'Een vluchtende crimineel is
leller dan Ben Je
soms sr
Verliefd op de woestijn
Parketwachters vrezen banenverlies door onderzoek naar werkdruk
ZATERDAG 3 DECEMBER 1S88
EXTRA
PAGINA 21
Gevangenentransporten door parket
wachters van alle groepen in heel Ne
derland worden bij het landelijk Co
ördinatieteam Vervoer Parketpolitie
in Driebergen enkele dagen van tevo
ren uitgestippeld. Daarbij wordt zo
veel mogelijk rekening gehouden met
eventueel oponthoud in het verkeer,
bij huizen van bewaring, gevangenis
sen of rechtbanken. Maar meestal
loopt zo'n transport anders dan ge
pland en moeten de parketwachters
overuren maken. Ook dit keer is dat
het geval.
Om half negen vertrekt de getralie
de bus met een hermetisch gesloten,
aparte ruimte voor vier personen.
Twee Nederlandse gevangenen wor
den opgehaald bij het Alkmaarse huis
van bewaring Bergerhout. De bus
gaat op weg naar de Koepel in Haar
lem om een Zuidamerikaan mee te
nemen naar de Bijlmerbajes in Am
sterdam. Daar houdt de raadkamer
van het gerechtshof Amsterdam .zit
ting om hun beroepszaak te behande
len tegen verlenging van hun hechte-
In afwachting daarvan (het komt
meermalen voor dat die zittingen uit
lopen door langdurige vertalingen
door tolken en pleidooien van raads
lieden) wordt er in de kantine ge
luncht. Vervollens rijdt de bus terug
naar Haarlem om de Zuidamerikaan
af te zetten en een Nederlander op te
halen, die in Alkmaar voor de raadka
mer van de rechtbank moet verschij
nen. Hij heeft een verzoek ingediend
tot terugplaatsing in Bergerhout. Met
zijn twee landgenoten wordt hij daar
afgezet. Als de Haarlemse gevangene
klaar is worden drie minderjarige ver
dachten, na hun strafzaak voor de kin
derrechter, uit het cellencomplex in
het Alkmaarse gerechtsgebouw ge
haald en in de bus gezet.
Opnieuw rijden de parketwachters
naar Haarlem om de Nederlander af te
leveren. Daarna wordt koers gezet
naar Amsterdam. Als de drie minder
jarigen op twee verschillende tucht
huizen aan de ketting naar binnen zijp
geleid, zit hun taak er op en kunnen
de parketwachters naar huis. In de
avondspits belanden ze in de file,
maar dat doet er dan niet meer toe. De
constante druk om te waken over hun
eigen veiligheid en die van anderen is
weg. Als de wagen eindelijk in Alk
maar staat, heeft de vermoeidheid
hun gezichten getekend.
De werkdruk van een parketwachter
in Nederland is veel te groot, zo
roepen mensen met die functie al
jaren. Om die uitspraak te testen
wordt momenteel een onderzoek
naar die werkdruk uitgevoerd,
waarbij alle handelingen worden
genoteerd. Twee verslaggevers van
deze krant liepen een dagje mee.
"Een parketwachter moet altijd op z'n
hoede blijven".
door Wim Kaag en Wim Jurg
De parketwachters André Brugman
en Siem Vertelman rijden met hun
arrestantenwagen naar het Alk
maarse huis van bewaring Berger
hout. Op het dashboard ligt, naast de
transportopdracht met codenum
mers, een papier waarop alle ver
richtingen van de acht mensen bin
nen de groep Alkmaar worden vast
gelegd. Gegevens die nodig zijn
voor een onderzoek naar de werk
druk onder alle parketwachters in
Nederland, zowel langs de weg als
op het bureau.
Die werkdruk is vanwege een schrijnend
tekort aan personeel veel te groot, zo roe
pen ze al jaren. Naarmate de uitslag van
het onderzoek dichterbij komt, neemt de
ongerustheid onder de parketwachters
toe. Vooral de mensen in het veld zijn
bang dat de conclusies die het ministerie
van justitie zal trekken, negatief uitval
len. Dus dat er uitvoerende taken naar
particuliere instanties worden overgehe
veld, zodat er zelfs minder parketwach
ters nodig zijn.
