Hulpoperatie komt
op gang in Armenië
Basil
FAXEN
TEHUURI
wolfsl
Oman maakt sprong naar ruimtetijdperk
Gezamenlijke actie voor getroffen gebied
Walesa en Sacharov op
bezoek bij Mitterrand
m K
Niet elke verzekering
betaalt zo vliegensvlug uw
ziektekosten terug.
O
\j
-n
Sloveniërs willen partij oprichten
Bondsrepubliek ontdekt
opnieuw spionagenetwerk
Vliegtuigramp
BRD wellicht
foutVS-piloot
SEC
totaalkantoor
ZATERDAG 10 DECEMBER 1988
BUITENLAND
PAGINA 5
PARIJS Lech Walesa en Andrei
Sacharov, beiden winnaar van de
Nobelprijs voor de Vrede, zijn dit
weekeinde in Parijs op uitnodiging
van de Franse president Mitter
rand. Deze .heeft een herdenkings
plechtigheid georganiseerd, omdat
40 jaar geleden de toen net opge
richte VN de Universele Verkla
ring van de Rechten van de Mens
afkondigde.
door
Rudolph Bakker
j j werker prof. Bronislaw Geremek,
aan wie aanvankelijk een uitreisvi-
iv/r^f-.T^^TT a T-. T-. sum werd geweigerd. De dissiden-
MOSKOU (AP/ANP) Reddingswerkers hebben in het door de aardbeving verwoeste te Russische natuurkundige An-
noorden van Armenië 200 mensen onder het puin vandaan gehaald, terwijl uit diverse lan- drei Sacharov keert via Parijs van
den bloed, artsen en speurhonden werden aangevoerd. Nederland bood drie miljoen gul- fetaite Hele™
den aan voor de slachtoffers in het getroffen gebied. De hoogste schatting van het aantal Bonner reist hem naar Parijs tege-
slachtoffers, 80.000, kwam van de Sovjetambassadeur in Groot Brittannië, Zamjatin, die moet.
het cijfer noemde tegenover Armeniërs die naar de ambassade in Londen waren geko- De leider van de Poolse verbo
men.
In Moskou maakten partij- en rege-
aangepast programma bren-
ringsleiders gisteravond bekend gen. In de Armeense republiek
dat "duizenden zijn gedood, tien-
vrijdag en zaterdag al tot r
duizenden gewond, en honderd- dagen bestempeld.
verwoestende beving e
schok had voorgedaan.
Zie pagina 12
den vakbond, Solidariteit, Walesa
had kort voor zijn vertrek vraagge
sprekken met de Franse dagbladen
Le Monde en Libération'. In Le
Monde verklaarde Walesa dat hij in
de eerste plaats naar Parijs kwam
in zijn rol van Nobelprijswinnaar
voor de vrede. "Ik zal er niet al te
veel het accent op Polen leggen",
aldus Walesa. "De situatie is daar
op het ogenblik interessant, be
paalde dingen tekenen zich af. Het
is van het grootste belang dat ik zo
min mogelijk aan de Poolse zaken
raak, om de kansen niet te beder
ven. Mijn situatie (in Parijs) is dus
heel delicaat".
In Libération zegt Walesa onder
meer: "Mijn reis naar Frankrijk be
tekent dat voor de Poolse regering.
Frankrijk een partner van buiten
gewoon belang is. Maar Frankrijk
is ook een belangrijk land voor So
lidariteit". Zijn komende ontmoe
ting met Sacharov noemde Walesa
van essentiële betekenis. "Ik wacht
met ongeduld op die ontmoeting.
Ik denk dat we elkaar veel te zeg
gen hebben".
Lech Walesa was in 1981 voor het
laatst in Frankrijk. Sindsdien werd
elk van zijn verzoeken om een vi
sum afgewezen. Ook werd hem ge
weigerd zelf de Nobelprijs in ont
vangst te nemen. Over zijn terug
keer naar de Franse hoofdstad
merkte Walesa in Liberation nog
op: "Ik zal er mensen ontmoeten
die ik als mijn vrienden beschouw:
Edmond Maire (de pas gepensio
neerde leider van de socialistische
vakbond CFDT), André Bergeron
(de leider van de onafhankelijke
vakbond 'Force Ouvrière'), Yves
Montand en Jack Lang (de minis
ter voor cultuur)".
