Handboek op komst tegen stress op het werk 'Rijkssubsidie geen extraatje ambtenaren' 'Hink gat' Rijnoord en EZL Parkeerautomaat Katwijkse boulevard Meer dan 2.500 handtekeningen voor Rijnoord PAGINA 14 DINSDAG 13 DECEMBER 1988 Symposium over spanningen in de dageli jkse werksituatie Stress in de werksituatie. Het Nederlands Instituut voor Praeventieve Gezondheidszorg (NIPG) in Leiden, fiet In stituut voor Zintuigfysiologie TNO en het ministerie van sociale zaken houden er morgen in het Haagse Congresge bouw een symposium over. Praten over spanning die de gezondheid van werkne mers kan aantasten. Ongeveer een derde van de werkne mers die arbeidsongeschikt wordt kampt met problemen die uit stress voortvloeien. TNO werkt al jaren aan een on derzoek hoe stress op het werk efficiënt kan worden be streden. En er worden vorderingen gemaakt. Een gesprek met dr. C. Ekkers en dr. F. Marcelissen over de vraag wat is stress precies, welke beroepen zijn stress- gevoelig, hoe kan het in de bedrijven ontstaan en wat kan er aan gedaan worden. door Jan Westerlaken LEIDEN - De buschauffeur, ver pleegster en onderwijzer. Ze staan hoog op het lijstje met beroepen die als zeer stressgevoelig worden gezien. Tot het formuleren van een 'top tien' is het NIPG (nog) niet ge komen, wel is er een indicatie. Vooral personeel dat in lagere functies werkt heeft het, wat strfessgevoeligheid bertreft, zwaar te verduren. Hoe dat komt? Dr. C. Ekkers: "Je praat dan over twee zaken. De ei sen die de werkgever stelt en de speelruimte die hij biedt. Die eisen leggen een belasting op, maar biedt hij daarbij voldoende speelruimte om aan die eisen tegemoet te ko men? Een voorbeeld? Neem het werk aan een lopende band. De man of vrouw die eraan staat moet hard werken. Die band beperkt de speelruimte van de werknemer. Even een praatje maken met een collega of wat ruimte om te herstel len is er niet bij". De gevolgen zijn er dan ook naar. Bij werknemers die niet in staat zijn om te constateren dat de druk te hoog is of niet in de gelegenheid zijn die druk te reguleren en redu ceren, komt een hoog ziektever zuim voor. Ekkers: "Voor een deel kun je dat verzuim opvatten als een stukje regulering buiten het werk. Die mensen blijven gewoon een paar dagen thuis om stoom af te blazen. Je ziet dat bij de buschauf feur, de verpleegster en ook de on derwijzer: het ziekteverzuim is hoog. Als de baas dus geen oplos sing biedt, dan neemt de werkne mer dat verzuim voor eigen verant woording". Beïnvloeden Vroeger was stress een 'ziekte' die vooral bij managers voorkwam. "Maar", zegt Ekkers, "die beroe pen geven veel meer mogelijkhe den om belasting te reguleren. Een manager kan optimaal afwisselen. Dat er toch veel overspannen managers zijn, ligt puur aan de ma nier waarop zij met hun werk om gaan. In elk geval niet naar beho- Ekkers plaatst de werkzaamhe den van een buschauffeur er tegen over. "De belasting waarmee hij te maken krijgt, kan hij nauwelijks bëinvloeden. Op het verkeer heeft hij geen grip. De bus een paar mi nuten aan de kant van de weg zet ten is er niet bij. De chauffeur moet op tijd bij de volgende halte zijn. Hij moet zich aan de dienstregeling houden want er staan mensen op hem te wachten. Wat denk je van moeilijke passagiers? Ze moeten op de één of andere manier in toom worden gehouden. Maar dat komt wel voor rekening van de chauf feur. Kortorm een omgeving die zeer stressgevoelig is". Marcelissen voegt het beroep van de onderwijzer eraan toe. Een onderzoek van' jaren geleden Dr. C. Ekkers: "Managers kunnen hun werkdruk nog reguleren, voor buschauffeurs