Bouterse dwarsboomt onderzoekscommissie Toenemende chaos bedreigt verkiezingen Sri Lanka Andriessen vice-voorzitter Frans-Guyana wijst vaalt Surinamers uit Engelse staatssecretaris glijdt uit over eierstruif ZATERDAG 17 DECEMBER 1988 BUITENLAND PAGINA 5 Gesprek over inachtneming mensenrechten afgelast PARAMARIBO (GPD) - Legerleider Bouterse heeft gisteren de OAS-commissie ge- dwarsboomd, die zich in Suriname bevindt voor een onderzoek naar schendingen van de mensenrechten. Zonder de commissieleden in te lichten, nodigde hij een groot aantal hebbenSten Ult besprekinS biJte wonen die hij met de OAS-vertegenwoordigers zou "Zij zijn oog en oor van deze ge meenschap", zo lichtte Bouterse zijn besluit toe aan commissievoor zitter Jackman van Barbados. Deze gaf te kennen dat een gesprek in de openbaarheid niet volgens de re gels van de commissie was. Bou terse: "Dat spijt me dan. Ik heb geen geheimen. Waarom zouden we achter de schermen besprekin gen voeren om daarna vage verkla ringen uit te geven". De OAS-com missie verliet daarop het kabinet van de bevelhebber, omdat men weinig voelde voor een openbaar twistgesprek. Rensch Bouterse gaf vervolgens de ver zamelde pers ("omdat u er toch bent") zijn visie op de aanhouding van Rensch en het optreden van de OAS. Rensch is volgens Bouterse "de intellectuele dader achter het terrorisme van Brunswijk", die te gelijkertijd "90 procent van de in formatie" heeft verschaft aan de OAS-commissie. Volgens Bouter- door Marie Annet van Grunsven se zijn de lijsten waarmee de com missie werkt "technisch en ideolo gisch onjuist". Voor een gemelde moordpartij op 40 Saramaccaner bosnegers zal volgens Bouterse het gehele leger gearresteerd moeten worden, om dat de slachtoffers gevallen zijn tij dens een officiële actie van het le ger "om een terroristennest op te ruimen". En voor de ideologie ci teerde Bouterse een prof. dr. A. Pe ters, die kritiek zou hebben gele verd op "mensenrechten als uiting van westerse cultuur en ideologie, die voorbijgaat aan rechten op werk en huisvesting". Bouterse ziet de mensenrechten graag bre der. Hij stelde vast dat "men ons hun ideologie wil opdringen". ST-LAURENT/DEN HAAG (ANP) - Vanuit Frans-Guyana worden we kelijks ongewenste Surinamers uitgewezen naar Suriname. Alleen wanneer blijkt dat een betrokkene een politieke rol heeft gespeeld, die hem risico's kunnen doen lopen wanneer hij wordt teruggestuurd, wordt door de Franse autoriteiten uitwijzing vermeden. Dit zei de on der-prefect van Frans-Guyana, Jean-Pierre Jeissou, gisteren vanuit de grensplaats St-Laurent. De uitwijzing van vier Surina mers uit Frans-Guyana, begin deze maand, leidde vorige week tot de arrestatie van de mensenrechten activist Stanley Rènsch door de militaire politie. De vier werden na aankomst in Paramaribo gearres teerd en zouden voor Rensch' be lastende verklaringen hebben af gelegd, op basis waarvan in Para maribo tegen de mensenrechtenac tivist een justitieel onderzoek is in gesteld. Tegenstrijdig Vragen van minister Van den Broek van buitenlandse zaken heb ben intussen tegenstrijdige ant woorden opgeleverd. Terwijl vanuit Parijs werd verzekerd dat er de afgelopen twee en een halve maand geen personen zijn uitgele verd aan Suriname, zei de prefec tuur in Cayenne dat de vier wel de gelijk over de grens zijn gezet, maar dat het om "politiek niet-rele- vante figuren" ging, die bovendien niet tegen hun uitwijzing hebben geprotesteerd. Dit werd nog eens bevestigd door Jeissou, die zegt dat "elke maand, elke week zelfs, een be paald aantal Surinamers de grens wordt overgezet". Dit gebeurt het zij per korjaal, vanuit St-Laurent naar Albina - aan de andere oever van de grens-rivier, hetzij per vlieg tuig van Cayenne naar Paramaribo. Volgens hem zijn mensen nooit per helikopter het