"Ik zal niemand weigeren te ont
vangen en wat de (communistische
vakbond) CGT betreft, maak ik een
heel duidelijk onderscheid tussen
de werkers met wie ik graag zou
spreken en de verantwoordelijken
Lech Walesa.
die nagelaten hebben ons in ons
ongeluk te helpen".
Tenslotte verklaarde Walesa in
Liberation dat hij in Parijs twee
jeugddromen wil verwezenlijken:
hij wil de Nótre Dame zien en Bri
gitte Bardot. "Ik was verliefd op
Brigitte Bardot", aldus Walesa, die
er snel aan toevoegde: "Natuurlijk
voor dat ik mijn vrouw, Danuta
ontmoette".
duizenden dakloos geworden".
Volgens de verklaring woonden
het getroffen gebied in totaal
700.000 mei
3,3 miljoen
In de hele Sovjetunie werden
mensen en materieeel gemobili
seerd en arriveerden de eerste
Heel Armenië telt hulpzendingen uit het buitenland.
Móskovieten maakten op hun
werk geld over op een speciale
bankrekening: in de Armeense
12.000
uit het
De Russische regering stelde
vliegtuig van haar luchtvaartmaat- hoofdstad Jerevan
schappij Aeroflot ter beschikking vrijwilligers
("speciaal team van Artsen hele land werden hijskranen,
zonder Grenzen zo snel mogelijk bulldozers en ander materieel ge-
i Armenië te stuurd. Sommige mensen hebben
vliegen. Het team bestaat uit Ne- aangeboden vandaag onbetaald
derlandse medici en collega's
Artsen zonder Grenzen uit België de kosten v
en Frankrijk.
In de officiële verklaring, die
door Tass werd verspreid, werd
voor het eerst een gedetailleerd
overzicht gegeven van de verwoes
ting die de aardbeving
Onderminister Denisov zei tij
dens een persconferentie in Mos
kou dat in het rampgebied 100 më-
dische teams uit Armenië en 70 van
elders uit het land aan het werk wa
ren. H'et aantal gewonden is thans
van Armenië met 250.000 inwo
ners, 80 procent van de huizen,
winkels en werkplaatsen waren in
gestort. De stad Spitak, met 16.000
inwoners, en het omliggende ge
bied, waar nog eens 50.000 mensen
wonen, is geheel met de grond ge
lijkgemaakt. Overal zijn wegen,-
spoorwegen, elektriciteits- en tele
foonverbindingen onklaar geraakt.
Minister van gezondheid Tsjazov
zei dat de tijd dringt voor de men
sen die onder het puin liggen. "Het
is een akelige rekensom", zei Tsja
zov, "maar ieder uur dat redding
uitblijft betekent dat er 20 op de
duizend ingeslotenen sterft". Het is
momenteel streng winterweer in
Armenië en 's nachts vriest het er
20 graden. Tsjazov zei dat hij van
vele rampen, waaronder de kern
ramp in Tsjernobyl, de gevolgen
had aanschouwd, maar dat deze
aardbeving de ergste was.
De regering verklaarde vandaag
tot nationale rouwdag. Overal zul
len vlaggen halfstok worden ge
hangen, en radio en televisie zullen
ziekenhuis waar dag en nacht
bloed werd afgenomen.
De televisie toonde voorts hoe
studenten in bussen stapten om
naar het rampgebied te rijden, en
hoe hulpgoederen als tenten, de
kens en veldbedden op de luchtha
ven van Jerevan uit vliegtuigen
werden geladen. Frankrijk heeft
vliegtuigen met artsen, speurhon
den en medicamenten direct naar
de luchthaven van Jerevan ge
stuurd; Zwitserland stuurde red
ders en honden; en Groot Brittan
nië leverde speciaal opgeleide
brandweerlieden. Frankrijk, Zwe
den en Noorwegen hebben bloed
gestuurd.
Volgens een Russische seismo
loog is de kans groot dat zich op
korte termijn nog een aantal min
der zware naschokken zal voor
doen, waardoor de ramp nog grote
re proporties kan aannemen.