is dat onmogelijk". (fotogpd) kwam tot de conclusie dat het on derwijzerschap het minst gevoelig voor spanningen was. De tijden zijn echter veranderd. "Eisen die nu aan het onderwijs worden ge steld .zijn een behoorlijk stuk zwaarder dan toen. Kijk je naar de speelruimte, dan kun je niet anders dan vaststellen dat die gelijk is ge bleven. De eisen zijn toegenomen, de speelruimte heeft er geen gelij ke tred mee gehouden. Er ligt dus een spanningsveld". Chef De bazen en chefs vervullen een belangrijke rol bij het ontstaan of voorkomen van stress bij de werk nemers. Emoties, spanning, hoofd pijn, maag- en darmklachten, een verhoogde hartslag of een verhoog de bloeddruk, ze komen vaak voor. Oorzaak: stress. Een goede onder steuning en een mensgerichte stijl van leidinggeven van de chef drin gen stressverschijnselen behoor lijk terug. Het is één van de conclusies die het Nederlands Instituut voor Praeventieve Gezondheidszorg (NIPG) trekt uit een onderzoek dat het in opdracht van het ministerie van sociale zaken heeft uitgevoerd. Over onder meer de uitkomst van dat onderzoek wordt morgen op het symposium gepraat. Het NIPG sprak met 35 bedrij ven die zich met het fenomeen stress bezighielden. Marcelissen éontateerde dat ondernemers de link van werksituatie naar stress nauwelijks leggen. "Bedrijven ver geten dat vaak. Ze kijken wel naar de mensen zelf, maar niet naar de omstandigheden. Er worden te weinig mogelijkheden geboden om stress bij de basis aan te pak ken. Inderdaad, er worden cursus sen gegeven hoe je met spanning moet omgaan. Door mensen die er verstand van hebben, maar ook door mensen die het wat minder in de vingers hebben. Wat je nogal eens ziet is, dat fitness als dé oplos sing wordt gepresenteerd. Ik zou die stelling echter niet graag voor mijn rekening willen nemen. Ja, er gebeuren van allerlei dingen, maar structureel is er te weinig bekend". Steunen Die mening is ook staatssecretaris De Graaf toegedaan. Eerder liet hij al weten dat het bedrijfsleven er te weinig aan doet om stress te voor komen terwijl er toch door een an dere opzet van het werk en een dui delijke taakinhoud voor de werk nemer veel kan worden gedaan. Eén van die dingen is een goede so ciale ondersteuning door de chefs. Dat blijkt een belangrijke rol te spelen bij het terugdringen van stress. Op heel wat terreinen, aldus De Graaf, blijven nog veel kansen onbenut. Stress komt het minst voor in be drijven waar een strakke rangorde ontbreekt en waar de contacten tussen werknemers en leiding goed zijn. Het is dan ook van be lang dat de leiding op de hoogte is van de gevolgen van stress en van het ontstaan ervan als gevolg van beslissingen. Problemen kunnen worden voorkomen'als er voldoen de functies bestaan binnen het be drijf voor iemand die niet meer op zijn plaats is in zijn huidige functie. Praten over het functioneren van een werknemer, bijscholen en indi viduele begeleiding van probleem gevallen zijn hulpmiddelen bij het voorkomen en opvangen van stress. Marcelissen: "Moeilijkheden rond stress moeten dus worden aangepakt via de man die boven de werknemer staat, Hoe gek het mis schien ook klinkt, maar die chef heeft veel meer grip op die werkne mer dan hij op zichzelf heeft. Trai ningen, prima. Als de chef er te al len tijde maar bij betrokken wordt. Hoe je het ook wendt öf keert, hij is wellicht de belangrijkste factor bij het ontstaan van die stress". Leiding Marcelissen is er dan ook van over tuigd dat in eerste instantie de aan dacht moet worden gericht op de chefs en niet op de werknemer die de dupe dreigt te worden van