaal, zo. 9 evang. W. Smit,
10.30 evang. A. Meulenberg. Evangeliecen-
trum-Pinksterbew. (Bethlehemskerk Lam
mermarkt) zat. 7, zo. 10 evang. J. Zijlstra, wo.
8 gebedsdienst. Pinkstergem. (O. Vest 13)
zat. 7 oudjaar met h. avondmaal, zo. 10 hr. J.
Eikerbout. Leger des Heils (hoek Ves-
testr./Groenesteeg) zat. 7, zo. 11 heiligings-
samenkomst. Nieuw-Apost. Kerk (H. Rijnd.
24): zat. 6, zo. 9.30. Zevendedag-adventisten
('De Ontmoeting', Noordhofland V.schoten)
elke zat. 10 tot 11 bijbelstudie, 11 tot 12 predi
katie. Christelijke Wetenschap (Steensch. 6)
10.30. Genootschap der Vrienden ('Quakers')
10.30 (Rapenburg 6). Kerk van J. Chr. v.d.
Heiligen der L. Dagen (Brahmsl.) 9.30,10.30
en 11.20. Oud-Kath. K. (Zoeterw.singel) geen
diensten. Rooms-Kath. K. Haagweg zat. 7,
zo. 10.30; Herensingel zat. 7, zo. 11; Rijndijk
(Stevenshof) zat. 7, zo. 10; Steenschuur zat. 6
avondmis, 7 pl. jaarsluiting, zo. 8.30, 10,
11.30, 6 en 7 (lof); Boshuizerkade zat. 7, zo.
11Lammenschansweg zat. 7, zo. 10; Haarl-
.straat zat. 7. zo. 10.30 en 12.15; Merenwijk
zie herv. gem H. Rijndijk (zie Zoeterwoude).
ABBENES Herv. Gem zat. 7 en-zo. 10 hr J.
W. Hoffenaar.
AARLANDERVEEN Heiv Gem zat 7 en zo
10 ds. v. Driel. Geref. Kerk zat. 7.30 ds v.
Wijngaarden, zo. 10 ds. v Wijngaarden. 6.30
ds Wilschut. Chr. Geref. Kerk zat. 7.30 ds.
Nieuwenhuijze Mijdrecht, zo. 9.30 ds. v. Beek.
Veenendaal. 5 ds. Korving. Veenendaal. Rk
Kerk zat. 7 in Aarl.veen, zo. 9 in Aardam,
10.30 in Aart.veen.
ALPHEN AAN DEN RIJN: Herv. Gem. Ad-
ventskerk zat. 7.30 ds. Jonkman, zo. 10.30
kerk zat. 7.30 ds. Ommering. zo. 10.30 ds.
Ommering; Salvatorikerk zo. 5 ds. 't Hooft,
jeugddienst; G. Herderkerk zat. 7.30 ds. Nieu-
wenhuis. zo. 10.30 ds. Verheul; De Bron zat.
7.30 ds. Moll, zo. 10.30 ds. Taselaar; Ashram
(Marsdiep) zo. 10.30 ds. Mulder; Oudshoorn-
se kerk zat 7 en zo. 10 ds. Ter Bals; Sions-
kerk (Meteoorlaan) zat. 7 ds. Ouwendijk, zo.
10 ds. Ouwendijk, 6.30 ds. Boer, Benthuizen.
Geref. Kerk Mar.kerk zat. 7.30 ds. Wilschut,
zo. 10 ds. Wilschut. 6.30 ds. Boer; Salv.kerk
zat. 7.30 ds. Boer, zo. 10 ds. Boer, 5 ds. 't
Hooft, jeugddienst. Ned. Geref. Kerk (school
Willemstr.) zo. 10.30 ds. Janssens, 4.30 ds.
De Lange, R.dam. Chr. Geref. Kerk (Grijpen-
steinstr.) zat. 7.30 en zo. 9.30 en 4.30 ds. v.d.