Pravda zei dat in het totaal ver
woeste Spitak om de twee uur na
schokken waren gevoeld, en dat
zich in Kirovakan, een stad met
150.000 inwoners, tien uur na de
ADVERTENTIE
Ontdek het zelf. Vraag vandaag
nog ons info-pakket aan. U zult zien dat u
goed zit bij De Verpleging. Katwijk
01718-29881, Inrt/rpnicrimH
Ede 08380-32714. IDE VERPLEGING!
De Verpleging. Ziektekosten verzekeren met gezond verstand.
LJUBLJANA (AP) - In de com
munistische eenpartijstaat Joe
goslavië heeft een groep Slove
niërs het plan opgevat om nog dit
jaar een onafhankelijke sociaal
democratische partij op te rich
ten. Dat hebben betrokkenen en
het staatspersbureau Tanjug
vandaag bekend gemaakt.
Een bron bij het 'initiatiefco
mité van de Sociaal-Democrati
sche Unie' verklaarde dat de
groep in Ljubljana, de hoofdstad
van de liberale noordelijke deel
republiek Slovenië bijeen was
geweest om de technische aspec
ten van de oprichting te bespre
ken. De zegsman, die anoniem
wilde blijven, zei dat het initia
tiefcomité al meer dan 100 leden
telt, zowel intellectuelen als ar
beiders, en dat hun aantal met de
dag toeneemt.
In het verleden zijn pogingen
om onafhankelijke politieke
groeperingen te vormen door de
communistische machthebbers
verijdeld door een combinatie
van heftige politieke aanvallen,
wettelijke maatregelen en inti
midatie.
In Slovenië tonen de autoritei
ten sinds kort echter een onge
kende mate van verdraagzaam
heid, door toe te staan dat alter
natieve politieke, culturele, eco
logische en andere groepen wor
den opgericht en actief zijn.
Vooraanstaande intellectuelen
in Joegoslavië hebben gepleit
voor de invoering van een meer-
partijenstelsel, als middel om uit
de diepe politieke en economi
sche crisis te geraken waarin het
land op het ogenblik verkeert.
De communistische autoriteiten
hebben dat idee meermalen ver
worpen, omdat zij vrezen dat de
partijen op etnische grondslag
gevestigd zullen worden, waar
door etnische wrijvingen en zelfs
botsingen zullen ontstaan tussen
Stipe Suvar, de leider van de
Joegoslavische communistische
partij heeft donderdag echter la
ten doorschemeren dat de partij
x wellicht een soepeler houding
zal
ten
politiek pluralisme. Volgens de
krant Borba suggereerde Suvar
dat de Socialistische Alliantie,
een door communisten geleide
massa-organisatie, een forum
voor alternatieve bewegingen
kon worden.
Joegoslavië heeft te kampen
met een inflatie van 250 procent
per jaar, enorme werkloosheid
en toenemende arbeidsonrust en
etnische spanningen. Etnische
en ideologische rivaliteit binnen
het communistische leiderschap
heeft echter geleid tot politieke
verlamming en onenigheid over
de wijze waarop het systeem zou
moeten worden hervormd.
Shultz
De Amerikaanse minister van
buitenlandse zaken, Schultz, vindt
het niet bezwaarlijk als het vrije
verkeer in de EG ook gaat gelden
voor militaire goederen. Na een ge
sprek met de voorzitter van de Eu
ropese Commissie, Delors, zei
Schultz dat defensievraagstukken
van cruciale betekenis zijn.
Sikh
Een van de vijf hogepriesters van
het sikh-geloof is gisteren bij een
overval in Punjab vermoord, waar
schijnlijk door militante geloofsge
noten. De overval op de auto van
hogepriester Balbir Singh werd ge
pleegd in het district Ropar, ten
hoorden van de deelstaat-hoofd
stad Chandigarh. De chauffeur en
lijfwacht van de Balbir Singh raak
ten gewond.
Mauretanië
De regering van Mauretanië
heeft gisteren in felle bewoordin
gen de berichten tegengesproken
dat de DC-7 van de Amerikaanse
ontwikkelingshulporganisatie
AID die donderdag met vijf inzit
tenden aan boord is geëxplodeerd,
is neergeschoten boven Mauri-
taans grondgebied.