stress. Hetzelfde geldt voor de situ atie in het onderwijs. Niet in het al lereerste geval kijken naar de man voor de klas, maar naar de leiding van de school. De stressgevoeligheid binnen het bedrijfsleven heeft het ministe rie van sociale zaken ertoe bewo gen om het Nederlands Instituut voor Praeventieve Gezondheids zorg opdracht te geven een hand leiding op te stellen waarin ant woord wordt gegeven op de vraag hpe er met stress moet worden om gegaan. Een handleiding met een overzicht en een beeld van moge lijkheden. Geen panklare oplossin gen, maar wel handvatten hoe een bepaalde arbeidssituatie kan wor den doorgelicht. Eind volgend jaar moet zij klaar zijn. Ekkers zegt er dit over: "In de handleiding staat aangegeven hoe veel punten er aan werksituaties moeten worden gegeven. Aan de hand daarvan kan worden vastge steld of er'sprake is van stressge voeligheid of niet. Je moet je na tuurlijk wel bedenken dat.je met zo'n handleiding of handboek ge lijk alle stress oplost. Het is een in strument dat kan worden gehan teerd als het nodig blijkt te zijn. Be drijven en scholen hebben er wat aan. Wat de scholen betreft: veel za ken van buitenaf komen op hen af. In dat soort gevallen heeft het handboek zijn beperkingen. Orga- Dr. F. Marcelis sen: "Moeilijkhe den rond stress moeten worden aangepakt via de man die boven de werknemer staat". (foto Holvast) nisaties moeten echter wel beden ken dat ze zelf het nodige aan stressgevoeligheid kunnen doen". Arbowet Iedere werknemer heeft met de Ar bowet te maken. De wet, die de werknemers in bescherming neemt, wordt bij stukjes en beetjes ingevoerd. Hoewel niet iedere werkgever staat te dringen om die wet zo snel mogelijk ingevoerd te krijgen, hoort stress er zeker in thuis, benadrukt Ekkers. "Op het symposium 'zullen wij ervoor plei ten om een bepaald artikel in die wet waarin die. 'stress binnen de bedrijven' kan worden ingepast, versneld in te voeren. We zullen la ten zien dat dit praktisch haalbaar is. Nee, we willen het bedrijfsleven zeker niet een lastig keurslijf aan meten. Wat natuurlijk heel belang rijk is en niet uit het oog mag wor den verloren is, dat we over de ge zondheid van mensen praten. En vanzelfsprekend ook over de ge zondheid van de bedrijven". KATWIJK De gemeente Katwijk mag een bedrag van 30.000 gulden dat werd ontvangen om knel punten op de arbeidsmarkt op te lossen niet gebruiken om het gemeentepersoneel een kerstuitke ring te geven. De raadscommissie voor financiën, gemeentebedrijven en personeelszaken floot gis termiddag wethouder J. van der Plas terug. Hij wilde de rijkssubsidie die de af gelopen twee jaar niet werd uitge geven, gebruiken voor een kerstex traatje van 60 gulden per persoon. De commissieleden vonden echter dat de wethouder het geld maar moest besteden waarvoor het be doeld was. Vanaf 1987 verstrekt de rijks overheid jaarlijks 8,1 miljoen gul den aan het gemeentefonds om probleemsituaties op de arbeids markt op te lossen. De gemeente Katwijk kreeg in 1987 en 1988 twee maal ruim 15.000 gulden, die nooit werden uitgegeven. Omdat de ge meente vrij over de besteding van het geld mag beslissen, stelde wet houder J. van der Plas (SGP) voor om/de 520 personeelsleden van de gemeente een kerstgratificatie van 60 gulden per persoon te geven. De laatste jaren heeft het gemeente- personeel geen extraatje ontvan- ALPHEN AAN DEN RIJN - Er zit een 'flink gat' tussen de wensen van het Alphense ziekenhuis Rijnoord en het Sint Elisabeth Ziekenhuis in Leiderdorp (EZL). Volgens Rij noord-woord voerder dr. W. de Greve is het EZL de fusiebesprekingen ingegaan