Compact disc wijst automobilist de weg
ÜtiDlIet Motorhuis
Loodvrij tanken voor velen
nog steeds 'gedurfde' zaak
Ouderwetse 'open' TVR in modern jasje
ESSO zelf-service
Huisman
Wereldrecord op twee wielen
OP ONS KUNT U REKENEN.
Volgend jaar kan droom in vervulling gaan
Willem de Zwijgerlaan 413 Leiden
Beide kerstdagen
geopend van 9.00 - 18.00 uur
Oudejaarsdag geopend tot 18.00 uur
Nieuwjaarsdag de gehele dag
geopend van 9.00 - 23.00 uur
BLAUPUNKT'S TRAVELPILOT
WIJST U DE WEG!
Alle wegenkaarten en stadsplattegronden
op één unieke auto-compact disc
Zodra leverbaar natuurlijk te verkrijgen bij:
V/jaardema
DE AUTO-RADIO EN AUTO-ALARM SPECIALIST
Nwe Beestenmarkt 28 Leiden 071-124647
Bij de ontwikkeling van de
TravelPilot hebben Bosch en Blau-
punkt veel jarenlange ervaring met
het Elektronische Verkeersbege-
leidingssysteem voor Automobilis
ten (EVA) verwerkt.
Klaar in '89
De TravelPilot van Blaupunkt-
/Bosch moet komend jaar op de
markt komen. Men verwacht dat
het systeem dienst zal kunnen
doen in de semi- en professionele
sector: bij ambulance-diensten,
huurauto's, koeriersdiensten,
transportbedrijven en dergelijke.
Een ieder die met enige regelmaat
z'n weg moet zien te vinden in een
voor hem onbekende stad, zal
eveneens veel baat hebben bij toe
passing van de TravelPilot.
De CD-ROM-discs zullen waars-
cijnlijk op de markt worden ge
bracht voor een prijs die duidelijk
onder die van een gelijkwaardig
pakket kaarten en plattegronden
ligt. Veranderingen in het wegen
net kunnen, op een voor de consu
ment goedkope wijze, snel worden
verwerkt door het uitbrengen van
een geactualiseerde CD.
De prijs van de TravelPilot zal,
inclusief de CD-ROM-speler, rond
de f 5500,- komen te liggen. Dit ui
teraard exclusief de inbouwkos-
ten. En die kunnen best oplopen.
Te gek voor woorden: vier Opel Corsa's hebben het wereldrecord 'rij
den op twee wielen' gebroken. Het stond sinds deze zomer op 55 kilo
meter. En nu hebben de Opeis daar nog eens dik 100 kilometer aan
vastgeplakt.
Het oude record werd enkele maanden terug in Zweden gevestigd.
De Opeis gingen ook in Zweden op twee wielen op weg. Op het Man-
torp racecircuit. De eerste Corsa kwam na 104 kilometer weer op vier
wielen terecht. En tweede rijder gaf na 106 kilometer de voorkeur aan
een een normale rijpositie.
Maar de andere twee wagens gingen rustig door. Totdat het donker
werd en de twee rijders in onderling mobilofoonoverleg besloten tege
lijkertijd naar de aarde terug te keren.
De op twee wielen afgelegde afstand bedroeg 156 kilometer en 536,8
meter en betekende een nieuw wereldrecord, bekrachtigd door Ri
chard Bowen van het Guiness Book of Records.
Open voegt er aan toe dat het hier om standaard Corsa's ging met
een paar speciale voorzieningen zoals een gelast differentieel, extra
motorolie in de motor en een elektrische benzinepomp. De wagens
stonden op Klebers met verstevigde zijkanten.
naar de grootste showroom met de meeste keuze.
VONDELLAAN 80,2332 AH LEIDEN.TELEFOON: 071-769313.
De droom van veel
autogebruikers: een
elektronisch
navigatiesysteem dat
precies aangeeft waar je
bent en hoe je moet rijden.
door
Hugo van der Heem
Verscheidene elektronicabedrij
ven hebben onderzoek gedaan
naar zo'n systeem. Een heel gea
vanceerd voorbeeld ervan is dat
van Philips in Nederland: Carin.
