Alfonsin wil
niet op eisen
leger ingaan
89-
'In Moskou doen ze net alsof wij niet bestaan'
50% KORTING
STIJL MET ALLURE
Ramp met Boeing komt
in Amerika hard aan
Vrouwen Arbeiderspartij
woedend op leider Peres
Oppositieleider betwijfelt verldezingsuitslag
KIJKSHOR..STERKIN SIERADEN
kijkshop
Armeniërs voelen zich door Azerbajdzjanen in het nauw gedreven
DONDERDAG 22 DECEMBER 1988
BUITËNLAND
PAGINA 5
Geen amnestie voor officieren
BUENOS AIRES - President Raul Alfonsin van Argenti
nië heeft afwijzend gereageerd op de eisen van het leger
om een amnestie af te kondigen voor alle mensenrechten
schendingen tijdens de militaire dictatuur uit de jaren ze
ventig.
WASHINGTON - De ramp met de
Boeing 747 van Pan Am is in Ame
rika hard aangekomen. Hartver
scheurende taferelen speelden zich
gisteravond af op het Kennedy
vliegveld van New York, waar het
toestel had moeten landen.
Op de tv-schermpjes van Kenne
dy Airport met daarop de aan
komsttijden van de Pan Am vluch
ten stond gisteren achter de fatale
vlucht uit Londen: zie agent. Vele
tientallen familieleden van de pas
sagiers aan boord van vlucht 103
maakten de gang naar de agenten
van Pan Am die hen het droevige
nieuws moesten vertellen.
door
Henk Dam
Het nieuws van de ramp is vooral
hard aangekomen op de grote
Syracuse universiteit in de staat
New York. Waarschijnlijk 38 stu
denten van deze universiteit be
vonden zich aan boord van vlucht
103. Zij waren deelnemers aan stu
dieprojecten in Europa en waren
op weg naar huis om daar de Kerst
dagen door te brengen.
Inmiddels zijn speculaties over
de oorzaak van de ramp in Amerika
volop op gang gekomen. Twee
theoriën worden het meest ge
hoord, waarbij het uitgangspunt is
dat het relatief zelden voorkomt
dat een vliegtuig verongelukt dat
midden in zijn vlucht is.
De eerste theorie is, dat er wel
licht, ondanks de als grondig be
kend staande veiligheidsmaatrege
len van Pan Am, een bom aan
boord was. Terroristen uit het Mid
den-Oosten of Noord-Ierland zou
den daarbij voor de hand liggende
daders zijn.
De tweede theorie wijst op de
problemen met haarscheurtjes die
recentelijk voor ongelukken met
enkele Boeings hebben gezorgd.
Drie jaar geleden bijvoorbeeld ver
ongelukte een Boeing 747 van Ja
pan Air Lines als gevolg van een
scheur in de achterdeur.
Dit jaar verloor een Boeing 737
van Aloha Air Lines een deel van
zijn dak. Ook dat was te wijten aan
metaalmoeheid, en met name dit
ongeluk, dat in mensenlevens gere
kend wonder boven wonder rede
lijk goed afliep, heeft een onder
zoek naar oudere typen Boeings op
gang gebracht.
De Boeing 747 die gisteren in
Schotland verging, was, in jaren
gezien, een van de oudere toestel
len. Pan Am kocht het toestel in
1970, en het was het 15e van de in
totaal 883 747-toestellen die Boeing
sinds dat jaar heeft gemaakt.
Maar in vluchten gerekend, was
de verongelukte Boeing van Pan
Am niet zo oud. Het toestel van
Aloha Air Lines bijvoorbeeld had
vijf keer zoveel vluchten achter de
rug.
Verslagenheid gisteravond bij studenten van de Syracuss-universiteit in
New York na het nieuws over het neerstorten van de Boeing waarin ook
tientallen van hun collega's zaten die hadden deelgenomen aan studiepro
jecten in Europa. (foto ap>
Alfonsin stelde gisteren tijdens een
spoedzitting van het Argentijnse
Congres dat de 'eer' van het leger
nooit ter discussie heeft gestaan.
