Gorbatsjov
zwijgt over
doel bezoek
Passtoors ongewild pion in
ruzie tussen Belsië en Zaïre
Plan Vietnam
leger sterk
af te slanken
Britse opwinding na uitlating
door bewindsvrouw over eieren
Azerbajdzjan: drie
doden bij onlusten
Grieken weigeren Palestijn
aan Italianen uit te leveren
Kentu de twee voordelen van
de Hatéma Di Prijs?
Hatema
WOENSDAG 7 DECEMBER 1988
BUITENLAND
PAGINA 5
Geruchtenstroom over voorstellen
WASHINGTON - Temidden van een stroom van geruchten
over het werkelijke doel van zijn reis, is Sovjetleider Mik
hail Gorbatsjov gisteren in New York aangekomen voor
een bezoek dat tot vrijdag zal duren.
door
Henk Dam
Gorbatsjov zal vandaag de Alge
mene Vergadering van de Verenig
de Naties toespreken, en een lun-
chontmoeting hebben met de
Amerikaanse president Reagan en
diens opvolger Bush. Uitgebreid
werd gisteren in Amerika gespecu-
Politie verbiedt
protest tegen
omstreden proces
JOHANNESBURG (GPD) - De
Zuidafrikaanse politie heeft giste
ren een geplande pro test-bij een
komst in Johannesburg verboden
die gehouden zou worden uit soli
dariteit met 11 anti-apartheidsacti
visten die terechtstaan voor hoog
verraad en terrorisme. Naar ver
wachting zal het hooggerechtshof
in Pretoria, dat de aangeklaagden
twee weken geleden al schuldig be
vond, nog deze week de straf vast
stellen in dit zogenaamde Delmas-
proces. Het wordt niet uitgesloten
dat de rechter hen ter dood zal ver
oordelen of een langdurige gevan
genisstraf zal opleggen in dit lang
ste en duurste proces uit de Zuid
afrikaanse rechtsgeschiedenis.
De solidariteitsbijeenkomst zou
plaatsvinden op de universiteit van
Witwatersrand en was belegd door
een groot aantal anti-apartheids-
groepen. Als sprekers waren uitge
nodigd onder meer dominee Allan
Boesak, vakbondsleider Jay Na-
idoo en de secretaris-generaal van
de Zuidafrikaanse Raad van Ker
ken, dominee Frank Chikane. Maar
de hoofdcommisaris van politie,
generaal Hennie de Witt, besloot
op het laatste moment de bijeen
komst te verbieden. Volgens De
Witt was tydens het Delmas-proces
bewezen dat de aangeklaagden
nauw hebben samengewerkt met
de verboden bevrijdingsbeweging
ANC. De protestbijeenkomst
moest dus worden gezien in het
verlengde van de staatsgevaarlijke
doelstellingén van datzelfde ANC,
aldus de Witt.
Allan Boesak
- toespraak verhinderd -
Buitenland kort
Swapo
De Namibische bevrijdingsbewe
ging Swapo heeft aangekondigd
dat zij het bestand dat nu in Nami
bia van kracht is, opzegt. Binnen
kort zal de Swapo de gewapende
strijd weer hervatten. Reden hier
voor is dat Zuidafrika in de onder
handelingen met Angola en Cuba
nieuwe eisen heeft verbonden aan
een akkoord over de toekomst van
Namibia en Angola.
Vliegongelukken
In de VS zijn twee militaire vlieg
tuigen verongelukt. Gisteren ver
ongelukte op een luchtmachtbasis
in de staat Michigan een B-52 bom
menwerper bij een speciale lan
dingsoefening, terwijl 1.500 km uit
de Amerikaanse westkust een elek
tronisch gevechtsvliegtuig van het
vliegdekschip Constellation neer
stortte. In totaal vier mensen kwa
men om het leven.
