c
T ftTfFE L
Kou uit het
noorden rukt
langzaam op
Het Weer
-J v
f-
NICO SCHEEPMAKER
Iedereen gaat maar dood tegen
woordig, alsof het geen mensenle
vens kost. Nu was Hein Donner,
sinds zijn hersenbloeding vijf
jaar geleden, misschien eerder
voorbestemd te sterven dan een
ander op 61-jarige leeftijd, maar
zoals ik gisteren al schreef over
de dood van de Duitse dichter
Erich Fried: het blijft eeuwig
zonde dat met het leven ook een
nog ongeschreven oeuvre in het
zwarte licht van de dood ver
dwijnt.
Eerst stond er natuurlijk ge
woon 'in het zwarte gat', maar
dat heb ik, met Mulisch in mijn
achterhoofd, veranderd in het
zwarte licht. Ik werd opgebeld
door Corry Verkerk van Het Pa
rool. Ze had gehoord dat ik zo
goed bevriend was geweest met
Donner. Ik moest haar teleurstel
len. Ik was graag goed bevriend
met hem geweest, maar wij ver
keerden in verschillende 'circles',
waardoor we elkaar zelden te
genkwamen. Maar een keer
kwam ik hem toch op het Leidse
plein tegen. Hij had de zojuist
verschenen roman 'Twee vrou
wen' van Harry Mulisch opge
haald en was nu op weg naar
Americain om het boek daar te le
zen. Van A tot Z, of beter gezegd
van 'Er' tot en met 'is.' Dat vond
ik wel iets hebben. Ik zag voor me
hoe hij zich daar aan een tafeltje
installeerde en om de dertig blad
zijden een kop koffie of een glaas
je wijn bestelde, om pas weer op
te stappen als hij 'Twee vrouwen'
ook inderdaad uit had. Zo horen
boeken gelezen te worden: oils ei-
nem Guss'.
Daar kwam nog bij dat hij de
boeken van Harry Mulisch na
tuurlijk anders las, langzamer,
dan u en ik. Op zijn hoede voor
elk woord. Speurzoekend naar
elk stereotyp, elk seautoscopisch
beeld. Watblief? „In het seauto
scopisch beeld ziet de verbeel
ding, ziet het schrijven, zichzelf,"
legt J.H. Donner zijn eigen
woordvondst uit in zijn boek
'Mulisch, naar ik veronderstel".
Hij geeft als voorbeeld 'de brief,
die ook een stereotyp is in het pro
za van Harry Mulisch, evenals
'de zon'. In genoemd boek waarin
hij het werk van zijn vriend Mu
lisch tot op het bot afkluift, noemt
hij een aantal bij Harry Mulisch
regelmatig terugkerende 'stereo
typen': 'uit de naam vallen aan
het begin', 'de sprong van iets
naar niets', 'de schildpad', 'han
gen uit het dakraam', 'zwart',
'moeder' en dus ook 'zon' en
'brief. Hij geeft dan dit voor
beeld uit 'Het stenen bruidsbed:
„Norman Corinth uit Baltimo
re, Maryland, vond de uitnodi
ging voor het kongres op een och
tend. in september bij zijn ontbijt.
Hijgend en bezweet kwam hij uit
de tuin, de zon lag op het tafella
ken..." „Wat mij al direkt bij eer
ste lezing opviel (schrijft Donner
dan) was het zinnetje 'de zon lag
op het tafellaken'. Een zekere
overdrijving is hier op te merken.
'Schroeit dat geen gat', vraagt de
criticus van de oude school, die zo
geestig uit de hoek kan komen.
Wie al eens meer iets van Mulisch
had gelezen komt de overdrijving
nog sterker voor. 'Zon' is het
zwaarst geladen beeld in deze
verbeeldingswereld. De zon
maakte alle zien mogelijk, maar
wij kunnen niet in de zon zien.
Het is de pendant van het oog,
wat dat betreft. En dit zeer preg
nante beeld ligt zomaar op tafel?
Lezen is een secundaire reac
tie. Het voltrekt zich mijmerend
in de tram of op het caféterras.
