Mandela niet terug naar de gevangenis Heizelproces sleept zich voort op onduidelijkheden Hongaarse premier wil regering wijzigen ANC-leider stapje dichter bij vrijheid Spaanse ex-generaal van mislukte staatsgreep vrij Vele doden door noodweer Thailand Premier Shamir nodigt Peres voor gesprek uit VRIJDAG 25 NOVEMBER 1988 BUITENLAND PAGINA 5 JOHANNESBURG Nelson Mandela, de tot levenslang veroordeelde leider van de in Zuidafrika verboden bevrijdingsbeweging ANC, is opnieuw een stapje dichter bij zijn in vrijheidstelling gekomen. Dat kan worden geconcludeerd uit een verklaring van de minis ter van justitie, Coetsee. Volgens Coetsee zal de 72-jarige ANC-leider naar een "passende, comfortabele en veilige woning" worden overgebracht, zodra hij volledig hersteld is van een tuberlucose-aandoening. MADRID Ex-generaal Luis Tor res Rojas, die op 23 februari 1981 een hoofdrol speelde in de misluk te staatsgreep in Spanje, is gisteren in voorlopige vrijheid gesteld. door Gerrit Jan Hoek Voor zijn aandeel in de putsch, waarin Torres Rojas de rebelleren de troepen in Madrid had moeten aanvoeren, werd de ex-generaal veroordeeld tot twaalf jaar gevan genisstraf. Omdat hij intussen 7,5 jaar van zijn straf heeft uitgezeten, besloot de rechter van La Coruna tot zijn vrijlating. Bij dat besluit speelde de slechte gezondheid van de militair een be langrijke rol. Torres Rojas,'vorige maand 70 jaar geworden, werd in de afgelopen twee jaar verpleegd in het militaire hospitaal Gomez Ulla in Madrid, waar hij verschillende oogoperaties onderging. Deson danks verloor hij 70 procent van zijn gezichtsvermogen. Met de vrijlating van Torres Ro jas zitten er nog drie bij de coup-po- ging betrokken militairen achter de tralies. In politieke en militaire kringen valt de laatste tijd een trend te bespeuren om een streep door het verleden te halen en ten minste twee van de dfie militairen op vrije voeten te stellen. Oud-premier Suarez verklaarde recentelijk in Italië dat hij voor stander was van gratieverlening aan generaal Armada. Armada bracht tijdens de staatsgreep over Mandela wordt al vanaf augustus verpleegd, nadat hij in de Pollsmoor-gevangenis van Kaap stad met tuberculose besmet was geraakt. Aanvankelijk verbleef hij in het Tijgerberg-ziekenhuis, maar in september werd hij overge bracht naar de luxueuze privé-kli- niek Constantia-Berg, eveneens in Kaapstad. door Ruud de Wit In zijn verklaring verwijst minis ter Coetsee ook naar mogelijk le vensgevaar voor Mandela, als hij nu zou worden vrijgelaten. Enige uren eerder had ook al de bekende Amerikaanse evangelist Pat Ro bertson, die een ontmoeting had met president Botha, een soortge lijke opmerking over de veiligheid van Mandela gemaakt. Volgens Robertson had Botha hem gezegd bevreesd te zijn dat Mandela door ultra-rechtse of ul tra-linkse krachten in het land zal worden vermoord. "De president heeft me ervan verzekerd, dat dat niet hetgeen is wat hij graag ziet ge beuren", aldus Robertson, die een bezoek van een week aan Zuidafri ka brengt. Rechter bekijkt uitlevering van Griekse bankier BOSTON (AP) De voortvluchti ge bankier George Koskotas, die in Griekenland voor een financieel schandaal heeft gezorgd dat de re- gering-Papandreou in een crisis heeft gebracht, zou vandaag voor een Amerikaanse rechter verschij- Op de zitting werd een borgsom worden vastgesteld voor de voorlo pige in-vrijheidstelling van de top bankier en persbaron. Daarnaast werd de mogelijkheid bekeken om Koskotas naar Griekenland uit te wijzen. Koskotas nam op 6 november de wijk te midden van een onderzoek naar de door hem als topman van de Bank van Kreta begane finan ciële fraude, waarmee