Drie maal scheepsrecht
'Eenwording Europa is
onomkeerbaar proees'
2999/
1999/
Voor uw salades
groot of klein moet u bij
cte Smikkelshop zijn.
ALLÉÉN AL OM DE SERVICE
Oliebollen van Brouwer
Denemarken en de EG:
een huwelijk om het geld
Oliebollen, appelflappen en
appelbeignets
zijn een klasse apart.
Openingstijden:
Oudejaarsdag
van 's morgens 11.00 tot 's avonds 19.00 uur.
Nieuwjaarsdag
zijn wij geopend van 15.00 tot 20.00 uur.
Doeslaan 3, Leiderdorp
telefoon 895523
De Koning van de Salades
Vroegtijdig bestellen
Doiior
dat doe je Voor elkaar.
Vraag een donorcodicil aan bij de
Werkgroep Donorwerving,
Rijnsburgerweg 10. 2333AA Leiden. Tele
SANSUI MET BOSE 301
Deze perfekte Sansul/Bose kombinatie met een vermogen van
2 x 75 Watt IEC bij 8 Ohm bestaat uit een TU-X 301, AU-X 301,
het D-X 301 i cassettedeck en de CD-X 301 i CD-speler met
afstandsbediening. Samen met 's werelds meest gekozen en
veelzijdige kompakte luidsprekers: Bose 301 voor stereo in uw
hele kamer!
SANSUI 55 D EN BOSE 205
Sansui systeem 55 D bestaat uit: DA-E55 Dubbel Cassettedeck/
Versterker met 2x40 Watt uitgangsvermogen bij 8 Ohm IEC en
5 bands equalizer, een T-E 75 kwarts PLL Tuner met
16 voorkeuzezenders, P-E55 Platenspeler met automatische
terugkeer, CD-E570G CD-speler met 3 straals laser pick-up en
24 nummers programmeerbaar. Samen met de Bose 205
luidsprekers, voor stereo in uw hele kamer. Belastbaar tot 60 Watt
IEC. Adviesprijs voor deze spt 2896,-. Nu voor slechts:
sask
Cassettedeck DX 301 R reverse 100.- meerprijs
SANSUI MET BOSE 301
Deze 550-serie wordt gevormd door de versterker A 550 met een
vermogen van 2 x 30 Watt continue, met een T 1000 FM/AM
digitale tuner het D 550 WR auto-reverse dubbeldeck en de 3 laser
CD-X 1000 compact-disc. Samen met de boxen Bose 301 jub
aast
erge Henegouwen
Aalmarkt 12-16, Leiden, 071-121782
U betaalt maar de helft bij plaatsing
en de andere heltt in 6 maanden zonder rente of kosten
NOOIT VOORRIJKOSTEN!
Eigen technische dienst Ook maandagmiddag geopend
Katwijkse Visspecialist
'n idee voor oudjaar
Een haringschotel met gefileerde
haringen, uien en met vlaggetjes
versierd. Al vanaf19,95 Vt,
Tevens volop gerooxie zalm, paling,
salades en diverse paté's.
60 ct per stuk11 voor ƒ6,-
Krentenbollen 70 ct per stuk11 veor ƒ7,—
Appelflappen Per stuk 1.- 10 voor tientje
Havenplein (eind Haarlemmerstr.) en Kopermolen
EINDHOVEN - "Het is natuurlijk
absoluut niet zo dat er op 31 decem
ber 1992 iemand op een magische
knop drukt en je op 1 januari 1993
een Europa Nieuwe Stijl hebt. Wat
wel het geval is, daar ben ik abso
luut van overtuigd, is dat het pro
ces onomkeerbaar is, niet meer te
rug te draaien". Dr. W. Dekker,
voormalig topman van Philips
praat over de vrije Europese markt
na 1992 als ware het geheel zijn
geesteskind.
"Er komt natuurlijk nog wel ge
sputter, hier en daar, als het om za
ken gaat die de nationale autoriteit
aantasten. Maar zonder gesputter
krijg je ook geen wezenlijke beslis
singen. Het ergste zou zijn wanneer
er niets gebeurde".