Kerncentrale
De oppositie in de Westduitse deel
staat Hessen heeft het aftreden ge
ëist van de Hessische minister van
milieuzaken, de CDU'er Karlheinz
Weimar. De sociaaldemocraten en
de groenen nemen het hem kwalijk
dat hij een jaar lang gezwegen heeft
over een incident in de kerncentra
le Biblis. Weimar zelf wees be
schuldigend in de richting van het
regionale energiebedrijf RWE dat
de kerncentrale beheert.
leerd over de voorstellen die Gor
batsjov daarbij mogelijk zal pre
senteren.
In de loop van de middag kreeg
vooral het bericht dat Gorbatsjov
van plan zou zijn om aan te kondi
gen dat hij eenzijdig een-derde deel
van de Sovjet-troepenmacht zal re
duceren, groeiende belangstelling.
Dit bericht is afkomstig van de
correspondent van deze krant in de
Sovjetunie, Alexander Munning-
hoff. De Amerikaanse nieuwsom-
roep CNN maakte gisteren mel
ding van het „uit Nederland af
komstige" bericht.
Volgens CNN zou het in New
York „gonzen van de geruchten"
over troepenreductie. Een finan
ciële redacteur van CNN schreef
gistermiddag zelfs de stijging van
de koersen op Wall Street toe aan
het bericht.
Gorbatsjov zelf liet gistermiddag
bij aankomst in New York niets los
over het werkelijke doel van zijn
bezoek. Hij zei in een kleine toe
spraak dat er, bij zijn gesprek met
Reagan en Bush, geen sprake zal
zijn van een formele agenda.
„Elke kant kan, open en eerlijk,
zeggen wat hij wil", aldus Gor
batsjov die hieraan toevoegde dat
„het feit dat deze ontmoeting
plaatsvindt, al veel zegt over de ac
tieve betrekkingen tussen de Sov
jetunie en de Verenigde Staten".
Hij zei ook „verdere uitbreiding"
van de samenwerking tussen de
twee supermachten te voorzien.
Gorbatsjov zei over zijn aan
staande rede voor de Algemene
Vergadering van de VN dat deze
speech hem de gelegenheid zal ge
ven het Sovjet-standpunt op we
reldwijde schaal duidelijk te ma
ken.
„We leven in een wereld die een
aantal cruciale veranderingen mee
maakt. Alle landen hebben hun ei
gen zorgen en belangen en wij zul
len zeker onze zorgen en belangen
willen delen", aldus de Sovjet-lei
der.
Na zijn toespraak reed Gor
batsjov, in een autokaravaan die 40
auto's telde en die al direct delen
van het drukke New Yorkse ver
keer lam legde, naar het gebouw
van de Russische missie bij de VN.
Daar bracht hij de rest van de dag
door met uitrusten van zijn lange
SINGAPORE (GPD) - Vietnam is
van plan om zijn miljoenenleger af
te slanken, tegen de achtergrond
van de economische hervormin
gen. In de komende twee jaar zul
len 300.000 soldaten afvloeien. Dat
is ongeveer een-vierde van zijn to
tale sterkte. Het Vietnamese leger,
zegt generaal Nguyen Qyet, is be
zig zich van een oorlogsmachine
om te vormen tot een leger in vre
destijd. Nguyen is hoofd van de po
litieke afdeling van het leger en in
de Vienamese communistische
partij verantwoordelijk voor het
beleid.
Vietnam heeft een sterk leger.
Volgens Australische militaire des
kundigen bestaat het Vietnamese
leger uit 1,1 miljoen beroepssolda
ten en 3 miljoen reservisten De
marine en luchtmacht hebben
150.000 man in dienst. Vietnam
heeft ook een grensleger van 60.000
man en verscheidene paramilitaire
groepen van 1,5 miljoen man. To
taal heeft Vietnam een leger dat vijf
miljoen man sterk is. Dat betekent
dat dit land, na de VS, de Sovjetu
nie, China en India de vijfde leger
macht is. De helft van de nationale
begroting wordt gebruikt om het
leger op de been te houden.
LONDEN Het ei maakt steevast
deel uit van het Britse ontbijt. Da
gelijks worden er zo'n 30 miljoen,
gebakken of als roerei, gegeten.