een bedrag van 600 miljoen gulden is gemoeid. Nadat hij eerder in Brazilië was ge signaleerd, kon hij woensdag in de VS worden aangehouden. De VS waren van tevoren van de komst van Koskotas ingelicht door de Griekse ambassade en hebben hem op Grieks verzoek aangehou den. Buitenland kort Aids Onderzoekers aan het medisch centrum van de universiteit van Texas hebben een middel ontwik keld dat een door genetische mani pulatie verkregen proteïne (CD4) bevat, dat in staat is cellen te doden die zijn besmet met het aidsvirus, terwijl het niet-besmette cellen on aangetast laat. China De Chinese minister van buiten landse zaken Qian Qichen zal op 1 december naar Moskou reizen. Zijn bezoek aan de Sovjetunie wordt het eerste van een Chinese minister van buitenlandse zaken sinds 31 jaar. Qian zal twee dagen in Moskou verblijven voor overleg met zijn Russische collega Sjevard- nadze. Genscher De Westduitse minister van buiten landse zaken, Genscher, zal vol gende week naar Teheran reizen. Hij heeft aangeboden tijdens zijn verblijf in de Iraanse hoofdstad te bemiddelen inzake de vrijlating van westerse gijzelaars in Libanon, zo hebben diplomatieke zegslieden in Bonn verklaard. Turkije De Turkse politie heeft gisteren twintig mensen gearresteerd die in Istanbul een protestdemonstratie hadden georganiseerd tegen de omstandigheden in de Turkse ge vangenissen. Ongeveer 300 men sen, onder wie veel studenten, be tuigden hun steun aan meer dan duizend gevangenen die in ver schillende gevangenissen in het land met hongerstakingen protes teren tegen de manier waarop zij worden behandeld. Vliegtuigonderdelen Onderzoek door de Amerikaanse douane in Miami heeft bewijzen opgeleverd dat de Ierse luchtvaart maatschappij Aer Lingus betrok ken is geweest bij de illegale ver zending van Amerikaanse vlieg tuigonderdelen naar Iran. Dat heeft het Amerikaanse televisiesta tion CBS gemeld. Coetsee zei ook in zijn verklaring "dat meneer Mandela in zijn nieu we verblijfplaats in staat zal wor den gesteld om vrijer en regelmati ger zijn familie te ontmoeten". De verklaring werd besloten met de mededeling, dat "de familie van meneer Mandela spoedig over diens nieuwe verblijplaats zal wor den geïnformeerd". In de reactie van de vrouw van Mandela, Winnie, die later op de avond werd vrijgegeven door de fa milieadvocaten, wordt erop gewe zen dat Coetsees verklaring niets nieuws bevat: "Mevrouw Mandela moet concluderen dat haar man nog steeds een gevangene is en dat er ook geen aanwijzingen zijn dat zijn vrijlating spoedig zal plaats vinden". Volgens Winnie Mandela moet het ook als een teken aan de wand worden beschouwd dat de familie niet van te voren op de hoogte is gebracht van de bedoe lingen van de Zuidafrikaanse rege ring. Intussen zijn de 'Zes van Shar- peville' gisteren overgebracht van de dodencel in de Centrale Strafge vangenis van Pretoria naar de ge vangenis waar zij hun straffen, va riërend van 18 tot 25 jaar, zullen uit zitten. Volgens hun advocaat, Prakesh Diar, die hen in hun nieu we cellen bezocht, zijn de Zes ener zijds blij dat zij definitief aan de galg zijn ontkomen, maar zien ze tevens op tegen de lange gevange nisstraffen. Twee van hen zijn, aldus Diar, zo oVërtuigd van hun onschuld, dat ze liever de dood door ophanging ver kiezen dan een langdurige gevan genisstraf. De Sharpeville Zes kre gen woensdagavond tamelijk on verwacht gratie van president P.W. Botha, nadat ze in 1985 ter dood waren veroordeeld vanwege hun betrokkenheid bij de moord op een zwart gemeenteraadslid. Ongeveer 20.000 Israëlische schoolkinderen hielden gisteren een grootscheepse oefening ter voorbereiding op e chemische aanval De