'Invloed overheid
kan gevaar lopen
bij integratie EG'
at *-■
Een pre-embryo is geen persoon
Piet Dankert signaleert dilemma voor sociaal-democraten
Gert Doornenbal heeft spijt van zieltjes winnen
PAGINA 2
DINSDAG 13 DECEMBER 1988
A
BRUSSEL - "De totstandkoming van één Europese socialistische partij hoeft geen fictie te zijn.
Met name op sociaaleconomisch gebied zit de socialistische fractie in het Europees Parlement op
één lijn. Wel is er een verschil in ontwikkeling. Dat geldt bijvoorbeeld de kwestie van medezeggen
schap. De Duitsers gaan daarin verst. Europa mag geen belemmering zijn, stellen de vakbonden. De
Spanjaarden zijn nergens. Die hebben het veel te druk met de organisatie van de economie. En dan
zit je als Nederlandse socialist zelfs voor de vraag of je niet beter met de christendemocraten kunt
samenwerken. Die spanning is er".
door
Sjonk Ritmeester
Piet Dankert, een vai
zitters van het Europees Parlement
(EP), aarzelt. 'De toekomst van het
Democratisch Socialisme in Euro
pa', zo luidde de titel van een bij
eenkomst die vorige week werd ge
organiseerd door de socialistische
EP-fractie en het wetenschappelijk
bureau van de PvdA, de Wiardi
Beekman Stichting. Dankert ge
looft dat die toekomst er wel is.
Maar daarmee is alles ongeveer ge
zegd. Voor bevlogenheid is geen
ruimte op Europees niveau. Daar
voor zijn de onderlinge verschillen
te groot.
Dankert lijkt de aangewezen per
soon om zijn visie te geven op de
mogelijkheden voor het socialisme
in Europa. De 53-jarige PvdA'er is
nu elf jaar lid van het Europees
Parlement. Hij was zelfs van 1982
tot 1984 voorzitter. Sindsdien hoor
je nauwelijks meer van Dankert.
Brussel lijkt soms verder weg dan
Washington of Moskou. Ook het
voorzitterschap van de stichting
Atlantische Commissie die zich be
zighoudt met het veiligheidbeleid,
betekende geen terugkeer in de pu
bliciteit.
"Ach, als je eenmaal voorzitter
van het Europees Parlement bent
geweest, hoef je niet meer zo no
dig", aldus de PvdA-politicus, die
het bij de Europese verkiezingen
van volgend jaar in elk geval nog
één keer wil proberen. Hij oogt een
tikje vermoeid, formuleert aarze
lend, lijkt slagen om de arm te hou
den. Erkent ook dat het erg rustig
is rondom zijn persoon: "Het komt
doordat ik als vice-voorzitter veel
bezig ben met moeilijke technische
zaken. Zo heb ik me erg ingezet
voor het akkoord over de begro
tingsdiscipline. Ook ben ik actief
op het terrein van fraude-regelge
ving. Dat zijn nü eenmaal geen za
ken die erg aanspreken".
"Bovendien constateer ik dat de
bereidheid tot het houden van een
open discussie over Europa vaak
ontbreekt, hoewel de openstelling
van de EG-grenzen in 1992 voor de
deur staat. Ja, de PvdA is daarin
geen uitzondering. Ik betreur dat.
Maar vanaf deze plaats kan ik daar
niet veel aan doen".
Moederpartij
Niettemin voelt de vice-voorzitter
van het Europees parlement zich
uitstekend thuis in de huidige
PvdA. "Dat blijft toch altijd de
moederpartij. Ik voel me daarbij
prima. Maar het is waar, ook in de
PvdA speelt het probleem dat er,
laat ik zeggen, soms defensief gere
ageerd wordt op het Europees ge
beuren. Ik bedoel daarmee dat veel
Nederlandse politici zich nog altijd
te veel tot de nationale problema
tiek beperken. Ik vind echter dat
die problematiek je niet mag weer
houden van het denken 'over een
Europees aanpak".
"Besluiten worden maar al te vaak bepaald door lobby's en ambtenaren.
En daar moetje voor uitkijken". (foto gpd)
"In dat verband stoort mij het
meest het punt van de democratie.
