'Wegvallen grenzen biedt
kansen aan terroristen'
Alternatieve artsen zijn
zeker geen kw
Reportage
KIJKSHOP...
STERK IN GEREEDSCHAP
kijkshop
Alphense dominee gaat dominicaner klooster in
DONDERDAG 24 NOVEMBER 1988
KARLSRUHE - Twee met
pistoolmitrailleurs bewa
pende politieagenten bewa
ken de toegang naar het
Bundesgerichtshof in
Karlsruhe. De argeloze be
zoekers moeten buiten eerst
via de intercom het doel van
hun komst en hun identiteit
•bekendmaken. In de hal
van het gebouw vraagt een
achter kogelvrij glas ver
scholen veiligheids-ambte
naar de identiteitspapieren.
Als deze in orde zijn bevon
den mogen we via een elek
tronisch geregelde
draaideur het hoofdgebouw
binnen. Opnieuw twee poli
tieagenten. In een aparte ka
mer worden de tassen op
metalen voorwerpen door
zocht. Met een metaaldetec
tor worden ook de gasten
zelf op wapens afgetast. De
fotografe moet haar nagel-
vijl inleveren.
door
Theo Sniekers
Westduitsland waakt goed over
Vrouwe Justitia. "Een paar jaar ge
leden vonden we in een huis hier
vlak tegenover een raketwerper
met 42 projectielen. Die hadden
hier moeten inslaan", verklaart het
'doel' van ons bezoek, Alexander
Prechtel, verontschuldigend. De
42-jarige jurist heeft het al ver ge
schopt in de hiërarchie van het 'Ge-
neralbundesanwaltschaft', het fe
derale openbare ministerie van de
Bondsrepubliek. Prechtel is de
naaste medewerker en woordvoer
der van de procureur-generaal (de
hoogste officier van justitie).
Naast Rebmann is Prechtel als
enige bevoegd de pers te woord te
staan. Meestal is dat over spionage-
zaken, maar vooral over terroris
me. Zoals over de recente IRA-aan-
slagen in de Bondsrepubliek. Om
dat er een duidelijke band bestaat
tussende IRA-aanslagen bij onze
oosterburen en die in Lintburg,
dook de naam Prechtel regelmatig
op in de Nederlandse kranten.
Aanleiding ook voor een gesprek
met de officier.
Vrijhaven
Voor de genoemde aanslagen wor
den twee in Duitsland vastzittende
IRA-leden verantwoordelijk ge
acht. Zij werden op 31 augustus
1988 in Waldfeucht aangehouden,
nadat zij net de grens bij Konings
bosch waren overgestoken.
Het vermoeden bestaat dat IRA-
leden na de recente aanslagen in de
Bondsrepubliek snel naar Neder
land vluchtten. In Groot-Brittan-
nie wdrdt Nederland zo'n beetje als
een vrijhaven voor terroristen be-
EUROPA '92
schouwd. Ziet ook Prechtel dat zo?
"Neen", zegt hij. "In het verleden
waren er landen waar terroristen
niet zo hard werden vervolgd en
waar ze zich konden terugtrekken,
waar ze haast niets kon gebeuren.
Dat is nu niet meer in die mate het
geval, zeker niet in Nederland".
Het grootste probleem vormt
volgens Prechtel het 'internationa
le terrorisme'. "De stroom asielzoe
kers zorgt voor problemen", legt
hij uit. Van enkele nationaliteiten
zouden veel leden geen asiel wil
len, maar de Bondsrepubliek enkel
willen gebruiken als basis voor po
litieke en terroristische actie, bui
ten Duitsland wel te verstaan.
"Laa;st nog hebben we wat ter
rorisme betreft de grootste aan
klacht ooit ingediend tegen zestien
Koerden. En daar komen er moge
lijk nog een paar bij ook". Verder
wijst hij op de komst van Tamils en
Palestijnen, Van die laatste groep
werden er kort geleden dertien
aangehouden, waarbij grote hoe
veelheden wapens en explosieven
in beslag werden genomen. Drie
Palestijnen zitten nog vast. Zij
kunnen voor het bezit van de ex
plosieven drie tot tien jaar cel krij
gen.