Meij. Oud-Geref. Gem. (Hooftstr. 240) zo.
9.30 en 4. Bapt.gem. (Molenwerfstr. 1) zat. 7
en zo. 10 en 6.30 ds. Koekkoek. Bapt.gem.
Noord (school Kalkovenw. 62) zat. 6.30 hr. N.
van Gemeren, zo. 10 hr. J. A. Jongejan. Volle-
evang.gem. ('De Ark', Pr. Hendrikstr. 54) zo.
10 hr. A. v.d. Hoorn. Pinkstergem. 'Het Licht'
(Morgenstersch. Briljantstr. 1) zo. 10. Chris
tengemeente 'De Hoeksteen' (geb. 'Bethel',
hoek Emmalaan) zo. 10 hr. F. H. Veldhuis,
Bodegraven. Leger des H. (Zonneweg 3)
10.30. Remonstr. Gem. (Van Manderslooslr.
36) zat. 7 dr. Meijering, zo. geen dienst. Rk
Kerk: Bonifaciusk. zat. 7, zo. 11.30; Piusk. zat.
7. zo. 10.30; De Bron zat. 7, zo. 11
BENTHUIZEN: Herv. Gem. zat. 7.30 ds. Boer,
zo. 9.30 ds. Boer. 6 ds. Ouwendijk, Alphen.
Geref./Herv. Gem. (geb. 'De Hoeksteen',
Schweitzerstr. -Bernhardstr.) zat. 7.30 mevr.
C. Rog-Pronk, Scheveningen. zo. 10.30 dr.
Vlijm, Voorschoten. Geref. Gem. zat. 7.30 en
zo. 9.30 en 6 ds. v. Aalst.
BODEGRAVEN: Herv. Gem. Dorpskerk zat.
7.30 ds. Harkema, Zeist. zo. 10 en 6.30 ds.
v.d. Hoef; Salv.kerk zat. 7.30 ds. Terlouw. zo.
10 ds. Terlouw, 6.30 ds. v. Rossum, Waarder;
Bethl.kerk (Nieuwerbrug) zat. 7.30 ds. v.d.
Hoef, zo. 10 ds. Gooyer, Putten, 6.30 ds. Ter
louw. Geref. Kerk zat. 7 en zo. 10.30 ds. El-
derman. Geref. K. Vrijg. (Ichthusk.) zat. 7
leesdienst, zo. 9.30 ds. Simpelaar, 4.30 lees-
dienst. Geref. Gem. (Stationsweg 17) zat.
7.30 en zo. 10 en 6.30 ds. Bac. Evang.-Luth.
Gem. zo. 10.30 ds. v. Beek, h. avondmaal.
BOSKOOP: Herv. Gem. Dorpskerk zat. 7 dr.
Haitsma, zo. 10 in geref. kerk ds. v.d. Pol, gez.
dienst, 6.30 in herv. kerk ds. G. de Jong, gez.
dienst; De Stek zat. 7 ds. G. de Jong. Geref.
Kerk zie herv. gemeente. Chr. Geref. Kerk zat.
7.30 ds. Wubs, Dordrecht, zo. 9.30 en 5 ds.
Wubs. Geref. Gem. zat. 4 ds. Bac, zo. 9.30
leesdienst, 7 ds. Boogaard. Volle Evang.ge-
meente 'Bethel' (Burg. Colijnstr. 83) zo. 10.30
en di. 8 hr. D. van Steenis.
HAZERSWOUDE: Herv. Gem. zat. 7.30
kand. J. Mulderij, Bergschenhoek, zo. 9.30
kand. D. Rodenburg, Katwijk aan Zee, 6.30 dr.
Meijers, Leiden. Geref. Kerk zat. 7.30 ds.
Huisman, zo. 10 ds. Huisman, 5 ds. v.d. Wou-
de, Wassenaar. Rk Kerk: dorp zat. 7, zo.