Het heeft de meeste mogelijkhe
den, maar is ook het verst weg van
realisering. Voor nauwkeurige
plaatsbepaling zijn immers onder
meer gegevens van navigatiesatel-
lieten nodig.
Veel dichter bij de directe werke
lijkheid staat het TravelPilot sys
teem van Blaupunkt, dat onlangs is
voorgesteld en dat gebruik maakt
van digitaal vervaardigde kaarten.
Het is een geheel elektronisch sys
teem: met display, een microcom
puter en een 'kaartenbak' in de
vorm van een compact disc.
TravelPilot werd door Blau
punkt al in enkele proefauto's is ge
bouwd. Het gaat uit van een spe
ciaal soort compact discs: 'CD-
ROM' genaamd. Op deze plaatjes
staat geen muziek maar geweldig
veel informatie. Het wegennet van
de hele Benelux zou op één zo'n
plaatje kunnen worden onderge
bracht.
Die gegevens vergaart Blau
punkt zelf, maar in Nederland kan
men beschikken over de kartogra-
fische databank van Tele Atlas in
Den Bosch, een uitgeverij die zich
richt op het elektronisch in kaart
brengen van wegen en gebouwen
in Europa. Men zet die gegevens
ook keurig op de CD-ROM (CD -
Read Only Memory).
Deze elektronisch opgeslagen
gegevens worden gecombineerd
met extra apparatuur aan boord
van de auto. Wielsensoren tellen de
Bij de PravelPilot van Blaupunkt wordt op het dashboard van de auto e
iarop.de chauffeur kan zien waar hij rijdt en waar hij naartoe gaat.
afgelegde kilometers en bekijken
de bochten die de auto draait. Voor
het bepalen van de richting wordt
een kompas met magneetsonde ge
bruikt. In het samenspel tussen
wielsensoren, het elektronisch
kompas worden de afwijkingen ge
compenseerd. De positie van de
auto wordt dan bepaald op basis
van afgelegde weg en rijrichting.
Beeldscherm
De bestuurder krijgt zijn informa
tie op een 12 centimeter groen
beeldschermpje op het dasboard.
Daarop wordt een deelkaart gepro
jecteerd van het gebied waar hij
rijdt met als bovenzijde niet het
noorden, maar de plaats waar men
naar toe gaat.
Het reisdoel wordt ingebracht
met behulp van zes - rechts van het
beeldscherm aangebrachte - toet
sen, waarbij behalve de letters van
het alfabet ook cijfers ter beschik
king staan. Aan de eerste paar let
ters van de straatnaam heeft de
TravelPilot genoeg. De in aanmer
king komende straten worden dan
op het scherm gebracht, waarna de
keus gemakkelijk is.
Een uitsnede van de kaart draait
vervolgens met de auto mee, op
weg naar zijn bestemming. Het
gaat steeds om een klein straten
plan rondom de auto. Bij het nade
ren van het reisdoel wordt de kaart
automatisch aangepast d.w.z hij
wordt steeds fijnmaziger. Het staat
de bestuurder echter vrij correcties
aan te brengen tussen maximaal 50
kilometer en minimaal 200 meter
in de rijrichting.
Reisdoel
Het reisdoel wordt steeds als een
pijl in het display afgebeeld. De
kaart op het display draait mee
door de impulsgevers aan de beide
(niet aangedreven) wielen. Uit de
som van beide signalen wordt de
lengte van de afgelegde weg afge
leid, terwijl het verschil een maat is
voor de richtingsverandering.
Voor de richtingsinformatie in ab
solute zin wordt aanvullend nog
een inclinatiemeter en het kompas
toegepast.
Het elektronisch kompas is voor
het opmerken van flauwe bochten
in bijvoorbeeld autowegen van
groot belang, terwijl de inclinatie
meter veranderingen registreert
rond de drie richtingsassen van
een voertuig: de verticale as, de
lengte- en de breedte-as.