Maar de geëiste amnestie is vol
gens de president 'onaanvaard
baar', zowel voor zijn regering als
voor het Argentijnse volk.
door
Rob Sprenkels
Kort na zijn toespraak benoemde
Alfonsin een nieuwe stafchef voor
het leger. Het gaat om generaal
Francisco Gassino, tot nu toe het
Wijzigingen in
partijtop Polen:
8 nieuwe leden
WARSCHAU (Rtr/AFP/DPA) -
Het Centraal Comité van de Poolse
communistische partij heeft giste
ren een aantal ingrijpende wijzigin
gen aan gebracht in de partijlei
ding, waardoor de positie van de
hervormingsgezinde stroming is
versterkt. Zes leden leden van het
Politburo verloren hun zetel, onder
wie ex-premier Zbigniew Messner.
Er werden acht nieuwe leden be
noemd in het Politburo, dat nu 17
leden telt. De belangrijkste benoe
ming is die van Stanislaw Ciosek,
een vooraanstaande vertegenwoor
diger van de liberale vleugel die
met Solidariteitvoorzitter Lech
Walesa heeft onderhandeld over de
voorbereidingen voor de ronde-ta
felgesprekken tussen regering en
oppositie. Ciosek werd tegelijker
tijd benoemd tot partijsecretaris.
Behalve Messner, die in septem
ber al moest aftreden als premier,
verdwijnen ook generaal Baryla en
de vroegere propagapda-chef
Glowczyk, twee vertegenwoordi
gers van de conservatieve vleugel,
uit het Politburo. Daarnaast moes
ten de voormalige partij-ideoloog
Porebski en twee veteranen van
proletarische afkomst, Muranski
en Stepien, het veld ruimen.
Premier Rakowski, die in sep
tember Messner opvolgde, gaf zijn
zetel in het partij secretariaat op,
een formaliteit, die geen betekenis
heeft voor zijn positie.
De wijzigingen in de partijtop
werden aangekondigd na twee da
gen verhitte debatten in het Cen
traal Comité over de koërs die de
partij moet volgen. Jaruzelski bij
iet bekendmaken van de verande
ringen dat de partij een vergelijk
met de oppositie wil, maar haar
twijfels heeft over besprekingen
met het verboden vakverbond So
lidariteit.
hoofd van de militaire inlichtin
gendienst. Gassino volgt generaal
Dante Caridi op. Deze diende dins
dag, samen met de twee overige le
den van het opperbevel, zijn ont
slag in om president Alfonsin nog
maals extra onder druk te zetten.
Alfonsin wil met zijn boodschap
aan het Congres een eind maken
aan alle pogingen van de militairen
om de burgerlijke macht naar hun
hand te kunnen zetten. Over mijn
lijk, zo zei hij met zoveel woorden
op het moment dat hij aan de eisen
van het leger om de rol van de mili
tairen tijdens de jaren zeventig in
ere te herstellen.
De situatie in Argentinië is ge
spannen sinds de opstand, begin
deze maand, van ultra-rechtse mili
tairen. Die muiterij werd bedwon
gen na onderhandelingen tussen
generaal Caridi, de nu afgetreden
stafchef, en rebellenleider kolonel
Mohamed Ali Seineldin. Maar van
af dat moment heeft het hele leger
zich de eisen van de rebellen eigen
gemaakt.
Alfonsin zag zich daarom vorige
week gedwongen om de geëiste
loonsverhoging voor militair per
soneel af te kondigen. Ook werden
er beloftes gedaan inzake meer
geld voor de defensiebegroting. De
legerleiding eist dat de vuurkracht
opnieuw hetzelfde niveau bereikt
als in 1982, ten tijde van de dicta
tuur en vlak voor de Falkland-oor-
log met de Britten.
Afgelopen zaterdag kwam het
zelfs tot een eerste officiële vergoe
lijking van het militaire optreden
in de jaren zeventig, toen er min
stens 30.000 Argentijnen werden
gemarteld en vermoord door hun
eigen leger. Minister van defensie
Horacio Jaunarena verklaarde
toen, uit naam van de op dat mo
ment naast hem staande Alfonsin,
dat die 'vuile oorlog' noodzakelijk
was geweest.