10.30; Anker zat. 7, zo. 10.30; Rijndijk zat.
geen viering, zo. 9.
HILLEGOM: Herv. Gem. zat. 7 ds. Verbeek,
gez. dienst, zie ook geref. kerk. Geref. Kerk
('Hoeksteen') zo 10.30 ds. Rothfusz, gez.
dienst, zie ook herv. gemeente. Chr. Geref.
Kerk zat. 7 ds. v. Langevelde, zo. 10 ds. v.
Langevelde, 5 ds. v. Dijken, Lisse. Rk Kerk:
Mart. zat. 7, zo. 10; Jozefk. zat. 7. zo. 10.30.
HOOGMADE: Herv. Gem. zat. 7.30 en zo. 10
ds. Boonstra. Rk Kerk zat. 7, zo. 11.
DE KAAG Herv Gem zat. 7 en zo 10 ds.
Koldewijn. Rk Kerk zat. 7. zo 10.
KATWIJK AAN DEN RIJN: Herv. Gem.
Dorpsk. zat. 7.30 ds. De Graaf. zo. 6 nam. ds.
J. Kattenberg, zie ook geref. kerk; Ontm.kerk
zat. 7.30 dr. v.d. Bank, Ede. zo. 10 ds. Sloof,
6.30 ds. Stam, Ter Aar. Hen/. Gem. 'De Rank'
(P. Groen-college) zie Katwijk aan Zee. Geref.
Kerk zat. 7.30 ds. v. Breevoort, zo. 10 ds. De
Graaf, gez. dienst. 5 ds. Kersten. Rk Kerk zat.
7. zo. 10.
KATWIJK AAN ZEE: Hen/. Gem. N. Kerk zat.
7.30 ds. Visser, zo. 10 ds. Christ. 6 ds. Volk;
O. Kerk zo. 10ds. C. v.d. Berg, 6 ds. Smaling.
Rijnsburg; Ichthusk. zat. 7.20 samenzang,
7.30 ds. Christ, zo. 10 ds. Volk, 6 ds. Drieber
gen; Pniélk. zat. 7.30 ds. Driebergen, zo. 10
ds Boogaard. 6 ds. C. v.d. Berg; Maranatha-
kerk (Rijnsoever) 10 ds. Vroegindeweij, 6 ds.
Schuurman. Overduin zo. 2.15 ds. v.d. Beid.
Herv. Gem. 'De Rank' (aula P. Groen-college
Pr. Frederikdreef 15) zo. 11 ds. Westera-
Franke. Geref. Kerk Vr.kerk zat. 7.30 ds. Kos
ter, zo. 10 ds. Kersten. 5 ds. v.d. Horst; Trium-
fatork. zo. 10 ds. v.d. Horet. Geref. K. Vrijg.
zat. 5.30 en zo. 9.30 en 4 ds. Heida. Ned. Ge
ref. K. (aula Bestevaer-mavo) zo. 11 ds.
Zwarts, 7 ds. G. de Lange. Chr. Geref. K. zat.
7 en zo. 10 en 5 ds. Slagboom. Vrije Chr. Ge
ref. Gem. (Unizaal) zo. 10 en 5 ds. v.d. Belt.
Geref. Gem. (Remisestr.) zat. 7 en zo. 10 en 5
leesdienst. Geref. Gem. in Ned. (Louwestr.)
zo. 10 en 5. Volle-evang.gem. (Voorstr. 48)
zo. 9.45. Onafh. baptistengem. (Ambachts-
weg 2) zat. 7.30 ds. J. A. Visser, zo. 10 ds.
Visser, ha. Soefi-beweging Universal Murad
Hassil (einde Zuid-Boulevard) 4 nam. univer
sele redienst.
KOUDEKERK AAN DEN RIJN: Herv. Gem.
zat. 7.30 ds. v.d. Lugt, gez. dienst, zo. 10 ds.
Lapré, geen avonddienst. Geref. Kerk zo. 10
ds. v.d. Lugt, geen avonddienst.