Gezien de ontwikkeling van de
EG-markt zou het zo langzamer
hand toch duidelijk moeten zijn
hoe een aantal democratische ver
worvenheden bekrachtigd moet
worden. Nog altijd heeft het Euro
parlement geen eigen bevoegdhe
den. Kamerleden klagen vaak dat
ze zo weinig greep hebben op de
materie. Ik vraag me daarbij af of
de bewindslieden die wel hebben.
Besluiten worden maar al te vaak
bepaald door lobby's en ambtena
ren. En daarvoor moet je uitkij
ken".
Hij geeft toe dat het afstaan van
bevoegdheden door nationale mo-
genheden een teer punt is. "De re
acties op Thatchers betoog tegen
elke beperking van de nationale
soevereiniteit dat Europa leeft", al
dus Dankert. "Het is alleen zo jam
mer dat dat vooral in kringen is die
vanwege hun werk vèr boven de
dagelijke beslommeringen staan".
Maar hij ziet ook vooruitgang: "Ze
ker als je je realiseert dat de Jonge
Socialisten nog in 1984 een cam
pagne voerden tegen de Europees
verkiezingen".
In het ontwerp-verkiezingspro-
gramma van de PvdA vindt Dan
kert de bereidheid tot integratie in
Europa wel terug: "De nieuwe ge
neratie denkt er goed over na.
Neem defensiespecialist Paul
Scheffer die in 'Een tevreden natie'
pleit voor een gemeenschappelijk
Europees veiligheidsbeleid binnen
de NAVO. Dat is toch een poging
tot doorbraak, om Nederland in te
bedden in Europa. En er is begrip
voor dit soort ideeën. Niettemin
loopt Nederland achterop, zeker in
vergelijking met Frankrijk en
Spanje waar de socialisten regeren.
Die zien Europa als een verove
ring".
En verduidelijkend: "Kijk, de
Spaanse regering wilde toegang tot
de EG voor de economische groei
en om te moderniseren. De Fran
sen hebben na de mislukking van
het socialistische experiment van
1981 tot 1983 ingezien dat de natio
nale schaal te gering is".
Een veel gehoord geluid is dat de
socialisten overal in Europa in eep
crisissituatie verkeren. De direc
teur van de Wiardi Beekman Stich
ting, Joop van den Berg, wees dan
ook op de noodzaak van vernieu
wing. Ook Dankert vindt dat het
'oude' socialisme niet meer van de
ze tijd is.
"Het gaat om een crisis van het
socialistische gedachtengoed, de
ideologie. Het socialisme is ge
bouwd op een bepaald maatschap
pijbeeld. De traditionele socialisti
sche ideologie past niet meer in de
ze tijd. Veranderingen zijn er op al
le terreinen: de functie van de eco
nomie, de arbeidersklasse. Op die
veranderingen is nog steeds geen
eenduidig antwoord gevonden.
Wel blijven de kernbegrippen als
solidariteit en een eerlijker verde
ling van kracht. En die bepalen uit
eindelijk of een partij zioh socialis
tisch voelt".
Overheid
Voor Dankert is de toekomstige rol
yan de overheid cruciaal voor de
toekomst van Europa. Deze vraag
heeft ook de PvdA in haar greep.
Dankert: "Socialisten hebben de
nationale staat altijd gezien als een
beleidsinstrument. Dat drei'gt weg
te vallen. Daarom wordt gezocht
naar een mogelijkheid om dat in
strument van de overheid vast te
houden".
Binnen de PvdA-fractie van de
Tweede Kamer zou zich een rich
tingenstrijd afspelen tussen een
groep rond vice-fractieleider Wölt-
gens en een rond Vermeend/Kom
brink. De eerste staat daarbij voor
een grotere rol van de overheid en
het belang van de collectieve voor
zieningen. Het duo Vermeend-
/Kombrink zou meer oog hebben
voor een vrijere
winstprincipe.
Op dezelfde r
zitter van de Europese Commissie,
de Franse socialist Delors, zich
sterk maken voor de overheid in
Europees verband. Hij weet echter
de Britse premier Thatcher tegen
over zich die wars is van elke over
heidsinmenging in het economi
sche leven en zo mogelijk nog meer
tegen aantasting van de Britse soe
vereiniteit.
"Nu moet je Vermeend natuur
lijk niet verwarren met Thatcher.
Ik wil er alleen mee aangeven dat
de discussie algemeen is", zegt
Dankert om eraan toe te voegen:
"Wat de rol van de overheid betreft,
sympathiseer ik met Delors en in
de PvdA met Wöltgens. Het pro
bleem is alleen dat de groep-Wölt-
gens een wat defensieve opstelling
heeft ten aanzien van Europa. Juist
Vermeend denkt meer Europees.
