Veiling flora breidt voor 28 miljoen uit DE T VAN T Automobiliste valt in slaap Alphense zwembaden steeds meer in trek 7' Jb 8* i ,-fv PAGINA 8 REGIO MAANDAG 28 NOVEMBER 1988 Verwachte omzet volgend jaar bijna 450 miljoen gulden RIJNSBURG De bloemenveiling Flora in Rijnsburg gaat volgend jaar voor 28,3 miljoen gulden investeren. Zo wordt onder meer het koperscentrum aan de noordzijde van de vei ling uitgebreid en staat ook nieuwbouw van de aanvoerhal op het programma. De Flora rekent volgend jaar op een omzet van 448 miljoen gulden. Het investeringsplan wordt vrij dagavond 9 december voorgelegd aan de leden van de coöperatieve veiling. Het koperscentrum wordt de komende jaren aan de noordzij de van de veiling fors uitgebreid. Met de eerste fase is onlangs be gonnen. Volgend jaar zal ook de tweede fase ter hand worden geno men. Uitbreiding van het kopers centrum vergt een investering van 7,2 miljoen gulden. Aanzienlijk meer geld, ruim 10 miljoen gulden, wordt volgend jaar geïnvesteerd aan de zuidzijde van de veiling. Zo wordt de aanvoerhal uitgebreid met 4900 vierkante me- ter en wordt 3400 vierkante meter aan de emballageruimte (verpak kingsmaterialen) gebouwd. In be staande ruimten wordt een verdie ping gemaakt door het aanbrengen van een vloer. Tenslotte zijn nog vele miljoenen guldens nodig voor de aankoop van grond, de aanschaf van veiling wagens, verdere kantoorautomati sering en koelfaciliteiten. Van de 28,3 miljoen gulden kan de veiling er 12,3 uit de eigen middelen halen. Voor de resterende 16 miljoen gul den wordt een lening afgesloten. De stijging van de omzet, zo bleek al eerder dit jaar, is hoger dan verwacht. Ging er in 1987 nog voor LISSE Een schuur naast een woning aan de 2e Poellaan in Lisse is gistermiddag volledig door brand verwoest. Dg houten woning liep alleen rook- en waterschade op. Er vielen geen gewonden. 'Asbestleidingen kunnen wèl worden weggehaald' ALPHEN AAN DEN RIJN - De asbestleidingen in de flatwoningen aan de Naereboutstraat, de Doris Rijkersstraat en de J.P. Coenlaan in Alphen kunnen wel worden weggehaald. Dat is de mening van de 'actie-medewerkers' uit de buurt, die alle bewoners een brief hebben geschreven. De briefschrijvers hebben con tact opgenomen met enkele bedrij ven en met de Arbeidsinspectie in Zoetermeer. "Wanneer de woning bouwvereniging zich houdt aan de voorschriften van de Arbeidsin spectie en ook een vergunning aan vraagt, staat niets in de weg om de oude asbestleidingen te bewerken of geheel te slopen", aldus de brief schrijvers. De Woningbouwvereniging Al phen (WVA) heeft al eerder aan de bewoners laten weten dat de oude leidingen moeten blijven liggen. Het was de bedoeling dat die zou den worden verwijderd, maar en kele weken geleden werden de werkzaamheden stilgelegd door de Arbeidsinspectie omdat de veilig heidsvoorschriften niet in acht wa ren genomen en de kans bestond dat asbestvezels vrijkwamen. De WVA heeft toen besloten de nieuwe leidingen naast de oude te leggen, maar daarmee zijn de be woners het niet eens: "We moeten niet alleen aan onszelf denken maar ook rekening houden met ons nageslacht". De 'actievoerders' willen met de WVA om de tafel gaan zitten om over dit probleem en andere aspecten van het groot onderhoudsplan te praten. Boskoopse scholen moeten fuseren BOSKOOP - De Boskoopse scho len voor voortgezet onderwijs moe ten fuseren. Het college van burge meester en wethouders vindt dat de Lagere Agrarische School (LAS) aansluiting moet zoeken bij de Rijksmiddelbare Tuin bouwschool (RMTS). Ook de beide mavo's moeten fuseren. Dat staat in een ambtelijk rapport waarin de positie van het voortgezet onder wijs in Boskoop niet