met de gedachte dat in Alphen geen 'acute zorg' kan plaatshebben als beide ziekenhuizen zijn samengevoegd. Dat kan leiden tot vermindering van het huidige aantal bedden van 150 naar 70. Van Rijnoord blijft dan een ziekenhuis over waar alleen van tevo ren vastgestelde ingrepen worden verricht. De overige medische zorg wordt in dat geval gevestigd in Leiderdorp. "Dat is voor ons onaanvaardbaar", zo zei De Greve. Ook oogarts H. Hornstra-Limburg, woordvoerster van de medische staf liet zich in derge lijke bewoordingen uit. "Wij willen fuseren, maar alleen als in Alphen een volwaardig ziekenhuis blijft". EZL-directeur A. Boesten maakt niet de indruk verontrust te zijn over de uiteenlopende standpunten. "We praten over een beleidsplan en zo lang er wordt gepraat, kunnen verschillen van mening bestaan. Dan moet je proberen naar elkaar toe te komen. Zolang de besprekingen doorgaan, kun je niets zeggen over hoe groot het gat dan wel is". Boesten verwacht dat in de loop van komende week het beleidsplan wordt afgerond. Bejaarde stroper aangehouden BODEGRAVEN - Een 71-jarige stroper uit Gouda is gisteren in Bodegraven opgepakt. De man werd gesnapt toen een surveil lancewagen van de politie hem tussen de struiken langs de Noordbaan van Rijksweg 12 in Bodegraven signaleerde. De agenten vermoedden dat sprake was van stroperij en hiel den de man aan. In zijn tas werden strikken ge vonden die worden gebruikt voor de stroop op konijnen. De man droeg geen gestroopte djeren bij zich. Hij is meegenomen naar het politiebureau in Bodegraven waar proces-verbaal tegen hem is opgemaakt. gen, zo verdedigde Van der Plas zijn voorstel. Het voorstel van de wethouder stuitte gistermiddag echter op veel verzet van de commissieleden. De fractievoorzitter van het CDA, J. van Leeuwen reageerde zeer ver baasd. "Ik kan me niet voorstellen dat het geld op deze manier ge bruikt mag worden". Hij laakte ook de manier waarop de wethou der met het voorstel naar voren kwam, kort voor de kerstdagen in een rijtje begrotingswijzigingen die doorgaans als hamerstuk wor den behandeld. "U wilde het er door drukken, ook al was het op een open manier", meende Van Leeuwen. De CDA-voorman en de andere commissieleden stonden meteen klaar om de wethouder andere be stemmingen voor het geld aan de hand te doen, die wel onder de noe mer 'knelpunten op de arbeids markt' passen. Zo stelde D. van der Pias-van der Plas (WD) voor het geld te gebruiken om gedwongen ontslagen te voorkomen bij de ko mende reorganisatie van de Kat wijkse gemeentesecretarie. A. van der Plas (CDA) meende dat het geld uitstekend gebruikt kan wor den om bij de gemeente een gehan dicapte in dienst te nemen en H. van Mierlo (D66) vond scholing van het gemeentepersoneel een betere bestemming dan de kerstuitke ring. Wethouder J. van der Plas kreeg bijval van het PvdA-raadslid D. Graaff. "Je kunt als gemeente hier mee eindelijk iets terug doen voor je personeel. De manier waarop deugt weliswaar niet, maar om het geld nu in een pot te stoppen en er verder niets mee te doen, vind ik ook niks", meende Graaff. De meerderheid van de commissie vond echter dat er maar een andere bestemming voor het geld gevon den moest worden. Koudekerk wil rieten daken natspuiten voor jaarwisseling Ook op het par- keerterrein nabij de politiestrand- post op de Kat wijkse Boulevard wordt een par keerautomaat neergezet. In te genstelling tot de parkeerautoma ten in de rest van het centrum staat deze automaat er alleen in het zo merseizoen. KATWIJK - Er komt in het zomerseizoen een parkeerautomaat bij het parkeerterrein nabij