land uitgezet. Jeissou onderstreepte dat Frans- Guyana kampt met een groot aan tal delinquenten, waaronder veel Surinamers. Deze gedragen zich volgens hem vaak "weinig gedisci plineerd". "Frankrijk is een soeve rein land. Wanneer vreemdelingen de wet niet eerbiedigen, worden zij uitgewezen". Het Franse uitwijzingsbeleid is niet veranderd. "Wel zijn er betere middelen beschikbaar, die het mo gelijk maken krachtiger op te tre den", aldus de onder-prefect, die onder andere wees op meer hulp van de marine. Hij zei de positie van het jungle commando van Ronnie Brunswijk goed te kennen. "Maar wij kunnen niet accepteren dat die mensen hun conflict naar de andere kant van de grens verplaatsen, omdat zij daar minder risico's lopen". Spanningen Hij wees er bovendien op dat de spanningen onder de Franse bevol king in Frans-Guyana oplopen en dat de verwerping van de massale aanwezigheid van Surinaamse vluchtelingen steeds duidelijker wordt. In Frans-Guyana verblijven ongeveer 10.000 vluchtelingen, voornamelijk bosnegers uit Oost- Suriname die zijn gevlucht voor de strijd tussen het junglecommando en het Nationale Leger. Een woordvoerster van het mi nisterie van buitenlandse zaken in Den Haag herhaalde gisteren de woorden van Van den Broek dat er "op zich geen enkele reden is zich ongerust te maken ten aanzien van het beleid van Parijs". Wel heeft Nederland bij Frankrijk om nadere informatie gevraagd naar aanlei ding van de verschillende antwoor den uit Cayenne en Parijs, aldus de woordvoerster. rechtengezicht door de mand ge vallen. Ik heb verklaringen van ter roristen waardoor ik precies weet wat hij gedaan heeft. Geen wonder dat de ambassadeurs van een aan tal landen in rep en roer zijn", De legerleider stelde, dat Brunswijk niet kan stoppen met zijn strijd, omdat dan te veel aan het licht zou komen over betrokkenheid van buitenlandse inlichtingendiensten in Oost-Suriname. "Wacht maar tot Brunswijk gaat praten. Hij mag wel oppassen dat ze hem niet van kant maken. Over de vier aange houden leden van het Junglecom mando: "Ik bewaar die jongens als goud". Daarna kregen leden van het door de regering-Bouterse-Wijden- bosch ingestelde Nationaal Insti tuut Mensenrechten de gelegen heid om hun visie op het bloedbad bij Moiwana in '86 te ontvouwen. Voorzitter Filip Akrum: "De men sen wisten dat het gebied ontruimd moest worden. Maar ze bleven, om dat hun medicijnmannen hen wijs gemaakt hadden dat ze niet ge raakt konden worden door kogels. Dan is het hun eigen schuld dat ze in kruisvuur terecht gekomzen zijn". Bezorgd Gisteren, tijdens een gesprek met president Shankar, sprak de OAS-delegatie haar bezorgdheid uit over de aanhouding van Rensch. Ook zei de commissie zich zorgen te maken over de harde op stelling van de regering tegenover de bosnegers. Men vroeg zich af, waarom de regering geen open dia loog begon met het binnenland en bosnegers in Paramaribo, in plaats Van te ontkennen dat de tegenstel lingen tussen stad en bos voortdu rend toenemen. De regering sprak tegen, dat er een "hetze tegen bosnegers op gang gekomen zou zijn" en ver wees naar de gesprekken die de president en vice-president -ge voerd hebben met de gezagsdra gers uit het binnenland. De OAS- commissie bood aan behulpzaam te zijn bij het organiseren van semi nars en trainingen over de mensen rechten. In de Surinaamse pers verschij nen steeds meer verklaringen van organisaties die de aanhouding van Rensch afkeuren. Ook het comité Christelijke Kerken heeft het be treurd, dat de vreedzame dialoog gehinderd wordt door de aanhou ding van Rensch en anderen die contact hadden met Brunswijk. Maar ook is bekend dat krantere dacties anoniem gebeld worden met h$t verzoek niet alle ingezonde stukken af te drukken. LONDEN (GPD) - In aansluiting op de paspoortaffaire