'Geen grotere veiligheid
door vredesboodschap'
Mafia bijna ondoordringbaar na 'staatsgreep'
Höogleraar Berldiof over toespraak Gorbatsjov
Risico's van
infectie nog
levensgroot'
Siciliaan 'il Corto' regeert met ijzeren vuist
r
ZATERDAG 10 DECEMBER 1988
Reportage
door
Bert Paauw
"Een vredesboodschap brengt nog geen grotere veiligheid.
Het gaat om de precieze invulling. De troepenreductie die
Gorbatsjov heeft aangekondigd klinkt misschien belofte
vol, maar hij kan er nog alle kanten mee uit".
Het is duidelijk dat de per 1 december aan de Leidse uni
versiteit tot hoogleraar strategische studies benoemde ge
neraal b.d. G.C.Berkhof niet erg onder de indruk is van de
toespraak van de Russische leider, afgelopen woensdag
voor de Verenigde Naties.
Troepenreductie zou voor de vei
ligheid van West-Europa pas echt
van betekenis zijn als ontmante-
ling van de zes divisies zou plaats
grijpen in Oostduitsland".
Belasting
Berkhof denkt dat 'de zet' van
Gorbatsjov vooral twee oorzaken
heeft:
- de post defensie is een te zware
belasting voor de Sovjet-economie
geworden;
- veranderde opvattingen over
slagvaardigheid van militaire ap
paraten.
Berkhof: "De Sovjets hebben
zich overbewapend. De economie
kan de kar niet meer trekken. De
uitgaven voor het leger vormen een
steeds zwaardere molensteen om
de hals van de Sovjets. Dat is ook
een gevolg van de politiek die
Reagan bij zijn aantreden acht jaar
geleden in het Witte Huis is gaan
hanteren. De Reagan-doctrine
hield in dat anti-communische be
wegingen over de wereld gesteund
moesten worden met dollars en
wapens. Dat heeft" ook de kosten
voor de Sovjetunie, in mensen en
geld, enorm opgejaagd".
"De Russen staan dus voor de
noodzaak hun leger in te moeten
krimpen, maar dat hoeft niet nood
zakelijkerwijs ten koste van de ge
vechtskracht te gaan. De vroegere
Russische legerleiders hadden
maar één devies: mèer is beter.
Maar er is zo langzamerhand een
hieuwe generatie gekomen, met er
varingen in Afghanistan vers in het
geheugen, die weet dat meer tanks
ook niet alles is. Integendeel, dat
het werken in kleine eenheden
vaak veel effectiever is. Het is be
kend dat de Sovjets al een tijdje be
zig zijn met het oprichten van een
heden die sneller kunnen worden
gemobiliseerd, die zich sneller
kunnen verplaatsen en die een gro
tere gevechtskracht bezitten dan
de door Gorbatsjov genoemde
tankdivisies".
Volgens Berkhof is er nog een
ander punt van zorg en dat betreft
de opkomst van wapens die zijn ge
baseerd op nieuwe ontwikkelingen
Gorbatsjov kondigde bij die gele
genheid aan eenzijdig binnen twee
jaar de sterkte van de Sovjet-troe
pen met een half miljoen man
schappen te zullen verminderen en
tegelijkertijd drastisch te zullen
snoeien in het Russische conven
tionele niet-nucleaire) wapenar
senaal.
Volgens Berkhof, die zich als
hoogleraar vooral zal richten op za
ken met betrekking tot de interna
tionale veiligheid, komt de bood
schap in elk geval op een feilloos
gekozen moment. "De Verenigde
Staten zijn op dit moment tot inac
tiviteit gedoemd vanwege de presi
dentswisseling terwijl de NAVO-
partners nog druk aan het beraad
slagen z(jn over een standpunt in
zake conventionele wapens en daar
voorlopig nog niet uit zijn. En de
Verenigde Naties vormen natuur
lijk een uitstekend forum om een
dergelijke boodschap uit te dragen.
De zet van Gorbatsjov is kortom
strategie van de hoogste orde".