Dissidenten
MUSCAT Nog maar enkele ja
ren geleden werden elke avond om
negen uur de poorten van Muscat
(Oman), de eeuwenoude ommuur
de hoodfstad van Oman, gesloten
zoals dat al eeuwenlang het ge
bruik was. Vreemdelingen moes
ten olielampen bij zich dragen om
te voorkomen dat ze door bewa
kers als indringers zonder pardon
werden doodgeschoten. Medicij
nen, radio's, scholen, brillen en
zelfs broeken waren verboden. De
slavernij bestond nog. Het land
had vijftien telefoons en een kleine
generator.
door
Ed Blanche/AP
Oman, ongeveer vier keer zo
groot als Nederland en gelegen aan
de ingang van de Perzische Golf,
werd door zijn despotische en ex-'
centrieke sultan in de ijzeren greep
van de middeleeuwen gehouden.
Sultan Said bin Taimur wilde niets
weten van de twintigste eeuw en
hield die daarom eenvoudig per de
creet buiten de deur. Het eens
machtige land van zeevaarders,
De Franse president Mitterrand striider® en handelaars
heeft gisteren in Tsjechoslowakije
gesproken met acht bekende dissi
denten. Nog niet eerder had een
Westerse leider tijdens een officeel
bezoek aan Praag zich met rege
ringstegenstanders onderhouden.
Onder hen bevond zich tevens de
schrijver Vaclav Èavel.
Angola
De ambassadeur van Angola in
Zambia, Luis Neto Kiambata, heeft
Zuidafrika ervan beschuldigd zijn
troepen massaal samen te trekken
in het noorden van Namibia, vlak
bij de grens met Angola.
achterlijk van de buitenwereld af
gesloten gebied geworden. -
Saids enige zoon, Qaboos. Opge
leid op de Britse militaire acade
mie in Sandhurst en na reizen door
heel Europa, keerde hij, dertig jaar
oud, terug naar zijn feodale geboor
teland. In een gedweldloze paleis
revolutie zette hij op 23 juli 1970
zijn vader aan de dijk. Hij nam een
middeleeuws land over, een jaar
nadat de Amerikaan Neil Arm
strong als eerste mens een voet op
de maan zette.
De Britten zaten al sinds 1798,
toen ze de Omani hielpen de Portu
gezen het land uit te gooien, in
Oman, en naar algemeen wordt
aangenomen hielpen zy Qaboos
met zijn staatsgreep. De Britse
luchtmacht vloog de oude sultan
naar zijn verbanningsoord: een
duur hotel in Londen, waar hij
twee jaar later overleed.
Qaboos opende de poorten van
het sultanaat naar het Westen en
liet de twintigste eeuw binnen,
maar hield veel van de oude tradi
ties in ere. De sultan regeert nog
steeds als absuluut vorst per de
creet en de ministerraad, die hij
zelf benoemt, heeft een adviseren
de taak. Politieke partijen zijn ver
boden en de pers gemuilkorfd. Qa
boos heeft een soort van parlement
ingesteld dat raad mag geven, maar
ook niet meer.
10.000 gulden, voor een bruid zou
mogen betalen. Het drinken van al
cohol in het openbaar is verboden
en dronkenschap wordt streng be
straft.
"Tot 1970 was Oman voor de bui
tenwereld gesloten", vertelt minis
ter van informatie Abdul Aziz bin
Mohammed Rowes in een inter
view. "We hebben veel bereikt in
een korte tijd. Maar we hechten
nog altijd aan de oude waarden.
Ondanks de snelle modernisering
blijven de tradities van de islam en
onze voorvaderen de pijlers onder
onze maatschappij".
De minister is symbolisch voor
hét nieuwe Oman. Gezeten in zijn
moderne kantoor, met een compu
terterminal op zijn bureau en per
fect Engels sprekend, is hij gekleed
in de traditionele en voor iedereen
in het openbaar verplichte lange
witte dishdasha en in zijn gordel
draagt hij de khanjar, de traditione
le Omaanse dolk.
Oman heeft een adembenemen
de kustlijn: 2.700 kilometer strand
en lagunes. Maar toeristen moch
ten er - tot vpor enkele jaren - niet gramma':
in omdat zij als een bedreiging voor
de tradities werden beschouwd.
Vandaag de dag
:en moderne staat, die bovendien
r strategisch is gelegen. Samen
sche Golf controleren. De sprong
van de zestiende naar de drempel
van de eenentwintigste eeuw heeft
Oman, na Saudiarabië het grootste
land op het Arabische schiereiland,
minder dan twintig jaar gekost.
