Bijzondere bouwplannen
voor verschillende locaties
EH
B
B
CJB wil jonge bedrijven met
elkaar in contact brengen
'Concurrentie binnen
katholiek onderwijs'
ffl
ffl
ffl
ffl
ffl
actie! in vrije tijd
LtlUfcN
In kader nota 'Bouwen in bestaande wijken'
LEIDEN - De Haagse architec
ten Nieuwpoort en Splinter
hebben het Leidse gemeente
bestuur drie opmerkelijke
bouwplannen aangeboden
voor evenzoveel bouwplaatsen
die zijn aangewezen in de nota
'Bouwen in bestaande wijken'.
De plannen vallen op omdat
het nu eens niet gaat om een
doorsnee rijtjeshuis of flatge
bouw, maar om nieuwbouw-
ontwerpen die in gunstige zin
afsteken bij zowel de bestaan
de woningbouw als de nieuw
bouw die doorgaans wordt ge
realiseerd.
door
Jan Rijsdam
Het Haagse architectenduo gaat er
van uit dat nieuwbouw in een be
staande wijk altijd een zekere in
breuk teweegbrengt. "Mensen vin
den nieuwbouw in hun wijk bijna
altijd lelijk", aldus Nieuwpoort.
"Wij streven er daarom naar gebou
wen te ontwerpen met een zorgvul
dige architectonische vormgeving
die niet stoort, maar juist als een
verrijking van de wijk wordt erva-
Volgens de architecten betekent
hun visie op architectuur in geen
geval dat de reeds aanwezige be
bouwing in een wijk moet worden
nagebootst. "Dat levert stijlverval
sing op". Nieuwpoort en Splinter
zeggen wel rekening te houden
met het bestaande, maar willen in
de eerste plaats eigentijdse gebou
wen maken die om hun bijzonder
heid het eigen gezicht en de her
kenbaarheid van een wijk vergro
ten.
Ronde toren
Voor de locatie Burggravenlaan
ontwierpen Nieuwpoort en Splin
ter een bouwblok met een 'getan
de' halfronde vorm, gekoppeld aan
een toren waarin het trappenhuis is
gesitueerd. In dit complex zijn 17
ruime drie- en vier-kamerwonin-
LEIDEN Binnen de katholieke
onderwijzersopleidingen zijn de af
gelopen eeuw spanningen tussen
leken en religieuzen en tussen reli
gieuzen en priesters geweest. Die
spanningen gaven aanleiding tot
concurrentie binnen het katholie
ke onderwijs.
Dit concludeert J.J.G.B. Frank
rijker in zijn proefschrift 'De ka
tholieke onderwijzersopleiding,
organisatie en ideologie 1889-1984',
waarop hij vandaag (woensdag 30
november) aan de Leidse universi
teit is gepromoveerd in de sociale -
wetenschappen. Centraal in Frank
rijkere onderzoek staat de vraag
onder welke condities en met wel
ke denkbeelden de katholieke on
derwijzers in Nederland vanaf de
tweede helft van de negentiende
eeuw tot aan de invoering van de
Pedagogische Academie voor het
basis Onderwijs (Pabo) in 1984 zijn
opgeleid.
Leidenaar valt
van ladder
LEIDERDORP - Een Leidse man
van onbekende leeftijd is gister
middag rond vier uur op de Acht-
hovenerweg van een ladder geval
len. Hij werd met een gebroken
arm en been naar het Diaconessen-
ziekenhuis in Leiden gebracht. De
man was bezig met schilderwerk
zaamheden aan een woonhuis,
maar gleed uit toen de ladder in de
modder wegzakte.
In de jaren dertig van deze eeuw
ontstonden scherpe conflicten met
de katholieke niet-religieuze on
derwijzers, omdat bij benoemin
gen de voorkeur werd gegeven aan
religieuze onderwijzers. En dat in
een tijd dat er een flink overschot
aan onderwijzers was. De katholie
ke onderwijspers wettigde dit
voorkeursbeleid door te wijzen op
de superioriteit van de religieuze
onderwijzers, aldus Frankrijker.
In de negentiende eeuw streden
liberalen, katholieken, protestan-
ten en socialisten om de zeggen
schap over het in betekenis toene
mende volksonderwijs. Het leidde
tot een politiek compromis waarna
de vrijheid van onderwijs in de La
ger Onderwijswet van 1920 werd
vastgelegd. Dit vrijheidsbeginsel is
tot nu toe vrijwel ongewijzigd van
kracht gebleven. Sinds 1920 is in
Nederland sprake van een verzuild
onderwijssysteem, waarbinnen el
ke groep zijn eigen scholen en op
leidingsinstituten heeft.