Buitengrenzen
Een ander probleem voor de mis
daad- en terrorismebestrijding
vormt het opengaan van de bin
nengrenzen van de EG na 1992, ook
al is Prechtel een warm voorstan
der van een hechte Gemeenschap.
"Het arbeidsveld van misdadigers,
niet alleen terroristen, wordt gro
ter. Zij kunnen uitwijken naar bij
voorbeeld Spanje of Nederland,
misschien ook nog eens Oostenrijk
en Zweden. Het is daarom met het
loslaten van de binnengrenzen
zaak de buitengrenzen te verscher
pen, te versterken. Daarbij moet
ook bekeken worden wat bij voor
beeld te doen met Frankrijk en zijn
voormalige kolonieën. De mensen
komen van daar zonder problemen
naar Frankrijk en zo ook naar ons.
Dat brengt problemen. Met de
Noordafrikanen komen niet alleen
misdaden, maar ook problemen
met de werkgelegenheid", stelt
Prechtel zonder blikken of blozen.
Het wegvallen van de bin
nengrenzen en de kansen die daar
bij aan misdadigers en terroristen
worden geboden, maakt volgens
Prechtel een Europese recherche
noodzakelijk, al voorziet hij wel po
litieke problemen. "Het grote pro
bleem is natuurlijk de souvereirri-
teit van de staten. Ik weet niet of de
burgers het wel zo leuk vinden als
bij voorbeeld een Fransman in
Frankrijk door een Nederlander
wordt gearresteerd, ook al is die
dan lid van een Europese recher
che".
Mogelijkheden
Ook de wettelijke middelen die de
Europese politie ter beschikking
zouden moeten staan bij het be
strijden van misdaden en terroris
me zouden echter wel eens voor
problemen kunnen zorgen. In
Duitsland heeft de politie bij voor
beeld meer wettelijke mogelijkhe
den dan in Nederland. Duitsers
moeten een (machinaal leesbaar)
persoonsbewijs bij zich hebben,
terwijl in Nederland het noemen
alleen al van een beperkte legitima
tieplicht bij velen de haren recht
overeind doet staan.
In Duitsland kan ook de politie
van verdachte automobilisten snel
de gegevens opvragen in het ver-
keersregister. Personen die van
een zwaar misdrijf worden ver
dacht en tegen wie door de rechter
een arrestatiebevel is uitgevaar
digd, kunnen voor onbepaalde tijd
worden vastgehouden.
Men is veel eerder strafbaar: op
het pogen iemand te overreden lid
te worden van een terroristische
organisatie als de RAF staat gevan
genisstraf. Zo ook op het onder
steunen van terroristische groepen
door bij voorbeeld vlugschriften te
verspreiden. Op het lidmaatschap
van een terrorische groep staat tien
jaar, is iemand ook nog leider dan
is de minimumstraf daarbij drie
Volgens Prechtel speelt echter
vooral de begane misdaad een rol
bij de strafbepaling. "Een terrorist
die iemand vermoordt, krijgt geen
levenslang omdat hij terrorist is,
maar omdat hij iemand heeft ge
dood".
Hij vindt dat al die in Westduits
land vaak omstreden wettelijke
mogelijkheden ook zeker geen
overreactie vormen op de bedrei
ging die van het terrorisme en zwa
re misdaad op de samenleving uit
gaat. "Er is bij ons veel discussie of
die wettelijke regelingen nodig zijn
en je kunt altijd zeggen 'er is toch
niets gebeurd?' Maar wie bewijst
dat er niets is gebeurd door juist
die regelingen?"