Maar daarin is danig de klad geko
men nu de staatssecretaris voor ge
zondheidszorg, Edwina Currie,
heeft laten weten dat het grootste
deel van 's lands kippen besmet is
met de salmonellabacterie. En dat
het eten van eieren tot voedselver
giftiging kan leiden.
door
Haye Thomas
Zoals eerder na uitlatingen van
mevrouw Currie, staat de hele na
tie op zijn achterste benen. Daarbij
gaat het niet alleen om de al of niet
verkeerde eieren, maar ook om de
vrouw, die enerzijds wordt bewon
derd, anderzijds veel irritaties op
wekt.
De Britse kippenboeren kunnen
haar bloed wel drinken. Zij vinden
dat de 42-jarige Edwina Currie een
storm in een lege eierdop heeft ver
oorzaakt met haar „belachelijke,
angstaanjagende verhalen over
vergiftigde eieren". Ze vrezen aan
zienlijke schade in de aanloop naar
Kerstmis, wanneer juist extra veel
eieren worden afgenomen voor
verwerking in gigantische hoeveel
heden cake, taart en pudding.
Overwogen wordt om tegen staats
secretaris Currie en de commercië
le televisie, die haar geruchtma
kende uitlatingen heeft uitgezon
den, een civiele procedure aan te
spannen en een hoge eis tot scha
devergoeding in te dienen.
Hoe erg is het gesteld met de
voedselvergiftigiing als gevolg van
de Britse eierbesmetting? Volgens
de officiële cijfers zouden tot nu
toe dit jaar zo'n duizend gevallen
van salmonellavergiftiging in En
geland en Wales zijn geconsta
teerd. Het overgrote deel daarvan
als gevolg van het verorberen van
rauwe of slechts gedeeltelijk ge
kookte eieren. Tegenover het enor-
me aantal van 30 miljoen eieren dat
de Britten per dag verzwelgen mis
schien niet spectaculair. Echter
tóch belangrijk genoeg om mel
ding van te maken, vindt niet al
leen staatssecretaris Edwina Cur
rie, maar ook haar baas, de minister
van gezondheid Kenneth Clarke,
die het toch al moeilijk heeft in zijn
niet aflatende conflict met 's lands
mager betaalde verpleegsters en
verplegers.
En blijkens reacties van de win
keliers zijn er genoeg die hun woor
den serieus nemen. Vijftien pro
cent minder verkoop, heet het. An
deren houden vol dat het tot nog
toe niet veel uitmaakt, al dat gekra
keel als gevolg van de minsteriële
uitlatingen.
Niettemin heeft het Britse minis
terie van landbouw nieuwe richtlij
nen afgekondigd voor de eierpro-
ducenten, met strengere contrles
op de samenstelling van het kippe-
voer en de hygiëne in hun bedrij-
JOHANNESBURG - De in 1986
in Zuidafrika tot tien jaar gevange
nisstraf veroordeelde Helene Pas-
stoors lijkt ongewild een rol te gaan
spelen in het conflict tussen de Bel
gische regering en de Zaïrese presi
dent Mobutu Sese Seko. Volgens
berichten in de Zuidafrikaanse
pers heeft president Mobutu afge
lopen zaterdag de minister van bui
tenlandse zaken, Roelof Botha,
verzocht om Passtoors in vrijheid
te stellen. Maar in Brussel en op de
Belgische ambassade in Pretoria
wordt deze ongevraagde bemidde
lingsrol van Mobutu in de kwestie-
Passtoors "een pijnlijke verras
sing" genoemd.
reese studenten in België hebben
opgedragen om aan het einde van
het huidige academisch jaar naar
hun geboorteland terug te keren.
Ook is aan alle Zairese onderdanen
in België aangeraden om hun bezit
tingen in het voormalige moeder
land van de hand te doen.