Wisse Dekker maakt met zicht
baar plezier tijd vrij voor een inter
view over de Europese markt. Dit
keer als voorzitter van een club van
grote Europese industriëlen, de
European Roundtable, die als be
langrijke pressiegroep een aandeel
door
Marien van den Bos
in de eenwording van de Europese
markt niet ontzegd kan worden. Al
snel lijkt het een beetje 'zijn' Euro-
Wisse Dekker: eigenlijk is het allemaal met Philips-plan begonnen
EUROPA'92
pa v
1 '92.
Dekker: "Eigenlijk is het alle
maal begonnen met een program
ma van Philips tijdens een confe
rentie in Brussel. Voor de mogelij
ke arrogantie hebben we ons
steeds verontschuldigd. Maar dat
was in 1984, toen de huidige Eu
ropese Commissie aantrad. In het
plan dat ik toen presenteerde, 'Eu
ropa zonder grenzen', met een ver-
krumpeld douanebord op de om
slag, heb ik vier zaken genoemd die
in 1990 geregeld zouden moeten
zijn: standaardisatie, het verge
makkelijken van grensoverschrij
dingen, het liberaliseren van over-
heidsaanschaffingen en het gelijk
trekken van de belastingwetge-
"Lord Cockfield heeft dat opge
pikt en is'toen in de Europese Com
missie hard aan het werk gegaan.
Vervolgens werd het overgenomen
door de Ronde Tafel van Europese
Industriëlen, die in dezelfde perio
de tot stand kwam. Met het 'Inter
ne Markt Ondersteunings Comité'
van deze Roundtable, waarvan ik
voorzitter was, zijn we steeds de re
geringen die het EG-voorzitter-
schap om de zes maanden bekleed
den, langs geweest. Toen is ook die
datum van 1990 gevallen".
Concurrerend
"Ik kan me herinneren dat ik sa
men met Lord Cockfield op een
conferentie in Londen sprak en
toen zei Cockfield: Nou, 1990 halen
we niet, maar 1992 moet lukken.
Toen zei ik nog zoiets van: laten we
het afmaken op T991, dan bestaat
Philips ook 100 jaar - maar dat
was natuurlijk een grapje - en
werd het 1992. En watje nu ziet is,
kregen. Eigenlijk is er in Europa
een geweldige beweging op gang
gekomen". In Nederland eigenlijk
nog het minst, vindt Dekker, als we
België tenminste buiten beschou
wing laten.
Hoe ziet Europa er na 1992 uit?
"Ik zou hopen dat wij in 1992 zo
ver zijn als onze concurrenten,
Amerika en Japan, denken dat we
zullen zijn". Tegenstribbelen van
bijvoorbeeld Engeland ziet Dekker
niet als doorslaggevend voor suc
ces of mislukken. "Ik denk dat er in
Engeland een geweldige druk gaat
ontstaan vanuit de financiële we
reld, 'The City'. Ik heb vrij veel con
tact met de bankiers en de City
mensen in Engeland en ei
absolute, uitgesproken vrees dat
Margaret Thatcher zo strak aan een
aantal dingen blijft vasthouden als
ze nu doet. De City is bang dat ze
dan buitenspel komt te staan en ze
zullen dat ook niet laten gebeuren.
Margaret Thatcher is wel eens
meer door de knieën gegaan fi
guurlijk gesproken dan".
De Britse premier heeft de Euro
pees Commissaris Cockfield, be
last met de uitvoering van het Wit
boek, teruggeroepen naar Enge
land bij het einde van het mandaat
voor de huidige commissie. Dek
ker vindt dat erg jammer.
Hoewel er nog een hoop werk
verzet moet worden, is het volgens
Dekker in theorie mogelijk dat de
intere namrkt op 1 januari 1 993 een
Wat betekent dat voor de bedrij
ven en de werkgelegenheid
Dekker: "Je moet in Europa een
onderscheid maken tussen de hele
grote multinationals, de middel
grote en de kleinere ondernemin
gen. Ik denk dat de hele groten,
waaronder ik Philips reken en op
hetzelfde terrein ook Siemens en
Thomson, al op de ontwikkelingen
naar dat vrije Europa vooruit zijn
gelopen. Ook wat overnames be
treft zal er op dat terrein binnen
Europa niet zo heel veel meer ge
beuren. Ik denk dat die overnames
en samenwerkingsverbanden om
sterker te staan op de Europese
markt zich vooral zullen afspelen
bij de middelgroten en de 'kop' van
de kleine bedriiven".