Berkhof vindt dat het terugtrek
ken van zes tankdivisies uit de Eu
ropese regio, hoe goed dat ook
klinkt, niets zegt zolang er niet bij
wordt gezegd wèèr die divisies pre-
i cies worden weggehaald. Ge
noemd zijn Hongarije, Tsjechoslo-
wakije en Oostduitsland. Worden
er bijvoorbeeld twee divisies weg
gehaald uit Hongarije, drie uit
Tsjechoslowakije en maar één uit
Oostduitsland, dan stelt het alle
maal niet veel voor. De divisies in
Hongarije en Tsjechoslowakije zijn
in wezen bezettingstroepen, als ge
volg van opstanden in 1956 en 1968.
Als van die troepen wat divisies
worden teruggetrokken, dan blij
ven daar nog genoeg Russische
manschappen achter om de zoge
naamde verworvenheden van het
socialisme te verdedigen. En terug
trekking van slechts één divisie uit
Oostduitsland is nauwelijks van in
vloed op de veiligheidssituatie in
de centrale sector van Europa.
Generaal b.d. Berkhof: "De Rus
sen staan voor de noodzaak hun le
ger in te krimpen, maar dat hoeft
niet per se ten koste te gaan van de
gevechtskracht" (Foto anp>
in de natuurkunde: lasers, atomai
re deeltjeswapens, plasmawapens
en radiofrequentiewapens. Berk-
hof:"Vooral de laatste categorie is
van belang. Deze kunnen elektro
nica ontregelen en de westerse
voorsprong op dit gebied neutrali
seren. Ze schijnen bovendien een
grote uitwerking op de zenuwkno
pen van mens en dier te hebben.
Bij een laag energieniveau veroor
zaken ze disoriëntatie, bij een ho
ger energieniveau de dood. Voor
zover valt na te gaan heeft de Sov
jetunie een duidelijke voorsprong
op dit gebied".
"Daarom, waar praten we nu
over bij de aangekondigde reduc
tie? Over tanks, geschut en brug-
slagmaterieel. Niet onbelangrijk,
maar ook niet overdreven belang
rijk. Zeker niet in de nabije toe
komst".
Offensief
Het opbouwen van een militair
vermogen met het oogmerk een
(kernwapen)oorlog te kunnen
doorstaan en zelfs te winnen is vol
gens Berkhof kenmerkend voor de
Sovjetunie. Hij noemt dat een 'of
fensieve strategie', in tegenstelling
tot een 'defensieve strategie' die
door de NAVO zou worden aange
hangen (effectief reageren wan
neer de tegenpartij een daad van
agressie pleegt).
Berkhof: "Geografisch bezien
moet de Sovjetunie wel een offen
sieve strategie volgen, al betekent
dat niet dat de leiders per se offen
sieve bedoelingen hebben. Het
land is eigenlijk te groot om effec
tief te kunnen verdedigen. Het be
slaat de helft van de wereldbol,
kent maar liefst elf verschillende
tijdzones. In de aanvalsroutes zijn
geen natuurlijke hindernissen.
Geen bergen, niet eens een rivier.
In de loop der geschiedenis heb
ben ze dat meerdere malen op pijn
lijke wijze ondervonden met als
meest recente voorbeelden de in
vallen van Napoleon en Hitler. Die
ervaringen hebben er toe bijgedra
gen dat de Russen nu het stand
punt huldigen dat de volgende oor
log niet bij hun maar bij de buren
wordt uitgevochten. Dat is natuur
lijk geen prettig idee voor de bu
ren".
Vandaar dat die buren - onder
meer de NAVO-partners - ook de
nodige maatregelen treffen. Berk
hof: "De NAVO zit in een moeiza
mer positie bij het bepalen van
maatregelen dan de Sovjetunie.
Daar zit een man die als partijleider
en president een ongekende macht
heeft en met voorbijgaan van het
parlement beslissingen kan ne
men. Gorbatsjov kan ons bij wijze
van spreken elke vijf minuten als
vredesduif met olijftakken om de
oren slaan. Dat gaat niet zo snel in
de NAVO. Voordat Noorwegen en
Turkije op één lijn zitten, dat duurt
even. De NAVO is nou eenmaal een
bondgenootschap van souvereine
staten met soms tegenstelde eco
nomische belangen en behept met
onderlinge argwaan. Denk maar
aan de relatie tussen Turkije en
Griekenland. Bovendien zijn er al
tijd wel ergens in de NAVO verkie
zingen aan de gang, dat maakt de
zaak er ook niet gemakkelijker
op".