Middenweg
De staat moet volgens Prechtel een
middenweg vinden tussen de vrij
heid van de burger en dat wat no
dig is om de samenleving te be
schermen. "Ik geloof niet dat de
beperking van de rechten bij ons zo
veel voorstelt, zeker als je het ver
gelijkt met andere landen, waar er
helemaal nooit over wordt gedis
cussieerd. Bij alle nieuwe wetten
wordt geroepen dat we op weg zijn
naar de politiestaat. Dat komt weer
door dat onzalige verleden, dat we
niet ontkennen kunnen", zegt de
jurist, refererend aan de Tweede
Wereldoorlog.
"Een klein voorbeeld: in Duits
land wordt altijd geklaagd over het
controleren van de post van gevan
genen. Maar in Zwitserland wordt
niet alleen iedere brief van een
vastzittende terrorist gelezen, maar
ook gecopieerd. Toch zegt nie
mand dat men in Zwitserland op
weg is naar een politiestaat". Ook
noemt Prechtel het doodschieten
van drie ongewapende IRA-leden
in Gibraltar door leden va:i de Brit
se anti-terreur eenheid SAS. "Ik
vind dat niet goed. Maar in Enge
land was er geen enkele opschud
ding over zoals bij ons als we een
straat afzetten waar zich een terro
rist bevindt of we een huis doorzoe
ken".
Dat in Nederland niet dezelfde
wettelijke maatregelen genomen,
zoals bij voorbeeld na de gijzelings
acties van de Molukkers in de jaren
zeventig, komt volgens Prechtel,
omdat er bij ons gewoon lang niet
zoveel moorden en moordaansla
gen zijn geweest. "Pas nog heeft de
RAF een aanslag gepleegd op
staatsecretaris Tietmeyer", voert
hij ter illustratie aan.
Wantrouwen
Dat veel voorkomende terrorisme
en extremisme in de Bondsrepu
bliek wijt hij vooral aan het 'Derde
Rijk', dat tot veel verzet en wan
trouwen tegen de staat zou hebben
geleid. Ook een rol kan spelen dat
veel ouders die de Hitler-tijd heb
ben meegemaakt, hun kinderen
niet 'politiek' hebben 'opgevoed,
meent hij. "Ik geloof dat je kinde
ren politiek moet opvoeden, ze dui
delijk moet maken dat er andere
wegen dan geweld zijn".
Volgens Prechtel is het gevaar
dat uitgaat van extreem links - dat
hij meestal met 'terrorisme' ver
bindt - in de Bondsrepubliek nog
altijd veel groter dan het sterk
groeiende rechts-extremisme.
"Extremisme is meer ideologisch
gericht, hoeft niet te betekenen dat
men overgaat tot misdrijven. Mo
menteel hebben we geen enkele
zaak lopen tegen een rechts-extre-
mist. Terroristen hebben tot doel te
doden, mensen de vrijheid te bene
men. Als mensen zich daartoe sa
menrapen, is dat terrorisme.
Als naaste medewerker van Reb
mann wordt hij ook zelf be
schermd. "Ik vind dat niet zo erg.
Het heeft ook voordelen. Als ik 's
avonds een biertje ga drinken hoef
ik niet zelf te rijden".
UTRECHT - Boos. Dat is R. Lin-
schoten, voorzitter van de Artsen
vereniging tot Bevordering van de
Natuurgeneeswijze (ABNG), op de
voorzitter van de Vereniging tegen
de Kwakzalverij die alternatieve
artsen op één hoop gooit met onbe
voegde en niet universitair ge
schoolde geneeskundigen zoals
iriscopisten, pendelaars, gebedsge
nezers, strijkers. "Alternatieve art
sen zijn beslist geen mensen die
zonder voldoende basiskennis te
werk gaan. Zij bezitten dezelfde
basiskennis als andere artsen,
maar hebben daar nog iets aan toe
gevoegd".
door
Pien Wildeman
Linschoten is al ruim 35 jaar arts.
Hij heeft bij de GG&GD en in de
psychiatrie gewerkt, is studenten
en huisarts geweest en gaf les aan
de universiteit in huisarts-genees-
kunde. Nu heeft hij opnieuw een
eigen praktijk: een praktijk Na
tuurgeneeswijze en Homeopathie.