Misschien zo: 'de zon ligt op het
tafellaken. Corinth vindt op een
morgen de zon op het tafellaken
liggen. Naast zijn ontbijt. Nee,
dat was de uitnodiging. Er ligt
een brief op tafel, de zon ligt op
tafel.'
Zo komt dan de kortsluiting:
zon brief."
Zo zat Hein Donner, in de tram
of op het caféterras of in Ameri
cain, dus altijd wat tobberig in
Harry Mulisch te lezen, in elk
woord of beeld een vermomd a n
der woord of beeld vermoedend.
Het aardige is dan weer, dat hij
zichzelf even verderop weer rela
tiveert:
„De lezer zou wel eens willen
weten wat Mulisch nu vindt van
deze explicatie van de zon op het
tafellaken, die eigenlijk een brief
zou zijn. Heeft hij dat bedoeld?
Neen. Onlangs nog heb ik het
hem gevraagd en hij verklaarde
niet meer te hebben willen zeg
gen, dan dat er veel ochtendzon
in de kamer was, die vooral het
tafellaken deed blinken."
Dat is het nadeel als je leest
zoals Donner Mulisch las: wat ie
dereen meteen begrijpt wil je dan
alleen om deze reden al niet
voetstoots accepteren. Toch zit er
wel iets in die stereotypen van 'm.
Voor die hersenbloeding die hem
op 24 augustus 1983 trof gebruik
te Harry Mulisch het schitterende
beeld van een stuk marmer dat
de goden naar Heins hoofd had
den gegooid. 'Marmer' is ook zo'n
stereotyp van Mulisch. Ik sloeg
'Twee vrouwen' op en stuitte
meteen op 'haar marmeren ge
zicht'. In zijn prachtige korte ro
man 'De elementen' vindt de
hoofdpersoon in zee een marme
ren beeld. In 'De pupil' is er spra
ke van een marmeren trap en in
'Oude lucht' van de marmeren
treden van een trap. Hein Don
ner werd vijf jaar geleden dus
door een stereotyp van Mulisch
getroffen,- dat zal hem deugd
hebben gedaan.
SPECULAASPOP
(twee stuks)
Misschien zoekt u nog een origineel cadeautje voor sinterklaas of vindt
u het gewoon leuk om op sinterklaasavond op uw zelfgemaakte specu
laaspop te tracteren. En met een pak kant en klaar bakpoeder voor specu
laas kan er niets misgaan.
- I pak bakpoeder voor speculaas (Baukje); 175 gram boter; 1 opge
hoopte theelepel gemberpoeder; 1 theelepel kardemon; mespunt kruidna
gelpoeder; twee eetlepels water.
Voor de garnering: 1 eetlepel rozijnen; ongeveer 100 gram amandelen;
en 1 ei om te bestrijken.
Verwarm de oven voor op ongeveer 160 graden C. Laat in een grote kom
het bakpoeder voor de speculaas glijden; voeg boter, water, gemberpoe
der, kardemon en kruidnagelpoeder toe en kneed dit alles tot een soepel
deeg. Bestuif het werkvlak met bloem. Rol hierop het deeg uit en snijd uit
het deeg twee speculaaspoppen. Leg ze naast elkaar op een met bakpa
pier bedekte bakplaat. Versier de pop met de rozijnen (ogen, knopen enz.)
en de amandelen (haar, baard, voeten enz.). Klop het ei in een kommetje
los en bestrijk hiermee de speculaaspoppen. Schuif de bakplaat in de
oven en bak de poppen in ongeveer 45 minuten gaar. Rol de restjes deeg
opnieuw uit en snijd hieruit kleine koekjes of vorm er bolletjes in de vorm
van pepernootjes van.
Neem de poppen met het papier van de bakplaat en laat ze heel voor
zichtig op een rooster glijden en hierop afkoelen.
Schuif de koekjes of pepernootjes van spcculaasdeeg in de oven en bak
ook deze gaar (afhankelijk van de dikte 15-25 minuten).
JANNY VAN DER LEE
Horizontaal: 1 zwierig; elegant; 4
springstok; 8 raamscherm; 10
hoofddeksel; 11 persoonlijk vnw.;
12 gedwee; mak; 14 van een (afk.);
15 kleur; 17 vlaktemaat; 19 kleding
stuk; 21 telwoord; 22 droge plaats
die alleen bij vloed onderstaat; 23
biljartstok; 25 zelfkant van linnen;
27 kaartspel; 30 dreumes; 32 lok-
spijs; 33 uiting van kou; 34 elek
trisch geladen atoom; 36 water
vlakte; 37 zeevis; 38 salaris.