Bij de metingen onderweg vul
len wielsensoren en kompas elkaar
voorbeeldig aan, omdat de wielsen
soren bij flauwe bochten aan
nauwkeurigheid verliezen, terwijl
het kompas dan juist goed werkt.
En bij scherpe bochten is het kom
pas minder betrouwbaar, maar dan
werken de sensoren juist optimaal.
Een kompas alleen zou ook vanwe
ge de in de stad aanwezige magne
tische stoorvelden, bijvoorbeeld
veroorzaakt door metalen bruggen
en tramleidingen niet de vereiste
nauwkeurigheid bereiken.
Kaartinformatie
De gegevens worden aldus op ver
schillende manieren verzameld en
getoetst aan de op CD vastgelegde
kaartinformatie en zonodig gecor
rigeerd. Daarbij gaat het systeem
ervan uit dat het voertuig op open
bare, op de kaart voorkomende,
wegen rijdt. Alleen heel scherpe
bochten, zoals die zich voordoen
by het binnenrijden van een par
keerplaats of een garage, blijven
buiten beschouwing.
Een kunststof carrosserie, een
buizenchassis en een krachtige
motor. Bij elkaar gevoegd geeft
dat een razendsnelle en fraaie
sportwagen.
Dat moet de Engelsman Tre
vor Wilkinson ongeveer heb
ben gedacht toen hij bijna veer
tig jaar geleden zijn eerste auto
ontwierp. Hij stopte de me
deklinkers van zijn voornaam
in de naam: TVR. Nog steeds
een merknaam. Het Britse au
tomerk staat synoniem voor
een exclusieve sportwagen.
De geschiedenis van TVR is er
een met pieken en dalen. Finan
cieel is TVR altijd een moeilijk ge
val gebleven. Vele keren ging de fa
briek in Blackpool failliet, maar
even zovele keren krabbelde het
merk weer tegen de kant op. In Ne
derland rijden er ongeveer tachtig
TVR's. Importeur Nimag in Hei-
nenoord verkoopt er elk jaar ge
middeld vijf. De meeste TVR-rij-
ders zijn verenigd in de TVR Club
Holland. 'Je moet een beetje gek
zijn om TVR te rijden', zegt voorzit
ter Anton van der Logt onver
bloemd.
'Kit-car'
Tot het einde van de jaren vijftig
bouwde Wilkinson maar een hand
jevol sportwagens. Daarna gooide
hij de beuk erin. Hij voerde de pro-
duktie van zijn auto fors op. TVR
begon toen met de bouw van de z.g.
'kit-car', niet afgemaakte auto's.
Daarmee kon de eigenaar zich de
zware belasting van enkele honder
den ponden op de aanschaffings
prijs besparen, de Purchase Tax.
Vanaf 1958 stortten tien mede
werkers zich op de produktie van
die kit-car, de MK1. Deze auto was
met technische componenten van
diverse merken in elkaar gezet. De
monteurs voltooiden twee auto's
per maand, maar dat was niet vol
doende om de zaak draaiende te
houden. In 1959 ging de TVR-fa-
briek van Wilkinson dan ook voor
de eerste maal failliet. Het bedrijf
werd overgenomen door buiten
staanders. Wilkinson stapte uit de
automobielindustrie en begon een
fabriek in industriële polyester
produkten.
In 1965 nam de Brit Martin Lilley
de zaak over. Hij moest wel. Vlak
voor het faillissement had de fami
lie Lilley een aantal aandelen ge
kocht. De overige aandelen waren
niet al te duur en zo kon hij als eige
naar de zaak nieuw leven inblazen.
Er kwamen wat nieuwe modellen.
Maar het opvallendste wapenfeit
van TVR was dat het merk als eer
ste in de autogeschiedenis od een
Britse autoshow gebruik maakte
van naaktmodellen op de motor-
Esso heeft om de consumenten te
helpen bij het overwinnen van
schroom voor het tanken van lood
vrije benzine een garantieplan in
het leven geroepen. De maatschap
pij garandeert driejaar probleem
loos rijden op loodvrije benzine als
aan een bepaald aantal voorwaar
den wordt voldaan. (foto GPD)
toe eens 'vreemd tanken' mag,
maar niet te vaak.