In vergelijking met andere rich
tingen is het aantal katholieke
kweekscholen en ook het aantal
daaraan opgeleide onderwijzers en
onderwijzeressen onafgebroken
het hoogst geweest. In de jaren
twintig volgde enige tijd zelfs meer
dan 50 procent van alle kwekelin
gen zijn opleiding aan katholieke
kweekscholen. In de tijd tussen de
twee wereldoorlogen in daalde dit
percentage tot 40 procent. Sinds
dien is het slechts weinig gedaald:
in 1980 volgde nog 37,4 procent zijn
opleiding aan een katholiek insti
tuut.
Onbemenst
In steeds meer winkels is minder
personeel te vinden. Dat is een
ontwikkeling van de laatste ja
ren. Bezoekers van warenhuizen
worden door camera's in de ga
ten gehouden en ook de persoon
lijke bediening is een zeldzaam
goed geworden.
Het toppunt in die ontwikke
lingen in Leiden is momenteel
de wasserette Self Clean Wash
aan de Lange Mare. De winkel
wordt werkelijk door niemand
beheerd. Het geeft de wasserette
- waar normaal gesproken toch al
een speciaal sfeertje hangt - iets
onwerkelijks.
's Ochtends gaat de zaak auto
matisch open en sluit 's avonds
stipt om 21.00 uur, wederom ge
heel automatisch. Mensen die op
dat moment binnen zijn, kunnen
dan nog wel naar buiten, maar
men kan dan niet meer naar bin
nen. Zwervers die net voor ne
gen uur binnen zijn, zouden in
principe daar een nacht onder
dak kunnen vinden.
De mensen die daar komen om
hun kleren te wassen, krijgen
door vijf gulden in een automaat
te gooien wat waspoededer en
een muntje. Dat muntje kan in de
wasautomaat nadat die is gepro
grammeerd. Er zijn ook muntjes
voor de aanwezige droogtrom-
mels.
Mensen die van de gelegen
heid gebruik maken, veelal stu
denten, zitten soms wat doelloos
voor zich uit te staren of in een
studieboek gedoken. Anderen
die dichtbij wonen, gaan weer
naar huis, maar moeten binnen
25 minuten weer maken dat ze te
rug zijn. Zo lang duurt immers
een wasprogramma. Vervolgens
kan het natte goed in een droog-
machine worden gestopt.
De onbemenste wasserette is ei
gendom van het echtpaar Offer
mans uit Zoetermeer. Zij lazen in
een chemisch bedrijfsblad over
wasserettes zonder personeel.
Dat leek ons wel een aardig sys
teem. We zijn dus in Roterdam
begonnen en dat liep zo goed dat
we ook in andere steden dergelij
ke wasserijtjes konden opzet
ten", zegt mevrouw Offermans.
Onbemenst (2)
En verdraaid, in Leiden stond
een pandje leeg en dus opende
een tweede wasserette een jaar
geleden de deuren. "Zeker met
de aanwezigheid van studenten
moet er toch een bepaalde be
hoefte zijn aan een selfservice
wasserette. Als je weinig geld
hebt is dit toch een uitkomst? En
het blijkt nu inderdaad aardig te
lopen".
Nu zijn er door verschillende
psycho- en andere logen al onder
zoeken gedaan naar het effect
van het verminderen van perso
neel in winkels. Afgezien van het
feit dat het vervangen van men
sen door machines ons werkelo
zen oplevert, blijkt herhaaldelijk
dat ook het vandalisme en dief
stal toeneemt. Zo gaan er bij
voorbeeld regelmatig stemmen
op voor de terugkeer van de
kaartjescontroleur op de bus.
Wat merkt de wasserette zon
der personeel van het vandalis
me?
"Ja, dat valt ons erg tegen",
moet Offermans bekennen. "Re
gelmatig treffen we de boef ge
sloopt aan. Met name de deurtjes
van de wasautomaten moeten
ontgelden. Ook sp
met verf de zaak c
der. De keren dat we er zijn blijkt
dat ze voortdurend ongeduldig
aan de deurtjes trekken, terwijl
gen gedacht, bedoeld voor oude
ren. Parkeren is mogelijk op eigen
terrein terwijl van het speelveld,
dat gedeeltelijk voor de woning
bouw moet worden opgeofferd,
nog voldoende ruimte overblijft
voor sport en spel.