Mobutu maakte zondag voor het
eerst melding van zijn initiatief om
te bemiddelen in de kwestie-Pas-
stoors tijdens een informele ont
moeting met journalisten op zijn
jacht Kamanyola. Volgens Mobutu
had hij de kwestie-Passtoors een
dag daarvoor onder de aandacht
van Botha gebracht tijdens een ge
sprek in Brazzaville. Mobutu zei
dat Botha hem had verzekerd "dat
door
Ruud de Wit
stoors zal worden gekeken
zij aan de Zaïrese autoriteiten zal
worden overgedragen, zodra er een
positieve beslissing om haar gratie
opnieuw naar de kwestie-Pas- de Belgische regering te onderhan-
nie Zaïre. Belgische kranten heb
ben Mobutu de afgelopen weken
afgeschilderd als een dictator. De
ze zaak is zo hoog opgelopen, dat
de Zaïrese regering heeft gezegd
"er genoeg van te hebben, dat pre
sident Mobutu steeds weer in de
Belgische pers door het slijk wordt
gehaald".
De Zaïrese president, dié sinds
enige maanden uitstekende rela
ties onderhoudt met de regering-
Botha, zou met behulp van Preto
ria willen proberen om de regering-
Martens in verlegenheid te bren
gen door haar ongevraagd Pas
stoors op een presenteerblaadje
aan te bieden.
Hoewel de regering-Martens nog
niet officieel daarvan op de hoogte
is gesteld, zou Mobutu de 2000 Zai-
r België worden doorgestuurd.
Mobutu's opmerkingen over
delen. België wees begin dit jaar
vanwege de kwestie-Passtoors drie
Zuidafrikaanse diplomaten het
land uit. Minister Botha weigerde
gisteren iets te zeggen en zei geen
informatie te verschaffen over ver
trouwelijke gesprekken met een
bevriend staatshoofd.
ven. Minister Clarke en zijn staats-
secretaris-met-het-hart-op-de-tong
maken nu overal duidelijk dat je
nog best eieren kunt eten, als je ze
maar goed doorbakt of langer laat
koken.
Mevrouw Currie krijgt steeds fel
lere kritiek te verwerken, maar ze
weet zich zeker van haar positie zo
lang premier Thatcher haar de
hand boven het hoofd houdt. En
die heeft, zo krijgt men de indruk,
wèl bewondering voor de grote
mond van Edwina Currie, die nu
zeker moet weten dat een heel le
ger van Britten bereid is om haar
met oneetbare eieren te bekogelen.
In de 26 maanden van haar ministe
riële loopbaan zag ze eerst kans om
de bevolking van noord-Engeland
op stang te jagen met de beschuldi
ging dat deze zo vaak ziek was om
dat men zich te buiten ging aan
massale porties vette fish and
chips, kleffe worsten, hamburgers
en wat zij noemde andere hoogst
ongezonde eetgewoonten.
Een gehuil van woede steeg op
uit de noordelijke provincies, maar
dat was nog niets vergeleken bij
het landelijke protest tegen haar
opmerking dat degenen die bij het
ziekenfonds op wachtlijsten staan
voor minder belangrijke operaties
beter hun tweede vakantie kunnen
opschorten of de opknapbeurten
van hun huizen uitstellen, om zelf
voor een privébehandeling te kun
nen betalen.
De oudjes, elke winter bedreigd
door de kou, kregen van Edwina
Currie de opdracht om op grote
schaal wollen handschoenen, wol
len hemden en wollen mutsen te
'breien en zich ook binnenshuis
maar eens lekker warm aan te kle
den. Ook raadde zij hen aan een
hond te nemen, omdat het uitlaten
van het dier hen zou dwingen tot
meer beweging. De veel reizende
zakenlieden hield zij voor dat het
aanbeveling zou verdienen om
voortaan hun vrouwen op hun
trips mee te nemen, om daarmee
het risico van aids bij anderen op te
lopen, te vermijden. En: „Gelovige
christenen dromen niet van seksu
ele uitspattingen en zullen dus ook
geen aids krijgen".
STOCKHOLM - De leider van de Palestijnse bevrijdingsorganisatie PLO, Yasser Arafat (rechts), schudt in de
Zweedse hoofdstad Stockholm de hand van Rora Kass, vertegenwoordigster van een groep Amerikaanse joden.