Naar het lijkt ging het daarbij
echter om een schijnbeweging van
Alfonsin. Hij wilde blijkbaar pro
beren om de militaire crisis te be
zweren zonder tot een frontale bot
sing te komen. Generaal Caridi, die
vrijdag nog publiekelijk een am
nestie had geëist, zette de presi
dent dinsdag echter voor het blok
door ontslag te nemen.
Van de nieuwe legerleiding kan
Alfonsin niet meer verwachten dan
een nog hardere opstelling. Daar
om was zijn boodschap van woens
dag voor het Congres dan ook voor
al aan de militairen gericht: Tot
hier en geen millimeter verder.
Parlementariërs in het Japanse Hogerhuis raakten gisteren buiten hun zinnen toen de voorzitter van de
parlementaire belastingcommissie het nieuwe belastinghervormingsplan in stemming wilde brengen. Het
plan voorziet in een nieuwe omzetbelasting van drie procent en schoot de Japanse afgevaardigden in het
verkeerde keelgat. De woedende menigte stormde op voorzitter Kajiki af. Hij kwam met de schrik vrij.
COLOMBO (GPD) De verslagen
presidentiële kandidaat in Sri
Lanka, mevrouw Sirimavo Ban-
daranaike, heeft gisteren gewei
gerd zich neer te leggen bij de uit
slag van de verkiezingen. De ver
kiezingen voor de opvolger van
president Junius Jayawardene
werden gewonnen door Ranasing-
he Premadasa van de regerende
Verenigde Nationale Partij. Zij wil
dat de rechter de uitslag nietig ver
klaard.
Mevrouw Bandaranaike, die ver
loor met een verschil van 300.000
stemmen, zei dat ze president zou
zijn geworden als de verkiezingen
op een eerlijke manier waren ge
houden. Zij stelt de de partij van
Premadasa verantwoordelijk voor
de mbord op een aantal van haar
campagneleiders in de week voor
afgaand aan de verkiezingen.
De voormalige premier beweert
verder, dat vele kiezers geen stem
biljetten hebben ontvangen en dat
district de stembussen
Intussen is de groep van interna
tionale waarnemers, die de verkie
zingen ter plaatse heeft gevolgd,
met een voorlopig rapport geko
men. Zij schrijven, dat het als posi
tief moet worden beoordeeld, dat
de verkiezingen zijn gehouden on-
politiebureau waren gebracht, danks de intimidatie en het geweld
volgestopt werden met tijdens het stemmen. De waarne
mers uit Bangladesh, Nepal, India
en Pakistan prezen zowel de kie
zers als de verkiezingsfunctionaris
sen voor het feit, dat zij de intimi
daties hebben getrotseerd door
toch aan de verkiezingen deel te
TEL AVIV (GPD) - Het Centraal
Comité van de Israëlische Arbei
derspartij heeft gisteren massaal
zijn goedkeuring gehecht aan het
regeerakkoord met de Likud.
Daardoor heeft Israël nu, 52 dagen
na de parlementsverkiezingen, een
regering.
De stemming bij hand opsteken
was niet meer dan een formaliteit,
maar toch eindigde de vergadering
in een chaos. Een grote groep vrou
wen drong op naar het podium na
dat bekend was geworden dat er op
de lijst met kandidaten voor minis
tersposten geen enkele vrouw
voo^comt. De enige vrouw van de
Arbeiderspartij in het uitgaande
kabinet, minister van volksgezond
heid Shoshanna Arbeli-Almoslino,
kreeg gisteren van partijleider Pe
res te horen dat ze geen deel zal uit
maken van de nieuwe regering.
Een aantal vrouwelijke afgevaar
digden kondigde een 'intifada' aan
van alle sociaaldemocratische
vrouwen tegen de door mannen
overheerste partijmachine. Peres
werd bij het voorlezen van de lijst
met kandidaten herhaaldelijk on
derbroken door geschreeuw, en
spreekkoren van boze vrouwen. De
partijleider reageerde, duidelijk
geirriteerd, met de mededeling dat
hij een onderministerschap had
aangeboden aan het vrouwelijke
parlementslid Ora Namir, maar de
ze had geweigerd. Volgens Peres
was het onmogelijk gebleken tege
moet te komen aar
alle facties binnen de partij. Hij
zegde toe twee vrouwen te benoe
men als onderministers. Uiteinde
lijk werd besloten te stemmen over
de kandidatenlijst. Peres won die
slag gemakkelijk met 336 tegen
154.