Verticaal: 1 land in Azië; 2 berg
plaats; 3 titel (afk.); 5 voorzetsel; 6
Bulgaarse munt; 7 bedekte hatelij
ke opmerking; 9 ruim vertrek; 12 te
weten (afk.); 13 titel (afk.); 15 inwo
ner van zekere Nederlandse pro
vincie; 16 vaste wijze van hande
len; 18 zoogdier; 20 lofdicht; 23 het
zachte binnenste van brood; 24
hansworst; 26 gesponnen draad; 28
uitroep; 29 stoomschip (afk.); 31
vrouwelijke rund; 33 vogel; 35 te
genwoordig; 36 op deze wijze.
Oplossing 29-11
1 E; 2 E.K.; 3 rek; 4 kret; 5 kreet; 6
ekster; 7 kretser; 8 sterkers; 9 kerst
ster.
VERWACHTE WEERSITUATIE VOOR: 1 DECEMBER OM 13.00 UUR
opklaringen hagel
bewolking sneeuw
1 regen onweer
temperatuien 1010 luchtdruk in miliibarer
warmtefront h hoge-drukgebied
kou-front l lage-drukgebied
windrichting verplaatsingsrichting
Twee weersystemen zijn het ko
mende etmaal van groot belang
voor het weer in Nederland. Het
betreft een depressie boven het
Engelse Kanaal en een in beteke
nis toenemend hoog boven zuid-
Scandinavië. De genoemde de
pressie verplaatst zich zuidoost
waarts in de richting van noord-
Italië, het hoog beweegt zich
langzaam iets naar het oosten in
de richting van de Baltische sta
ten.
Boven ons land ontstond door
deze ontwikkelingen een ooste
lijke stroming, die vooral in het
Waddengebied krachtig is. Daar
mee wordt koude lucht uit Duits-
Amsterdam
De Bilt
Deelen
Eelde
Eindhoven
Den Helder
Rotterdam
Twente
Vbssingen
Zuid Limburg
Aberdeen
Barcelona
Berlijn
Budapest
Bordeaux
Brussel
Cyprus
Dublin
Frankfurt
Genève
Helsinki
Innsbruck
Klagenfurt
Kopenhagen
Las Palmas
Lissabon
Locamo
Londen
Luxemburg
regen
regen
regen
regen
regen
regen
regen
licht bew.
regen
regen
regen
half bew. -5 -15 0.2
zwaar bew. 6 -4 0.1
r bew. 10 6 17
land aangevoerd. Langzaam
stroomt deze kou ook tot over
het zuiden van het land uit. Ter
wijl de temperatuur in het noor
den rond of iets onder 0 komt te
liggen wordt het bezuiden de
grote rivieren toch niet kouder
dan zo'n graad of 3. Af en toe kan
nog wat regen vallen, in het noor
den ook sneeuw, maar grote hoe
veelheden neerslag worden don
derdag niet verwacht.
Weersvooruitzichten voor di
verse Europese landen, medege
deeld door het KNMI, geldig
voor donderdag en vrijdag:
Benelux en noord-Duitsland:
Veel bewolking. Af en toe regen.
In het uiterste noorden van
Duitsland eerst ook sneeuw.
Middagtemperatuur van 3 gra
den in Sleeswijk-Holstein, tot 9
graden meer naar het zuiden.
Noordoost-Frankrijk en
zuid-Duitsland: Veel bewol
king. Af en toe regen en plaatse
lijk mist. Middagtemperatuur 5
tot 9 graden.
Mallorca
Malta
Moskou
Munchen
Nice
Oslo
Parijs
Praag
Stockholm
Warschau
Wenen
onbewolkt
licht bew.
licht bew.
regen 12 11 6
r bew. 13 1 0.1
Alpengebied: Veel bewol
king. Vooral in het noordweste
lijke deel af en toe regen en vanaf
1200 meter ook sneeuw. Middag
temperatuur in de dalen en in het
laagland van 5 graden in het
noordoosten, tot 10 graden in het
zuidwesten.