Pingelen
Loodvrije benzine is een aantal
jaren geleden ingevoerd om twee
redenen: het is beter voor de volks
gezondheid en noodzakelijk voor
een katalysator. Per 1 oktober 1986
is het loodgehalte teruggebracht
van 0,4 naar 0,15 gram per liter, zo
dat je in wezen moet spreken van
loodarme benzine. Dat lood zit in
de benzine om een motor goed te
laten lopen. Het voorkomt pinge
len, ofwel het spontaan ontbran
den van de benzine als die door de
zuiger wordt samengedrukt. Dat
kan onherstelbare schade aan de
motor veroorzaken.
Voor auto's die ouder zijn dan de
cyclus van 10-12 jaar waarin ons
wagenpark rouleert zal er nog min
stens tot het jaar 2000 loodhouden
de benzine verkrijgbaar zijn. Tot
het moment dat de EG-beschik-
king komt die de verkoop van die
brandstof verbiedt is er voor de
'oldtimers' nog geen vuiltje aan de
lucht.
Voorschriften
Het verlagen van het loodgehalte
dwingt de benzinemaatschappijen
om door toevoegingen van alcoho
len of door een hoogwaardiger pro-
duktieproces aan het vereiste oc
taangehalte van RON 95 te vol
doen. Dat 'Research Octane Num
ber' van 95 staat voor het percenta
ge van het mengsel dat uit het zeer
klopvaste iso-octaan bestaat.
In de Europese gemeenschap is
afgesproken dat alle maatschappij-
De automobilist weet het niet pre
cies. De pomphouder en de dealer
evenmin. Niemand weet welk type
automotor nu wel of niet geschikt
is voor loodvrije benzine.
Omdat toch ergens mee moet
worden gewerkt wordt als vuistre
gel wordt gehanteerd dat auto's die
niet ouder zijn dan 8 jaar zonder
problemen kunnen overschakelen
van superbenzine naar loodvrije
Eurosuper. Modellen die voorheen
op normale benzine reden zijn over
het algemeen geschikt voor lood
vrije benzine.
Maar voor modellen die vóór
1980 uit de fabriek zijn gekomen
overheerst onduidelijkheid. Con
sumenten nemen meestal het zeke
re voor het onzekere en blijven de
duurdere superbenzine tanken.
Die onduidelijkheid is niet zo
vreemd. In auto's, wier uiterlijk
niet is veranderd, kan in de loop
der jaren een nieuwe motor zijn ge
monteerd. Er zijn talloze wijzigin
gen die via het codenummer van de
auto kunnen worden achterhaald.
Garantieplan
Om consumenten te helpen bij
het overwinnen van hun water
vrees tegen loodvrije benzine heeft
Esso (marktaandeel 14% tegen
Shell 30%) een garantieplan in het
leven geroepen. Tegen invulling
van een bij de pompen verkrijg
baar biljet, garandeert de benzine
maatschappij drie jaar probleem
loos rijden op loodvrije benzine.
Behalve kenteken, merk, type en
soort brandstof wordt ook ge
vraagd naar het codenummer van
de auto, het bouwjaar en de kilo
meterstand. Deze gegevens gaan
naar het autotechnisch bureau Oly-
slager Organisation. Afhankelijk
van de toetsing onder de ruim
16.000 merk- en typengegevens
vanaf 1980 wordt er een garantiebe
wijs afgegeven.
Esso verleent sowieso garantie
aan auto's met katalysator of auto's
die van zichzelf al 'schoon' zijn en
dus loodvrij moeten tanken. Maar
van bezitters van andere auto's
wordt door Esso o.m. verlangd dat
de ontsteking van de motor wordt
gecontroleerd en zonodig wordt
aangepast. Er mag elke vierde
tankbeurt super worden getankt.