in Nederland heeft Engeland nu zijn eierencrisis. En ook hier vloeit ministerieel bloed. Edwina Currie, de omstre den staatssecretaris van gezond heid, is onder grote druk afgetre den. Met haar boute uitspraak voor de televisie dat 's lands meeste eie ren met salmonella-bacteriën be smet zijn en dus tot voedselvergif tiging kunnen leiden, bracht zij de betrokken bedrijfstak in rep en roer. Deze is in korte tijd getroffen door Haye Thomas door een overschot van meer dan 300 miljoen onverkochte eieren. En een schade van astronomische om vang. Currie wordt opgevolgd door Roger Freeman, tot nog toe onder staatssecretaris van defensie. "Kun je nog wel veilig een eitje eten?", vragen nu de Britten, die normaal zo'n ruim 200 miljoen eie ren per week verorberen. De ver hitte publiciteit rondom de ge ruchtmakende opmerking van de staatssecretaris heeft hun vaste eetgewoonte aan het wankelen ge bracht. Met als gevolg dat de voor raden onverkochte eieren met meer dan 20 miljoen per dag toene men, miljoenen pasgeboren kui kens en goede legkippen moeten worden afgemaakt en tal van eier- producenten op de rand van een faillissement Vanuit de bedrijfstak gaan er stem men op dat de opmerkingen van mevrouw Currie schromelijk over dreven zijn, dat de geconstateerde salmonella-infëctie in de totale na tionale eierenproduktie uiterst be perkt blijft. Ook wordt vastgesteld dat door de onzorgvuldige verkla ring van de staatssecretaris de han del ten onrechte een zware slag wordt toegebracht. Een grote groep producenten heeft nu een civiele procedure aan gespannen tegen Edwina Currie, een juridische actie waarmee scha deloosstelling wordt beoogd. Van de regering wordt ook compensa tie geëist. Deze heeft inmiddels al toegezegd een groot deel van het onverkochte eieroverschot over te nemen. Zij zal zich verder op korte termijn over schadevergoeding uit spreken. Aanvankelijk hoopte de rege- ring-Thatcher de groeiende crisis, die ook steeds meer politieke con sequenties kreeg, te kunnen be dwingen met een omvangrijke lan delijke advertentiecampagne. Daarin wordt weliswaar gesteld dat er voldoende gevallen van sal monellavergiftiging na het eten van eieren zijn voorgekomen om een overheidswaarschuwing te rechtvaardigen. Maar tegelijkertijd wordt gesteld dat gezonde i weinig risico lopen als ze de eten. Meer kwetsbare ten wordt aangeraden de eieren ex tra lang te laten koken of goed door te bakken. En in elk geval het nutti gen van rauwe eieren te vermijden. Ook deze nationale advertentie campagne van de overheid heeft een golf van protest veroorzaakt onder de eierproducenten, die juist in deze tijd voor Kerstmis, wan neer de verkoop van eieren als re gel piekt, extra grote voorraden hebben opgebouwd. Wanhopig proberen zij daarvan zoveel moge lijk af te zetten. Eerder zijn al een miljoen eieren weggegeven aan de slachtoffers van de aardbeving in Armenië. Ook wordt gepoogd om grote hoeveelheden tegen lage prij zen te verkopen aan het buiten land. Onder meer aan Nederland, voor de produktie van vloeibaar ei wit. Rel De hele rel heeft nu overal in Groot-Brittannië de gemoederen in beroering gebracht. Sommige Britten trekken zich van al het ru moer niets aan en gaan rustig door met eitje-eten. Maar bij velen zit de schrik er nu goed in. Bovendien rijst de vraag of zij nu overspoeld worden door buitenlandse eieren. "Wie weet wat er elders in het kip- pevoer zit. Misschien is het daar nog wel erger dan bij ons", zei ons een huisvrouw in een Londense zuivelwinkel. In alle geledingen echter heerste er voldoening over het vertrek van mevrouw Currie, die eerder door haar boute uitspraken in opspraak kwam. Onder meer door haar op merkingen dat veel te veel mensen veel te vet eten, dat de oudjes ook best zelf wat kunnen doen aan hun verwarmingsprobleem