sterk wordt genoemd. Als reden wordt genoemd het eenzijdige aanbod. Leerlingen kunnen na de basisschool alleen te recht op een van de twee mavo's of op de LAS. Ouders kiezen veelal voor een school die een combinatie van opleidingen kent. Opvallend is dat een groot ge deelte van de leerlingen van de Boskoopse scholen uit omliggende plaatsen komt. De brand in de schuur is vrijwel zeker veroorzaakt door kortslui ting in een wasmachine. Om 14.15 uur werd de brandweer gealar meerd, die met drie bluswagens uit rukte. De schuur ging echter in vlam men op. De brandweer wist te voor komen dat het dak van de houten woning vlam vatte. Over de om vang van de schade kon de politie vanmorgen nog niets zeggen. 367 miljoen gulden aan bloemen langs de veilingklokken, dit jaar verwacht Flora op 418 miljoen gul den uit te komen terwijl op slechts 387 miljoen gulden was gerekend. Volgend jaar wordt op een omzet van 448 miljoen gulden gerekend. Een hogere omzet betekent ook meer inkomsten voor de veiling, omdat 5,5 procent provisie moeten worden betaald. De netto winst van de veiling komt dit jaar, en naar verwachting ook volgend jaar, uit op ruim twee miljoen gulden. Dat terwijl slechts was gerekend op een winst van 846.000 gulden en de winst vorig jaar nog bleef steken op 347.000 gulden. Volgens het bestuur van de vei ling moet er niet te vroeg worden gejuicht. De doelstelling om het ei gen vermogen van de veiling op te schroeven wordt dit en volgend jaar niet bereikt. Als gevolg van de enorme investeringen daalt het ei gen vermogen zelfs. Het bestuur stelt daarom voor om de liquidi- teitsbijdrage (leningen die de leden verstrekken aan de Flora) met een half procent te verhogen. Deze maatregel wil het bestuur alleen in 1989 toepassen. Voor de langere termijn zal de netto-winst namelijk met 1,6 tot 2 miljoen gul den moeten worden verhoogd. Dat kan door de veilingprovisie, die ook volgend jaar nog 5,5 procent is, vanaf 1990 te verhogen. Het is ech ter ook mogelijk om over te stap pen op een heffing per kar, per par tij of een andersoortige heffing. Het provisiesysteem heeft name lijk als nadeel dat voor een partij rozen meer wordt betaald aan de veiling dan over een partij narcis sen, omdat die verkoopprijs lager ligt. Dat terwijl de kosten voor de veiling voor een partij rozen of nar cissen gelijk zijn. Nadere voorstel len hierover doet het bestuur pas in de ledenvergadering van juni vol gend jaar. Paul Verlingen beschildert een model tijdens de motorendag in Scum. KATWIJK Het Katwijkse hardrockcentrum Scum heeft gisteren met veel succes een Harley-Davidson- dag gehouden. Meer dan 450 mensen namen een kijkje bij de motoren en een body-painter. De Nederlandse importeur en diverse clubs van Har- ley-rijders toonden tijdens deze dag vele modellen van dit roemruchte motormerk, evenals motorkleding en accesoires. Daarnaast waren veel bezoekers met de ei gen motor gekomen, zodat ook buiten een hele rij van deze tweewielers viel te bewonderen. Binnen verdron gen de mensen zich bij het body-painten. Paul Verlin gen beschilderde vier meegekomen modellen, die in Katwijk keurig de kleren aanhielden. De motordag past in het streven van Scum om ook andere groepen dan hardrockfans binnen te halen. On der de Katwijkse jongeren weiden veel liefhebbers van Harley-Davidsonmotoren ontdekt. "De belangstelling overtrof onze verwachtingen. We hadden zelf op 200 mensen gerekend, terwijl het meer dan 450 werden. Al om twee uur stond er een rij jonge ren, terwijl we pas een uur later zouden openen. We hebben toen de deuren maar eerder geopend", aldus een Scum-medewerker. ALPHEN AAN DEN RIJN - Een 23-jarige automobiliste is gister