Berkhof benadrukt dat het pra
ten over strategieën vaak wordt
verwisseld met het praten over wa
pens. "Maar strategie heeft ook te
maken met de economie van een
land, met het hebben van natuurlij
ke hulpbronnen, met het beschik
ken over goedkope energiebron
nen, met de houding en cohesie
van een bevolking, kortom er spe
len tal van factoren een rol".
Als hoogleraar strategische stu
dies, in het bijzonder gericht op in
ternationale veiligheid, wil hij de
basis-elementen die met strategie
bepaling te maken hebben, op een
rij proberen te zetten. "Het praten
over wapens is legitiem, als men
maar beseft dat het slechts een fa
cet van het geheel is. We moeten
ons bij het zoeken naar die basis
elementen niet laten leiden door de
ROTTERDAM (GPD) - Infec
tieziekten zijn niet verdwenen
door de vinding van moderne
vaccins en nieuwe geneesmidde
len. Het vrij algemeen heersende
optimisme over de 'overwinning'
op ziekten als pokken en polio is
ongegrond. Veel meer dan in het
verleden komen infecties nu
voor bij bejaarden. Er zijn meer
geslachtsziekten, meer voedsel-
infecties en meer tropische im-
portziekten. Toekomstige gene
raties zullen dan ook zeer be
hoedzaam - 'beheerst' en 'ingeto
gen' - met hun gezondheid die
nen om te gaan.
Dit betoogde de epidemioloog
prof. dr. J. Huisman deze week in
zijn inaugurele rede bij het aan
vaarden van de (vorig jaar inge
stelde) bijzondere leerstoel Epi
demiologie en Bestrijding van
Infectieziekten aan het Instituut
voor Maatschappelijke Gezond
heidszorg van de medische facul
teit van de Erasmus Universiteit
in Rotterdam.
Huisman, die al sinds 1970 aan
de Technische Universiteit in
Delft hygiëne en epidemiologie
doceert, benadrukt dat er on
danks "wapenfeiten als het nage
noeg overwinnen van klassieke
infectieziekten als pokken, polio
en buiktyfus" geen daling heeft
plaatsgevonden van het sterfte
cijfer. Het aantal ziekenhuispa
tiënten met infecties is even
groot als een halve eeuw geleden
en voedselstoornissen zijn nog
steeds de belangrijkste oorzaak
van ziekteverzuim.
Misplaatst
Het gevoel van veiligheid dat
desondanks bestaat is dan ook
misplaatst, vindt Huisman. Goe
de voorlichting zou daarin verbe
tering kunnen brengen. Die zou
vooral moeten worden gericht op
de 'naieve' houding ten opzichte
van infectieziekten bij het pu
bliek, hulpverleners en overheid.
Ook zou de strijd moeten worden
aangebonden met mensen die
vaccinaties weigeren op grond
van godsdienstige of 'alternatie
ve' overtuigingen als de antropo
sofie, homeopathie en een "ma
crobiotische benadering van ge-
zondheid en ziekte".
Ook acht Huisman het nodig
"het gebrek aan bereidheid om
de matige hygiëne in de voedsel
industrie aan te pakken". Vooral
dierlijk voedsel, dat via massa-
produktie in de bio-industrie op
de markt komt, is jaarlijks in
ruwweg vierhonderdduizend ge
vallen de oorzaak van infecties.
Grof omgerekend betekent dit
voor de Nederlandse economie
per jaar een schade van enkele
honderden miljoenen guldens.
Een afdoende methode dm mi
cro-biologisch betrouwbaar
voedsel te leveren, is een behan
deling met gamma-straling. Dit
stuit op bezwaren van het meren
deel van de Nederlanse bevol-
Ook het idee dat 'rauwe' melk
natuurlijk en diis gezond is, is
volgens Huisman niet juist. Hij
maakt zich ook boos over de non
chalante houding van veel men
sen ten opzichte van immunisa-
tie van jongetjes tegen rode hond
en ten opzichte van vaccinatie te
gen mazelen. Die houding draagt
zeker bij tot het voorkomen van
deze ziekte.