De ultra-orthodoxe partij Shas
en de Nationaal Religieuze Partij
hebben gisteren na overleg met de
Likud besloten toch deel te nemen
aan de nieuwe regering. Gister
avond werd ook de toetreding ver
wacht van de Agoedat Israel en een
andere orthodoxe groep, Degel Ha-
'tora. Shamir zou vandaag zijn
nieuwe kabinet aan het parlement
presenteren.
De Palestijnen in de door Israël
bezette gebieden zijn gisteren in
staking gegaan om kracht bij te zet
ten aan hun oproep tot de in Israël
wonende Arabieren om meer steun
aan de Palestijnse volksopstand te
verlenen. Op enkele plaatsen
kwam het opnieuw tot schermutse
lingen tussen Palestijnse betogers
en het leger. Op de Westoever vie
len daarbij aan Palestijnse zijde ten
minste vier gewonden.
In Nablus, op de Westoever,
overleed gisteren een 20-jarige Pa
lestijn aan de verwondingen die hij
vrijdag had opgelopen tijdens een
treffen met Israëlische troepen.
Sinds het begin van de volksop
stand in de bezette gebieden zijn in
totaal al 333 doden onder de Pales
tijnen gevallen. Aan Israëlische zij
de vielen in dezelfde periode 13 do
den.
ADVERTENTIE
stemmen voor Premadasa.
waarschuwde, dat het volk de
straat op zou gaan wanneer zij zich
realiseert wat er gebeurd is. Zij
sloot een volksopstand zoals op de
Filippijnen die Cory Aquino aan de
macht bracht, niet uit.
Rensch weer vrij in Suriname
ADVERTENTIE
P. L. WARNARS
Sinds 1874
EXCLUSIEVE MEUBELEN - INTERIEURSTOFFEN.
Noordemde 23a 's-Gravenhage Molenstraat 18 's-Gravenhage
070-642835 070-463467
PARAMARIBO (GPD) - De Suri
naamse mensenrechtenactivist
Stanley Rensch is vrijgelaten door
de Militaire Politie. Enkele uren
voordat hij voorgeleid zou worden
voor officier van justitie Rozen
blad, kreeg hij van MP-comman-
dant Lieuw Yen Tai te horen dat hij
verhoord door de MP en de burger-
politie. Rensch zegt goed te zijn be
handeld, ook tijdens de verhoren.
Landmachtcommandant 'Sital
maakte bekend dat het nationaal
leger de samenwerking heeft ver
broken met de militair attachés
van Amerika en Venezuela. Zij
huis kon gaan, maar dat het zouden „zeer storend en hinderlijk
EG
De Europese Commissie wil de
komende vijfjaar bijna 600 miljoen
gulden gaan uittrekken om het ta
lenonderwijs in de landen van de
EG te bevorderen. Goede talenken
nis van de 320 miljoen EG-burgers
wordt als een vereiste gezien om
ten volle te kunnen profiteren van
het wegvallen van de EG-bin-
nengrenzen in 1992.
Proefvlucht
De Sovjetunie heeft gisteren een
geslaagde proefvlucht gemaakt
met het grootste transportvliegtuig
ter wereld. De zesmotorige Anton-
ov-225 kan 250 ton lading vervoe
ren. Het toestel wordt gebruikt in
Siberië en het Verre Oosten voor
het vervoer van grote bouw- en
constructieonderdelen naar moei
lijk bereikbare plaatsen.
Aids
Een Russische vrouw die wist
dat ze met aids besmet was, is tot
vier jaar cel veroordeeld, omdat ze
zich niets had aangetrokken van de
opdracht van haar artsen af te zien
van seksuele contacten. Volgens
de rechtbank had ze willens en we
tens de dodelijke ziekte verspreid.