Dat is voor mij een dilemma, ja".
Oncontroleerbaar
Dankerts grote probleem betreft
dan ook vooral de richting die Eu
ropa na '92 zal inslaan. Wint Del
ors? Of wint Thatcher?
"De strijd is volstrekt open. Je
moet het afwachten. Wel is er spra
ke van een enorme ontwikkeling.
De industrie loopt daarbij voorop.
Zij heeft de Europees dimensie no
dig. Daarom is vanuit de politiek is
een krachtiger bundeling vereist.
Maar gerust ben ik er niet op. Je
kunt nu eenmaal niet uitsluiten dat
bepaalde machten oncontroleer
baar worden. Het gevaar bestaat
dat het Europees Parlement niet
meer dan een van de lobby-midde
len wordt. Natuurlijk ga ik van een
goede afloop uit. Voor het eerst
zoekt Europa de eenwording op
basis van onderhandelingen. Maar
zeker weten, doe je het nooit."
MAASTRICHT/DEN HELDER
(GPD) Vrijdag congresseren me
dische wetenschappers in Maast
richt over ethiek. Hoogleraar gene
tica en celbiologie Geraerdts,
werkzaam in het Academisch zie
kenhuis van de Limburgse hoofd
stad, wil zijn vakbroeders daar pro
beren te winnen voor zijn plan
menselijke embryo's te kweken
voor medische experimenten,
zoals erfelijkheidsonderzoek.
Het Academisch Ziekenhuis in
Amsterdam gaat volgend jaar al ex
perimenteren met hersencellen
van foetussen. Die worden inge
bracht in de hersenen van ratten
om zo de effecten op bijvoorbeeld
de ziekte van Parkinson - die wordt
veroorzaakt door beschadiging van
bepaalde hersendelen - te meten.
De embryo's die in Amsterdam
worden gebruikt, zijn afkomstig
van lokale abortusklinieken.
Geraerdts is enigszins onthutst
door de plotselinge belangstelling
voor zijn activiteiten. „Het is alle
maal al behandeld ih de tijd dat de
aanvraag werd afgewezen. Ik wilde
alleen nog eens op een rijtje zetten
welke vragen ik graag beantwoord
zou willen zien op het symposium
hierover, eind van de week in
Maastricht". Want hoewel er naar
zijn zeggen genoeg redenen zijn
om menselijke embryo's te kwe
ken voor medische experimenten,
wil hij er niet op eigen houtje mee
beginnen.
Geraerdts vindt experimenten
met wat hij pre-embryo's noemt
onder bepaalde voorwaarden aan
vaardbaar. Bij reageerbuisbe
vruchting blijven doorgaans enke
le pre-embryo's over. Een pre-em-
bryo is een eicel die reeds versmol
ten is met een zaadcel. Deze pre-
embryo's worden bewaard om in
geval van een mislukking een
tweede implantatie te verrichten.
Blijken ze niet nodig te zijn, dan
worden ze vernietigd. Geraerdts
wil ze nu gaan gebruiken voor on
derzoek.
In reactie op bezwaren van ethi
sche aard stelt Geraerdts dat een
pre-embryo niet de status van een
persoon heeft. Die status zed in
proeven ook nooit worden bereikt,
aldus de onderzoeker, die daarbij
wordt gesteund door drs Guido de
Wert, als ethicus verbonden aan
het Instituut voor Gezondheids-
ethiek in Maastricht. Bovendien is
het vooralsnog niet mogelijk om
een pre-embryo langer dan negen
dagen in leven te houden. Elke
vraag over de consequenties als dit
wel kan, blijft voorlopig acade
misch.
Er is volgens Geraerdts en De
Wert geen wezenlijk verschil tus
sen pre-embryo's die overschieten
bij reageerbuisbevruchting en pre-
embryo's die speciaal worden ge
maakt voor wetenschappelijk ge
bruik. Het alternatief voor kweek -
embryo's is bovendien de aanmaak
van extra overtollige embryo's
door een gynaecoloog. Daarmee
wordt de deur echter geopend naar
een illegale en oncontroleerbare
handel.