de politiestrandpost op de Katwijkse Boulevard. Ook wordt de mogelijk heid onderzocht om bij het afgeven van parkeer- vergunningen voor het centrum van Katwijk aan Zee te werken met spe ciale vignetten die door meer automobilisten te gebruiken zijn. Vorige maand gingen de raadscommissies voor algemeen bestuurlijke za ken en ruimtelijkke orde ning al akkoord met het wijzigen van de parkeer tarieven in het Katwijkse badcentrum. In de Prin- cestraat, de Voorstraat en de Badstraat geldt voortaan het uurtarief van 1,25 gulden. Voor het minder populaire Andre- asplein en in de eerder deze maand geopende ge meentelijke parkeergara ge aan de Tramstraat wordt het tarief gehan teerd van 1 gulden per Tot nu toe bleef de Kat wijkse Boulevard gevrij waard van het betaald parkeren. In de discussie over de tarieven bleek dat het vlakbij het badcen trum gelegen parkeerter rein bij de strandpost wel een erg aantrekkelijke uitwijkhaven geworden was. Vandaar dat het Kat wijkse bestuurscollege ervoor heeft gekozen om in de zomermaanden ook op dit terrein een par keerautomaat neer te zet ten. KOUDEKERK AAN DEN RIJN - Als het de dagen voor de jaarwisse ling al te droog blïjft, worden de rieten daken van boerderijen aan de Lagewaard in Koudekerk natge spoten. Op die manier wordt het ri sico verkleind dat als gevolg van vuurwerk brand uitbreekt. De vrees daarvoor is onder be- woners van de Lagewaard ver groot, nu dicht tegen deze buurt aan, een deel van de nieuwbouw aan de Kerklaan is gerealiseerd. Het CDA-raadslid J. van Bostelen maakte van die ongerustheid gis teravond melding tijdens de verga dering van de gemeenteraad. Het bracht VVD'er C. van der Lely op de vraag of het niet mogelijk is vuurwerk dat omhoog gaat te ver bieden. Ofschoon de kans daarop klein wordt geacht, wil burgemeester L. Elfers die mogelijkheid laten on derzoeken. In elk geval vraagt hij de brandweercommandant de da ken van de boerderijen in de Lage waard nat te spuiten als het de da gen voor de jaarwisseling droog blijft. In Koudekerk zijn nooit eer der dergelijke maatregelen getrof fen. ALPHEN AAN DEN RIJN - Het Overleg Sa menwerkende Ouderenbonden (OSO) heeft gisteravond 2610 handtekeningen voor het be houd van Rijnoord overhandigd aan A. Groe nendijk, voorzitter van het bestuur van het Alphense ziekenhuis. De handtekeningenactie heeft tien dagen geduurd en was voorél gericht op Alphenaren van vijftig jaar en ouder. Vijf honderd handtekeningen zijn gezet door jon gere inwoners. Groenendijk toonde zich tevre den over het resultaat: "We zullen deze handte keningen goed gebruiken, ook in de onderhan delingen die we voeren". De actie is gehouden omdat de toekomst van Rijnoord gevaar loopt. De erkenning van het ziekenhuis loopt af per 1 januari en het voort bestaan is afhankelijk van het feit of kan wor den gefuseerd met een andere instelling. Op dit moment zijn besprekingen aan de gang om de mogelijkheden te onderzoeken voor een fusie met het Leiderdorpse Sint Elisabethzieken- huis. De ouderenbonden wezen gisteravond in de raadzaal op het belang van een ziekenhuis in Alphen. "Ouderen kunnen niet voor elk onge mak of voor een bezoek aan een dierbare zieke een eind reizen", zo verwoordde H. Donker van het OSO de gevoelens van de ouderen. De geza menlijke bonden gaven het bestuur de 'drin gende boodschap' mee om te 'vechten' voor het behoud van ziekenhuis Rijnoord in Alphen en niet tevreden te zijn met een 'uitgeklede' instel ling. "Er moeten voldoende bedden en specia lismen blijven, opdat zoveel mogelijk specia listen bereikbaar zijn". Bewoners van verpleeghuis