Adjudant P. Veenstra, groepscom
mandant, denkt dat het wel mee zal val
len. "De minister zal uit het onderzoek al
leen maar kunnen concluderen dat er in
Alkmaar minstens vier ervaren mensen
bij moeten komen".
Toegenomen
Vergeleken met vroeger is het werk
enorm toegenomen. Daarom is het laten
betekenen van en persoonlijk uitreiken
van gerechtelijke stukken voor 80 pro
cent al uitbesteed aan, de PTT. Volgens
parketwachter Brugman een verkeerde
zpt in de bezuinigingsoperatie, omdat de
ze procedure extra tijd en veel geld kost.
"Als een postbesteller 50 van die stukken
heeft, is hij daarvoor 50 keer minstens
tien minuten kwijt. Hij moet de mensen
uitleggen wat er aan de hand is, vragen
naar hun naam en laten tekenen. Als er
niemand thuis is, moet hy een formulier
invullen om de mensen te laten weten
dat er een aangetekend stuk op het post
kantoor ligt. Daar gaat een zee aan tijd in
zitten".
Het grootste nadeel is volgens Brug
man dat geen enkele rechtsinstantie met
deze procedure de zekerheid heeft dat
belangrijke stukken of dagvaardingen
op tijd, althans binnen de daarvoor ge
stelde wettelijke termijnen, worden uit
gebracht. "De parketpolitie is bedreven
in dit soort zaken, kent de regels en blijft
net zo lang zoeken tot de brieven per
soonlijk aan de betrokkenen zijn over
handigd. Als ik naar vier hoog moet, kon
dig ik mezelf nooit aan. Als je beneden
aanbelt en ze zien je staan, dan kun je er
vergif op innemen dat ze er vandoor
gaan. De andere huisgenoten zijn vaak
van tevoren geïnstrueerd om te zeggen
dat ze de gezochte persoon niet kennen
of dat hij allang naar een onbekend adres
is vertrokken".
Omdat PTT'ers nooit zo ver kunnen
gaan als parketwachters, komt het vol
gens Brugman regelmatig voor dat de
rechter dagvaardingen nietig verklaart,
omdat ze niet tijdig konden worden uit
gereikt. Dan begint de hele procedure
opnieuw.
Niet- alle opgelegde boetes kunnen even
gemakkelijk worden geïnd. In alle plaat
sen waar een arrondissementsrechtbank
is gevestigd, wordt de parketpolitie inge
schakeld als betaling te lang uitblijft. El
ders komen collega's van gemeente- en
rijkspolitie aan de deur. C. Erkamp,
hoofd uitvoering parketdiensten van de
groep Alkmaar: "We hebben veel met de
zelfde mensen te maken. Er zitten notoi
re wanbetalers bij, maar ook mensen die
erg krap zitten. Als ze wel willen, maar
niet kunnen betalen, proberen we een re
geling te treffen door bijvoorbeeld voor
korte duur uitstel te verlenen".
De boetes zijn bijna altijd opgelegd
door de kanton- en de politierechter. Wie
niet betaalt, krijgt na een poosje een par
ketwachter in burger op bezoek. Veen
stra: "Mensen die zich daarna aan de ge
maakte afspraak houden, hoeven niet
bang te zijn dat ze van huis worden ge
haald. Als we met de arrestantenwagen
de deur uitgaan, zitten we echt in de
laatste fase".
Die wagen rijdt met een zekere regel
maat uit. Het is nog donker als we op pad
gaan. Parketwachter Richard Bos: "Je
hebt 's ochtends vroeg de beste kans dat
je de mensen thuis treft. De meesten lig
gen nog te slapen als we komen". We zijn
er getuige van dat enkele wanbetalers
van hun bed worden gelicht.
Een vrouw doet niet open, maar een
overbuurman lapt haar erbij. "Dat mens
moet er zijn", vertrouwt hij de parket
wachters toe. Even later kraakt de voor
deur vervaarlijk en verschijnt de vrouw
alsnog. Ze probeert het op een akkoordje
te gooien. "Vanmiddag breng ik u geld".
De parketwachters zijn onverbiddelijk:
"Nee mevrouw, u gaat met ons mee".