Kwaliteit
Bezien vanuit het wetenschappe
lijk standpunt is het nadelig om ge
heel afhankelijk te zijn van de over
tollige pre-embryo's: ze zijn van
mindere kwaliteit en bovendien
schaars. Voor onderzoek zijn bo
vendien grotere aantallen nodig.
Geraedts: „Schaarste aan overtolli
ge pre-embryo's kan ertoe leiden
dat onderzoeksvoorstellen die ge
richt zijn op het helpen van patiën
ten op een wachtlijst komen te
staan".
Geraedts en ook De Wert wijzen
er op dat belangrijk wetenschappe
lijk onderzoek in dienst staat van
reageerbuisbevruchting (IVF). Zo
wordt het mogelijk het pre-embryo
te onderzoeken op genetische af
wijkingen, alvorens het wordt in
geplant bij de aanstaande moeder.
Maar: de cellen die voor het onder
zoek worden gebruikt zijn waar
schijnlijk allemaal in staat een indi
vidu te vormen en zullen niettemin
bij het onderzoek worden vernie
tigd. Blijft de vraag of dit ethisch
verantwoord is.
Het is niet duidelijk of er genoeg
mensen bereid zijn hun eicellen af
te staan voor wetenschappelijke
experimenten. In Nederland heeft
men dat niet gevraagd, maar uit
Brits onderzoek is gebleken dat de
helft van de vrouwen die in het ka
der van een onvruchtbaarheidsbe
handeling veel eicellen produceer
den bereid was die eicellenaf te
staan. Toch denkt Geraedts dat het
materiaal altijd vrij zeldzaam zal
blijven. Hij erkent dat ongewenste
ontwikkelingen niettemin moge
lijk zijn. Daarom pleit hij voor wet
geving. „De overheid moet goed
onderzoek stimuleren en misbruik
tegengaan. De kans op ontsporing
mag volgens niet worden aange
grepen om een compleet verbod
van dit soort onderzoek te recht
vaardigen".
Grens
Het CDA-kamerlid Laning-Boerse-
ma, arts van beroep, heeft aange
kondigd te zullen aandringen op
een wettelijk verbod van het kwe
ken van menselijke embryo's voor
medische experimenten. „Ik heb
er erg veel moeite mee dat je nau
welijks wetenschappers kunt vin
den om onderzoek te doen naar
chronische ziekten, maar dat men
voor spectaculair onderzoek zo
maar bereid is allerlei grenzen te
overschrijden."
ide
„Dat kan natuurlijk niet van el
kaar worden losgemaakt. Ik vind
dat als je menselijk leven gaat kwe
ken om daar van alles mee te doen,
je het menselijk lichaam zuiver als
een ding, een instrument, gebruikt.
Ik denk dat er in alle opzichten zo
veel ethische, maar ook menselijke
bezwaren aankleven, dat het idee
absoluut verworpen zou moeten
worden".
„Ik vind dat er hele strenge voor
waarden verbonden moeten wor
den aan het gebruik van abortus-
materiaal. In ieder geval moet de
beslissing over een abortus ge
scheiden worden van het gebruik
van de embryo. Het moet absoluut
niet kunnen dat onderzoekers te
gen een vrouw die een abortus
moet ondergaan, zeggen: we heb
ben eigenlijk materiaal nodig dat
een paar weken ouder is. Ik vind op
zichzelf het gebruik van abortus
materiaal al heel discutabel."
- Je zou ook kunnen zeggen 'het
materiaal is er nu eenmaal, dus ge
bruiken we het voor belangwek
kend onderzoek', bij voorbeeld
naar de ziekte van Parkinson.
„Wat ik tot nu toe heb gehoord
van buitenlands onderzoek naar de
bestrijding van die ziekte met men
selijke hersencellen, is dat het wei
nig succesvol is gebleken. Maar ik
heb weinig zin om allerlei voor
spellingen te doen in de trant van:
als het doel maar geweldig is, dan
zijn alle middelen geoorloofd. Zo
ver ben ik nog niet."
- Hoe denkt de Tweede Kamer
over het kweken van menselijke em
bryo's voor medische experimen-
„In februari en maart behandelt
de Kamer een nota over voortplan-
tingsmethoden. Op het ogenblik
ligt er bij het ministerie van justitie
een voorontwerp van een wet op
medische experimenten. Daarin
komt waarschijnlijk ook een
hoofdstuk over het gebruik van
materiaal van embryo's. De CDA-
fractie heeft gesteld dat, waar het
gaat om de bevruchting buiten het
lichaam, een embryo alleen zou
mogen, ontstaan met het doel een
zwangerschap tot stand te bren
gen. Wat nu dreigt is dat embryo's
louter zouden mogen ontstaan om
experimenten mee te doen. En dat
wijzen wij af."