Spanje en Portugal: Voorna
melijk in noordwest-Spanje en
noord-Portugal van tijd tot tijd
regen. Middagtemperatuur 12 tot
15 graden. Langs de zuidkust
van Portugal en de Spaanse kust
bezuiden Barcelona ook zon by
middagtemperaturen van 16 tot
21 graden.
Italië, Joegoslavische kust en
Griekenland: Af en toe regen of
buien, in het zuiden soms met
onweer, in Griekenland eerst
nog zonnig. Middagtemperatuur
van 7 graden in de Povlakte, via
13 a 18 graden in Italië tot 17 a 21
graden in Griekenland.
19.00 en 21.15 u
14.30 uur, a.l.
LIDO 1. 2, 3, 4, en STUDIO
(124130/133210): 'Who framed Roger
Rabbit', al.
'Coming to America', al.
'Rattle and Hum', al., dag 14.30, 19.00
en 21.15 uur.
'Midnight Run', dag. 14.30, 18.45 en
21.15 uur.
'Good morning Vietnam', dag. 19.00
en 21.15 uur, do., vr., ma. en di. ook
14.30 uur
\Jungle Book', za. zo. en wo. 14.30 uur.
TRIANON (123875): 'The last em
peror', dag. 20.00, 12 jr. za. en zo. óok
14.00 uur.
REX (125414): 'Erotische flatneuro
se'. dag. 14.30,19.00 en 21.15 uur, 16 jr.
KIJKHUIS (142895): 'Jean de Floret-
te', do. t/m woe. 19.30 en 21.45 uur.
'Raw', do. t/m zo. 20.00 en 22.15 uur.
'Sammy and Rosie get laid', ma. 20.00
en 22.15 uur.
i 22.15 i
Alphen
(voor reserveringen 01720-20800):
EURO 1, 2, 3, 4, 'Who framed Roger
Rabbit', dag. 18.30 en 21.00 uur, za., zo.
en woe. ook 13.30 uur, zo. ook 16.00
uur, al.
'Big Business', dag. 18.30 en 21.00 uur,
za., zo en woe. ook 13.30 uur, zo. ook
16.00 üur, al.
'Coming to America', dag. 18.45 en
21.30 uur, za., zo. en woe. ook 13.45
uur. zo. ook 16.15 uur.
'Die Hard', dag. 18.30 en 21.15uur, zo.
ook 16.00 uur
Voorschoten
(voor reserveringen 01717-4354)
GREENWAY: 'Red Heat', do. t/m zo.
19.00 uur, ma t/m wo. 20.15 uur. za., zo.
en wo 15.45 uur, 12 jr.
'Rita, Sue and Bob too', do. t/m zo.
20.45 uur, 16 jr.
'The princess bride', do. t/m zo. 19.00
i. ook 15.45 uur, al.
Katwijk
(voor reserveringen 01718-74075):
City I: 'Salsa', do., vr., za., zo. en woe.
14.45, 19.00 en 21.15 uur, ma. en di.
19.00 en 21.15 uur.
City II: 'Screwball Hotel', dag. 19.00
uur en 21.15 uur, do, vr en zo. ook
14.45 uur.
Kindervoorstelling: 'Tom and Jerry
5'. za. en woe. 14.45 uur.
(Dufriteutog
30 november 1988.
Honderd jaar geleden stond in
de krant:
Uit Zoeterwoude schrijft
men ons heden: Volgens loopende
geruchten zal alhier een Rijks
veldwachter gestationneerd wor
den en op hei dorp komen wonen,
ofschoon er nog niets officiéél van
bekend is. Aangezien de beide ge
meente-veldwachters ver van de
kom van het dorp wonen, zou dit
zeer gewenscht zijn.
Bij het voortgezet debat in
de Tweede Kamer over de Indi
sche begrooting werd de motie
Van Houten (aansporing tot ge
leidelijke opheffing van het kof-
fiemonopolie) bestreden door de
minister van koloniën als on
noodig en onraadzaam. De inge
stelde staatscommissie is volko
men vrij; zij beoogt slechts: de be
langen der inlandsche bevolking
bij de cultuur te bevorderen.