Is de auto eenmaal goedgekeurd
door Esso, dan ontvangt de bezitter
een bonnenboekje. Elke keer als
hij bij Esso (en alleen bij Esso)
tankt, krijgt hij een garantiestem
peltje. Met andere woorden: af en
ACTIEMODELLEN - Actiemo
dellen bij Fiat en Seat. Fiat brengt
een speciale, gelimiteerde uitvoe
ring van de Uno op de markt onder
de naam Lido. Deze kost ondanks
de erg complete standaarduitrus
ting maar enkele
honderden guldens meer dan de
basisversie van de Uno 45 Fire. In
de (oude) Ibiza-serie van Seat wor
den nu Disco's aangeboden.
en die loodvrije Eurosuper verko
pen aan dat octaangetal zullen vol
doen. Dat was voor hen het meest
haalbare resultaat zonder
kosten.
De benzinemaatschappijen moe
ten bij de raffinage voldoen aan de
onlangs gewijzigde EG-voorschrif-
ten. Die houden voor het giftige en
kankerverwekkende benzeen een
maximaal percentage van 5% in.
Die stof zit in de benzine om in
combinatie met andere chemische
aromaten een auto op loodvrije
benzine te kunnen laten lopen. Bij
Esso is sinds kort de hypermoder
ne raffinagefabriek Flexicoker in
werking, die vrij goed de schadelij
ke aromaten uit het eindprodukt
vist en het benzeengehalte op 3%
brengt. Benzeen is vooral schade
lijk bij het inademen van benzine
dampen.
Vandaar dat er binnenkort een
EG-besluit is te verwachten over
de 'labeling' van motorbrandstof
fen. Die voorstellen houden - naast
strikte voorwaarden voor het ver
voer van dergelijke stoffen - ook in
dat er waarschuwingen op de pom
pen moeten staan. Dat is vergelijk
baar met de sticker op een pakje si
garetten dat roken ongezond is. Bij
de benzinepompen gaat het echter
niet om het verbruik, maar de om
gang met de brandstof. Kortom
netjes tanken zonder te r
Katalysator
De al eerder genoemde katalysa
tor is zoals men kan weten het ap
paraat dat zijn achteraf reinigende
werking ontleent aan een kataly-
tisch proces. Daarvoor is loodvrije
Eurosuper noodzakelijk. Tankt
men gewoon super dan is na 2000
kilometer rijden het ding een grote
vergiftigingsbron.
De katalysator zet door een che
mische reactie van de edele meta
len in dit apparaat drie schadelijke
bestanddelen wegens onvolledige
verbranding in de motor om in
'schone' deeltjes. Koolmonoxide,
koolwaterstoffen en stikstofoxy-
den - de laatste veroorzaken de ver
zuring van de atmosfeer - worden
door de drieweg katalysator omge
zet in stikstof, zuurstof, kooldioxi
de en water(damp).
Al deze technische ingrepen zijn
in de ogen van een aantal techni
sche en medische specialisten niet
afdoende om het vervuilende ef
fect van de benzinemotor te elimi
neren. Zij willen het kwaad by de
bron aanpakken, dat houdt een an
der raffinage-proces in en andere
motortechnieken.
Een bruikbaar alternatief is de
motor die op een arm brandstof
mengsel loopt. Deze zogenaamde
'lean burn' motor is bij Toyota al te
koop en bij een aantal andere mer
ken in ontwikkeling. De normale
verhouding van brandstof en lucht
is 1:14,7. Bij deze speciale motor
heeft het arme mengsel een ver
houding die groter is dan 1:20. Dé
motor heeft ook een hogere com-
pressieverhouding en dat gaat
goed samen met dat armere meng
sel, mits dat maar voor de ontste
king sterk in de cilinders wordt ge
werveld om optimaal te kunnen
verbranden.