Voor een terrein op de hoek van
de Kagerstraat met de Eij-
merspoelstraat hebben Nieuw
poort en Splinter een ronde woon
toren ontworpen van met 7 bouw
lagen. De aanwezige bebouwing
bestaat vooral uit los van elkaar
staande recht-toe-recht-aan gebou
wen, zodat de ronde vorm van de
woontoren het karakter van de
wijk aanzienlijk versterkt. Het ge
bouw bevat 24 drie- en vierkamer-
woningen, elk met een terras op de
Het park Roomburg is de derde
locatie waarvoor Nieuwpoort en
Splinter een bouwplan hebben
ontworpen. Hier hebben de archi
tecten gekozen voor een parkachti
ge opzet met geschakelde wonin
gen en enkele vrijstaande villa's
die, hoewel ze in schaal en hoofd
vorm op elkaar zijn afgestemd, ie
der een eigen gezicht hebben. Het
plan omvat in totaal 20 woningen
en ook hier is weer rekening ge
houden met parkeren op eigen ter-
Vrije sector
"De drie plannen zijn nog niet tot
in de finesses uitgewerkt', aldus de
architecten Nieuwpoort en Splin
ter. "Als de plannen voor verdere
ontwikkeling in aanmerking ko-
De hoek Kagerstraat/Eijmerspoelstraat zou in de ogen van het Haagse
architectenduo Nieuwpoort en Splinter kunnen worden verfraaid met een
ronde woontoren.
men dan zijn natuurlijk nog veran
deringen mogelijk". De architec
ten hebben zelf al een aannemer en
een ontwikkelaar gepolst die seri
euze belangstelling tonen voor de
drie gemaakte ontwerpen. De wo
ningbouwplannen kunnen vrijwel
uitsluitend gerealiseerd worden in
de vrije sector. Dit wil zeggen dat
het om duurdere koopwoningen
gaat, bedoeld voor de doorstro
ming in de betreffende wijken.
Het architectenduo heeft de
plannen vorige week aangeboden
aan wethouder Tesselaar van
volkshuisvesting. De wethouder
laat desgevraagd weten dat hij de
ontwerpen van Nieuwpoort en
Splinter erg leuk vindt, "met name
die voor de Burggravenlaan en Ka
gerstraat". De gemeente moet ech
ter nog bepalen hoe de bouwloca
ties uit de nota 'Bouwen in be
staande wijken' mettertijd aange
pakt worden. Volgens Tesselaar
kan de gemeente architecten vra
gen een plan te maken of bouwlo
caties die zijn aangewezen voor de
bouw van duurdere woningen in
handen geven van projectontwik-
kelaars."Vooralsnog is het ge
meentebestuur nog niet zover", al
dus Tesselaar.
Volgens de voorlopige route die
Een tekening van het 'getande' halfronde woongebouw, zoals dat
kunnen verrijzen op het terrein aan de Burggravenlaan.
is uitgestippeld komen de bouwlo
caties Burggravenlaan en Room
burgerpark op z'n vroegst in 1990
aan de beurt om bebouwd te wor
den. De plek aan de Kagerstraat
wordt waarschijnlijk in een nog la
ter stadium bebouwd. Tesselaar
laat weten dat al verscheidene
bouwplannetjes en suggesties voor
bouwen in bestaande wijken bij
het gemeentebestuur zijn gedepo
neerd.
Nieuwe instantie heeft pas tien leden
Voorzitter Vermeulen 1
moeilijk".
i het CJB: "Geschikte
LEIDEN/REGIO - "Voor r
die een eigen bedrijf willen opzet
ten, is heel veel informatie en assis
tentie beschikbaar. Maar wie daad
werkelijk is begonnen, moet alles
helemaal zelf doen", zegt voorzitter
R.M.A. Vermeulen van het Contact
Jonge Bedrijven (CJB) Leiden en
omstreken.
Daarmee geeft hij meteen het
verschil aan tussen het CJB en de
activiteiten die bijvoorbeeld de Ka
mer van Koophandel (KVK)en de
Vereniging van Nederlandse On
dernemers (VNO) op startersge-
bied aan de dag leggen: de laatsten
helpen mensen die overwegen een
bedrijf te beginnen, het CJB is er
voor degenen die de grote stap echt
hebben genomen.
Het CJB in deze regio werd vorig
jaar april opgericht op initiatief van
VNO, de Kamer van Koophandel
en Fabrieken voor Rijnland en de
Leidse Vereniging voor Industrie.
Eerder werden CJB's opgezet in
Alphen en Gouda, een en ander in
het kader van een landelijk project
voor contact tussen bedrijven van
de VNO.