- De gemeenteraad van Am
sterdam heeft met algemeene
stemmen concessie verleend vooi
de electrische verlichting van de
Kalverstraat aan de Maatschap
pij Electra en aan de Nederl
Electriciteitsmaatschappij vooi
eene uitgestrektheid van 2700
meter met het café Krasnapolsky
tot centrum.
- De eerste telefoon onder wa
ter is in Zuid-Amerika aange
legd. Sedert eene week spreken de
inwoners van Buenos-Ayres met
groot gemak met die van Montev
ideo, onder de breede monding
der Rio de la Plata door.
- De heer Edison is ternauwer
nood aan den dood ontsnapt. Hij
werd te Nieuw-York door een hol
lend paard omvergeworpen,
maar kwam er gelukkig met een-
ige lichte kneuzingen af.
- President Cleveland van
Amerika zal zijn landgoed nabij
Washington, dat hem 50.000 dol
lars gekost heeft, verkoopen.
Naar men meent, zal het goed nu
minstens 150.000 dollars opbren
gen. Vermoedelijk zal Cleveland
zich na afloop van zijn presi
dentschap te Buffalo als rechtsge
leerde vestigen. Ook is het zijn
voornemen den volgenden zomer
eene reis naar Europa te maken.
- Groot-Brittannië. Er is be
slag gelegd op eene uitgave van
E. Zola's werken. Te Liverpool is
aan alle boekhandelaren bevolen
de in hun bezit zijnde exempla
ren binnen 48 uren aan de over
heden af te geven.
Vijftig jaar geleden:
Hoezeer de regeering ook be
gaan is met het lot der Joden in
Duitsland, toch kan zij slechts
een beperkt aantal toelaten.
Daarover zijn bijna allen het
eens. Nederland kan niet zijn
grenzen openstellen voor 7 a
800.000 Joden. Wij moeten ons
dus beperken, dat wil zeggen een
keuze maken, aldus mr. J. R.M.
van Angeren, secretaris-gene
raal van het departement van
justitie.
LEIDSCH DAGBLAD - ALPHENS DAGBLAD
HOOFDKANTOOR
Adjunct-directeur: N. Qüakernaat.
REGIOKANTOREN
Julianastraat 19, 2405 CG.
Alphen a/d Rijn, 01720-93961
Vuurbaakpiein 11, 2225 JB.
Katwijk, 01718-12383.
Grachtweg 53a, 2161 HM
Ü9se. 02521-13634.
NABEZORGING
ma..vrij 18.00-19.30 uur 071-161499
zaterdag 13.00-14.00 uur 071-161499
POSTADRESSEN
KABELKRANT
ABONNEESERVICE
Nieuwe abonnementen, wijzigingen, betalin
gen ma.-vrij. van 8.30-17.00 uur 071-
161353.
ABONNEMENTEN
per maand, aan huls bezorgd23,95
per post (binnenland)35,00
(maandabonnement alleen mogelijk
met automatische betaling).
per kwartaal, aan huls bezorgd70,95
per post (binnenland)103,90
pier post (buitenland)293,30
per half jaar, aan huis bezorgd141.90
per post (binnenland)208,05
per jaar, aan huis bezorgd270.25
per post (binnenland)402,25
losse nummers (alle dagen)1,20
Prijzen Incl. 6% b.t.w.
Abonnementsgelden dienen bij vooruitbeta
ling te worden voldaan. Restitutie Is niet mo-,
gelilk.
Abonnementen kunnen op elke gewenste
dag Ingaan. Indien één maand voor het ver
strijken van de abonnementsperiode geen
opzegging is ontvangen, wordt het abonne
ment automatisch verlengd.
Betaling van abonnementen op giro 3203571
t.n.v. Damiate Holding BV te Haarlem.
Gemiddelde oplage per dag 50.200 ex.
ADVERTENTIES
(behalve Sleuteltjes) ma.-vrij. van 8.00-17.00
uur 071-161393.
SLEUTELTJES
ma.-vrij. van 8.00-17.30 uur 071.143645.
REDACTIE (071-161424)
(na kantoortijd, zie telefoonboek)
Hoofdredacteur: drs. J.W.E. Metselaar.