Bos: "We laten niet met ons sollen. Ze
houdt zich aan geen enkele afspraak en
geld heeft ze wel". De vrouw mag in hét
gerechtsgebouw even bellen. Als een
vriend haar boete 's middags betaalt,
krijgt ze haar vrijheid terug.
Volgens Brugman moet je als parket
wachter stevig in elkaar zitten om lang te
kunnen werken. De druk is altijd latent
aanwezig. Zoals laatst, toen Brugman op
een adres kwam, waar een man met een
groot mes in zijn hand de deur opendeed.
"Je hebt alleen nog oog voor dat mes. Je
weet niet wat er gaat gebeuren. Toch pro
beer je rustig op zo'n man in te praten en
hem duidelijk te maken waarvoor je
komt. Zeker als hij niet mee wil, moet je
zuiver op je gevoel afgaan om te kijken
waar de grens ligt voordat iets uit de
hand loopt".
Brugman en zijn maat zijn zeker een
half uur bezig geweest om de man te
overtuigen dat hij mee moest. "Dat hij in'
de keuken met dat mes net bezig was
groenten te snijden, weet je natuurlijk
niet als je aanbelt. Die eerste vijf minuten
zijn dan ook spannend, zeker als zo'n
man ook nog een taal spreekt die je niet
verstaat".
Volgens Erkamp, het hoofd van de uit
voering parketdiensten in Alkmaar, is
het zelden voorgekomen dat iemand de
benen nam. "Met vluchtgevaarlijke en
agressieve lieden nemen we uiteraard de
nodige voorzorgsmaatregelen. Bij drie
kruisjes achter een naam weet iedere
parketwachter dat er risico's zijn". Zo^n
man krijgt de broekstok in, die in elke \fca-
gen gereed ligt. „Daar kom je absoluut
niet mee weg. Als we naar het ziekenhuis
moeten, gaan we met z'n drieën in bur
gerkleding, zodat de omgeving niet
merkt dat we een gevangene begeleiden.
Maar we blijven bij hem, ook als er po
liklinisch een medische ingreep moet
worden verricht".
Vooral junks, die vier dagen zonder dope
op een bureau hebben vastgezeten, kun
nen vanwege afkickverschijnselen bij de
transporten problemen opleveren. "Die
mensen vragen erg veel aandacht, omdat
ze finaal van slag zijn. Die aandacht krij
gen ze ook van ons, omdat je van zo'n be
nadering later de vruchten plukt", is de
ervaring van parketwachter Siem Vertel-
mans. "Ik zeg altijd blijf met die mensen
praten, houd contact, want als dat er niet
is geef je hem gelegenheid te denken hoe
hij weg kan komen", voegt Erkamp er
aan toe.
De zorgzame benadering staat bij de
groep Alkmaar hoog in het vaandel. Het -
personeel wordt ook niet extra nerveus
bij het vervoer van gedetineerden uit
Schutterswei, de op een na 'zwaarste' ge
vangenis van Nederland. "We gaan net
zo makkelijk om met iemand die zes da
gen in bewaring gaat als met een zware
crimineel die in Schutterswei twintig
jaar opknapt. Ze kunnen even vluchtge
vaarlijk zijn. Je moet wel incalculeren
dat een vent van twintig grotere sprintca
paciteiten heeft dan iemand van vijftig",
aldus Veenstra.
Het is daarom zaak dat parketwachters
permanent op hun hoede blijven en wa
ken voor werkblindheid. "Maar het is
niet zo dat we bij een ontsnapping grote
risico's nemen om hem weer te pakken te
krijgen. Zo'n jongen rent voor zijn leven
en lijkt soms sneller te gaan dan Ben
Johnson. Maar als zijn naam bekend is,
maken, we ons niet druk. Trouwens, zo
vaak komt het niet voor dat ze de benen
nemen". In fysiek opzicht valt het werk
volgens hem mee. "Het is eerder de gees
telijke druk waaronder je voortdurend
gebukt gaat".
Spanningen
Veenstra geeft toe dat de nieuwe taak
van de groep Alkmaar, het vreemdelin
gentransport, in het begin de nodige
spanningen opleverde. "Het blijft voor
de asielzoekers, die uitgeprocedeerd zjjn
en het land uit moeten, een ingrijpende
zaak. Ze weten dat ze aan hun laatste reis
beginnen als we ze naar Schiphol of de
grens brengen. Dat levert stress op en
daar moet je je op instellen".