Verantwoordelijk voor die spec
taculaire reis door de tijd is sultan
De islam is diepgeworteld in de
Oman echter maatschappij, met al zijn traditio
nele waarden en gebruiken. De
Omani's mogen nog steeds niet
met een buitenlander trouwen.
Doen ze dat wel, vaak om de hoge
bruidsschat te omzeilen, dan mo
gen ze hun parfrier niet mee naar
Oman nemen en riskeren ze hun
staatsburgerschap. In een poging
om "het kwalijke bruidsschatsys
teem" uit de wereld te helpen, be
paalde Qaboos vorig jaar dat nie
mand meer dan 2.000 ryt
scheiden zijn, maakte Qaboos
dankbaar gebruik van de petrodol
lars om zijn land te moderniseren.
Voor 1970 waren er slechts enkele
kilometers verharde weg. Er waren
drie religieuze scholen, vijftjen te
lefoons, twee kleine ziekenhuizen,
geen hotels en er was een kleine ge
nerator om stroom op te wekken in
Muscat.
BONN (DPA) - Veiligheidsdes
kundigen in de Bondsrepubliek
Duitsland hebben opnieuw een
spionagenetwerk opgerold. Al op
donderdag werden in West-Berlijn
en München twee mannen en een
vrouw opgepakt. Zij worden ervan
verdacht in opdracht van de Sov-
jetrussische geheime dienst, de
KGB, hoogtechnologische militai
re werktuigen uit de Bondsrepu
bliek aan de Sovjetunie te hebben
geleverd.
Hans-Jürgen Förster, de plaats
vervangend woordvoerder van de
bondsadvocaat in Karlsruhe, de
hoogste Westduitse aanklager, be
vestigde de arrestaties. De man uit
München, die werd gearresteerd
op het vliegveld van de München
waar hij een vlucht had geboekt
naar de DDR, werd gisteren weer
op vrije voeten gesteld. Hij kwam
in de jaren zeventig als vluchteling
uit de DDR naar de Bondsrepu
bliek.
Veiligheidsdeskundigen hebben
berichten in de Kölner 'Express'
bevestigd, waarin stond dat de
agenten geheime electronika van
de Leopard II tank en hoogtechno
logische zaken als een micropro
cessor aan de KGB hebben doorge
speeld.
Het zou hierbij gaan om onder
delen vap de richtinrichting van de
Leopard II en boordcomputers
voor vliegtuigen en pantservoer
tuigen. De omvang van de leveran
ties is niet bekend.
Eerste koppen
rollen na opstand
leger Argentinië
BUENOS AIRES (AP) - De Ar
gentijnse regering heeft een begin
gemaakt met de zuivering van op
standige officieren en hun mede
standers na de militaire rebellie
van verleden week. Generaal
Etcheun, commandant van een le-
gerbrigade die weigerde op te tre
den tegen de muitende collega's, is
gisteren met vervroegd pensioen
gestuurd.
Afgelopen zondag, toen nog niet
duidelijk was dat de rebellen onder
leiding van kolonel Seineldin aan
het kortste eind zouden trekken,
weigerde Etcheun tegen de opstan
delingen op te treden, omdat hij
het met hun eisen eens was. De
brigade die Etcheun leidde is met
47.000 manschappen een van de
grootste onderdelen van de Argen
tijnse strijdkrachten.
Gisteren staakte ook de laatste
groep opstandelingen in de stad
Mercedes officieel haar verzet. De
leider van de muiters daar, majoor
Avete, werd gisteren afgevoerd
naar de legerbasis in Buenos Aires
waar al langer kolonel Seineldin
wordt vastgehouden.
De verdachten zouden hun op
drachten direct van de Sovjet-han
delsdelegatie in Oost-Berlijn heb
ben gekregen. Alle drie De ver
dachten zijn zakenlieden. De om
vang van de schade voor de Bonds
republiek wordt op dit moment als
'middelzwaar' ingeschat.
REMSCHEID (AP) - De inspec
teur van de Westduitse luchtmacht
heeft gisteren het vermoeden uit-
gesproken dat fouten van de piloot
mogelijk ten grondslag hebben ge
legen aan de ramp met het Ameri
kaanse gevechtsvliegtuig in Rem-
scheid. Volgens dë laatste gege
vens zijn bij het ongeluk vijf men
sen om het leven gekómen en meer
dan 50 gewond geraakt. Ongeveer
90 mensen werden dakloos.