Adj. hoofdredacteur: R.D. Paauw.
Alg. redactiechef: A. van Leeuwen.
Plv. alg. redactiechef: H. Houtman.
Aangesloten bij de GPD, de Gemeenschappelij
ke Persdienst, met correspondenten in Weet-
duitsland. Belgié, Frankrijk, Groot-
Brittannié. Itaté. Spanje. Griekenlanden Turkije,
Hongarije. Sovjetunie, Israél. Zuidoost Azië,
Zuid-Afrika. Verenigde Staten, Zuid-Amerika/M
exico. Nederlandse Antillen en Suriname
Ongevallendienst
Elke dag Academisch Ziekenhuis be
halve van dinsdag 13.00 tot woensdag
13.00 uur (Diaconessenhuis) en van
vrijdag 13.00 tot zaterdag 13.00 i
Bezoekuren
Diaconessenhuis (tel. 071-178178):
dagelijks 16.00-17.00 uur en
18.30-19.30 uur. Afdeling intensieve
zorg 10.30-11.00 uur en 19.00-19.30
uur en na overleg.
Kinderafdeling: 10.30-19.00 uur en
na overleg.
Jongerenafdeling: 14.30-15.30 uur en
Ziekenhuizen
St. Elisabeth
071-454545):
14.00-14.45 uur
Klasse afd.
14.00-14.45 uur
Kraamafdeling
Ziekenhuis (tel.
volwassenen
;n 18.30-19.30 uur.
11.15-12.00 uur,
n 18.30-19.30 uur.
gynaecologie:
18.30-19.30 i
15.00-15.45 uur en 18.30-19.30 vu.,
alleen voor vaders bovendien van
19.30-21.00 uur.
Kinderafdeling: 15.00-18.30 uur.
Voor ouders de gehele dag mogelyk.
Afdeling CCU (hartbewaking):
14.00-14.30 uur en 19.00-19.30 uur.
Intensieve verpleging: 14.00-14.30
uur en 19.00-19.30 uur.
kinderen) 14.15-15.00
18.30-19.30 uur.
Avondbezoekuur afdeling Verlos-
lopend bezoek mogelijk.
Ernstige patiënten: wanneer doorlo
pend bezoek wordt toegestaan kun
nen speciale kaarten worden ver
strekt.
Kinderafdelingen: voor ouders van
opgenomen kinderen is er een ruime
bezoek mogelijkheid in overleg met
de hoofdverpleegkundige.
Voor andere bezoekers gelden de vol
gende tijden: keel-, neus- en oorheel
kunde en neurologie: 14.15-15.00 uur
en 18.30-19.30 uur; oogheelkunde en
heelkunde 14.15-15.00 uur en
18.30-19.00 uur.
Kinderkliniek: zalen voor peuters,
kleuters en grote kinderen:
15.15-17.00 uur; babyzaal en boxen
afdeling: volgens afspraak met de
hoofdverpleegkundige.
Rijnoord (tel. 01720-33771):
14.30-15.15 uur en 18.30-19.30 uur.
Extra bezoek hartbewaking:
11.00-11.30 uur.
Kraamafdeling: bezoek voor vaders
gehele dag in overleg met hoofd afde
ling. Overigen van 14.30-15.15 en van
18.30-19.30 uur.
Kinderafdeling: bezoek voor ouders
gehele dag in overleg met hoofd afde
ling. Overigen van 14.30-15.30 uur.
WPOS weef IKH
eArpir&Na NIPT gN ais IK
KANONlPLOFFEN! \HET WISfZOUIK
wat weer je NO& netje noö Nier
Mee# ?Noe
L HerTr/ y ontpioffingen
■nti-rr—"9/VtN NKVAb.A
STO - Wit. j£Nl£r\
A&ATEN, MUH?t>£NAr
J£ c*rjec*rje eeop-
STAND 7BB£N t>E ONOE
7E&ENKAN HOUDEN s>
.HA.'IK ZAt j£t£££N J
^^p/eaten.'
en pus.eveN
mts ft
f OVER VJF MINUTEN
ontploft pWftwieCie.'
wie Nier praten wil,
ZAL VOELEN I LEVE PE
V REVOLUTIE! J