Bommenfabriek
De Britse politie heeft gisteren
bekend gemaakt zij een arsenaal
van materialen voor het vervaardi
gen van bommen, machinegewe
ren en zware ekplosieven heeft
aangetroffen bij een inval in het
zuiden van Londen. Het materiaal
is volgens de politie gelijk aan de
explosieven die worden gebruikt
door het verboden Iers Republi
keins Leger (IRA).
onderzoek naar zijn vermeende
medeplichtigheid met Brunswijk
zal worden voortgezet. Rensch
wordt er van beschuldigd „een
aanslag tegen de regering en de be
velhebber van het nationaal leger
te hebben beraamd". Na zijn arres
tatie op vliegveld Zanderij is hij ne
gen dagen vastgehouden op een
politiebureau en een week lang
zijn geweest" tijdens de arrestatie
van Rensch op het vliegveld. Sital
vindt dat de diplomaten, die kort
gesproken hebben met Rensch,
„zich gemengd hebben in binnen
landse aangelegenheden". De atta
chés worden pas weer tot de kazer
ne toegelaten als „door hun rege
ringen corrigerende maatregelen
worden genomen".
MASSIEF ZILVEREN FIGAROSET
Uit eerste gehalte zilver vervaardigd.
Voorzien van waarborgmerk^ m gmgm
ARMBAND Lengte 19 cm. |i| Jtl
Juweliersprijs 29,90
COLLIER Lengte 45 c
Juweliersprijs 49,90 Kijkshopprijs 24,95
OP DE JUWELIERSPRIJS
14 KARAATS
GOUDEN "GOURMETTE"- SET
Kwaliteit gegarandeerd door het
waarborgkeurmerk.
ARMBAND Lengte 18 cm.
Juweliersprijs 179,-
C0LLIER Lengte 45 cm.
Juweliersprijs 399,- Kijkshopprijs 199,-
or het
Voor adressen, bel 04180-15575
MOSKOU (DPA) - "Wij kunnen
volstrekt de straat niet op. Vader
deed eens in de week boodschap
pen, maar wij bleven uit angst bin
nen. Als je een brood wilt kopen,
vragen ze om je pas. En als ze zien
dat je Armeniër bent, is er ineens
geen brood. Of ze geven je een
brood, maar spugen er eerst op". In
deze beelden schilderen Arme
niërs wat zij in Azerbajdzjan bele
ven - en nu niet meer willen verdra
gen.
Veel meer dan 140.000 zijn er al
op de vlucht. Er komen er nog heel
veel aan, zeggen zij. In de afgelo
pen dagen stroomden er 25.000
Moskou binnen. Hun doel: de per
manente vertegenwoordiging
('ambassade') van de republiek Ar
menië in de hoofdstad van de Sov
jetunie. Het gebouw met een haast
ontelbaar aantal kamers lijkt tot
toevluchtsoord voor hen te zijn ge
worden, sinds de vernietigende
aardbeving de weg naar Armenië
voorlopig versperde.
Een eind aan de vluchtelingen
stroom lijkt niet in zicht: dagelijks
komen er honderden bij, schrijft de
partijkrant Pravda. Als men hen op
hun woord gelooft, gaat het hun
om het naakte bestaan. "Wij laten
alles achter om in leven te blijven",
zegt een vrouw. Een man: "Wij zijn.
vertrokken met wat wij aan ons lijf
hadden. Meer hebben wij niet". Zij
hebben alles opgegeven: woning,
meubels en zelfs de auto. "Die
moesten wij laten staan. Wij kon
den zelfs geen benzine meer ko
pen".
De verhalen klinken verpletter
end, een tragedie waarvan de om
vang nog niet te overzien is en waar
de Sovjetburgers nauwelijks enig
vermoeden van hebben: "Op de te
levisie laten zij een mooie, bloeien
de stad zien", Wagen de Armeniërs.
Maar wat dezer dagen in Azerbajd
zjan gebeurt, is een "nieuwe vol-
kenmoord", zegt een vrouw hui
lend. Om er aan toe te voegen dat
de officieel aangeboden oplossing -
terugkeer van de christelijke Ar
meniërs naar het islamitische Azer
bajdzjan - voor haar onmogelijk is.
"Dat is toch geen leven, steeds
maar vernederingen, alsmaar bele
digingen en voortdurend bedrei
gingen".