morgen rond vijf uur gewond ge raakt toen ze met haar auto in de berm van de Steekterweg in Al phen terechtkwam en vervolgens tegen een voertuig botste dat aan de Gouwestraat stond geparkeerd. De politie vermoedt dat de vrouw achter het stuur in slaap is geval len. Ze liep een hoofdwond op en twee gebroken ribben, maar kon na behandeling ziekenhuis Rijnoord weer verlaten. Ook de twee inzittenden, beiden afkom stig uit Alphen, werden naar Rijnoord overgebracht. Zij raakten niet gewond. De twee auto's zijn geheel vernield. Jongetje speelt met vuur: brand in huiskamer ALPHEN AAN DEN RIJN - In een woning aan de Molenstraat in Zwammerdam is zaterdagochtend brand ontstaan toen het 3-jarig zoontje des huizes met een aanste ker een krant in de brand stak, waarna de bank vlam vatte. De brandweer van Zwammerdam was snel ter plaatse waardoor de brand beperkt bleef tot de woonkamer. Volgens een woordvoerder van de Alphense politie bedraagt de rook- en roetschade in de huiskamer on geveer 30.000 gulden. ALPHEN AAN DEN RIJN - Het gaat 'behoorlijk goed' met de over dekte zwembaden De Thermen en De Dillen in Alphen. Er komen meer bezoekers om recreatief te zwemmen en daardoor stijgen ook de inkomsten. "De activiteiten die worden gehouden spreken de bur ger aan", verklaart waarnemend di recteur G. van Geen van de Alp hense Sportstichting de populari teit van de baden. W. Versteeg, plaatsvervangend bedrijfsleider van De Thermen, denkt dat de toenemende belang stelling voor 'zijn' bad ook te dan ken is aan het "grote verzorgingsge bied'. "Er komen niet alleen men sen uit Alphen zelf. Met name uit Boskoop en Waddinxveen krijgen we bezoekers. Zij komen naar Al phen sinds het zwembad in hun ei gen gemeente is gesloten'. Voorts zijn de tarieven sinds vier jaar niet verhoogd, 'en dat is natuurlijk een aantrekkelijke zaak', vindt Ver steeg. De Sportstichting was ervan uit gegaan dat dit jaar bij De Thermen de opbrengst van het recreatie- zwemmen 413.000 gulden zou be dragen. Dat bedrag was twee we ken geleden al binnen. Het aantal kinderen dat een entreekaartje kocht, overtreft het aantal van vo rig jaar. In 1987 kwamen 52.000 kin deren naar De Thermen, een jaar daarvoor waren het er nog ruim 44.000. Ook bij. de volwassenen zit de groei erin. Vooral de uurtjes waar op volwassenen hun baantjes kun nen trekken zijn populaif. Sinds dit seizoen kan ook 'aerobic' wor den gedaan in beide baden. "Dat is in het water bewegen op muziek. Het is onvoorstelbaar hoeveel men sen daarop afkomen". Volgens Versteeg doen aan deze activiteit op woensdagavond zestig tot ne gentig mensen mee. "De leeftijd varieert van twintig tot vijfenvijftig jaar. En het zijn mannen en vrou wen", vertelt hij enthousiast. Cijfers van De Dillen heeft hij niet voorhanden maar 'dat bad blijft niet achter in deze ontwikke ling'. Verder blijven de extra voor zieningen in De Thermen, zoals de waterspeelplaats, de whirlpools en de waterglijbaan populair. "We dachten dat door de komst van de ene attractie de andere minder zou worden gebruikt, maar dat is niet LEIDSE KRONIEK OVER /MENSENEN GEDANE ZAKEN Daar waar we nu de pleinachtige verbreding vinden die de naam Gerecht draagt, was altijd al een open ruimte in de stedelijke be bouwing van Leiden. In de jaren rond de overgang van de zestiende naar de zeven tiende eeuw woonde in één van de huizen aan het plein de hoog leraar Gerard de Bondt, jurist. Als hij uit zijn zolderraam keek zag hij zo ongeveer het op de te kening getoonde stadsbeeld. Al thans tot op het moment dat men aan een grootscheepse uitbrei ding van het complex begon. Het Gravensteen bestond in de tijd waarover we het nu hebben uit een massief