Geslachtsziekten
Hij noemt het daarom be
treurenswaardig en "tekenend
voor de mentaliteit" dat het mi
nisterie van welzijn, volksge
zondheid en cultuur vanaf 1 ja
nuari 1989 een groot aantal subsi
dies voor de basisgezondheids
zorg rechtstreeks in de gemeen
tekassen stort. Dit kan, zei hij,
een landelijk gecoördineerde be
strijding van alle geslachtziekten
alleen maar belemmeren: "Een
ongelukkige beslissing gezien
het feit dat besmetting door her
pes simplex en syfilis de kans op
besjnetting met aids vergroot".
Huisman pleit er daarom voor
de strijd tegen infectieziekten
met meer kracht aan te pakken
door actieve immmunisatie (vac
cinatie), door het onderbreken
van besmettingswegen (bijvoor
beeld door het pasteuriseren van
melk en bestraling van dierlijk
voedsel) en door het opsporen en
uitschakelen van besmettings
bronnen.
Daartoe zou naast een verbe
terd en uitgebreid (met een vac
cin tegen hersenvliesontsteking)
vaccinatieprogramma voor zui
gelingen, kleuters en schoolkin
deren ook een vaccinatiepro
gramma voor ouderen tot stand
moeten komen. Bejaarden die in
verpleeg- en bejaardentehuizen
wonen, zouden moeten worden
ingeënt tegen bijvoorbeeld long
ontsteking en influenza (griep).
Al was het maar, aldus prof.
Huisman, omdat het inzicht over
het voortbestaan van antistoffen
tegen infectieziekten bij mensen
op hoge en zeer hoge leeftijd nog
beperkt is.
Jeugd
Inzake aids pleit prof. Huisman
ervoor, zolang er geen goede be
handeling en een doeltreffend
vaccin beschikbaar zijn, de be
strijding vooral te richten op het
vertragen van de uitbreiding van
de epidemie. Voorlichtingscam
pagnes, het verstrekken van ste
riel injectiemateriaal aan drugs
verslaafden en het in ruime mate
beschikbaar stellen van con
dooms zijn daarbij de voornaam
ste bestanddelen.
"Uiteindelijk", aldus Huis
man, "zal de opvoeding van de
jeugd er toe moeten leiden dat de
na ons komende generaties op
veel terreinen - en heus niet al
leen het seksuele - een meer be
heerste, een meer ingetogen en
daardoor een minder risicovolle
levensstijl zullen tonen. We mo
gen het natuurlijke spel der
krachten niet z'n gang laten
gaan".
ROME "De Siciliaanse mafia is
nog veel beter georganiseerd dan
we tot nu toe vermoedden. Binnen
de mafia-organisatie Cosa Nostra
heeft er een 'staatsgreep' plaatsge
vonden, waardoor alle macht ge
concentreerd is in de handen van
één man. Deze misdaadorganisatie
is daardoor vrijwel ondoordring
baar geworden".
door
Marjon van Royen
Dat is de conclusie van de Sicili
aanse rechter Giovanni Falcone,
die samen met zijn Amerikaanse
collega Rudolph Giuliani de groot
scheepse anti-mafia-operatie 'Iron
Tower' op touw heeft gezet. Bij de
operatie werden vorige week zo'n
200 mafiosi in Italië en in de Vere
nigde Staten gearresteerd. Ze ble
ken een wereldwijd netwerk in
handen te hebben, waarbij cocaine
via de mafia in de Verenigde Sta
ten geruild werd tegen heroine,
die op Sicilië werd geraffineerd en
bewerkt.
Deze week zijn er in Italië allerlei
details en achtergronden over de
operatie 'Iron Tower' doorgesij
peld, die een "nieuwe en uiterst
schokkend beeld van de macht van
de mafia van vandaag de dag ge
ven", zo verklaarde een vertegen
woordiger van de Italiaanse anti-
mafia-commissie gisteren
'Broccoli
"Die meubelzending, je weet
wel, is dat teak, of notenhout?"
"Nee, het is noten".
"Ok... maar... die partij marme
r-is die al klaar?"