Hoe diep de vijandschap tussen
de twee volkeren in de 'multinatio
nale' Sovjetunie zit, blijkt uit het
feit dat Azerbajdzjanen na de aard
beving in Armenië naar verluidt
feest gingen vieren. "Zij hebben
vuurwerk afgestoken, elkaar gefe
liciteerd en gezoend, omdat het ons
zo slecht ging", vertellen de Arme
niërs. "De hele wereld heeft gehol
pen en met de Armeniërs meegele-
den en zij gingen feest vieren".
"Op je werk hoor je steeds achter
Armeniërs op de vlucht.
je rug dat de Armeniërs, die var
kens, er nog steeds zijn", zegt ie
mand. "Ik ben lerares", zegt een
ander. "Van zeven Armeense lera
ressen was ik de laatste op onze
school, tot de directeur mij bij zich
riep en knalhard zei: U moet ook
weg. Toen heb ik mijn spullen ge
pakt en ben vertrokken".
Ook officiële veiligheidsgaran
ties bewegen de Armeniërs er niet
toe terug te keren, bij voorbeeld
naar de Azerbajdzjaanse hoofdstad
(foto ANP)
Bakoe. "Wie kan borg staan voor
onze veiligheid?" vragen zij onder
verwijzing naar de pogroms in
Soemgait en elders, waarbij sinds
het uitbreken van het conflict in fe
bruari veel Armeniërs zyn gedood.
In Bakoe en andere plaatsen in
Azerbajdzjan is voortdurend spra
ke van dreigementen. In de con
flictgebieden is weliswaar sinds
lange tijd een "bijzondere toe
stand" van kracht waarbij men 's
nachts de straat niet op mag. Maar
"als het leger vertrokken is, wat
wordt er dan van ons?", vragen de
vluchtelingen. "De Azerbajdzja
nen zeggen tegen ons: Als het uit
gaansverbod eenmaal opgeheven
is, dan zullen wij eens wat laten
Hoe het verder moet, is onzeker.
Medewerkers van de permanente
vertegenwoordiging van Armenië
in Moskou waren niet voor com
mentaar bereikbaar. Per slot van
rekening eisen niet alleen de Arme
niërs rechten op, ook in de kleine
republieken langs de Oostzee is
sprake van nationale aspiraties.
Ook de economische problemen en
verzet in delen van het militaire ap
paraat tegen de nieuwe ontwape
ningsvoorstellen van president en
partijleider Gorbatsjov schreeu
wen om een oplossing.
De Armeniërs die hun toevlucht
zoeken in de 'ambassade' in Mos
kou, zijn vastbesloten geen duim
breed te wijken. Zij hebben een
taai uithoudingsvermogen, zoals
iedereen weet die op de televisie de
massademonstraties in de Ar
meense hoofdstad Jerevan gezien
heeft. Daarbij voerden honderd
duizenden vreedzaam, maar vast
besloten actie voor aansluiting van
de autonome enclave Nagorno-Ka-
rabach in Azerbajdzjan bij Arme
nië.
Al 20 dagen houdt een ongeveer
50-jarige man met vrouw en drie
kinderen in Moskou vol. Dagelijks
gaat hij de Armeense vertegen
woordiging binnen, omdat hij wil
weten hoe het verder gaat en waar
hij woonruimte en werk kan krij
gen. Nog steeds heeft hij, net als de
mensen die na hem gekomen zijn,
geen bevredigend antwoord. Hij
woont met zijn gezin bij familiele
den, anderen bij vrienden of in ho
tels. Er zijn er ook die op stations of
in kamers van de 'ambassade' bi
vakkeren.
Aan Gorbatsjov hebben zij een
brief geschreven, waarin zij vragen
om woonruimte in Moskou of daar
in de buurt. "Wij geven er graag on
ze woningen in Bakoe voor op", die
volgens hen trouwens al lang in be
zit genomen zijn door Azerbajdzja
nen. Zij doen een emotioneel be
roep op het Westen: "Doet u alstu
blieft iets, opdat men ons helpt.
Hier doet men net of wij vluchtelin
gen niet bestaan".