"Voor zover ze dat al niet in het
verleden hebben gedaan, zullen
ondernemers automatisch na gaan
denken over hoe ze hun positie
kunnen versterken. Ik denk dan
ook dat Europa nog wel een perio
de te zien krijgt van fusies en over
names". Dekker constateert dat
het in de Amerikaanse economie
ook goed functioneert, al zet hij
kanttekeningen bij 'vijandige over
names' en wat genoemd wordt het
'asset-strippen', het opkopen van
een heel concern en de gezondste
delen daarvan los van elkaar en
met winst te verkopen. "Dat vind
ik een ongezonde uitwas".
Dienstverlening
"Is die ontwikkeling goed voor de
werkgelegenheid? Ik denk dat als
een bedrijf beneden een bepaalde
schaalgrootte moet opereren, dal
bedrijf verdwijnt. Dat is ook niet
goed voor de werkgelegenheid.
Maar het werken boven een be
paalde schaalgrootte is geen oplos
sing voor alles. Er zijn bedrijven
die klein zijn en werken binnen be
paalde specialisaties: de toeleve
ringsbedrijven en de co-makers
bijvoorbeeld. Ik denk dat zich dat
verder zal ontplooien en de werk
gelegenheid bevorderen".
Ook wijst Dekker op het ont
staan van ander werk, waarvoor de
huidige werklozen vaak niet goed
hij in Europa een flinke groei in de
sector dienstverlening. "De indus
trie als grote aanbieder van werk
gelegenheid moeten we vergeten.
Als je kijkt hoeveel mensen er nu in
een gloeilampenfabriek werken in
vergelijking met zoveel jaar gele
den..."
Wat gebeurt er na 1992, krijgen
we gesloten handelsblokken, han-
delsoorlogen
Dekker: "Wat belangrijk is, is
wat de EFTA-landen (Scandinavië,
Oostenrijk, Zwitserland, red.) gaan
doen, de landen van de Europese
Vrijhandels Associatie. De EFTA-
landen zijn de belangrijkste han
delspartners van de EG, de handel
bedraagt meer die met Japan en de
VS samen".
"Ik ben er van overtuigd dat die
zaken zich zullen regelen. Maar wat
natuurlijk niet gaat, is dat een land
als Zweden bijvoorbeeld alle voor
delen van de Europese markt gaan
genieten zonder het toegangskaart
je te betalen". In Oostenrijk is een
discussie over aansluiting bij de
EG op gang gekomen en in Noor
wegen is iedereen er van overtuigd
dat als er een nieuwe regering
komt ze ook wel met de EG op de
proppen komen, aldus Dekker.
"Amerika en Japan bezien de
ontwikkelingen in Europa niet met
geweldig groot enthousiasme.
Vooral niet omdat Europa een veel
sterkere gesprekspartner wordt.
Amerikanen zeggen wel eens in
NAVO-verband dat het zo lastig is
om met al die verschillende rege
ringen te praten. Maar als het dan
eens voor komt dat Europeanen
wel met één stem spreken dan zeg
gen ze: hee, wacht even, zo hoeft
het nu ook weer niet".
Videorecorders
"Maar een sterkere gesprekspart
ner zijn hoeft helemaal niet te bete
kenen en mag het ook niet bete
kenen dat Europa protectionis
tisch wordt. Als er opgetreden
wordt tegen de import van Ko
reaanse videorecorders, zoals op
het ogenblik het geval is, dan is
daar reden voor. Het heeft geen zin
je eigen industrie te laten uitmoor
den door oneerlijke handelsprak
tijken als dumping. Een verenigd
Europa kan in dat opzicht natuur
lijk meer doen dan een verdeeld
DEN HAAG - Voor de Denen was
de toetreding tot de EG in 1972 een
daad van goed koopmanschap die
zich met het slechten van de Eu
ropese grenzen in 1992 moet verta
len in klinkende munt. Het was im
mers de komst van de interne
markt die de Denen deed toetre
den. Voor een klein land dat voor
ruim 50 procent afhankelijk is van
de buitenlandse handel, is de Eu
ropese binnenmarkt van onschat
bare waarde.
door
Margreet Vermeulen
Het Deense bedrijfsleven staat in
de startblokken en de verwachtin
gen zijn hooggespannen. Er wordt
gulzig uitgekeken naar de vergro
ting van de thuismarkt met maar
liefst 325 mifjoen zielen. Men re
kent op een forse stijging van de
export, een verhoging van de le
vensstandaard en een verlaging
van de buitenlandse schuld.