Oudshoorn ver woordden hun mening in een gedicht: 'Wij ou deren van dagen, voor ons kan 't niet bestaan, dat wij voor vele ziekten naar Leiden moeten gaan'. De handtekeningenlijsten zijn door leden van het OSO verspreid in openbare gebouwen. Bovendien zijn veel ouderen persoonlijk met de lijsten 'de straat opgegaan'. Volgens A. Christiaanse van het OSO heeft een groot deel van de Alphense bejaarden zijn handtekening gezet: "Er zijn in Alphen ongeveer 5500 men sen ouder dan 65. Een flink percentage van de 65-plussers heeft getekend". De ouderenbon den sluiten niet uit dat ook andere mogelijkhe den worden benut om het belang van het be hoed van Rijnoord onder de aandacht te bren gen. DINSDAG 13 DECEMBER Leiden voorpremière: 'Floortje Bloem' toneelstuk van Yvonne Keuls, 20.15 uur, Leldse Schouwburg. vergadering en filatelistische quiz, Vereeniging van Postzegel verzamelaars, aanvang 20.00 uur, zaal open om 19.00 uur, res taurant zwembad De Zijl. Leiderdorp Artistiek Café met als gast Si mon Vinkenoog, aanvang 20.30 WOENSDAG 14 DECEMBER Lelden concert in de Strijkersserie door Pieter Wispelwey (cello) en Frank Mol (piano), werk van Brahms, Crumb, Prokovief en Chopin, aanvang 20.15 uur in de Kapelzaal van K&O, Oude Vest. première van het toneelstuk 'Floortje Bloem' van Yvonne Keuls, aanvang'20.15 uur in de Leidse Schouwburg. concert Christmas Carols door Leiden Enlish Choir, aanvang 20.15 uur in de Lutherse Kerk, Hooglandse Kerkgracht. dansvoorstelling Tempera ments' door Dansgroep José Be- sprosvany; aanvang 20.30 uur in het Lak-Theater, Cleve- Leiderdorp instuif kerstversieringen maken voor kinderen van 4 tot 8 jaar, van Warmond kaarsen maken en t Meerpunt (van tevo tel: 01711-11109). Wassenaar concert door het van Wasse naar Ensemble en het Voorburgs Koor Ad Novum, aanvang 20.15 uur in de Dorpskerk. DONDERDAG 15 DECEMBER Leiden lezing: 'Een land bij het dak van de wereld, een bezoek aan Nepal', door Karin Schaedtler, aanvang 20.15 uur in de Kapel zaal van K&O, Oude Vest. aanvang 20.15 uur in de Leidse Schouwburg. dansvoorstelling Tempera ments' door Dansgroep José Be- sprosvany, aanvang 20.30 uur in het Lak-Theater. concert Jan Vos en Edna Vesu- via, aanvang 22.00 uur in het LVC, sjoelavond bij wijkvereniging Aktief, Berlage- straat, aanvang 20.00 uur. Leiderdorp film: 'Een maand later' met Mo nique van der Ven en Renée Sou- tendijk, aanvang 20.30 uur in de Muzenhof, Gordijnsingel. klaverjassen bij Tamarco, aan vang 20.00 uur, clubgebouw, Splinterlaan. klaverjassen, rummikub en yahtzee bij de Buitengewonen, aanvang 20.00 uur in de Muzen- hof. VRIJDAG 16 DECEMBER Alphen concert Christmas Carols door Lelden English Choir, aanvang 20.15 uur in de Oudshoornse muziek door het Groninger Gitaarduo Remco de Haan en Erik Westerhof, aanvang 20.15 uur, Kapelzaal van K&O, Oude Vest. lezing Newage 'Een nieuwe wereld - een nieuw denken' door dr. W.J. Ouweneel, aanvang 20.00 uur, Streekschool, Lam- menschanspark. jaarafsluiting buurthuis Wester kwartier (11 tot 20 jaar), drive-inn disco met lichtshow, vanaf 19.00 uur, Ten Katestraat 10a. kerststukjes maken onder lei ding van een bloemist, buurthuis Cornells Joppensz., 20.15 uur. kerstshow door show- en amu sementsgezelschap De Rand stadspelers, aanvang 20.00 uur, Antonius Clubhuis, Lange Mare. Leiderdorp kerst-concert met 'Kerstliede ren uit de gehele wereld' door het Jongerenkoor Leiderdorp olv Jos Schohhaus, aanvang 20.00 uur in de Dorpskerk. kerst-klaverjassen bij RCL, aan vang 20.00 uur, clubgebouw, De

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1988 | | pagina 14