Daarnaast is Linschoten medisch
directeur van het Medisch Dia
gnostisch en Preventie-Centrum.
Linschoten voelt zich als voorzit
ter van de ABNG aangevallen door
de Vereniging tegen de Kwakzal
verij die in een interview stelde dat
de alternatieve geneeskunst eigen
lijk verboden zou moeten worden
en dat een alternatieve arts gevaar
lijker is dan een boertje uit Stap
horst dat zegt met zijn paranormale
gaven mensen te kunnen genezen.
Experimenteren
"Consumenten, in dit geval patiën
ten, kunnen na het betoog van de
Vereniging tegen de Kwakzalverij
het idee krijgen dat alternatieve
artsen gewoon wat uittesten en ex
perimenteren, maar dat is niet zo.
Wij hebben, net als de reguliere art
sen een universitaire opleiding,
maar daarnaast hebben we iets ge
leerd over voeding en de invloed
daarvan, natuurgeneeswijzen en
homeopatische geneesmiddelen",
zegt Linschoten.
Linschoten is nu vijf jaar lid van
de al ruim tien jaar oude Artsenver
eniging tot Bevordering van de Na
tuurgeneeswijze. Momenteel telt
de vereniging 40 leden en 80 aspi
rant-leden. De leden zijn allen afge
studeerde artsen die als natuurarts
praktiseren.
De aspirant-leden zijn artsen die
zich graag bij de vereniging willen
aansluiten, maar bijvoorbeeld nog
te weinig praktijkervaring hebben
en eerst nog een tweetal stages
moeten lopen bij praktiserende na-
tuurartsen. Er is een toelatings
commissie voor nieuwe leden die
de kandidaat-leden op denkwijze
en houding, kennis en inzicht en
praktische vaardigheid beoorde
len. "We hebben besloten de kandi
daten streng te beoordelen om de
kwaliteit binnen de vereniging te
bewaken", legt Linschoten uit.
"Gelukkig beschouwen niet alle
wetenschappers ons als kwakzal
vers en nemen velen van hen ons
werk wel serieus". Hij wijst onder
meer op een congres georganiseerd
door de Koninklijke Nederland-
sche Maatschappij tot Bevordering
der Geneeskunst (de overkoepe
lende artsenorganisatie) waar hij
als spreker was uitgenodigd.
Ook vergoeden bijvoorbeeld het
ziekenfonds en vrijwel alle particu
liere verzekeringen de behandelin
gen van natuurartsen die bij het
ABNG zijn aangesloten, zo meldt
Linschoten. En deze artsen kun
nen, wanneer zij een fout zouden
maken, door het medisch tuchtcol
lege worden beoordeeld.
Afzetten
"Wij zetten ons niet af tegen de re
guliere geneeskunde, zoals sommi
ge reguliere artsen zich wel afzet
ten tegen de natuurgeneeswijze. Ik
gebruik heel veel uit de reguliere
geneeskunde. Ik onderzoek bloed
en controleer de oren en ogen bij
voorbeeld gewoon op de reguliere
manier. Alternatieve artsen vegen
de traditionele geneeskunde niet
van tafel, zij voegen er iets aan toe",
aldus Linschoten.
"De reguliere artsen die ons als
kwakzalvers bestempelen, zien de
geneeskunst als een exacte weten
schap. Maar de wetenschap biedt
lang niet voor alle ziektes een op
lossing. Natuurlijk, de weten
schappers doen precies uit de doe
ken hoe iemand met een gebroken
been kan worden genezen. En ook
ik zou iemand met een gebroken
been gewoon naar een regulier zie
kenhuis sturen. Maar v
patiënt aan hoofdpijn lijdt, en wan
neer die hoofdpijn blijft ondanks
alle pillen en poeders, biedt de re
guliere geneeskunde dus geen op
lossing", vertelt Linschoten.