LEIDERDORP: Herv. Gem. en Geref. Kerk
Dorpsk. zat. 7.30 ds. Doesburg, zo. 10 ds.
Knorth, 6.30 ds. Doesburg; Scheppingsk. zat.
7.30 ds. v.d. Born, zo. 10.30 ds. v. Loenen.
Leythenrode zat. 3 ds. W. de Leeuw. Ehs.-zie-
kenhuis zo. 10 rector Vijftigschild. Geref. Ge
meente Leiden eo (kerkgeb. Hoofdstr. 73) zat.
7.30 en zo. 10 en 4.30 ds. Boogaard. Bapt
.gem. (wijkgeb. Zijlkw.) zat. 7 en zo. 11 hr. J.
de Vries. Rk Kerk zat. 7, zo. 10 en 11.30.
LEIMUIDEN: Herv. Gem. zat. 7.30 ds. Schilt,
zo. 10 ds. v.d. Kooi, gez. dienst, zie ook geref.
kerk. Geref. Kerk zat. 7.30 ds. v.d. Kooi, zo. 10
zie herv. gemeente, 7 ds. Schilt, gez. dienst.
Rk Kerk zat. 7. zo. 9.30 en 11.15.
LISSE: Herv. Gem. Dorpskerk zat. 7 ds. De
Gelder, zo. 10.30 ds. Keuning, Noordwijk;
Pauluskerk zo. 10.30 ds. De Gelder. Geref.
Kerk zat. 7.30 ds. Boswijk, zo. 10 ds. Boswijk.
5 u. geen dienst. Geref. K. Vrijg. (Prinsesse-
str. 1) zo. 10.15 ds. H. Drost. 3 ds. Grutter.
Ned. Geref. Kerk (Salvatori) zo. 10 prof. A.
Troost, A.dam, 7 ds. Vos. Chr. Geref. Kerk
zat. 7 ds. v. Dijken, zo. 10 ds. v. Dijken, 4.30
ds. v. Langevelde. Geref. Gem. zat. 7 en zo.
10 en 4 ds. Den Boer. Evangeliegemeente
(Heereweg 52a) zat. 6.30 hr. J. Spaargaren,
zo. 9.45 hr. M. A. Brands. Rk Kerk: Agatha-
kerk zat. 7. zo. 10; Poelpolder zat. 7. zo.
10.30; Mariakerk zat. 7. zo. 9 en 10.15; Engel-
bew. zat. 7. zo. 10.30.
NIEUWKOOP: Herv. Gem. zat. 7.30 ds. We-
gerif, zo. 10.30 ds. Wegerif, 6.30 hr. J. de
Haan. Geref. Kerk zat. 7.30 ds. R. v.d. Weg,
zo. 10 ds. W. v.d. Weg-Rullmann. Chr. Geref.
Kerk zat 2.30 ds. Slagboom, zo. 9.30 lees
dienst, 7 ds. Boiten, Schiedam. Remonstr.
Gem. zo. 4 nam. nieuwjaarsontmoeting.
Evang. gem. (ver.gebouw 'De Rank', Regt-
huysplein) zo. 12 nam. Rk Kerk zat. 7. zo.
10.45.
Hervormde kerk
in BENTHUIZEN
(foto Wim Dijkman)
NIEUWVEEN: Herv. Gem. zat. 7 en zo. 9.30
ds. De Graaff. Geref. Kerk zat. 7.30 ds.
Baane, zo. 10 kand. G. J. de Bruin. Rk Kerk
zat. 7, zo. 10.
NIEUW-VENNEP: Herv. Gem. zat. 7 ds. Ten
Voorde, zo. 10.30 ds. Ten Voorde, 7 hr. J. W.
v.d. Kamp, Beverwijk. Geref. Kerk zat. 7.30
ds. Rang, zo. 10.30ds. Wijngaarden. Chr. Ge
ref. Kerk zat. 7.30 kand. H. Peet, zo. 9.30 en
4.30 kand. H. Peet. Rk Kerk zat. 7, zo. 10.30.