Twee jaar lang hebben speciaal
getrainde agenten van de Ameri
kaanse FBI en de Italiaanse Crimi-
nalpol belangrijke mafia-padrino's
zoals de Newyorkse boss Joe Gam-
bino en de Siciliaan Francesco In-
zerillo geschaduwd. Met hypermo
derne apparatuur en speciale richt-
nirrnfonns
sprekken op die de mafiosi met el
kaar voerden. De agenten waren
speciaal getraind in het zogeheten
broccoli. Dat is het taaltje dat de
mafiosi met elkaar spreken, een
mengeling van Siciliaans dialect,
Amerikaanse 'slang' en steeds wis
selende mafia-codes.
Zo betekent bijvoorbeeld 'meu
bels' in het broccoli heroine, en de
houtsoorten 'teak' of 'noten' staan
voor de kwaliteit en de graad van
puurheid van de heroine. 'Marmer'
is daarentegen cocaine. Maar dat
laatste wordt ook aangeduid met
woorden als 'kleding' of 'hemden'
of 'terrein', al naar gelang de situa
tie.
Niet zelden werden de agenten
in hun afluisterwerkzaamheden
gefrustreerd door de verfijnde
elektronische contra-spionage-ap-
paratuur waarmee elke mafioso
van een beetje kaliber zich tegen
woordig, naast de telex en de com
puter, omgeeft. Zo had de Ne
wyorkse mafia bijvoorbeeld in hun
hoofdkwartier Café Giardino in
Brooklyn een systeem aange
bracht van ultra sonische golven,
die in staat zijn om alle microfoons
en afluisterapparatuur uit te scha
kelen en op te sporen.
Bewijslast
Ondanks al deze voorzorgsmaat
regelen van de mafia, zoals ook het
aanhoudend wisselen van tele
fooncel en gebruikte codes, lukte
het de gemengd Amerikaans-Itali
aanse ploeg van agenten toch óm
een uitgebreide verzameling ban
dopnamen aan te leggen van afge
luisterde gesprekken. De bandop
namen vormen nu de basis van de
bewijslast tegen wat men hier ook
wel de 'Sicilian Connection'
noemt: het vernuftige systeem
waarmee de mafia de Amerikaanse
markt van heroine voorziet, en de
Europese van cocaine.
Voor een mafia-bestrijder als
rechter Falcone, die op dit moment
waarschijnlijk de grootste nog niet
Sinds eind vorig jaar 342 mafiosi werden veroordeeld tot bij elkaar meer dan 30 eeuwen gevangenisstraf liggen
er bijna dagelijks lijken op het Siciliaanse asfalt. Ook afgelopen maandag was het raak in Palermo. (foto ap>
"De hele situatie is in handen
van Corto", zo waarschuwt de ma-
fia-boss Francesco Inzerillo op een
gegeven moment door de telefoon.
Hij voert een gesprek met zijn neef
in Santo Domingo die daar de co-
cainetoevoer naar de VS moet re
gelen. Voor een leek betekent zo'n
zinnetje niets. Maar voor Falcone is
het de bevestiging van zijn vermoe
den dat "de hele verdovende mid
delenhandel in handen terecht is
gekomen van de Sicilianen", en dat
machtsovername heeft plaatsge
vonden".
'Corto' - letterlijk 'de korte' - is de
bijnaam van de beruchte Siciliaan
se mafialeider Toto Riina. Over
hem wordt ook wel gezegd dat "je
hem beter nooit kan zien glimla
chen", omdat hij "alleen maar lacht
als hij schiet". Vorig jaar december
werd Riina veroordeeld tot levens
lange gevangenisstraf, voor zijn
aandeel in meer dan vijftig mafia-
moorden. Riina is echter al sinds
twintig jaar spoorloos.
Soldaten
beroemde mafia-boss Tomaso Bus-
cetta door, en door zijn onthullin
gen wist men dat Toto Riina be
hoorde tot de twaalf machtigste
mannen van de Siciliaanse mafia.