vierkant hoofd gebouw met links daarvan een hoge zeskantige toren. Meer naar rechts toe lag een zware, gesloten aanbouw, het gevangenisblok, dat een jaar of veertig oud was. Het geheel was omgeven door een gracht terwijl een nogal ou derwetse poort, ook zo'n veertig jaar oud, toegang gaf tot het ter rein. Op het ommuurde terras vóór het gebouw, dat er met zijn vier zuilen meestal nogal vredig bij lag, werden bij tijd en wijle doodvonnissen voltrokken. Via het stuk gracht recht voor zijn huis kon de professor, totdat ze aan de nieuwbouw begonnen, nog net een glimp van het plein voor de Pieterskerk zien. Eén van De Bondts buren was de ge vangeniscipier: hij woonde op dezelfde rij, maar dan recht te genover de toegangspoort, op de hoek van de Papengracht. Van daar de naam van de daar thans gevestigde koffieshop, 't Sup- piershuysinghe. Toen het Leidse gemeentebe stuur vanaf het begin van de ze ventiende eeuw er op ging toe zien dat allerlei oude waterlopen werden gedempt of overkluisd, moest ook de viezige en soms kwalijk riekende gracht rond het Gravensteencomplex er aan ge loven. Kort na 1600 begon het met de overkluizing van het lin kerdeel van de gracht, omdat men daar het Tuchthuis, voor mannen èn vrouwen, wilde bou wen. Dat is het sombere, geslo ten blok, dat er nu nog staat. Na nog een grootscheepse uitbrei ding, deze keer aan de kant van het Pieterskerkplein, werd hal verwege de tweede helft van de zeventiende eeuw een gerechts gebouw, een Vierschaar, aan het geheel toegevoegd. Vanaf de Pa pengracht heeft men daarop het mooiste gezicht, op dat lichtge- tinte gedeelte met zijn hoge ra men en het fronton langs de dak lijst. Gevangenis Intussen was ook het nog res terende deel van de gracht ge dempt en had men de overbodig geworden toegangspoort afge broken. Afgezien van wat kleine wijzigingen liggen Gerecht en Gravensteen er nu al weer zo'n drie eeuwen hetzelfde bij. Alleen de bebouwing rondom verander de van karakter. Hoe komt het nu dat juist op deze plek een gevangenis groei de, want zo mogen we dat wel noemen als we ons realiseren dat elke aanbouw die het vierkante hoofdblok in de loop van de eeu wen kreeg, op een of andere wij ze met het straffen van misdadi gers van doen had. Of men ze nu domweg kerkerde dan wel door middel van dwangarbeid pro beerde weer in een maatschap pelijk gareel te krijgen, zoals men dat vanaf de zeventiende eeuw in het Tuchthuis nastreef de. De beschreven situatie is het gevolg van een ontwikkeling die al in de twaalfde en de dertiende eeuw vorm begon te krijgen. Langs de Rijndijk, die nu Breestraat heet, was een min of meer gesloten bebouwing aan het groeien, buitendijks naar de Rijn toe en ook binnendijks, doorgaans niet meer dan één per ceel diep. Direct daarachter liep namelijk alweer een brede sloot, daar waar we nu de Langebrug vinden. Ook de Pieterskerk- gracht was zo'n poldersloot, en de Papengracht, en de Nieuw- steeg, en er waren er nog meer. Die sloten vormden de vaarwe gen voor de boeren die er woon den. Maar er waren ook wat wegen, de meeste liepen haaks vanaf de dijk landinwaarts. Ze zijn er nog altijd, nu in de vorm van stegen, zoals de Diefsteeg en de Pieter- kerkkoorsteeg. Eén van die we gen was een toegangsweg vanuit het zuiden. Deze kwam bij de bocht van het Rapenburg het stadsgebied binnen om recht op het Pieterskerkgebied af te lo pen, waarna hij afboog in de rich ting, van de brug bij de Burcht: Coninxweg heet hij in de bron- Vierschaar Het naar verhouding brede Ra penburgwater was een geval apart. Aan het begin van de der tiende eeuw had men in allerijl een soort verdedigingssingel moeten graven, want er waren toen zulke grote moeilijkheden