door inten siever te breien en in de winter wol len ondergoed te dragen. En ook dat zakenmensen die veel naar het buitenland reizen, beter hun eigen vrouwen kunnen meenemen als zij bang zijn voor de gevaren van aids. Ze wordt daarom ook wel de 'kinderjuffrouw van de natie' ge noemd. Maar voor Margaret That cher is zij een grote favoriet. En de premier heeft haar verzoek om ont- .slag slechts met tegenzin aanvaard. Dat heeft ook haar in de schijnwer pers van de kritiek geplaatst in heel deze eierencrisis. Want haar wordt nu verweten dat zij niet veel tijdi- ger heeft ingegrepen. En dat daar door 's lands belastingbetalers nu met een ongetwijfeld enorme mil joenenrekening worden gecon fronteerd. Ontvoering van Unifil-soldaten BAYRUT (UPI/DPA) - In Bayrut hebben gewapende mannen giste ren drie Ierse soldaten van de VN- vredestroepen (Ünifil) ontvoerd. De woordvoerder van Unifil, Ti- mor Gocksel, zei dat de ontvoering waarschijnlijk een reactie was op de ontvoering van vier shi'iten, ón der wie de militaire aanvoerder Jawad Kaswi. Kaswi en zijn man nen werden ontvoerd door een groep Israëlische soldaten, met hulp van leden van het door Israël gefinancierde Zuidlibanese leger, die het gebied rond Tibnin op 25 km van de grens met Israël contro leren. Een zoekactie naar de Unifil- mannen heeft nog niets opgele verd, aldus Gocksel. Bloedige onlusten SIDON (AP) - In de buurt van de Libanese stad Sidon zijn gisteren bij hevige gevechten tussen mili tante sji'itische moslims en Palestij guerrillastrijders acht menóen om gekomen, zo iheldde de Libanese politie. De onlusten braken uit nadat twee Palestijnse guerrillastrijders door een granaat om het leven wa ren gekomen. ADVERTENTIE |W| VISSER GDANSK (AP) - Lech Walesa, de leider van de Poolse vakbeweging Solidariteit, zong gisteren tijdens een sa- I BCÏCttC Hl menkomst in Gdansk het volkslied van zijn land als een protestsong. Walesa en zijn aanhangers herdachten de hogewoerd 131 tel. 123747 leiden werknemers van de scheepstimmerwerf die in 1970 door Poolse veiligheidsagenten zijn omgebracht. (foto ap> reklameborden/letters/autoreklame WASHINGTON (GPD) - Na een ongewoon langdurig en uitge breid antecedentenonderzoek door de FBI, heeft de aanstaande Amerikaanse president, George Bush, de 63-jarige oud-senator John Tower benoemd tot zijn mi nister van defensie. Hij staat be kend als een echte conservatief. Bush maakte gisteren de be noeming bekend met de woor den: "Mijn vriend senator Tower is een man van grote ervaring, expertise en betrokkenheid bij vrede en vrijheid". Hij zei dat To wer bovendien iemand is, die als geen ander weet hoezeer op het Pentagon hervormd moet wor den. Tower bevestigde dat laatste direct door op te merken dat hij Bush benoemt John Tower op defensie met name de manier waarop het ministerie van defensie aanko pen doet wil veranderen. "Even veel of meer defensie voor min der geld wordt mijn uitgangs punt", aldus Tower. De naam van Tower als defen sie-minister circuleert al meer dan een maand. Bush had hem ook al veel eerder willen benoe men, maar hij zag zich genood zaakt tot een grootscheeps on derzoek naar Towers handel en wandel vanwege het grote aantal kwalijke geruchten dat over de oud-senator dq ronde deed. Voor een deel had Tower die stroom geruchten te wijten aan zijn scheiding van vorig jaar. Zijn ex-vrouw heeft sindsdien met grote ijver rondgebazuind dat Tower niet alleen veelvuldig overspel pleegde, maar boven dien erg veel dronk. Van Tower is bovendien be kend dat hij innige banden heeft met een aantal wapenfabrikan ten en defensie-consultants, be middelaars tussen de industrie, en het Pentagon. Bij een aantal van deze ondernemingen staat hij op dé loonlijst als adviseur. Europese Commissie zonder problemen samengesteld BRUSSEL (GPD) - De Nederland se EG-landbouwcommissaris mr. Frans Andriessen wordt in de nieu we Europese Commissie verant woordelijk voor de buitenlandse betrekkingen en het handelsbeleid van de Gemeenschap. De zeventien leden van de Com missie, die op 5 januari begint aan een nieuwe vierjarige termijn, heb ben gisteren in onverwacht korte tijd de portefeuilles verdeeld. De Commissie telt negen den. De CDA'er Andriessen begint aan zijn derde termijn en is daar mee de meest ervaren EG-commis- saris. Hij wordt eerste vice-voorzit- ter en is dus de tweede man in het gezelschap, dat onder leiding staat van de Transman Jacques Delors. Andriessen neemt de portefeuil le over van de Belg Willy De Cler- cq, die niet terugkeert. De overige commissarissen zijn: Antonio Cardoso e Cunha (Por tugal): personeelszaken, energie, midden- en kleinbedrijf; Carlo Ri- pa de Meana (Italia): milieu en nu cleaire veiligheid; Abel Matutes (Spanje): betrekkingen met niet- EG-landen rond Middellandse Zee, Latijns Amerika en de ontwikke lingslanden in Afrika, de Stille Zuidzee en het Caraibisch Gebied; Peter Schmidhuber (West-Duits- land): begroting; Bruce Millan (Gr- Brittannie): regionaal beleid; Jean Dondelinger (Luxemburg): cul tuur; Karei van Miert (België): transport en consumentenbeleid. Buitenland kort COLOMBO - Op het door etni sche strijd verdeelde eiland Sri Lanka worden volgende week pre sidentsverkiezingen gehouden. President Junius Jayawardene houdt het voor gezien, na twaalf jaar aan het bewind te zijn geweest. door Bob Mantiri Verkiezingsgeweld Enkele dagen voor de presidents verkiezingen in Sri Lanka hebben Singalese extremisten een geweld dadige actie tegen die verkiezingen opgevoerd. Het politieke geweld eiste afgelopen etmaal 19 levens. Moord Het Ierse Republikeinse leger IRA heeft gisteren een Noordierse part time soldaat vermoord. Het IRA stelde daarbij de Britse militairen in Noordierland het ultimatum binnen een week te vertrekken. Gek Voor de Nicaraguaanse minister van defensie, Humberto Ortega, is president Reagan 'een gek', omdat hij de Contra's vergelijkt met de 'Founding Fathers', de oprichters van de VS, terwijl het huurmoorde- naars ziin. De strijd om het presidentschap gaat tussen premier Ranasinghe Premadasa (64), die in september door de regerende Verenigde Na tionale Partij werd genomineerd voor de opvolging van Jayawarde ne, en mevrouw Bandaranaike (72), leidster van de belangrijkste oppo sitiepartij, de Srilankaanse Vrij heidspartij. Zij was van 1960 tot 1977 premier. Haar kandidatuur wordt gesteund door zeven opposi tiepartijen, waaronder de Singale se marxistische beweging, het Volksbevrijdingsfront (JVP). Het was overigens haar regering die in 1971 een opstand van dit front bloedig in de kiem smoorde. Wie ook president Jaywardene zal opvolgen, hij ,of zij zal het niet makkelijk krijgen. Het land balan ceert op de rand van anarchie. De economie is door het langdurige gewapende conflict tussen Tamils en Singalezen helemaal ontregeld- De oostelijke en noordelijke gebie- den zijn onder controle van 50.000 man Indische troepen. Zij zijn daar gestationeerd krachtens het In- disch-Srilankaans akkoord dat Jaywardene en premier Rajiv Gan dhi in augustus vorig jaar hebben gesloten om een eind te maken aan het conflict. Een belangrijk onderdeel van het akkoord, de samenvoeging van -de noordelijke en twee provincies tot een bestuursgebied waarin de Tamils beperkte onafhankelijk heid genieten, is vorige maand ge realiseerd. Maar de Tamil Tijgers, de belangrijkste verzetsbeweging, nemen daar geen genoegen mee. Zij willen een volledige onafhanke lijke republiek Tamil Eelam. Zowel Premadasa als mevrouw Bandaranaike hebben verklaard, dat als zij worden gekozen, zij India zullen gelasten om zijn troepen te rug te roepen. Maar