Op initiatief van de Zweedse regering spraken beide partijen gisteren zo'n zes uur met elkaar. De Zweedse minis
ter van buitenlandse zaken Andersson noemde de ontmoeting een belangrijke bijdrage aan het vredesproces in
het Midden-Oosten. Vandaag zouden bijzonderheden over het gesprek bekend worden gemaakt. In het midden
een hoge Zweedse ambtenaar van het ministerie van buitenlandse zaken. (foto anp>
Passtoors - die ook over de Neder
landse nationaliteit beschikt maar
haar belangen door België laat be
hartigen - kwamen voor zowel de
Belgen als voor de advocaat van de
ex-echtgenote van Klaas de Jonge,
Ismael Ayob, als een verrassing.
Van Belgische kant wordt bena
drukt dat zij een onmiddellijke uit-
wijziging van Passtoors voorstaan
en geen enkele behoefte hebben
aan een bemiddeling van Zaïre.
Ook Ayob zei van niets te weten.
In Pretoria worden als mogelijke
verklaring voor de nieuwe ontwik
kelingen rond Passtoors ook de
mogelijkheid genoemd dat Zuid
afrika wel af wil van Passtoors,
maar weigert daarover direct met
MOSKOU (AP/AFP/Rtr) - Bij bot
singen tussen etnische groepen
zijn in de Sovjetrepubliek Azerba
jdzjan drie mensen om het leven
gekomen. Drie soldaten raakten
gewond toen zij probeerden vech
tende groepen Azerbajdzjani en
Armeniërs uiteen te jagen. Dat
heeft een woordvoerder van het
ministerie van buitenlandse zaken
in Moskou verklaard.
De regering maakte voor de
tweede achtereenvolgende dag
plaatselijke functionarissen in
Azerbajdzjan en Armenië hevige
verwijten in verband met hun op-
treien inzake de etnische onrust.
Partijleider Gorbatsjov en premier
Ryzjkov zeiden dat niet voldoende
was gedaan "om de orde te herstel
len en de acties van extremistische
elementen tegen te gaan".
Gorbatsjov liet weten dat hij af
kerig staat tegenover de "massale
evacuatie en deportatie van bur
gers om nationale redenen". Hij
drong er bij de plaatselijke partij
leiders op aan onmiddellijk stap
pen te nemen om een einde te ma
ken aan "ontoelaatbare acties" van
functionarissen in zowel Armenië
als Azerbajdzjan die mensen dwin
gen hun huizen te verlaten.
Gorbatsjov riep hen ook op de
tienduizenden mensen die het ge
weld ontvluchten, te helpen. Naar
schatting 180.000 mensen zijn de
grens tussen beide republieken
overgetrokken. In totaal wonen
ruim 600.000 Armeniërs in het isla
mitische Azerbajdzjan, terwijl in
Armenië 300.000 Azeri's wonen. De
Bloedig etmaal
in Sri Lanka
COLOMBO (AP) - Bij verschillen
de gewelddaden en gevechtshan
delingen in Sri Lanka zijn het afge
lopen etmaal ten minste 47 mensen
om het leven gekomen, hebben
functionarissen van regering en le
ger gisteren bekend gemaakt.
Volgens de Hoge Commissie
(ambassade) van India vielen o.a.
maandagavond bij een vuurge
vecht tussen militairen van de In
dische troepenmacht en Tamilver-
zetsstrijders in het noordoosten 21
doden, onder wie zeven Indische
soldaten. In de noordelijke stad
Jaffna, één van de bolwerken van
het Tamil-verzet, werden de lijken
gevonden van drie Tamils. Zij zijn
waarschijnlijk vermoord bij een
onderlinge afrekening van verzets
groeperingen.
Sovjetautoriteiten vrezen een mas
sale volksverhuizing als gevolg van
de onlusten.