bij de grafelijke erfopvolging dat er oorlogshandelingen op komst En Leiden, toentertijd de be langrijkste residentie van de graaf van Holland, liep zelf ook gevaar. Zodra de problemen voorbij waren maakte men van de nood een deugd en er kwam, door het fatsoeneren van wat eerst vlug vlug had moeten gebeuren, een ordentelijke stadsgracht tot stand. De uitgegraven grond werd benut voor de eerste om walling van het gebied, dat in 1266 van de befaamde graaf Flo- ris V stedelijke rechten kreeg. Die stadsgracht en die omwal ling omsingelden, tezamen met de Rijn, een gebied met gemeen schappelijke belangen, ook al zou het nog lange tijd verdeeld blijven in stedelijke grond en huizen en bedrijven, grafelijke landerijen en opstallen, en een aantal bezittingen van uiteenlo pende aard die onder kerkelijke jurisdictie stonden. Misschien vanwege de om standigheid dat Leiden in het ge bied van de graven van Holland nogal centraal lag hadden dezen hier van oudsher een omvangrijk slot, waar zij vaak vertoefden met hun hofhouding. Dat slot lag 1 1 i rx 'j*-* Het Gravensteen zoals het er rond de eeuwwisseling doeld als veilige wijkplaats voor de graaf en zijn getrouwen. Maar allengs, en zeker toen de omwal ling een feit was geworden, kreeg het gebouw een ander doel, het werd gevangenis voor het gehele graafschap Holland. De armzalige gestraften werden er, als de poort zich achter hun had gesloten, door een soort van mangat in een half onderaards liggende, vochtige en van licht verstoken overwelfde ruimte neergelaten en ze werden er weer op het 'blok', dat pu wordt be grensd door de Pieterkerkstraat, de Lokhorststraat, de Muskadel- steeg en de Noordkant van het Pieterskerkhof. Op aanvaardbare afstand, van het kasteel afgezonderd door een aantal grachten en een boom gaard, werd in de loop van de twaalfde eeuw een zware vier kante toren neergzet: een Steen. In eerste instantie was deze toren waarschijnlijk alleen maar be- uitgehaald als ze voor de Vier schaar, het college van rechters moesten verschijnen. Dievenput Toen Leiden in i266 stadsrecht had verkregen richtte het stads bestuur aanvankelijk een eigen gevangenis in, maar twee eeu wen later werd het Gravensteen (het is merkwaardigerwijs altijd zo blijven heten) daartoe verwor ven. Overigens na moeizame on derhandelingen met de toenma lige eigenaar, hertog Filips de Goede van Bourgondië. Sindsdien, sinds het midden van de vijftiende eeuw dus, kreeg het Gravensteen lang zaamaan het voorkomen dat op de tekening is te zien (maar in de loop van de zeventiende eeuw drastisch veranderde naar de toestand van vandaag de dag). Eerst werd er een verdieping op de vierkante toren gezet en het hele dak werd omhoogge- krikt. De zeskantige toren, links, werd toegevoegd, alsook de vrij staande toegangspoort en de brug. Inwendig werd de mens onterende dievenput weggebro ken. Maar aan de manier waarop de rechtspleging plaatshad, veran derde niet veel. Het open veld vóór het gebouw bleef intact, want men ging door met daar de doodvonnissen te voltrekken, voor het oog van iedereen die dat wilde gadeslaan. Ook de rechters die het vonnis hadden uitgesproken waren qua- litate qua aanwezig. In de loop van de zestiende eeuw werd voor hen de van traliewerk voorziene galerij gemaakt, die vóór langs de middentoren loopt. Tot in de de zeventiende eeuw heeft uitgezien. zeventiende eeuw bleef men aan dit gebruik vasthouden want toen aan het begin van die eeuw het sombere Tuchthuisblok, dat nu links van de toren staat, werd gebouwd, is de galerij met een viertal bogen naar links toe uit gebreid om te voorkomen dat die officiële tribune de indruk zou wekken maar half af te zijn. Wat