NOORDEN: Herv. Gem. zat. 7.30 ds. Geuze,
zo. 9.30 ds. Geuze, 7 ds. De Koeijer, Wilnis.
Geref. Kerk (W. Verlaat) zat. 7.30 hr. M.
Schreuder, zo. 10 ds. Terlaak, Alphen, 7 hr.
Schreuder.
NOORDWIJK: Herv. Gem. Grote of St. Jer-
oensk. (Binnen) zat. 7 ds. Keuning, zo. 5 ds.
v.d. Plas. Urk; Hoofdstr. (Zee) zat. 7 ds. Kui
per, zo. zie geref. kerk; De Rank (Golfbaan)
zat. 7 ds. De Reuver, Delft. zo. 10 ds. C. v.d.
Bergh. Geref. Kerk Buurtkerk (Hoofdstr.) zo.
10 ds. Ruitenburg; Vinkenl. (Binnen) zo. 10
nieuwjaarswensen, 10.30 ds. Elgersma. Ka
pel W. v.d. Bergh-stichting zo. 11 ds. Slofstra.
'Sole Mio' geen dienst. Ned. Prot. Bond (aula
O.Zeew.) geen dienst. Rk Kerk Zee zat. 7. zo.
10.30; Binnen zat. 7. zo. 11.
NOORDWIJKERHOUT: Dorpsk. zat. 7 ds.
v.d. Mey, zo. 10 ds. P. Sierat, O.geest. Rk
Kerk Victork. zat. 7. zo. 10.30; Jozefk. zat. 7,
zo. 10.30.
OEGSTGEEST: Herv. Gem. Groene of Will-
.kerk zo. 10 mevr. E. Ouwehand, Groningen;
Pauluskerk zat. 7.30 ds. Plomp; Gemeente
centrum (Lijtw.) zo. 7 nam. hr. W. J. Schot.
Geref. Kerk zo. 10 ds. Plomp. Geref. Kerk
Vrijg. (aula Dr. Schilderschool) zat. 7 ds.
Groenenberg, Amersfoort, zo. 9.30 en 4.30
ds. Pol, Kampen. Ned. Geref. Kerk (Gem.cen-
trum) zat. 7 br. S. Attema, zo. 8.45 geen
dienst, 4 nam. ds. Goossens, Doorn. Van
Wijckerslooth geen dienst. Endegeest 10 ds.
Friederich. Volle-evangeliegem. (Gem.cen-
trum) 4. Rk Kerk Will.kerk zat. 7, zo. 10.30.
OUD-ADE: Rk Kerk zat. 7, zo. 9.
OUDE EN NIEUWE WETERING: Herv. Gem.
zat. 7.30 ds. Zijl, gez. dienst, zo. zie geref.
kerk. Geref. K. zat. zie herv. gemeente, zo. 10
ds. Schilt, Leimuiden, gez. dienst, 5 ds. Zijl.
Remonstr. Gem. zat. 7.15 hr. H. Bergman. Rk
Kerk zat. 7, zo. 10.30.
ROELOFARENDSVEEN: Rk Kerk Mar. Pres.
zat. 7, zo. 10.30; Petrus-B. zat. 7. zo. 9.30 en
11.30.
RIJNSATERWOUDE: Hen/. Gem. zat. 7.30
en zo. 10 ds. v.d. Hoeven. Chr. Geref. K. zat.
5.30 ds. v.d. Meij. Alphen. zo. 9.30 leesdienst.
2.15 ds. v.d. Meij.
RIJNSBURG: Herv. Gem. Laurentiuskerk zat.
7.30 ds. Smaling. zo. 10 ds. Wagter. 5 ds. Bo
gaard. Katwijk aan Zee; Bethelkerk zo. 10 ds.
Smaling. Geref. Kerk Petrakerk zat. 7.30 ds.