Bij alle transporten zijn de parket
wachters vooral beducht voor klachten
die asielzoekers of gevangenen over hun
optreden indienen. "Als zoiets gebeurt,
ook al is daar geen enkele reden voor, zit
je met een hoop ellende. Je loopt op eie
ren, want je hebt zo de rijksrecherche op
je dak. En probeer jij maar eens te bewij
zen dat die vent je een kunstje heeft wil
len flikken". Dat brengt de parketwach
ters er mede toe uiterst beleefd met ar-
restanten om te gaan. "Soms valt het niet
mee, want er zijn er bij die knap lastig
zijn en het bloed onder je nagels vandaan
halen".
r Een 'wegmarkering' in het zuiden van Algerije.
Vervolg van de vorige pagina
noorden van Tanzania. Daar bleek op dat
moment nergens benzine voorhanden,
dus moest hij 'even' naar Kenya om te
tanken, waarna hij uiteindelijk de Tanza-
niaanse hoofdstad Dar es Salaam bereik
te. Het zuidelijk daarvan gelegen Malawi
was hét volgende reisobject. Vandaaruit
was het in principe mogelijk met een mi
litair konvooi een 250 kilometer lang tra
ject dwars door Mozambique naar Zim
babwe af te leggen, maar toen hij zo'n
konvooi zag arriveren met auto's vol ko
gelgaten, besloot hij via Zambia 1500 ki
lometer om te rijden. Het geluk was
schijnbaar aan z'n zijde, want vanwege
oproer in de kopermijnen werden de
grenzen daar pal achter zijn rug gesloten.
Kort en goed: de rit door Zambia bleek
uiteindelijk veel gevaarlijker dan de ge
annuleerde oversteek door Mozambi
que, maar hij kwam er heelhuids door
heen, op weg naar Zimbabwe, Botswana,
Namibië, Zuid-Afrika en ten slotte de
twee onafhankelijke koninkrijkjes Leso
tho en Swaziland, waar hij zijn jeep ver
kocht en op het vliegtuig naar Europa
stapte.
Oppervlakkig
Het had allemaal een stuk sneller ge
kund als hij niet in Benin en Tanzania
respectievelijk vijf en zeven maanden
rust had genomen. "Je bent steeds maar
aan het trekken, en dat wordt op den
duur wat oppervlakkig. Je moet je soms
ergens een tijdje settelen om de mensen
goed te leren kennen en vrienden te ma
ken. Zo vond ik in het noorden van Ben
in een garage waar ik mijn auto helemaal
kon reviseren als ik er een tijdje kwam
werken. Ik hoefde geen salaris, maar
kreeg gratis onderdelen. En als ik een
dag niet kwam was het ook goed. Ik heb
daar veel geleerd, namelijk werken nage
noeg zonder gereedschap en onderdelen.
De Afrikanen zijn namelijk meesters in
het improviseren. Allemaal houtje-touw
tje oplossingen die perfect werken. Die
kennis hebben wij niet meer. Ik noem
maar eens wat: een dynamo af- en opge-
wikkeld. Zo'n anderhalve kilometer
draad, dat is toch even vier dagen werk".
"De kennis die ik daar opdeed is me la
ter goed van pas gekomen. Eenmaal in
Tsjaad moest ik grotendeels op eigen na
vigatie rijden omdat wegen er stomweg
ontbraken. En ergens in niemandsland,
zo'n 300 kilometer van de hoofdstad,
brak m'n achterveer. Die kon ik maken
met reserve-onderdelen, maar dertig ki
lometer verder brak m'n andere veer. Je
bent namelijk altijd zwaar overbeladen
in zo'n Landrover. Op zwaar terrein mag
je 800 kilo vervoeren, maar je hebt alleen
al 500 liter benzine en 100 liter water bij,
en dan praat ik niet over de rest. Daar sta
je dus, 300 kilometer van de bewoonde
wereld. En niemand weet dat je daar
staat, met pech die je niet kunt verhel
pen. Dan blijkt pas echt wat je kan over
komen, en dat is dan toch de uitdaging".