Het enthousiasme van de onder
nemers kan echter niet verhullen
dat het Denemarken nog altijd aan
waarlijk Europees elan ontbreekt.
De anti-EG lobby is - in het zicht
van '92 - weliswaar op sterven na
dood, maar dat onderstreept juist
dat de Denen verstands-Europea
nen zijn. Dat wil zeggen dat de De
nen vóór de EG zijn als het geld op
levert. Ze zijn tégen als het geld
kost.
Daar komt bij dat de Deen zich in
de eerste plaats Deen voelt, in de
tweede plaats Scandinaviër en pas
in de derde plaats Europeaan. De
Deense souvereiniteit en de eigen
indentiteit gaan boven alles. Zodra
de Denen vermoeden dat de EG
hen in de weg staat bij het varen
van een eigen koers, komen ze in
opstand.
Buitenbeentje
Toen in 1986 het veto-recht van de
lidstaten werd beperkt ten gunste
van meerderheidsbesluiten, kwam
het in Denemarken zelfs tot een re
ferendum over het lidmaatschap.
Met 56 procent van de stemmen
vóór en 44 procent van de stemmen
tégen bleef Denemarken in de EG.
Maar het is en blijft het buiten
beentje van de Europese familie.
Dat geldt ook weer voor de wijze
waarop de Deense overheid zich
voorbereidt op het wegvallen van
de grenzen. Terwijl andere landen
heftig debatteren over hoe de na
tionale wetgeving aan te passen
aan de Europese norm van straks,
blijft het in het Deense kabinet op
vallend stil.
Bijvoorbeeld met betrekking tot
doen. Denemarken -dat met Duits
land de strengste veiligheidseisen
van Europa heeft- is niet van plan
op dit gebied een veer te laten. Ge
woonweg onbespreekbaar is de so
ciale zekerheid, die in Denemarken
beter is gewaarborgd dan in welk
ander Europees land dan ook. Er is
niet één Deense politicus die het in
zijn hoofd haalt op dat punt de min
der draagkrachtige landen ook
maar met één cent tegemoet te ko-
Nu staat het de lidstateh natuur
lijk ook na 1992 vrij meer voor hun
burgers te doen dan de Europese
norm voorschrijft. Maar verontrus
tend is wel, dat er ook nog met geen
woord gerept is over de aanpassing
van het Deense belastingstelsel.
Denemarken heft 22 procent btw
over alle goederen en daar boven
op komen nog eens ongekend hoge
accijnzen op luxe-produkten. En
wat te denken van de hoge kosten
voor de ondernemers in de vorm
van een forse vermogensbelasting
en een vennootschapsbelasting
van 50% (Nederland treft voorbe
reidingen dat percentage naar 35
terug te brengen).
Hoge lasten
Dat wordt voetballen met lood in
de schoenen, klagen de onderne
mers in koor. Want met dergelijke
hoge lasten voor het bedrijfsleven
is het ondenkbaar Deense produk-
ten tegen concurrende prijzen op
de markt te brengen. Toch luidt of
ficiële standpunt van de Deense re
gering nog altijd dat een belasting
hervorming er deze eeuw niet in in
zit. Een standpunt dat door de re
geringswoordvoerders overigens
met steeds grotere schroom over
het voetlicht wordt gebracht.
In de hoop de politici bijtijds tot
andere gedachten te kunnen bren
gen, beschouwen de Deense onder
nemers de interne markt als het
mandje met gouden eieren. De
elektronische industrie denkt na
'92 de concurrentie met Japan en
de VS aan te kunnen. Vooral omdat
de kwaliteitseisen in 1992 in heel
Europa dezelfde zullen zijn, zodat
het dan niet meer nodig is om tien
tallen verschillende uitvoeringen
van één apparaat te fabriceren en
in voorraad te houden.
De voedselindustrie gaat profite
ren van een soortgelijke standaar
disatie. De Deense mayonaise -
steevast een laag vetgehalte- zal
straks in de Duitse supermarkt
weer mayonaise mogen heten. En
hoeft niet langer met het onduide
lijke etiket 'dressing' in het rek te
staan omdat in Duitsland mayonai
se alleen mayonaise mag heten als
er veel vet in zit. Hetzelfde geldt
voor de Deense jam die in Duits-