"Het onthutsende aan datgene
wat Buscetta vertelt is dat de Sicili
aanse mafia geen verzameling
meer is van rivaliserende en elkaar
beconcurrerende clans, zoals we al
tijd dachten", schreef rechter Fal
cone na zijn eerste gesprekken met
Buscetta. "De mafia bestaat nu uit
één enkele, strak geleide organisa
tie, met 'soldaten', 'commanda
Het grootste deel van deze 'ma-
fia-regering' is na de onthullingen
van Buscetta achter de tralies be
land. Bij het grootste proces dat er
ooit in Italië tegen de mafia gehou
den is, zijn er eind vorig jaar 342
mafiosi veroordeeld tot bij elkaar
meer dan 30 eeuwen gevangenis
straf. Sindsdien barstte er op het ei
land echter een nieuwe bloedige
'mafia-oorlog' los. Om de andere
dag liggen op Sicilië de lijken op
het asfalt. Ook rechters, politici en
zelfs kinderen zijn dit jaar het
slachtoffer geworden van de nieu
we mafia-strijd.
Het is echter pas, dankzij de in
formatie die nu is vrijgekomen met
de operatie 'Iron Tower' dat men
nu eindelijk begrijpt wat de inzet is
van deze strijd: de 'mafia-regering'
van twaalf leden, die om de zoveel
tijd bijeen kwamen in de stenen ge
welven onder de villa van een van
haar leden, is op dit moment ver
vangen door een 'dictatuur'. En
wel door de dictatuur van één man:
Toto Riina, alias il Corto.
Strakker
"Er beweegt geen blad aan de
boom zonder dat Corto het wil", zo
vertelt de Amerikaanse boss Jóe
Gambino door de telefoon aan een
vriend. Toto Riina heeft volgens
rechter Falcone en zijn Amerikaan
se collega Giuliani de absolute
macht binnen de mafia veroverd.
"Cosa Nostra is nog hiërarchischer
geworden, nog strakker georgani
seerd, en kan daardoor nog harder
toeslaan", zo luidt de verontruste
conclusie.
Het brein en het centrum van de
mafia-macht ligt op Sicilië. Mafia-
kolonies over de hele wereld die
nen nu te gehoorzamen aan de be
velen van één man. Zo blijkt bij
voorbeeld uit de operatie 'Iron To
wer' dat zelfs de machtige Ameri-
nafia
ziiSDOor i
Gesettelde mafia-bazen als John
Gotti mogen zich nog net amuse
ren in hun kleine wereldje van ille
gale gokhuizen en prostitutie.
Maar de 'serieuze' zaken, zoals de
drugshandel en het witten mafia-
geld in legale ondernemeningen en
bankinstellingen, datwordt ge
daan door de zogeheten 'zips'. De
zips zijn de nieuwe lichting jonge
Siciliaanse mafiosi die in de afgelo
pen jaren naar Amerika zijn ge
stuurd om er de zaken over te ne
men. De jonge zips zijn nog niet
verpest en verwekelijkt door de op
zichtige luxe waarmee de Ameri
kaanse 'Godfathers' als John Gotti
zich omgeven. En vooral: ze volgen
blindelings de bevelen op die ze
vanuit Sicilië krijgen.
"De zips breiden hun territorium
uit over de hele stad", klagen twee
van de mannen van John Gotti
door de telefoon tegen elkaar. "Er
is geen respect meer". "Moetje na
gaan. Toen ik hen over John vertel
de, toen zeiden ze: wie is John?!"
"Ze willen gokken in mijn territori
um", zegt John Gotti zelf veronge
lijkt in een ander afgeluisterd ge
sprek. "Nog geen spelletje poker
laat ik ze spelen in mijn gokhui-
Multinational
Wat John Gotti vergeet, is dat de
inzet van de nieuwe Siciliaanse
mafia een heel stuk hoger is dan al
le gokhuizen en bordelen van hem
en zijn vrienden bij elkaar. Uit een
recent onderzoek dat werd gedaan
door een Engelse professor aan de
Cambridge Universiteit blijkt on
der andere dat 200 grote internatio
nale bedrijven over de hele wereld
in handen zijn van de Siciliaanse
mafia. Volgens prof. Arthur Gib
son controleert de Italiaanse mafia
een groot netwerk aan bankinstel
lingen en financieringsbedrijven in
Engeland, Zwitserland en in Ame
rika. De Siciliaanse mafia zou hard
op weg zijn om een van de grootste
multinationals van de wereld