er zich achter de muren van dit fraai ogende gebouw af speelde, professor De Bondt, de overbuurman, zal het ook niet al lemaal hebben geweten. Maar als er kabaal in de straat was wist hij genoeg: daar werd er weer een overgebracht van het Stadhuis, waar de rechters zit ting hielden, via, hoe toepasse lijk!, de Diefsteeg, onder de poort door, de brug over en rechtuit, via de meest rechtse van de vijf bogen van de galerij, het gebouw in. En als er meer volk dan ge woonlijk samendromde, ook dan was het duidelijk wat er te ge beuren stond. Dan was er be kendgemaakt dat er op Schoon- verdriet, het plein met de vier zuilen aan de andere kant van de singelgracht, weer eens iemand zou worden onthoofd. L. COUPRIE MAANDAG 28 NOVEMBER Leiden ruilbeurs (voor de jeugd), Tuin- stadwijk/Staalwijk in samenwer king met De Postzegelvrienden, vanaf 14.00 uur in gebouw De Lin de. Herenstraat. voorstelling door Jasperina de Jong met 'Victoria' van Ivo de Wijs en Joop Stokkermans, 20.15 uur in de Leidse Schouwburg. concert in de Vocalistenserie door Miranda van Kralingen (so praan) en Dido Keuning (piano), aanvang 20.15 uur in de Kapel zaal van K&O. Oude Vest. Leiderdorp grote ruilbeurs voor fotoartike len bij fotoclub 'Daguerre', van 20.00 tot 22.30 uur in het Zijlkwar tier. Van der Marckstraat. jaarvergadering van het CDJA- Voorschoten, aanvang 20.00 uur in het Ambachts- en Baljuwhuis. DINSDAG 29 NOVEMBER Leiden eucumenisch avondgebed in de Oud-Katholieke kerk, Zoeter- woudsesingel. 19.00-19.30 uur. tweede uit een serie lezingen Sporen van de tijd, door drs. Roep over: 'Sporen aan het strand en uit de Romeinse tijd', aanvang 20.00 uur in het Rijksmuseum van Geo logie en Mioeralogie. lezing door dr. J.Roodenberg over: 'Nederlands onderzoek in het noordwestelijk deel van klein Aziö', aanvang 20.00 uur in de Taffehzaal van het Rijksmuseum van Oudheden. WOENSDAG 30 NOVEMBER Leiden schoolzwemwedstrijden door Leidse scholen, zwem bad De Zijl, Paramaribostraat, aanvang 12.30 u aanvang 20.15 i Schouwburg. concert in de Divertissements serie door Olivia Krenk (piano), aanvang 20.15 uur in de Kapel zaal van K&O. Oude Vest. voorstelling:'Cimitero'door To neelschuur Producties, aanvang 20.30 uur in het Lak-Theater, Cle- veringaplaats. Concert Studenten Muziekge zelschap 'Sempre Cresendo', werk van Brahms, Dvorék en Rachmaninoff, aanvang 20.15 uur in de Stadsgehoorzaal. informatiepunt gemeenschap pelijk wonen, van 20.00 tot 21.00 uur bij Vereniging Centraal Wo nen, Gerestraat 20, tel: 121554. Voorschoten kindervoorstelling: 'Het Duin konijn' door poppentheater Thije, aanvang 14.30 uur in Cultureel Centrum, Prinses Marijkelaan. DONDERDAG 1 DECEMBER Leiden lunchconcert door Joke Har- zheim (viool) en Ariane Karres (piano), van 12.45 tot 13.30 uur in de Kapelzaal van K&O, Oude Vest. spreekuur PvdA, van 19.00 tot 21.00 uur in de Fractiekamer, Het Gulden Vlies, Breestraat. bijzonder theaterconcert door The Nits, aanvang 20.15 uur in de Leidse Schouwburg. lezing: 'Sinterklaas in de kunst: heidense en christelijke legende vorming' door Marion Weijmans, VRIJDAG 2 DECEMBER Leiden optreden Herman Finkers met 'Het meisje van de slijterij', 20.15 uur in de Leidse Schouwburg. voorstelling 'Do you fancy and cream today?', door Vals Bloed, aanvang 20.30 uur in het Uk- Theater, Clevenngaplaats. Oegstgeest derde concert in de Concertse rie Oegstgeest door Quatuor Oli vier Messianen, aanvang 20.15 ZATERDAG 3 DECEMBER Alphen Sinterklaasfeest in buurtcen trum De Ridder, Concertweg. aan vang 14.00 uur. Sinterklaasfeest in buurthuis Westerhaven, Emmalaan, aan vang 14.00 uur.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1988 | | pagina 8