"Ik heb het gered. Ik heb een stuk hout
gevonden, en in combinatie met reserve
voorveren die ik nog wél had en een
hoop ijzerdraad heb ik het eronder gezet.
Het was wel dertig centimeter te kort,
maar goed. Ik heb de resterende afstand
gereden als in een vrachtwagen op eie
ren. Alles naar de andere kant van de
jeep om die veer te ontlasten. Door zand
moet je snelheid maken, maar dat mag
weer niet, zo rij je dan. Ik kan wel zeggen
dat ik een specialist in het door zand rij
den ben geworden. Ik kan nu met elke
auto de Sahara door".
Petten
Al die ervaringen vormen in zijn ogen
niet het wezenlijke gevaar voor iemand
die in z'n eentje door Afrika toert. "Het
enige echte gevaar in Afrika zijn geen
wilde beesten of rovers, maar kerels met
petten op. Douane, politie, het leger.
Daar zitten de problemen. Ik wil ook dit
nog even kwijt. Je kunt op den duur alles
aan, doordat je de trucs kent. Tot en met
dronken soldaten met machinegeweren
in de hand, want die kom je in Afrika re
gelmatig tegen. Maar wat ik niet aankan
is een jongen van twaalf jaar met een
groot geladen machinegeweer die om je
paspoort staat te schreeuwen, zoals ik in
Tsjaad heb meegemaakt. Daar kan ik
niet mee overweg, want die speelt cow
boy".
"Ik ben op die manier zeker zo'n vier
honderd grensmarkeringentegengeko
men, soms gewoon midden in het land.
En altijd maar weer zo'n slagboom en
een vent met een pet ernaast. Nu had ik
me vooraf principieel voorgenomen om
niet te betalen, hoezeer ze er ook om
schreeuwden. En ik denk dat ik zo onge
veer de enige ben wie dat gelukt is. De
consequentie van zo'n principe is wel dat
je soms drie dagen moet wachten. En als
je dan uitrekent waarvoor je eigenlijk
principieel staat te wezen, dat begint met
honderd gulden, maar na drie dagen is
het nog maar drie gulden".
"Ik heb me van meet af aan voorgeno
men: hoe ongelofelijker het verhaal dat
je afsteekt, hoe beter het geslikt wordt.
En je moet harder liegen dan zij, want ze
liegen alles bij elkaar. Ze hebben altijd
wel een argument om geld te vragen.
Dan is het weekend, dan weer avondta
rief. Maar ik stond op het standpunt: een
grens is open of dicht, maar je gaat er niet
voor betalen. Hoewel ik best oog heb
voor de keerzijde van dat verhaal. De
desbetreffende douaneman kan de
laatste drie maanden geen salaris heb
ben gekregen, en tenslotte ben jij in zijn
ogen een rijke stinkerd. Daar komt nog
eens bij dat zodra iemand in Afrika een
baan heeft, hij meteen voor twintig men
sen moet zorgen".
Dom blijven
"Maar mijn houding was hoe dan ook:
vriendelijk, een grote brede glimlach,
vragen hoe het met vrouw en kinderen
gaat, maar dom. Ik niet begrijpen. In een
engelstalig land Frans praten, en omge
keerd. En het belangrijkste van alles: je
moet hun eigen wapen gebruiken, en dat
is tijd. Je gaat zitten alsof je tien dagen de
tijd hebt, dan mag je na drie dagen de
grens over. Dan worden ze het zat".
"Op die manier ben ik grenzen over ge
komen waarvoor ik niet eens de vereiste
papieren of visa had. Want dat is een an
der groot probleem. Een vooraf verstrekt
visum is vaak niet langer geldig dan een
paar maanden, maar je weet nooit wan
neer je ter plekke aankomt. Je bent dus
verplicht alle vereiste papieren onder
weg te regelen. Dan is er A het probleem
dat er in het buurland vaak geen ambas
sade is omdat ze weer eens ruzie met el
kaar hebben en B: is die ambassade er
wel, dan staat die vaak in de hoofdstad
die zo'n 2000 kilometer van je route kan
liggen".