Generaal Jungkurth meende dat
de, eveneens omgekomen, piloot
van de A-10 Thunderbolt gedesori
ënteerd kon zijn geraakt toen hij in
dichte bewolking probeerde te
klimmen. "De A-10 is een zeer be
trouwbaar vliegtuig. Technisch fa
len kan niet worden uitgesloten,
maar de kans daarop is zeer ge
ring", zei Jungkurth.
De procureur-generaal van Nor-
drhein-Westfalen, Bachmann, en
de Amerikaanse luchtmacht
woordvoerder Hahn wilden niet
over mogelijk falen van de piloot
speculeren. Volgens Bachmann
hebben enkele ooggetuigen ver
klaard dat een van de twee moto
ren van de straaljager voor de klap
in brand stond.
In het laatste radiocontact had
de vlieger gemeld dat hij in slecht
weer was geraakt en probeerde te
klimmen. Daarbij had hij een voor
zich vliegende A-10, waarmee hij
op weg was naar een laagvliegoefe
ning, uit het zicht verloren. Wat
daarna precies gebeurd is, valt
moeilijk te reconstrueren. Het mili
taire vliegtuig was niet voorzien
van een vluchtrecorder, en de vi
deo-recorder die bij de laagvliegoe
fening zou worden gebruikt, was
nog niet ingeschakeld, aldus de
Amerikaanse generaal Anderson.
De Thunderbolt boorde zich
donderdagmiddag in het centrum
van Remscheid in een rij apparte-
mentswoningén, die meteen in
brand vlogen. Uit de puinhopen
werden vijf doden geborgen: de 34-
jarige piloot, twee vrouwen van 86
en 76 en twee mannen van 30 en 35
jaar. Een aanvankelijk vermiste
man dook later op. In het zieken
huis liggen negen zwaargewonden.
ADVERTENTIE
Nu heeft het land bijna 3.200 ki
lometer autoweg, een universiteit,
700 scholen met in totaal 220.000
leerlingen, 130 ziekenhuizen en kli
nieken, bijna 50.000 telefoonaan
sluitingen en 24 elektriciteitscen
trales. Het inkomen per hoofd van
de bevolking steeg van gemiddeld
400 dollar naar bijna 6.000 dollar
per jaar. De staat subsidieert scho
len, ziekenhuizen en welzijnspro-
Minister Rowes daarover: "We wil
den eerst de infrastructuur hebben
- hotels en andere voorzieningen -
voor we onze deuren openden. We
zijn met een paar hotels begonnen
en hebben dat geleidelijk uitge
breid". Minister van economie en
industrie Salim bin Abdullah al-
Ghazali schreef onlangs in een rap
port: "We willen in Oman geen hip
pies zien met lang haar en vieze
spijkerbroeken. We willen toeris
ten die zowel in gedrag als uiterlijk
volwassen zyn." Cijfers over het
toerisme waren niet beschikbaar.
In 1964 werd in Oman olie gevon- zijn voorzichtig optimistisch over
den en, hoewel de voorraden be- een herstel van de olieprijzen".
Het is niet uitgesloten dat de olie
bronnen, Oman exporteert 600.000
vaten ruwe olie per dag, zullen op
drogen. Daarom probeert Qaboos
zijn land niet helemaal afhankelijk
van de olie te maken. Hij stimuleert
het in stand houden van de tradi
tionele inkomstenbronnen, zoals
landbouw en de vissery.
"We maken ons wel zorgen over
de olieprijzen, maar gedane zaken
nemen geen keer", zegt minister
Rowes. "We hebben eerder zonder
olie geleefd, en we moeten slechts
de broekriem aanhalen. Maar
De faxen van NEC (één van de grootste fax-
merken ter wereld) hoeft u wat ons betreft niet
meer te kopen. U huurt er gewoon een.
I"Tr Bijvoorbeeld de
v compacte Nefax 14.
Of de Nefax 20,
de geavanceerde
alleskunner.
Bel voor meer
informatie.
Breestraat 122-124+145 Leiden
Telefoon 071-123211* -123966 Fa* 071-121567