Snel. zo. 10 ds. Cziria. 5 ds. Ribberink; Imma-
nuelkerk zat. 7.30 ds. Ribberink. zo. 10 ds.
Ribberink. 5 ds. Verschoor; Maranathakerk
zat. 7.30 ds. Cziria. zo. I0ds. Verschoor. 5ds.
Cziria. Geref. Kerk Vrijg. zat. 7.30 en zo. 10 en
5.15 ds. Grutter. Chr. Geref. K. zat. 7 en zo.
9.30 en 5 ds. v. Sorge. Evang. Christengem.
(aula mavo) zat. 7.30 hr. S. Ouwehand. zo. 10
hr. T. v.d. Ree. Rk Kerk zo. 10.30.
RIJPWETERING- Rk Kerk zo. 10.30.
SASSENHEIM: Herv. Gem. zat. 7.30 ds. Vol-
lebregt, zo. 10.30 ds. Vollebregt. 7 ds. Biewin-
ga. Geref. Kerk zat. zie hen/, gemeente, zo.
10 ds. Bras, 7 zie herv. gemeente. Chr. Geref.
K. zat. 7.30 ds. Hogenbirk, zo. 10 ds. Hogen
birk. 5 ds. Den Hertog, Leiden. Ned. Prot.
Bond (Jul.laan 17) geen dienst. Rk Kerk zat.
TER AAR: Herv. Gem. zat. 7.30 ds. Stam, zo.
9.30 ds. Stam, 6.30 ds. Van Osch, 's Graven-
zande. Geref. Kerk zat. 7.30 ds. De Reus, zo.
9.30 ds. De Reus, 6.30 ds. Buikema, Zwam-
merdam. Rk Kerk Langeraar zat. 7, zo. 10.30.
'Aarhoeve' zat. 6, zo. 10.
VALKENBURG: Hen/. Gem. zat. 7.30 dr.
Vermeulen, zo. 10 dr. Vermeulen, 6.30 geen
dienst. Geref. Kerk zat. 7,30 ds. Oegema, zo.
10 ds. Oegema, 6 30 ds. Bras, Sassenheim.
Geref. K. Vrijg. zat. 7 ds. Heida, zo. 10 ds.
Bouwsma, 5.30 ds. Heida.
VOORHOUT: Herv /Geref Kerkgemeen
schap zat. 7 oecum, oudejaarsviering in rk
kerk, pastoor F. Weersink en ds. C. J. de
Jong, zo. 10 ds. De Jong. Rk Kerk zat. 7 oe
cum. viering, zo. 9.30 en 11
VOORSCHOTEN: Hen/. Gem. Dorpskerk zat.
7.30 ds. Kramer, Leiden, zo. 10.30 ds. Blan
ken; De Ontmoeting (Noordhofland) zat. 7.30
ds. Blanken, zo. 10.30 ds. De Mey Mecima.
Den Haag. Herv. evang. op geref. grondslag
(kerkgeb. 'Rehoboth', A. van Leeuwenhoek
kade) zat. 5 ds. G. H. v. Kooten. zo. 9.30 ds. v.
Kooten. 4.30 ds. Groenenberg. Oud-Beijer-
land. Hulp en Heil-kerk ('Schakenbos'. Leids-
chendam) zo. 10 zangdienst, ds. Verheule.
Geref. Kerk zat. 7.30 ds. De Zwart. zo. 10.30
ds. De Zeeuw. Geref. K. Vrijg. (Bachlaan) zat.
6 ds. Houtman, zo. 10 en 5 ds. J. v.d. Haar. Rk
Kerk Laur.kerk zat. 7. zo. 11.30; M. Godskerk.
zat. 7, zo. 10. Kerk van Engeland (British
school in The Netherlands. J. v. Hooflaan 3)
zo. 10.15 anglicaanse dienst.
WADDINXVEEN: Herv. Gem. Brugk. zat.