"Mijn oplossing was dus: zelf visa ma
ken. Je moet zorgen dat je een flinke set
stempels bij je hebt, vooral ronde, want
die maken erg veel indruk. En dan maak
je gebruik van het feit dat weliswaar elke
douane weet hoe het visum van het eigen
land er uitziet, maar wat ze niet weten is
hoe het stempel van hun ambassade in
Nederland er uitziet. Ze weten vaak niet
eens waar Nederland ligt. Je moet dus
blijven lullen. En de tijd hebben. En als
je geluk hebt komt er een andere buiten
lander met hetzelfde probleem, je zet
hetzelfde stempel in z'n paspoort, en dan
lijken ze opeens echt".
Smerige trucjes
"Soms willen ze gewoon geld, en eisen
ze een officieel papier, wat dat dan ook
mag zijn. Dan gaan ze ermee naar huis en
proberen ze je murw te maken. Mijn truc
was dan deze. Ik had tien internationale
ANWB-rijbewijzen bij me en die gaf ik
dan af als officieel papier. Ik ben er in de
loop der tijd op die manier zes kwijtge
raakt, maar ik kon wel doorrijden".
"Soms is een in Nederland afgegeven
visum een jaar geldig. Maar wat doe je
midden in Zaïre, als je al twee jaar onder
weg bent? Je bent verplicht ze zelf te ac
tualiseren. Dus komt de stempeldoos
weer tevoorschijn. Smerige trucjes mis
schien, maar het werkt wel. Het heeft
ook te maken met mijn instelling datje te
allen tijde je eigen problemen moet zien
op te lossen. Als je alles officieel via am
bassades of consulaten wilt regelen kan
het jaren duren, en bovendien moetje er
in de meeste gevallen nooit hulp van ver
wachten omdat ze er vaak überhaupt
geen zin in hebben. Het is maar extra
werk. Hoewel er ook een keerzijde is. Ik
heb in Burkina Faso een tijdje met de
plaatsvervangend zaakgelastigde rond
gelopen, en dan merk je dat er een hele
boel mensen lekker op reis gaan, de cent
jes opmaken, en dan opeens op diploma
tiek niveau hulp verwachten. Dat moet
ik er eerlijk bij zeggen".
De onvermijdelijke vraag: hoe alleen is
alleen in Afrika? Alfred: "Het grote voor
deel is datje constant in contact bent met
mensen. Met z'n tweeën is dat al veel
minder het geval, en met meer helemaal
niet. Ik ben op deze manier ik weet niet
hoeveel mensen tegen het lijf gelopen,
bij ze uitgenodigd, gezien hoe ze leven,
en dan blijkt het taalprobleem niet zo
groot. Ik spreek de moderne talen vloei
end, en waar dat niet toereikend was ben
ik met handen en voeten heel ver geko-
Leerzaam
"Je bent eigenlijk nooit alleen. Als je
ergens in Afrika stopt, in welke rimboe
ook, dan staan er meteen twintig mensen
om je heen die je allemaal mee naar huis
willen nemen. Nou, daar ben ik toch uit
eindelijk voor op pad gegaan. Ik hou ont
zettend van de natuur, maar daar bestaan
in de handel dia's van die je nooit zelf zo
mooi kunt maken. Wat dat betreft kun je
heel Afrika, vanuit je leunstoel bekijken.
Maar watje nooit op die manier kan erva
ren is dat weidse gevoel boven op een
berg, in de rimboe, of het contact met de
mensen. Ik heb in de Marokkaanse stad
Fez het tweede paleis van koning Fahd
van Saoediarabië van binnen gezien.
Hoe iemand daar leeft! En een dag later
kom je vijftig kilometer verder een vent
tegen die al z'n bezittingen in één plastic
zak met zich meedraagt. Beiden zijn voor
mij even interessant".
"Dat is ook het leerzame van deze reis
geweest, dat je leert denken buiten je ei
gen aangeleerde stramien om. Je wordt
geconfronteerd met volkomen andere
denk- en leefwijzen, al was het alleen
maar op religieus gebied. De islam, het
christendom in al z'n variëteiten, en niet
te vergeten de vele natuurgodsdiensten
die alleen maar uitgaan van elementen
als water en de zon".
"En als je praat over een cultuur
schok, ik was voorbereid op honger en
ziekte, het stereotiepe beeld van Afrika
dus. Ik moet zeggen: ik heb het nauwe
lijks gezien, waarbij ik graag de kantte
kening maak dat ik niet in die rechter bo
venhoek met Ethiopië en Soedan ben ge
weest. En in de Sahel had het voor het
eerst sinds twee jaar weer geregend na
dat het jarenlang noodgebied was ge
weest".