De evangelist Gert Doornenbal
heeft er spijt van dat hij te veel
heeft geheerst over het geloof van
jongeren die bij het Navigator-
werk waren betrokken. "Het was
niet goed wat wij deden", zegt
Doornenbal in een vraaggesprek
met het christelijke jongeren-
maandblad 'Aktie'. "Zieltjes
winnen is je eigen organisatie
groter maken. Maar het evange
lie uitdragen, dat is mensen hel
pen".
Doornenbal (52) is sinds 1984
Europees leider van de Naviga
tors, een evangelisatie- en op-
bouwbeweging dié onder jonge
ren en jong-volwassenen werkt.
Daarvóór leidde hij veertien jaar
de Nederlandse Navigators. Bij
het 40-jarig bestaan afgelopen
zomer sprak hij in een open brief
in het Nieuwsbulletin van de Na
vigators over zijn 'pijn en ver
driet' die door dit werk zijn ont
staan. Juist in de periode dat hij
de leiding had, gebeurde dit.
"Als het niet om de mens maar
om de organisatie gaat, staat de
zaak op z'n kop. We hebben men
sen te duidelijk geadviseerd iets
te doen, terwijl ze een stimulans
nodig hadden om een eigen
waarde op te bouwen en een ei
gen overtuiging te vormen".
Doornenbal erkent, dat aan jon
ge medewerkers weieens beslis
singen zijn opgedrongen. "We
maakten fouten doordat we
dachten: wat goed is voor onszelf,
moet. ook goed voor een ander
zijn".
Legertje
Ook werden (te) hoge standaar
den aangehouden. "Je vormt een
legertje van mensen die heel veel
willen leren en zich oefenen in
discipline. Dan ga je mensen te
leurstellen omdat zij die hoge
standaarden niet willen of kun
nen volgen en toch deel van die
groep willen blijven. Op een be
paalde leeftijd moet je voorzich
tig zijn jongeren zo enthousiast
te maken dat ze er later op terug
zien als op iets dat hun uiteinde
lijk geen goed heeft gedaan".
Volgens Doornenbal is nooit
geprobeerd mensen blindelings
iets<te laten doen. "We hebben ze
laten kiezen. Nu moeten we"toe
geven dat mensen minder eigen
overtuiging hadden dan ze zelf
wisten en dan wij dachten".
"Ik heb me ingeleefd hoe het
moet zijn dat je niet meer gitaar
wilt spelen, omdat het je herin
nert aan de open avonden waar je
nu alleen maar heel verdrietig
over bent. Ik heb me ingeleefd
wat het moet zijn om de bijbel
niet meer te kunnen openen, om
dat het je alleen maar in tranen
brengt over al die dingen die je
erin gelezen hebt en die een ap
pèl op je doen. En datje daardoor
Gods liefde niet meer zag".
Rob Barzilay, leider van jonge
renwerk Captains Club van de
Navigators, zegt in hetzelfde
blad 'Aktie' over de openhartig
heid van Doornenbal: "Het is een
proces van bewustwording van
de stijl die geweest is en die ge
deeltelijk nog bestaat, met de bij-
komende uitwerking op mensen.
We moeten in deze ontwikke
lingsfase van jonge mensen te
rughoudend zijn met onze ma
nier van werken. Enerzijds een
zo groot mogelijke nabijheid, an
derzijds de nodige afstand. Veel
clubleiders hebben dit nog niet
opgepakt".
'Justitia' 20 jaar
"De kerk kan alleen gelooj
waardig voor bescherming van
mensenrechten pleiten als ze ook
intern deze rechten verdedigt
Wij mogen niet voorbijgaan aan
onrecht dat binnen de kerkelijke
structuren bestaat en door het
kerkelijk wetboek wordt beves
tigd, ook al beseffen wij heel goed
dat we ons op delicaat terrein be
geven".
Dat antwoordde Victor Schef-
fers, secretaris van 'Justitia et
Pax Nederland', op de vraag
waarom de Europese Justitia-
commissies een jaar geleden be
sloten zich nader te bezinnen op
de bescherming van mensen
rechten binnen de Rooms-Ka-
tholieke Kerk. 'Justitia et Pax
Nederland', officieel adviesor
gaan van de Nederlandse bis
schoppen voor de mensenrech
ten, viert volgende week het 20-
jarig bestaan.