Doel van het CJB is, zoals de
naam al zegt, mensen met een jong
bedrijf met elkaar in contact te
brengen. 'Jong' betekent niet ou
der dan vijf jaar, hoewel er wat de
leeftijd van de onderneming be
treft uitzonderingen kunnen wor
den gemaakt. "De Leidse Vereni
ging voor Industrie bijvoorbeeld
hanteert voor het lidmaatschap de
eis dat een ondernemer ten minste
vijf mensen in dienst moet hebben.
Bedrijven ouder dan vijf jaar die
daaraan niet voldoen, mogen dan
als gastlid bij het CJB blijven, an
ders vallen ze in een gat", aldus
Vermeulen, die zelf na een jaren
lang dienstverband bij de overheid
sinds twee jaar zelfstandig onder-
Weinig leden
Contact met 'lotgenoten' is vol
gens hem nuttig voor beginnende
ondernemers omdat ze, in welke
branche ze ook zitten, vaak met de
zelfde problemen te maken krij
gen. "Hoe kom ik aan mijn klan
ten? Hoe hou ik de financiën in het
gareel? Hoe ga ik met de fiscus om?
Hoe kom ik aan personeel en hoe
zit het met de cao?" somt Vermeu
len de hoofdproblemen op.
Over elk van deze onderwerpen
worden bijeenkomsten georgani
seerd, waarbij de ondernemers er
varingen kunnen uitwisselen. Een
probleem dat er uitspringt is er vol
gens Vermeulen niet, hoewel het
vinden van geschikte ruimte voor
ondernemers in deze regio soms
moeilijk is. "Dat geldt vooral voor
Leiden. De bedrijfsverzamelge
bouwen zaten bijvoorbeeld al bijna
vol voordat ze open waren". In Lei
den en regio vestigen zich overi
gens relatief veel hitech- en com
puterbedrijfjes. "Als grote bedrij
ven in die branche zich ergens ves
tigen, zie je kleinere bedrijven als
toeleveranciers komen".
Van het CJB zijn op dit
tien jonge bedrijven lid. Geen
drukwekkend getal, zeker gezien
de lijst met namen van 110 onder
nemers waarover het CJB be
schikt. Vermeulen verondersteli
dat zich in Leiden en regio in totaal
wel zes- tot zevenhonderd poten
tiële leden ophouden. "Waarom
maar tien lid zjjn? Ik zou het ni
weten", zegt de voorzitter. "Het is
wel zo dat er voor jonge bedrijven
al genoeg te doen is, het is moeilijk
om ze uit hun bedrijf weg te krij
gen. Maar we proberen de bijeen
komsten zo interessant mogelijk te
maken". Het streven is om de on
dernemers minimaal zes keer per
jaar bij elkaar te brengen.
Vanwege het gering aantal leden
is de grote vraag volgens Vermeu
len nog in hoeverre er behoefte aan
het CJB is. "Op basis van de op
komst bij de eerste bijeenkomst
zou je zeggen dat die behoefte wel
bestaat. Toen kwamen er 65 onder
nemers, want je hoeft geen lid te
zijn om de avonden te bezoeken.
Het is ook zo dat de lijst van jonge
bedrijven die we aanschrijven, niet
echt actueel is. In het ledental kan
dus nog verandering komen."
Ondernemers die meer over het
CJB willen weten, kunnen contact
opnemen met Vermeulen, telefoon
01718-31617.
Een bijna verlaten wasserette. Hoezo een onwezenlijk sfeertje?
je na afloop van een programma
altijd een paar minuten moet
Ook is de automaat waar de
muntjes en waspoeder uitkomen
een keer opengebroken, waar
door de winkel een week dicht
moest. Nu is het in de muur inge
bouwde apparaat voorzien van
een grote stalen staaf. "Gek ge
noeg is het vandalisme in de
Leidse wasserete groter dan in
Rotterdam. Ik weet niet hoe dat
komt", aldus Offermans.
Een oplossing zou zijn: terug
naar de wastobbe.
Poepcontrole
Nu is het natuurlijk een prachtig
plan van wethouder Van der Mo
len om de stad van Leiden
schoon te krijgen. Maar wat moet
je als er ambtenaren zijn die zeg
gen dat ze de uitvoering niet zien
zitten. Zo zou het probleem van
de hondepoep onder meer wor
den aangepakt door hondenbe
zitters te straffen met een paar
tientjes boete wanneer zij de uit
werpselen van hun hond niet op
ruimen.
Dat onderdeel kan nu wel op
de schroothoop. Neem nu hoofd
commissaris Mostert. Die ziet
wat problemen mèt de prakti
sche uitvoering van de plannen.