televisie toonde beelden van scholieren die onder geloei van sirenes met gasmaskers op na schuilkelders renden, branden blusten en gewonden wegdroegen. Veel kinderen waren echter te ongeduldig c hun gasmasker de vereiste dertig minuten op te houden. (t0t0 BUDAPEST - De nieuwe Hon gaarse premier Nemeth heeft giste ren aangekondigd dat hij 'in de naaste toekomst" een aantal minis- door Hans Geleijnse ters die geen lid zijn van de com munistische partij in zijn kabinet zal opnemen. Nemeth gebruikte de ADVERTENTIE bram van Leeuwen Boekhandel de Kier Winkelhof 36 Leiderdorp Taatedam 10 Katwijk term 'coalitieregering', maar voeg de er meteen aan toe dat hij de tijd zal nemen om het huidige kabinet te veranderen. Nemeths benoeming tot premier werd gisteren door het Hongaarse parlement goedgekeurd met 28 stemmen tegen en 36 onthoudin gen. De regering die hij van zijn voorganger Grosz overneemt, telt slechts een partijloze bewindsman, de minister van cultuur. Het parle ment ging ook akkoord met de be noeming van een van Hongarije's toonaangevende hervormers, Res- zo Nvers, tot minister van staat, Als coalitiegenoten voor de par tijministers in het kabinet ziet Ne meth in de eerste plaats onafhan- kelijke experts, die kunnen bogen op vakmanschap, eerlijkheid en af keer van bureaucratie. Nemeth zei gisteren dat Hongarije nog min stens twee jaar nodig heeft voor de resultaten van het huidige hervor mingsprogramma van de regering merkbaar zullen zijn. Intussen hebben de Hngaarse autoriteiten gisteren een Roemeen se diplomaat 72 uur de tijd gegeven om het land te verlaten. De Hon gaarse stap volgt op de uitwijzing door Roemenië van de Hongaarse handelsattaché in Bukarest. De Hongaarse diplomaat, Karoly Gyorfi, werd vorige week maandag door de Roemeense politie aange houden. Gyorfi werd eerst beschul digd van diefstal van een auto, ver volgens van het veroorzaken van een ernstig ongeluk en tenslotte van verspreiding van tegen het Ceausescu-bewind gerichte pam fletten. BANGKOK Overstromingen en grondverschuivingen als gevolg van onophoudelijke regenstor- men, hebben in Thailand aan ten minste 150 mensen het leven ge kost. Thaise autoriteiten noemen deze overstromingen, die twaalf van de veertien provincies hebben getroffen, de ergste in vijftig jaar. door Bob Mantiri De storm, die zaterdag begon, heeft 128 bruggen en 67 dijken en irrigatiewerken in elf provincies vernield, zo is door het ministerie van binnenlandse zaken in Bang kok bekendgemaakt. Meer dan 48.000 hectare landbouwgrond ligt onder water. Honderden toeristen in de provincies kunnen niet weg, omdat de vliegtuigen niet op de overstroomde vliegvelden kunnen landen. De zuidelijke provincie Nakom Sri Thammarat is het zwaarst ge troffen. Tenminste 100 mensen werden hier levend begraven on der een golf van modder, nadat massale grondverschuivingen een dorp van 800 huizen van de aardbo dem hadden weggevaagd. In het district Phibul, meer dan 500 kilometer ten zuiden van Bang kok, werden 200 tot 300 huizen aan de voet van een heuvel bedolven onder een stroom modder en boomstammen. Vijftig mensen zouden hier zijn omgekomen, 120 ste van de Guardia Civil Tejero er toe zich over te geven. Tejero had het parlement bezet en hield en re gering en gedeputeerden 18 uur lang in gijzeling. Ook de toenmalige minister van defensie, luitenant-generaal Gu tierrez Mellado, die door een aantal agenten voor het oog van de tv-ca- mera bijna beentje werd gelicht, pleitte onlangs voor 'edelmoedig heid' jegens de voormalig putschis-. ten. Die opvatting wordt overigens niet gedeeld door de rest van de be volking. Blijkens een enquête van juli van dit jaar is 53 procent