Je uitleven in de bagger
Hoge 'colakoorts'
Sinterklaas zocht ook echtgenoten voor meisjes
T4LD^
i
IachtergrondI
'Sint Botha'
PAGINA 9
Eindredactie Paul de Tombe
Telefoon 071-161442
Is de Zuidafrikaanse president
Botha nou Sinterklaas gewor
den, zullen vele mensen de
laatste week hebben gedacht.
Een ware 'amnestiegolf' spoel
de de afgelopen dagen over het
land. Het verlanglijstje dat al
zo lang op de plank lag, werd
gedeeltelijk afgewerkt. Zou
Botha toch voor al die smeek
beden uit het buitenland zijn
gezwicht?
Allereerst kwam het verdrag
tussen Angola en Cuba tot
stand over de onafhankelijk
heid van Namibia. Maar wat
echt als een bom insloeg was de
omzetting van de doodstraf
voor de Zes van Sharpeville in
een gevangenisstraf en een
"passend, veilig en comfortabel
huis" voor de 72-jarige ANC-
leider Nelson Mandela, En of
het nog niet genoeg was: de
vrijlating van twee vooraan
staande bejaarde anti-apart
heidsstrijders, Mothopeng en
Gwala.
Wat eigenlijk niemand meer
verwachtte, was de omzetting
van de doodstraf in gevange
nisstraf van zes verdachten in
de halsbandmoord-affaire, of
tewel de Zes van Sharpeville.
De vijf mannen en een vrouw
hadden via alle juridische we
gen hun straf aangevochten,
maar het leek er op dat Botha
en zijn minister van justitie,
Kobie Coetzee, niet hun hand
over het hart wilden strijken.
Voor een gratieverzoek moet je
immers bij de president van
een land zijn.
Waar werden de Zes nou pre
cies van beschuldigd? Volgens
het Zuidafrikaanse gerechts
hof hadden de Zes enkele jaren
geleden een burgemeester 'te
rechtgesteld' via een afschu
welijke methode: de zoge
naamde halskettingmethode.
Daarbij wordt het slachtoffer
een autoband, gevuld met ben
zine, om zijn nek gehangen om
vervolgens in brand te steken.
Deze methode gebruiken de
zwarte Zuidafrikanen voorna
melijk voor hun eigen mensen
die zij als overlopers of verra
ders beschouwen.
Het was de internationale
druk die Botha deed zwichten
voor de twee bejaarde vrij
heidsstrijders Mothopeng en
Gwala. Mothopeng zat tussen
1960 en 1988 vele malen gevan
gen, waarvan de laatste negen
jaar aaneengesloten. Talloze
nationale en internationale or
ganisaties vergaten hem echter
niet en bleven voor zijn vrijla
ting pleiten. Mothopeng en zo
vele anderen zijn nu vrij, de
Zes van Sharpeville zijn de
galg ontlopen, anderen werden
op dezelfde dag alsnog opge
hangen, maar de blanke en
zwarte Zuidafrikanen die te
gen de apartheid zijn, kunnen
pas tevreden zijn als alle poli
tieke gevangenen de deur ach
ter zich dicht kunnen trekken
en gewoon in vrijheid in hun ei
gen huis en bij hun familie ver
der kunnen leven.
MARJOLIJN IN 'T HOUT
Schoolpersprijs
Willibrord Mavo
NOORDWIJK - De Willibrord
Mavo in Noordwijk is opnieuw
in de prijzen gevallen met de
schoolkrant 'Duinroos'. De re
dactie ontvangt zaterdag 26 no
vember de Schoolpersprijs 1988
van de Koninklijke Nederlandse
Vereniging van Transport On
dernemingen (KNVTO).
De themakranten van de Duin
roos over openbaar vervoer zijn
drie keer eerder door de KNVTO
onderscheiden. In 1985 won de
redactie een derde prijs, in 1986
een eerste prijs en vorig jaar
moest de eerste prijs worden ge
deeld met een andere school. De
winnaars mochten iedere keer
als beloning een korte reis ma
ken.
PAGINA VOOR JONGEREN
TER AAR - Alsof je constant een
rood bonbonpapiertje voor ogen
houdt. Zo allesoverheersend is
het rood in de kamer van Michaël
Vonk (16) uit Ter Aar. Geen
bloedige taferelen, geen töma-
tenkwekerij. Nee, de opvallende
kleur wordt 'gewoon' veroor
zaakt door zijn omvangrijke Co
ca Cola-verzameling.