7.30 ds. Kunz, zo. 9.30 ds. Kunz, 5 ds. Maas
land, Capelle a.d. Ussel; Hoeksteen zat. 7.30
ds. Schipaanboord, zo. 9.30 ds. Schipaan-
boord. 6.30 ds. Vermaat, Maassluis. Bethelk
zat. 5 ds. Goossen, zo. 9.30 ds. Goossen,, 5
ds. v.d. Meijden, Bleiswijk; Rehobothschool
zo. 9.30 kand. Groenenboom, Nieuwerkerk
a.d. Ussel; tmm.kerk zat. zie Ontmoetings-
kerk, zo. 10.30 ds. v. Houwelingen. Geref.
Kerk Ontm.kerk zat. 7.30 en zo. 9.30 ds. Bon-
gers; Kruiskerk zo. 10.15 ds. De Moor, 5 ds. J.
van Veen. Geref. K. Vrijg. (Kruiskerk) zat. 7.30
ds. Hoo-
gendoorn, zo. 8.30 en 2.45 ds. Hoogendoorn.
Chr. Afgesch. Gem. zat. 7.30 en zo. 9.30 en 5
ds. v.d. Want. Oud-Geref. Gem. (Mercurius-
weg 29) zat. 7.30 en zo. 10 en 6.30 leesdienst.
Remonstr. Gem. zat. 5 dr. Meijering, O.geest.
WARMOND: Herv. Gem. zat. 7 en zo. 10.30
ds. Muis. Rk Kerk zat. 7, zo. 9 en 11.
WASSENAAR: Herv. Gem. Dorpsk. zat. 7.30
kand. v. Dis. zo. 10.30 kand. v. Dis. 4.30 ds.
v.d. Kraan, Bleskensgraaf; Kievietk. ('Samen
op weg') zat. 7.30 ds J. Visser, zo. 10.30 ds.
Janse de Jonge; Messiask. zat. 7.30 mevr. ds.
I. Visser-Schroot, zo. 10.30 hr. P. C. Taal. Ge
ref. Kerk Zijllaan zat. 7.30 ds. v.d. Woude, zo.
10 ds. v.d. Woude, 7 ds. Huisman, Hazers-
woude. Ned. Prot. Bond (Kerkdam) zat. 7.30
ds. Fockema Andreae, zo. geen dienst. RK
Kerk Jozefkerk (Parklaan) zat. 7 en zo 11
Wiilibrorduskerk (Kerkstraat) zat. 7. zo. 10.30;
3. Herderkerk (Stoeplaan) zat. 5, zo. 10.30.
'WOUBRUGGE: Herv. Gem. zat. 7 ds. v. 't
Mof. zo. 10 ds. v. 1 Hof, gez. dienst in geref.
kerk, 6.30 ds. Markus, Broek op Langedijk.
Geref. Kerk zat. 7 ds. Aalders. zo. 10 ds v. t
Hof. gez. dienst. 6.30 ds. De Reus. Ned. Prot.
Bond (De Wijk. Schoolstr. 20) geen dienst. Rk
Kerk zat. 7, zo. 10.
ZEVENHOVEN: Herv. Gem. zat. 7 en zo. 10
hr. J. de Haan.
ZOETERWOUDE Herv. Gem. zat. 7.30 ds.
Wolthaus, zo. 10 korte dienst in 'Ons Huis'. Rk
Kerk St. Jan zo. 9.30; Chr. Dienaark. zat. 7.
zo. 10; Meerburgkerk H. Rijndijk zat. 7. zo. 11
ZWAMMERDAM: Herv. Gem. zat. 7.30 ds.
Eijsenga, zo. 10 ds. Eijsenga, 6.30 hr. J.
Goedhart. Nieuwkoop. Geref. Kerk zat. 7.30
ds. Buikema. zo. 10 ds. Buikema, 6.30 ds.
Aalders. Woubrugge. Remonstr. Gem. zat. 5
gez. dienst in Boskoop.