In Armenië werden in bepaalde
districten uitgaansverboden uitge
vaardigd om te voorkomen dat de
gestegen spanning tussen etnische
Armeniërs en Azeri's tot een uit
barsting zou komen. "In delen van
de republiek is de situatie bijzon
der gevaarlijk. Er zijn doden geval
len in de regio's Kalinin, Masis en
Gugark", meldde de krant Sotsja-
listitsjeskaja Industrija.
Vele Palestijnse
jongeren gewond
na heftige rellen
JERUZALEM (AP) - In gevechten
met Israëlische troepen zijn giste
ren tientallen Palestijnse jongeren
gewond geraakt, terwijl in een
groot deel van de Gazastrook en de
Westoever werd gestaakt.
Tot de staking was opgeroepen
door de Verenigde Leiding van de
Intifadah uit solidariteit met de Pa-
lestijnen die gevangen zitten in het
kamp Ketziot in de woestijn. De ge
detineerden zouden in hongersta
king zijn gegaan uit protest tegen
de miserabele omstandigheden in
het kamp, dat aan het begin van de
Palestijnse opstand werd inge
richt. In het kamp zitten waar
schijnlijk 2.500 Palestijnen vast,
van wie 1.500 zonder vorm van pro-
In grote delen van de Gazastrook
en de Westoever bleven de winkels
en scholen gesloten. Verkeer was
er nauwelijks, omdat maar weinig
Palestijnen naar hun werk in Israel
gingen.
Behalve tot de staking van giste
ren heeft de ondergrondse leiding
van de Palestijnse opstand voor de
ze week nog tot twee andere stakin
gen opgeroepen. Morgen en vrij
dag zou gestaakt moeten worden
omdat het dan een jaar geleden is
dat de intifadah (opstand) begon.
Bij gevechten met Israëlische
militairen die het vuur openden,
raakten in de Gazastrook zeven Pa
lestijnen gewond, terwijl op de
Westoever één gewonde viel. On
der de gewonden in de Gazastrook
was ook een 5-jarig jongetje, dat in
het vluchtelingenkamp Deir El-Ba-
lah door een kogel in de borst werd
getroffen. In het kamp werden ook
twee tieners gewond.
ADVERTENTIE
ATHENE (AP) - Griekenland heeft
gisteren een Palestijn om wiens
uitlevering door Italië was ge
vraagd, naar „een land van zijn
keuze" gedeporteerd. Minister van
justitie Rotis, die de uiteindelijke
zeggenschap over alle uitleverin
gen heeft, zei dat hij had besloten
de 27-jarige Abdel Osama Al-Zo-
-mar niet uit te leveren omdat hij
„had gehandeld in de onafhanke
lijkheidsstrijd voor zijn land".
Al-Zomar wordt er van verdacht
dat hij een rol heeft gespeeld in de
aanslag van september 1982 op de
synagoge van Rome, waarbij een 2-
jarig jongetje de dood vond en 34
mensen gewond raakten. Hij werd
in november 1982 aangehouden
aan de Grieks-Turkse grens, omdat
hij in een auto vol explosieven
reed. Nadat hij een straf van 20
maanden had uitgezeten wegens
wapensmokkel, bleef hij vanwege
het Italiaanse uitleveringsverzoek
echter in de gevangenis. Hoewel
het Griekse hooggerechtshof in no
vember 1984 had ingestemd met
het Italiaanse uitleveringsverzoek,
werd de uitlevering steeds weer
vertraagd. In 1987 kreeg hij nog
eens 20 maanden gevangenisstraf
omdat er een mes in zijn cel was ge
vonden.
Hatéma tapijt en Hatéma gordijnstoffen maken we in
onze eigen Hatéma fabriek. Dat maakt 't mogelijk
om hoge kwaliteit tegen lage prijzen te leveren.
Kijkt u maar naar deze drie Hatéma kwali
teiten en de Hatéma Direkt Prijzen die
eraan hangen. Dus waarom stapt u
voor alle zekerheid niet eens een
Hatéma-winkel binnen?
WINKELS
Stationsplein 214-216, Leiden.
Dagelijks geopend vanaf 10.30 uur. Zaterdag vanaf 9.30 uur. Koopavond. Maandag gesloten.