Het begon allemaal zo simpel
in 1982. De firma die de meest
verkochte frisdrank ter wereld
produceert, schreef een wed
strijd uit waarbij de deelnemers
een reis naar New York konden
winnen. Michaël raakte evenals
vele landgenoten in de ban en
zocht blikjes bij elkaar om in
aanmerking te komen voor de
prachtige prijs. De reis naar
Amerika won hij niet, maar de in
teresse vóór het bruine goedje en
alles wat daar mee samenhing
was wel definitief gewekt.
Na afloop van de actie bleef
Michaël blikjes sparen en riep hij
samen met broer en vriend een
clubblad in het leven dat vier
keer per jaar verschijnt en vijftig
leden telt. Inmiddels had de 'co
lakoorts' hem voorgoed te pak
ken en Michaël kwam in het be
zit van speciale dienbladen en
verschillende glazen. Nu, zes jaar
later, wordt het aanzien van zijn
kamer bepaald door blikjes, gla
zen, Tour de France-bidons, fles
jes, reclameborden en vele klei
ne cola-snuisterijen.
Overigens tref je er geen arti
kelen aan als gummetjes, siga-
renblikken en schoolspullen met
het wereldberoemde logo. "De
tijd dat ik Cola-spullen in win
kels kocht heb ik wel gehad",
vertelt Michaël. "Die dingen heb
ik al weg gedaan. Ik spaar nu an
dere artikelen en alleen de aparte
spullen bewaar ik nog, zoals fles
jes uit de jaren vijftig".
Kerstmannen
De fervente spaarder legt zich
vooral toe op het verwerven van
blikjes uit het buitenland en zo
genaamde serieblikjes over een
bepaald thema waarbij op ieder
blikje een andere afbeelding
staat. De serie met zes goedlach
se kerstmannen die zich tegoed
doen aan de cola is compleet,
evenals de receptenserie, de top
vijftig uit Frankrijk en de lan-
denserie. Uit de Amerikaanse se
rie met Walt Disney-figuren mist
hij nog een paar striphelden
maar ook die serie bezit hij voor
het overgrote deel.
De blikjes staan op de boeken
planken naast de deur in zijn ka
mer. Behalve de seriebliKjes lig
gen er exemplaren uit Bulgarije,
China, Nepal, Engeland, Indone
sië en Brazilië bijeen. Teveel om
op te noemen. "Ieder .land geeft
zijn eigen blikjes uit, dus ze zien
er vaak anders uit", zegt Michaël
die enkele onderlinge verschil
len aanwijst. "Kijk, in, Japan bij
voorbeeld hebben ze langwerpi
ge blikjes en in Australië zijn ze
speciaal gelast. Mijn laatste ver
overing komt uit Israël. Op dat
blikje is het beeldmerk afge
drukt van de Olympische Spe
len. Zo'n blikje heb je niet in Ne
derland".
Michaël krijgt veel blikjes van
kennissen en familieleden, maar
het overgrote deel tikt hij op de
kop op ruilbeurzen. Deze ruil
beurzen worden zo'n vier a vijf
keer per jaar georganiseerd door
Coca Cola-spaarders. "Bij zo'n
beurs staat een hele zaal vol met
ongeveer 25 standhouders. Het
leuke van zo'n beurs is datje niet
alleen artikelen kunt ruilen,
maar dat je ook ziet wat andere
mensen sparen. Bijvoorbeeld al
leen blikjes of alleen flesjes. Als
je ziet wat anderen hebben verza
meld ga je er zelf ook weer harder
tegenaan".
Toeval
Toeval speelt een grote rol in het
leven van de verzamelaar; dat
watje zoekt net op die ene beurs
"inden. Michaël maakt het ook
mee. het bewijsmateriaal bestaat
uit twee stalen miniatuur vracht
wagentjes die er op het eerste ge
zicht precies eender uit zien
maar als je goed kijkt verschil
vertonen; de één is volgeladen en
de ander mist een paar kratjes.