van de Spanjaarden gekant tegen vrijla ting van de overgebleven militai ren, die in 1981 de democratie om zeep wilden helpen. Ex-generaal Armada, die vanwe ge zijn gezondheidstoestand ook in het militaire hospitaal in Madrid verblijft, kan wellicht de volgende zijn die de gevangenisdeur achter zich kan sluiten. Armada kan niet gebruik maken van de wettelijke regeling waar Torres Rojas zich op heeft beroepen, het uitzitten van meer dan de helft van de straf. Ar mada werd veroordeeld tot 30 jaar, waarvan hij er pas een kwart heeft uitgezeten. Maar eerder deze maand gaf het Hooggerechtshof een positief advies aan de regering om Armada gratie te verlenen. De andere twee militairen, ex- overste Tejero en ex-generaal Milans del Bosch, die Valencia met zijn tanks bezette, weigeren uit eer gevoel en, omdat ze op geen enkel moment spijt hebben betuigd van hun actie, steevast een dergelijk verzoek om gratie in te dienen. TEL AVIV (GPD) - De Israëlische premier en kabinetsformateur Shamir met de leider van de Arbei derspartij, Peres, gaan praten over de vorming van een regering zon der kleine partijen. Eerder deze week maakten de socialisten be kend dat zij niet zullen toetreden tot een regering van nationale een heid, waarvan ook klein rechts en de religieuze partijen deel zouden uitmaken. Belangrijkste breek punt was de verdeling van minis tersportefeuilles. Britse regering voert verplichte test op aids in LONDEN (DPA) De Britse rege ring heeft besloten anonieme aids- testen in te voeren om te bepalen hoeveel mensen in Groot-Brittan- nië besmet zijn met de dodelijke immuniteitsziekte aids. In het ver volg zullen alle bloeddonoren en alle patiënten die in een ziekenhuis worden opgenomen worden getest op aanwezigheid van het aidsvirus, zo heeft de Britse minister van volksgezondheid Clarke donder dag meegedeeld. Op deze manier wil de regering een overzicht krijgen van de ver spreiding van aids in Groot-Brit- tannië. De patiënten worden niet ingelicht over de anonieme en ver plichte aidstest. Op dit moment worden zwangere vrouwen in het Verenigd Koninkrijk op vrijwillige basis getest op aids-besmetting. Het aantal mensen dat aan aids lijdt is de afgelopen twaalf maan den met 66 procent gestegen tot 1.862. Tot nu toe zijn in Groot-Bri- tannië 1.002 mensen aan aids over leden. De Britse artsenvereniging juichte het instellen van een ano nieme aidstest toe. Het partijbureau van de Arbei derspartij heeft in een bijeenkomst gisteren bepaald dat de deur naar besprekingen met de Likud open blijft, zij het dat het initiatief tot nieuwe onderhandelingen zal moe ten uitgaan van Shamir. Het socia listische leiderschap is kennelijk op zijn wenken bediend, want naar verluidt is Peres inmiddels uitge nodigd voor een gesprek met de premier over de vorming van een kabinet met uitsluitend ministers van de Likud en de Arbeiderspar tij. Achtergrond voor de invitatie zijn de toenemende problemen bij de vorming van een meerderheids- kabinet bestaande uit de Likud, klein rechts en religieuze partijen. De grootste dwarsligger is de ultra orthodoxe partij Agoedat Jisrael, gedomineerd door de in New York wonende Lubavitscher Rebbe, Schneerson. De laatste heeft vanuit zijn hoofdkwartier in Brooklyn laten weten dat er geen sprake kan zijn van uitstel voor onbepaalde tijd van de behandeling van de zoge noemde wie-is-een-jood-wet. De Likud had om uitstel gevraagd, omdat de druk van Amerikaanse li beraal-joodse groepen, die zich fel tegen de wijziging van de immigra- tiewet verzetten, steeds groter wordt. Een nieuw probleem voor Sha mir is een wetsvoorstel van een aantal rechtse en religieuze parle mentsleden, dat voorziet