het lijkt on waarschijnlijk dat premier R^jiv Gandhi daar meteen gevolg aan zal geven. Terugtrekking van de troe pen zou politiek gezichtsverlies voor hem betekenen. De Indische troepen, die voor de orde en gezag moesten zorgen, hebben in hun strijd tegen de Tamil Tijgers hon derden soldaten verloren. Gandhi zei onlangs nog dat de •overeenkomst niet in gevaar mag worden gebracht welke leider.er ook wordt gekozen. „De nieuwe president zal, zodra hij aan de rmrhf •r President Jayawardene. Moorden Een politieke realiteit voor de op- volg(st)er van Jayawardene is ook sinds het akkoord is gesloten, grote aanhang heeft gekregen onder de Singalese bevolking. Het front, dat zegt 10.000 leden te hebben, wordt verantwoordelijk gesteld voor de moorden op tientallen politici van de regerende partij. De Singalese rebellen zijn in het overheidsapparaat en in het leger geinfiltreerd. Zij worden er voorts van beschuldigd de bomaanslag in het parlementsgebouw, die bijna het leven heeft gekost van de presi dent, te hebben gepleegd. Een lid van het front probeerde vorig jaar ook premier Rajiv Gandhi, na de ondertekening van het akkoord in Colombo, met de kolf van een ge weer te doden. In de afgelopen weken heeft het JVP massale stakingsacties over het hele land georganiseerd, die het openbare leven lam hebben ge legd. Begin deze week bestormden de rebellen twee zwaar bewaakte gevangenissen en bevrijdden ten minste 300 gevangenen leden. Het front heeft aangekondigd dat het alles op alles zal zetten om de ver kiezingen niet door te laten gaan. Het argument van het JVP is dat de presidentsverkiezingen geen wijzi gingen brengen in de politieke si tuatie. De Singalese rebellen leveren feUe Jcritiekop het Indisch- Srilankaanse akkoord dat volgens hen een „uitverkoop is van het land aan de Tamils". De Indische troe pen op Srilankaans grondgebied ziet het JVP als „verraad van de re gering". De Tamil Tijgers hebben intus sen hun aanhang in de noordelijke en oostelijke provincies opgeroe pen de verkiezingen te boycotten. Dit zal gevolgen hebben voor de twee kandidaten in hun race voor het presidentschap. De stemmen van de Tamils in deze twee provin cies kunnen een beslissende factor zijn voor premier Premadasa of ex- premier Bandaranaike. De aanhan gers van mevrouw Bandaranaike hebben onlangs in de jungle een ontmoeting gehad met de Tamil Tijgers om hun stemmen te win nen. Maar in een officiële verkla ring zeggen de Tygers, dat beide kandidaten geen steun van hen hoeven te verwachten. De Tijgers stellen beiden ook verantwoorde lijk voor de massamoord op de Ta mils. Met een boycot van de Tamil Tij gers in het noorden en oosten en in de rest van het land terreur en sa botageacties van de Singalese re bellen tegen de regering, lijkt een grote opkomst van de kiezers niet te verwachten. De JVP-leden heb ben de kiezers met de dood be dreigd en hebbgn. jp een-groot, a a tal steden postkantoren bestormd en de stembiljetten vernietigd. Ook hebben zij in de belangrijkste ste den in aanplakbiljetten aangekon digd dat op de verkiezingsdag een uitgaansverbod geldt. Mensen die zich op straat vertonen, zullen zon der pardon worden neergeschoten, aldus de waarschuwing van het front aan de kiezers. De vraag is of de regering tegen deze achtergrond de verkiezingen nog door moet laten gaan, ondanks de uitgebreide veiligheidsmaatre gelen die zijn genomen. Leger, luchtmacht en marine zijn bij deze operatie ingeschakeld. President Jayawardene wacht naar verluidt het advies af van de bevelhebbers of de strijdkrachten in staat zijn om een uitbarsting van geweld van het JVP op de verkiezingsdag in de kiem te smoren. Een eventuele in voering van de staat van beleg wordt niet uitgesloten.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1988 | | pagina 5