Volgens besluit van de bis
schoppen komt er nu in elk bis
dom een bureau voor geschillen
ten gevolge van bestuursbeslui
ten. Mensen die zich door de
kerkleiding onrechtvaardig be
handeld voelen, kunnen daar in
beroep gaan. Scheffers zet een
vraagteken bij de uitvoering. De
kans is volgens hem groot dat het
kerkelijk wetboek in het ene bis
dom veel beperkter zal worden
uitgelegd dan in het andere. Dat
hier een probleem ligt, is hem
wel duidelijk geworden als lid
van de commissie 'Mensenrech
ten in de kerk' van de (naar ver
nieuwing strevende) Acht Mei
beweging.
'Justitia' dient de bisschoppen
van advies (bijvoorbeeld over de
situatie in Zuidafrika), maar
heeft ook eigen activiteiten
(zoals brochures en rapporten
over actuele zaken). De nationale
commissies zijn onderhorig aan
de bisschoppenconferentie van
het land waar ze actief zijn. Tot
nu toe is 'Justitia et Pax' vooral
een Europese aangelegenheid.
De bisschoppen hebben veel
waardering voör het werk van de
commissie, zo ervaart Scheffers,
ook al omdat de commissie ge
noeg contact met hen heeft "om
te weten wat wél kan en wat
niet". "Bisschoppen moeten zich
goed realiseren dat werk voor de
mensenrechten nooit vrijblij
vend mag zijn".
Hervormde Kerk: beroepen
te Appelscha W. Veltman Ooster-
nijkerk-Morra-Lioessens-Pae-
sens (Fr.), te Oostwoud-Mid-
woud-Hauwert-Twisk (NH) kan
didaat O. van der Veen Utrecht,
te Putten W. G. Hulsman Tiende-
veen-Nieuwbalinge (Dr.).
Christelijke Gereformeerde
Kerken: aangenomen naar Dok-
kum H. van den Heuvel Biezelin-
ge.
Gereformeerde Gemeenten:
beroepen te Woerden C. Harinck
Oostkapelle; bedankt voor En
schede A. Bac Bodegraven.
Leiden. Vrijdag 16 december
om 8 uur houdt dr. W. J. Ou-
weneel uit De Bilt zijn tweede en
laatste lezing in de serie 'New
Age Tijdsbeeld' in de Streek
school aan het Lammen-
schanspark 1 Leiden. Titel van
zijn lezing is: 'Eén nieuwe we
reld, één nieuw denken?' (Con
tactadres voor deze lezingen: E.
B. de Jong, Faljerilstraat 2, 2334
CM Leiden, 071-175383).
Leiden. De radio-uitzending
van Moker (Media-overleg van
Kerken in Rijnland en Bollen
streek) op donderdag 15 decem
ber van 7 uur tot half 8 (FM 105.7
en via de kabel ook op FM 88.1)
staat geheel in het teken van de
opening van de eigen studio. De
ze opening (zie regionaal katern
van vandaag) was gisteren in het
diakonale centrum 'De Bakkerij'
aan de Oude Rijn in Leiden.
Vrouwen
Meer dan 1500 anglicaanse
priesters hebben een advertentie
ondertekend in 'The Mail on
Sunday' waarin toelating van
vrouwen tot het priesterambt
wordt afgewezen. Onder hen zijn
vier residerende bisschoppen,
drie hulpbisschoppen en twaalf
gepensioneerde bisschoppen.
s 1300 priesters lieten
weten, ook tegen vrouwelijke
priesters te zijn, maar de adver
tentie niet te ondersteunen. Bo
vendien staan vier bisschoppen
die eerder een verklaring tegen
priesterwijding van vrouwen on
dertekenden, niet op de lijst met
namen. De Anglicaanse Kerk
had eind 1986 ruim 10.500 pries
ters.
De anglicaanse synode stemde
deze zomer in principe in met
een procedure die uiteindelijk
wijding van vrouwen mogelijk
moet maken. Op z'n vroegst in
1992 kan ze een definitief besluit
nemen. Het is twijfelachtig of
dan in elk van de drie kamers van
de synode bisschoppen, gees
telijkheid en leken de vereiste
tweederde meerderheid zal wor
den gehaald.