"Het grappige is dat ik die au
to's vond op dezelfde verzamel-
beurs maar bij twee verschillen
de stands", lacht Michaël. Ook
kreeg hij op een dag een oude Li-
belle uit de jaren vijftig in han
den. Hij bladerde het blad door
en stuitte op een cola-reclame
die melding maakte van een ac
tie. "Verzamelde je vier kroon-
kurken met de afbeelding van
een voetballertje er op, dan kreeg
je een miniatuurspelertje iop een
sokkel. Met aan de voorzijde de
naam van beroemde clubs uit die
tijd en aan de zijkant het logo van
Coca Cola. Als je een heel leger
tje voetballers had, dan kreeg je
een gratis trapje waarmee je de
competitiestand kon bijhouden
door de spelers op de juiste
plaats te zetten. Ik zag die adver
tentie en toen ben ik op zoek ge-
geaan naar die voetballertjes".
Inmidels staan er op een plank
zes kleine kereltjes te prijken. De
trap ontbreekt nog en zal er ook
niet kopmen. Michaël: "Vroeger
kostte alles bij elkaar een gulden
vijftig, nu betaal je er driehon
derd gulden voor en dat gaat mé
toch echt te ver. Het moet wel
leuk blijven. Als je echt alles
koopt wat je tegenkomt, vind ik
dat geen verzamelen meer. Juist
door te ruilen moet je proberen
steeds meer te krijgen.. Je moet
er wat voor over hebben".
CARLA VAN RIJN
AMSTERDAM (GPD) - 'Sinter
klaas kapoentje, gooi wat in mijn
schoentje': voordat het grote
feest begonnen is wordt er al zin
gend om cadeaus gevraagd. Op 5
december maakt iedereen zich
druk of die oude man op het wit
te paard nog wel komt. 'Hoor de
wind waait door de bomen, zou
die goede Sint wel komen...' Al
ruim een eeuw gaan de Sinter
klaasliedjes alleen maar over het
krijgen van cadeaus. Musicus
Henk van Benthem uit Amster
dam, specialist in volksliederen,
toont met zijn verzameling eeu
wenoude Sinterklaasliederen
aan dat St. Nicolaas voorheen
niet alleen werd gezien als goede
gever. Oude legendes vertellen
bijvoorbeeld dat hij eens de man
was die echtgenoten zocht voor
meisjes.
Van Benthem speurde in het
Nederlands Volkslied archief om
het ontstaan van de Sinterklaas
liederen te achterhalen. Momen
teel heeft hij 400 liederen en le
gendes verzameld, maar de mu
sicus is nog lang niet klaar met
zijn speurwerk. Hij doet alvast
een boekje open.
"Het eerste Sinterklaaslied
stamt uit de Middeleeuwen. In
die tijd werd St. Nicolaas gezien
als een man die bijzondere gaven
had. Het loflied 'St. Nicolao
Myrensi' werd in heel Europa ge
zongen. Het gaat over het graf
van Sinterklaas. Hij is begraven
in Bari, een plaats aan de Adriati-
sche Zee en het graf ligt vlak
langs het water. Volgens deze le
gende kunnen zieken genezen
met het water dat uit zijn tombe
stroomt", aldus Van Bethem.
Na de Tachtigjarige Oorlog
ontstaan de eerste heilige liede
ren in Nederland. Het katholicis
me herleeft en er worden veel ro
mantische liederen rondom hei
ligen gemaakt. St. Nicolaas
wordt nu afgebeeld als een goed
heiligman die zorgt voor de kin
deren en geld geeft aan de ar
men. In 'St. Nicolaas eerweerdi-
ge prelaat' is hij de redder van
drie meisjes die van hun vader
als prostituée moeten gaan wer
ken. Sinterklaas heeft hier ook
de functie van moraal-prediker:
hij vindt dit geen geschikt be
roep en geeft daarom voldoende
geld aan de meisjes zodat ze niet
achter het raam hoeven te zitten.
In deze liederen zijn al regels te
herkennen die ook in de huidige
Sinterklaasliedjes voorkomen.
"Dit gheven wy nog toe de kin-
d'ren in de schoe", zo citeert Van
Benthem uit zijn verzameling.
"Ook kwam de roe al in vertschil-
lende liedjes voor. Het was in die
tijd niet erg als je de roe kreeg.
Het was gezond om eens flink op
je donder te krijgen".