"Ik was geschokt door iets heel anders,
namelijk de toestand in Zaïre. Een land
dat alles heeft goud, diamant, alle mo
gelijke delfstoffen - en dat door de poli
tiek van president Moboetoe volkomen
naar nul terug is. Iedereen die er maar
een greintje initiatief vertoont wordt on
middellijk een kopje kleiner gemaakt.
En dat heeft de mensen ongelofelijk pas
sief gemaakt. Niet in de hoofdstad Kins
hasa, want dat zou te link voor hem wor
den. Maar in de rest van het land, waar
mee hij categorisch alle communicatie
lijnen heeft afgesneden. Niks doet het,
veerboten gaan niet, het openbaar ver
voer ligt stil, niemand verroert een vin.
In Kisangani, de tweede stad van het
land, kwam ik bij een hele grote super
markt waar absoluut niets in de rekken
lag. Bij navraag bleek de zaak al acht jaar
leeg, er werd niets verkocht. En op de
vraag waarom de beheerder elke dag
weer trouw de deuren opendeed ant
woordde hij: "Wij blijven altijd hopen".
En dan te bedenken dat Moboetoe een
van de rijkste mensen ter wereld schijnt
te zijn. Men schat z'n vermogen zo groot
als de staatsschuld van Zaïre. Ik ken ie
mand uit een Zwitsers dorpje waar hij
een kasteel heeft. Er was daar en stukje
snelweg over zijn grond gepland, en naar
verluidt heeft hij 50 miljoen Zwitserse
francs betaald om dat stukje weg te laten
omleggen".
Twee keer verkouden
Zijn eigen welzijn ten slotte, hoe stond
het daarmee? "Ik ben twee keer verkou
den geweest, en verder niets. Je kent de
spelregels. Nooit in een restaurant eten,
dat is veel te link. En buiten de gecivili
seerde gebieden begon ik niet aan vlees.
Van bedorven voedsel krijg je vaak al
leen maar diarree, maar bedorven vlees
is levensgevaarlijk. Ik kookte zelf, op een
houtvuur, ik kocht voedsel ter plaatse of
had altijd wel een baal rijst bij me. Dat
komt na een week wel je strot uit, maar je
overleeft wel. Ik kan bijna een boek
schrijven met alle mogelijke rijstrecep-
ten, met kaneelsuiker, met tomaten
ketchup en wat al niet meer".
"Water is natuurlijk het grootste ge
zondheidsprobleem. Ik had een kera
misch filter en dat zuivert voor 95 pro
cent. En heb je een keer diarree, dan niet
meteen zo'n immodium-kuur. Dat is het
slechtste wat er is. Je houdt dat vieze
spul in je lichaam, je houdt een geïnfec
teerde liquide poep. Het is misschien
heel storend, elke vijf meter aan de race,
maar dan is het er tenminste uit".
"En drinken natuurlijk, in de volle
woestijn minstens zeven liter per dag,
soep en zo meegerekend. Sommigen
doen dat niet, merken niks, en vallen zo
maar flauw. Als je eenmaal dat gecon
centreerde gele plasje krijgt moet je snel
drinken, anders gaat het mis. Ach, ik ben
er goed doorheen gekomen".
Hoewel het spreekwoordelijke bloed
op den duur stellig zal kruipen waar het
niet gaan kan, heeft Alfred Steenwinkel
op dit moment nog geen volgende reis op
het programma. Hij zou graag tegen een
redelijke vergoeding wat dialezinkjes ge
ven voor een ieder die er maar belang in
stelt. Daartoe is hij telefonisch bereik
baar in Langeraar (01722-2017). "Ja, dat
lijkt me leuk. Scholen en dergelijke. Of
verenigingen. Ik heb 4000 dia's en ik kan
er elk willekeurig onderwerp uitlichten.
Een bepaald land, of wilde dieren. Daar
kan ik alleen al urenlang over praten".
De zoveelste slagboom ("u reist op eigen risico verder"). Alfred Steenwinkel
is er in Afrika zo'n 400 tegengekomen.