De TVR S-convertible. Een ouderwetse auto in een modern jasje gestoken. Volgens TVR-voorzitter Anton van der
Logt moet je 'een beetje gek' zijn om zo'n ding te rijden. Masar voor de liefhebbers is het zittend in de lederen
sportstoelen kilometer na kilometer genieten. (foto gpd)
kop. Dat trok begin jaren zeventig
wel aandacht.
Korte tijd later werd de beruchte
aankoopbelasting afgeschaft. TVR
kwam daardoor in een veel duur
der marktsegment en verloor het
aantrekkelijke imago van de goed
kope kit-car. Maar het merk hield
het hoofd desondanks boven wa
ter. Sinds 1980 verkoopt het de
strakgelijnde tweezitter Tasmin in
twee versies en twee jaar geleden
werden de oude vormen van TVR
door de fabriek weer van stal ge
haald met de TVR S-convertible.
Alles bij elkaar een jaarproduktie
van ongeveer vierhonderd wagens.
TVR ziet dat als plafond, want de
auto's worden nog steeds met de
hand in elkaar gezet. En dat is een
tijdrovende klus.
TVR-clubvoorzitter Anton van
der Logt is in het dagelijks leven
chef public relations van de firma
Nimag, die TVR in ons land impor
teert. Min of meer toevallig, want
Van der Logt was al 'in TVR' voor
dat hij bij Nimag in Heinenoord te
recht kwam.
Roest
'Ik ben altijd gek geweest op En
gelse sportwagens. Ik heb Tri
umph gereden, Healy, noem maar
op. Maar van één ding werd ik echt
gek: de roest. Die dingen roesten al
in de folder. Een polyester auto als
TVR kent dat probleem natuurlijk
niet. Zo ben ik by dat merk terecht
gekomen'.
Van der Logt werd zó gek van
zijn merk dat hij een aantal TVR-ei-
genaars in Nederland opsnorde om
te zien wat hun ervaringen waren:
de TVR-club was geboren. De club
heeft een eigen onderdelenvoorzie-
ning en organiseert internationale
treffens in Zolder en gezelligheids
avonden.
'Een typische TVR-rijder? Die
bestaat niet', vindt Van der Logt.
'Maar één kenmerk delen ze wel, ze
hebben geen kinderen. Je kunt na
melijk maar met z'n tweeën in zo'n
wagen'.
Ervaring
Rijden in de TVR is een ervaring
op zichzelf. Nimag heeft een vuur
rode S-convertible als demonstra
tiewagen ingezet. Maar Van der
Logt waarschuwt: 'Het is wel een
Engelse auto'. Met andere woor
den: een TVR zonder rammeltje is
geen TVR.
Hij heeft gelijk. Uit alle hoeken
en gaatjes komen rammeltjes,
piepjes en kraakjes. Bij driedui
zend toeren begint de uitlaat te
brommen omdat er ergens in de
pot een paar schotjes loszitten. Een
gesprek voeren kan niet. De radio-
cassette in de middenconsole dient
slechts ter decoratie. Met de kap
open versterkt het geluid zich nog
eens extra.
Voor de liefhebber is het niet erg.
De 2,8 liter V6 Ford motor heeft een
verrukkelijk huilgeluid. De ram
meltjes zouden bij elke midden
klasser irriteren, niet bij de TVR.
Het hoort bij zijn charme. Zittend
in de leren sportstoelen is het kilo
meter na kilometer genieten.
Stevig
Maar er moet wel worden ge
werkt. Remmen, koppelen en stu
ren vereisen stevige spieren. De
TVR heeft een fabelachtige weglig-
ging en dank zij het lage gewicht
een uitstekende acceleratie en ho
ge topsnelheid. Ondanks een aan
tal nadelen is het een auto waaraan
je je hart kunt verpanden. Bijna ne
gentig mille kost de S-convertible.
Veel geld voor een veredelde kit-
car, maar niet te veel voor een TVR.
- Openingstijden:
Maandag t/m vrijdag
van 9.00 uur tot 18.00 uur;
donderdag, koopavond,
tot 21.00 uur;
zaterdag van
9.00 uur tot 17.00 uur.