Vrouwen
In de achtiende eeuw is St. Nico
laas niet meer alleen een kinder
vriend maar fungeert hij als be
schermheilige die meisjes aan
een man moet helpen, dat blijkt
duidelijk uit de 'Vryersklacht':
Trijntje wil geen appels van
oranje, maar ze verlangt weer
naar een broek die gevoerd is
met franje. En ,als St. Nicolaas
niet aan haar wens voldoet dan
wenst zij hem al het roet dat uit
de schoorsteen valt, op zijn
snoet".
Pas eind negentiende eeuw
wordt 5 december in het Vati-
caan benoemd als de heilige dag
van St. Nicolaas. De dag werd
niet op een religieuze manier ge
vierd maar groeide al vrij snel uit
tot een cadeautjesfeest. "Ook de
teksten van de liederen zijn nu
nietmeer heilig. Er worden nu
gewoon Sinterklaasliedjes ge
maakt zonder enig moraal", ver
telt Van Benthem.
Deze ommekeer is duidelijk te
zien in de liedjes die toen zijn
ontstaan. Dr. Jan Pieter Heye
schreef de klassieker 'Zie de
maan schijnt door de bomen',
een lied dat louter in het teken
staat van het cadeautjesfeest.
Mozart
Vanaf het begin van de twintig
ste eeuw worden er geen nieuwe
Sinterklaasliedjes meer ge
maakt. Teksten worden geschre
ven op al bestaande melodieën
die oorspronkelijk niets met Sin
terklaas te maken hebben.
Zo is 'Zie ginds komt de
stoomboot' eigenlijk een 'cover'
van een traditioneel Duits voor
jaarslied. "Een lied dat met het
Nederlandse 'Boer wat zeg je van
mijn kippen te vergelijken is",
licht Van Benthem toe.
Ook al was de melodie niet
meer origineel, ze viel wel in de
smaak bij vooraanstaande musi
ci. Van Benthem: "Mozart com
poneerde verschillende variaties
op 'Zie ginds komt de stoom
boot".
Wie de traditionele Sinterklaas
liederen wil horen kan deze op 4 de
cember beluisteren in de Nicolaas-
kerk in Amsterdam. Het Amster
dams Renaissance Koor zal onder
begeleiding van Henk van Benthem
een concert geven waarin oude St.
Nicolaas-lcgcndes centraal staan.
Aanvang 13.00 uur.
Veldrijden Robert Karremans veeleisende hobby
SASSENHEIM - Wat bezielt een
jongen van 17 jaar om op zijn
vrije zaterdag met een fiets door
de modder te gaan banjeren
Robert Karremans uit Sassen-
heim is al zes jaar lid van de Leid-
se wielervereniging Swift en
sinds drie jaar doet hij 's winters
ook aan veldrijden. Dat betekent
fietsen en lopen over onverharde
paden, klimmen en klauteren op
heuveltjes en over boomstam
men met steeds maar weer die
fiets op je nek.
"Ik hoef er in elk geval niet op
te letten of mijn kleding schoon
blijft, want dat kun je bij deze tak
van sport wel vergeten", merkt
een besmeurde Karremans la
chend op. "Bovendien kan ik me
lekker uitleven in de bagger.
Toch is veldrijden maar een bij-
nummer voor mij. Ik moet het
meer van het fietsen dan van het
lopen hebben. Voor mij is het zo
merseizoen op de weg veel be
langrijker".
's Zomers traint Karremans
ook vaker dan tijdens het cross-
seizoen. Nu springt hij een keer
of vier per week op zijn karretje,
als de wegwedstrijden er weer
aankomen traint de als drukker
werkzame junior vrijwel dage
lijks. Dat lijkt een zwaar bestaan,
maar Karremans is de laatste die
daar moeilijk over doet.
"Ik heb er zelf voor gekozen.
Natuurlijk moet ik mij dingen
ontzeggen voor het wielrennen.
Naast mijn werk en het wielren
nen houd ik nauwelijks tijd over
voor andere dingen. Het enige
wat ik wel eens mis is een avond
je stappen. Dat kun je echt niet
doen voor een belangrijke wed
strijd. Zelfs als een wedstrijd pas
's middags begint lig ik om half
tien wel in bed".