in de on middellijke vrijlating uit de gevan genis van alle joodse terroristen. Daaronder zijn de daders van de aanval op de islamitische hoge school in Hebron, in 1983, waarbij drie Arabische studenten om het leven kwamen. Premier Shamir heeft zich in het verleden voorstan der getoond van het verlenen van amnestie aan joodse terroristen, zij het binnen de mogelijkheden die de bestaande wetten bieden. Hij voelt niets voor het voorstel van klein rechts. ADVERTENTIE anderen werden gewond. Bus-, trein- en luchtverkeer in het zuiden van het land, waar verscheidene provincies van de buitenwereld zijn afgesloten, functioneren niet Het leger is een massale red dingsactie begonnen, waarbij 1000 militairen, helikopters, vrachtwa gens en boten zijn ingezet. De luchtmacht heeft 12.000 mensen uit de overstroomde gebieden geë vacueerd. Ook buurland Malaysia wordt al enige dagen door overstromingen geteisterd. Zeven provincies liggen voor een deel onder water. Dertig mensen zijn bij deze watersnood ramp omgekomen. Ruim 50.000 mensen zijn ondergebracht in op vangcentra. Als Sint soms al zit te denken wat voor orgineels hij gaat schenken dan galoppeert-ie naar het station en koopt daar snel de treinkadobon. WAAR ZOUDEN WE ZIJN ZONDER DE TREIN? BRUSSEL Voor de correctione le rechtbank in Brussel loopt nu al bijna zes weken het proces tegen de mensen die verantwoordelijk worden geacht voor het Heizeldra- ma. Maar de echte rechtzaak, waar in schuld of onschuld moet worden vastgesteld, lijkt nog steeds niet begonnen. door Hans de Bruijn Nadat het proces eerst vertra ging opliep door proceduregevech ten tussen de advocaten en de rechtbank zijn inmiddels al ruim vijf weken voorbijgegaan met de soms uiterst moeizame verhoren van de verdachten, de 26 Britse voetbalsupporters, enkele bestuur ders van de Belgische en de Eu ropese voetbalbonden, de burge meester en een wethouder van Brussel en twee officieren van de Belgische rijkswacht. Deze week is pas begonnen met het horen van de eerste van tiental len getuigen, die hun licht kunnen laten schijnen over de gebeurtenis sen die in het Brusselse Heizelsta- dion voorafgingen aan de Europa- Cupwedstrijd tussen Juventus en Liverpool en die aan 39 mensen het Bewijsmateriaal Als de wekenlange verhoren van de verdachten iets hebben duide lijk gemaakt, dan is het wel dat het proces nog heel lang zal gaan duren en dat het bijzonder moeilijk zal worden om ook maar een van de verdachten veroordeeld te krijgen. Want het bewijsmateriaal rammelt en de verklaringen zijn verwar rend. Naarmate het proces vordert, wordt steeds duidelijker wat vele al hebben beweerd: de organisatie van de Belgische voetbalbond en de UEFA, de gemeente Brussel en de politie en rijkswacht hebben op die 29ste mei gigantische blunders begaan en daardoor de rampzalige gebeurtenissen in de hand ge werkt. Dat de Britse voetbalsupporters, de 'hooligans', onschuldig zouden pleiten, heeft niemand verrast. Maar ook het bewijsmateriaal dat in de rechtszaal is vertoond, biedt nauwelijks houvast om aan het eind van het proces tot veroorde lingen over te gaan. Daarvoor schiet het simpelweg tekort. In de rechtszaal zijn vele uren vi deo-banden afgedraaid met beel den van de rellen in het Heizelsta- dion. Op diverse beelden zijn de 26 beklaagden te zien, soms stenen gooiend, soms vechtend en soms alleen maar aanwezig. Opgewon den, dat zeker, maar niet zodanig bezig dat daardoor vanzelf doden zouden vallen. Maar dat is juist waarvoor zij hier terecht staan: onopzettelijke dood slag. Dat op een video te zien is dat iemand een steen gooit, maakt hem nog niet mede-schuldig aan de dood van 39 mensen. Zelfs niet