"Het is nogal moeilijk om hond
en baas op heterdaad te betrap
pen. Tja, je moet het natuurlijk
maar zien gebeuren. Daarom
denk ik ook eerder dat onze rol in
het geheel eerder zal liggen op
het terrein van toezicht, verma
ning en correctie".
Volgens Mostert wil de politie
niet haar verantwoordelijkheden
ontlopen in de bestrijding van de
straatvervuiling. "We willen wel
degelijk onze steentje bijdragen.
Net zoals de reinigingsdienst,
plantsoenendienst en andere
ambtenaren hun deel bijdra
gen".
Dat is dan toch een tegenvaller
voor bijvoorbeeld wethouder
Kuijers die over de gemeenterei
niging gaat. Die heeft altijd zitten
hameren op het feit dat er geen
strafvervolging was voor de
overtredende hondebezitter en
dat het euvel van hondepoep
moeilijk te bestrijden zou zijn.
Sint
Onder de titel 'Sinterklaas in de kunst;
heidense en christelijke legendevor
ming' houdt Marion Weymans donder
dagavond 1 december een lezing om
20.15 uur in de Kapelzaal van K&O. Ou
de Vest 45 in Leiden. Onze sinter
klaastraditie is al eeuwen oud en heeft in
de loop der tijd tot inspiratiebron gediend
voor vele kunstenaars. Naar aanleiding
van onder meer 'Het Sint Nicolaasfeest',
geschilderd door Jan Steen, zal Wey
mans ingaan op de verborgen beteke
nissen van pepemoten, speculaas en de
Goed Heiligman zelf. Kaarten voor deze
lezing zijn verkrijgbaar tussen 9.00 en
17.00 bij K&O. Telefoon 141141.
Vogeltentoonstelling
De jaarlijkse tentoonstelling van vogel
vereniging De Vogelvrienden Leiden en
Omstreken wordt van 9 tot en met 11 de
cember gehouden in het Vijfhovenhuis
aan de Hoflaan 169 in Leiden. Tijdens
deze dagen kunnen de bezoekers een
grote collectie vogels bewonderen,
waaronder kleurkanaries en Afrikaanse
prachtvinken. Tevens is er een verkoop
van vogels en worden er adviezen gege
ven over het houden en kweken van vo
gels.
De tentoonstelling is op vrijdag te be
zichtigen van 19 30 tot 22.00 uur. op za
terdag van 10.00 tot 18.00 uur en op
zondag van 12.00 tot 17.00 uur.
Ikonen
Geboorte-ikonen staan centraal in de le
zing die K. Innemee geeft op 8 decem
ber om 20.15 uur in de Kapelzaal van K
&0 aan de Oude Vest 45 in Leiden. Iko
nen zijn religeuze afbeeldingen op hou
ten panelen. Aan de hand van een dia
serie zal Innemee speciaal ingaan op de
ikonen die de geboorte van Jezus Chris
tus verbeelden. De westerse afbeeldin
gen over dit onderwerp wijken erg af van
wat er op de ikonen is te zien. Kaarten
voor deze lezing zijn dagelijks verkrijg
baar tussen 9.00 en 17.00 uur bij K&O.
Telefoon 141141.
Instuif
De volksdansgroep Tarantella houdt op
zaterdagavond 10 december vanaf
20.00 uur weer de maandelijkse instuif
in de zaal van het Leidse Volkshuis aan
de Apothekersdijk 33a in Leiden. De
dansleiding is in handen van Yvonne
Knijnenburg die de avond opent met het
aanleren van enige dansen. De toe
gangsprijs bedraagt zes gulden. Be
langstellenden kunnen voor meer infor
matie bellen naar 215650.
Sint
De Stichting Surinamers Leiden houdt
donderdagavond 1 december van 18.00
tot 20.00 uur een Sinterklaasfeest aan
het Valkenpad 2a in Leiden. Een feest
waarbij zowel kinderen als volwassenen
van harte welkom zijn. Voor meer infor
matie 219946.
Spreekuur
Voor iedereen die een oud voorwerp be
zit en daarover meer wil weten is er elke
eerste zondagmiddag van de maand
een archeologisch spreekuur in het
Rijksmuseum van Oudheden aan het
Rapenburg 28 in Leiden. Zo ook 4 de
cember. Conservator drs. M. Brouwer,
verbonden aan de provinciaal-Romein
se afdeling van het museum, weet vaak
direct te vertellen hoe oud het meege
brachte voorwerp is, wat het precies is
en of het echt is. Het spreekuur wordt
gehouden in de Taffehzaal van het mu
seum. begint om 13.00 en eindigt om
16.00. In de maand januari is er geen
spreekuur.