Karremans, die via zijn vader
(een verdienstelijk toerrijder bij
Swift) met de wielersport kennis
maakte, heeft nog geen ogenblik
spijt gehad van zijn keuze voor
zo'n veeleisende hobby. "Ik blijf
er tenminste gezond en sterk
door", noemt hij een voordeel
van zijn zware trainingsarbeid.
Natuurlijk doet hij het niet al
leen voor zijn gezondheid. Ook
aan zijn sportieve prestaties
hecht Karremans veel waarde.
"Het komt regelmatig voor dat ik
bij de beste tien eindig. Afgelo
pen zaterdag werd ik zelfs twee
de bij de districtskampioen
schappen veldrijden op ons ei
gen parcours De Bult. De deelna
me was alleen niet zo denderend.
Met mij ging het goed tot de
laatste ronde: die vond ik eigen
lijk te zwaar".
Maar, zoals dat een echte wiel
renner betaamt, laat Karremans
zich niet kennen. Na zo'n lood
zware wedstrijd als de veldrit
van zaterdag rijdt hij, nog onder
de moddervlekken, doodgemoe
dereerd op zijn crossfiets naar
huis.
TIM BROUWER DE KONING
Na afloop van een zware veldric heeft Robert Karremans nog net genoeg energie om zijn fiets op zijn nek te
nemen. ^oto Henk Bouwman)
C-JUNIOREN
Er zijn nog 16 teams die in aan
merking komen voor de Leidsch
Dagblad-Cup voor C-junioren.
Na het spelen van de tussenron-
de voegden DOSR, UDO, FC Lis-
se en ARC zich bij de 12 clubs die
al zeker waren van een plaats in
de achtste finales.
Op het bondsbureau van de af
deling Leiden van de KNVB ver
richtte Hester van der Linden
gisteren de loting. Onder toe
ziend oog van administrateur
Cor van Steijn trok de mede
werkster van het bondsbureau
de volgende combinaties uit de
grote gouden beker: Alphia-
SVLV, FC Lisse-Katwijk,
ROAC-Rijnsburgse Boys,
Lugdunum-DOSR, Altior-RCL,
UVS-Alphense Boys, Quick
Boys-Leidsche Boys, ARC-
-Roodenburg.
Hoewel alle wedstrijden, die
voor zaterdag 28 januari 1989 op
het programma staan, interes
sant zijn, springen enkele er uit.
ARC-Roodenburg (twee teams
uit de Cl-klasse) is een regelrech
te topper en ook UVS-Alphense
Boys, Altior-RCL en FC Lisse-
Katwijk garanderen spanning en
sensatie. De verwachting bestaat
dat de grote uitslagen, die de eer
ste ronden kenmerkten, tot het
verleden zullen behoren.
Uitslagen tussenronde:
DOSR-SJZ 2-1, UDO-Quick
Boys 0-7, Alphen-FC Lisse 0-11,
ARC-Ter Leede 1-0.
Nederland is het eerste land in
Europa waar de live-single 'To
night' van David Bowie Tina
Turner zal verschijnen. Deze pri
meur hebben we te danken aan
een groots opgezette campagne
van platenmaatschappij EMI
voor 'live-plaatwerk'.
Onlangs trad Iron Maiden in
Nederland op tijdens het Mon
sters of Roek-festival. Dat was
voorlopig het laatste publieke
optreden van de vijf heren. Iron
Maiden zal namelijk voor de pe
riode van twee jaar geen plaatop
names maken en ook geen con
certen geven.
De twee Pet Shop Boys scoren
opnieuw in de hitparade. De
single 'Domino dancing' staat
hoog genoteerd; 'Left to my own
devices' is net binnengekomen
in de tipparade. Ondanks de
drukte hebben de heren nog tijd
gevonden om een nieuwe single
met Dusty Springfield op te ne
men. Het is het titelnummer uit
de film 'Scandals'.
De buitenissige band Sigue Si-
gue Sputnik komt in februari
met de nieuwe lp 'Dress for suc
cess' op de markt. Hun vorige,
eerste lp 'Flaunt it' zorgde voor
nogal wat opschudding omdat
de ruimtes tussen de nummers
waren opgevuld met reclame
boodschappen. De nieuwe single
'Success' is inmiddels uit. Het
nummer is geproduceerd door
het trio Stock, Aitken Water
man.
Pet Shop Boys. (foto emd