als hij voor de rechtbank erkent te hebben meegedaan met vechten tegen de Italianen. Verdedigen Dat deden trouwens vele honder den van de 12.000 Britse suppor ters die op die avond in het Heizel- stadion waren. Toch moeten alleen deze 26 terecht staan. De meesten van hen verklaarden de afgelopen weken meegestuwd te zijn in de massa en zich te hebben moeten verdedigen. Want allen verklaarden dat niet alleen de Britten maar ook de Itali anen stevig hebben gevochten. "Als wij niets zouden hebben te ruggedaan, waren de meeste doden onder de Britten gevallen", zei een van de jongens. Waarom er geen Italianen in de beklaagdenbank zit ten, is nog steeds een van de raad sels van dit proces. Of meent men dat de Italianen automatisch onschuldig waren omdat 35 van de 39 slachtoffers Ju- ventus-aanhangers waren. Boven dien is twee jaar geleden al een Ita liaan bij verstek veroordeeld, om dat hij in het stadion - en duidelijk zichtbaar voor de tv-camera's - met een pistool gezwaaid heeft. Veel van de Italiaanse getuigen verklaringen zijn overigens pas een jaar na het gebeurde afgelegd. Dat doet afbreuk aan hun waarde. Itali anen zijn dan ook wel als getuigen gehoord, maar van de 550 verkla ringen zijn er door de rechtbank slechts 38 geloofwaardig genoeg bevonden. Interessanter Veel interessanter, hoe pijnlijk dat ook moge klinken, is de zaak tegen burgemeester Brouhon van Brus sel, voorzitter Roosens van de Bel gische voetbalbond, UEFA-baas Georges en twee officieren van de rijkswacht. Mensen die verant woordelijk waren voor het ordelijk, of beter wanordelijk, verloop van die voetbalavond. Het is interessanter, omdat uit hun zaak lessen kunnen en moeten worden getrokken voor de toe komst. Maar na het volgen van zes weken proces is slechts duidelijk dat er toen niet erg veel geleerd is. Deze autoriteiten blonken name lijk uit in het op elkaar afschuiven van de verantwoordelijkheden. Roossens zei om extra-veilig heidsmaatregelen te hebben ge vraagd, maar die nooit te hebben gekregen. Brouhon zegt van niets te weten. Georges wimpelt alle schuld af en verwijst naar de KB- VB, en schepen van sportzaken van Brussel wijt de slechte toe stand van het stadion aan de ge meenteraad die geen geld wü ge ven. Slechte toestand van het sta dion? Niets van waar, zei burge meester Brouhon vervolgens weer. Het stadion, gemeente-eigendom, was in uitstekende staat. Dat voor het stadion volop sterke drank te koop was, daar kon niemand wat aan doen, evenmin aan het feit dat vele kaartjes op de zwarte markt werden verkocht. Vermaning En ook de rijkswachters die waren aangesteld om de orde in en buiten het stadion te handhaven, konden er weinig aan doen. Kapitein Ma- hieu, die de leiding in het stadion had, verklaarde tot onthutsing van iedereen dat hij nog nooit eerder in een voetbalstadion was geweest, niets van voetballen wist en boven dien nog nooit zo'n grote klus had gedaan. En Mahieus commandant, ma joor Kensier, kwam in moeilijkhe den toen bleek dat hij zijn mensen had verboden op te treden toen het buiten het stadion al tot ongere geldheden kwam. Kensier zette voorts te weinig mensen in, omdat hij bij een groter aantal rijkswach ters het commando aan een meer dere had moeten overdragen. Zo bevestigt het Heizelproces tot nog toe het beeld van blunderende organisatoren en van een gebrekki ge bewijsvoering tegen de Britse voetbalsupporters. In Belgie groeit dan ook de verwachting dat aan het einde van de rit wel eens helemaal niemand zou kunnen worden ver oordeeld. Een vermaning aan alle beklaagden zou wel eens de maxi- mum-'straf kunnen zijn.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1988 | | pagina 5