"Ik als natuurarts bekijk deze pa
tiënt niet met de gewone 'huisarts
ogen'. Ik probeer tijdens het ge
sprek met de patiënt vast te stellen
of de hoofdpijn misschien iets te,
maken heeft met de leefwijze of de
eetgewoonten van de patiënt", ver
volgt hij.
Linschoten had als huisarts het
gevoel nooit tijd genoeg te hebben
voor zijn patiënten. "Altijd moest
je binnen tien minuten een patiënt
al dan niet met een recept tevreden
zien te stellen. En elke avond weer
had ik een onbevredigd gevoel dat
ik veel mensen veel beter had kun
nen helpen wanneer er maar meer
tijd was geweest. Ook zag ik dat
veel mensen het idee hadden en
hebben dat ze, wanneer ze maar
een pilletje krijgen van de dokter,
weer beter worden. Terwijl ik daar
zelf aan twijfel".
Medicijnen
"Van alle ziektes wordt 30 tot 70
procent veroorzaakt door psycho-
logische en sociale problemen. De
ze ziektes kunnen dus eigenlijk
niet of in elk geval niet alleen met
medicijnen worden verholpen.
Maar de taak van de huisarts houdt
bij het stellen van een diagnose en
het verstrekken van een recept
vaak op. Tijd voor een gesprek is er
meestal niet. En tijd om je als arts
bezig te houden met het zoeken
naar en het denken over andere
manieren van genezen is er al hele
maal niet", aldus Linschoten.
ADVERTENTIE
HANDIG
LASAPPARAAT
Regelbare lasstroom
van 50 tot 140 Amp.
Thermisch beveiligd
Geschikt voor
electrode van 1.5 tot
3,25 mm.
Incl. accessoires.
Fermprijs -2
Douane-ambtenaren
drastisch afnemen.
het werk. Na 1992 zullen hun werkzaamheden
(foto GDP)
Voor adressen bel 04180-15575
(Van onze redactie geestelijk le
ven)
ALPHEN AAN DEN RIJN—
De Alphense gereformeerde
predikant J. P. E. Verheul (49
jaar en ongehuwd) gaat met in
gang van januari wonen en
werken in het rooms-katholie-
ke klooster van de Orde der Do
minicanen in Huissen (bij
Nijmegen). Over het waarom
en waartoe heeft hij zijn ge
meente Alphen-Noord gister
avond in 'De Bron' (Ridderveld)
openhartig ingelicht. Hij is van
zijn dagelijkse domineeswerk
'ontzettend moe' geworden, en
zowel de leefgemeenschap als
de hem aangeboden functie in
het klooster trekt hem sterk.
Wat Verheul sinds '76 werk
zaam in Alphen het liefst doet
preken en vormings- en toe-
rustingswerk (leerhuis, bijbel-
kringen enz.). "Daar kun je me 's
nachts voor wakker maken". En
hij heeft altijd graag in oecume
nisch verband willen werken.
"Dat ik nu in zo'n sfeer kan wer
ken en wonen, spreekt mij ge
weldig aan".
Verheul is nooit getrouwd ge
weest. "Als je ouder wordt, kan
dat alleen-zijn en alleen-voor-al -
les-staan toch ook bezwaren
gaan opleveren. Naar mijn ge
voel komen straks in Huissen al
lerlei lijntjes samen van wat ik
voel en wil. Al zal ik er wel aan
moeten wennen, samen met zo
veel anderen tot één leefgemeen
schap te behoren".
De Alphense predikant, die
zijn principebesluit al in april
van dit jaar nam en op zondag 8
januari in 'De Bron' afscheid van
zijn ^gemeente hoopt te nemen,
gaf onomwonden toe 'ontzettend
moe' van zijn werk te zijn gewor
den. "Het werd mij een steeds
zwaardere belasting. En vorig
jaar oktober heeft mijn lijf ge
zegd: en nou stoppen". Een tijd
had hij ziekteverlof voor het on
dergaan van een operatie. Licha
melijk herstelde hij goed, maar
de terugkeer naar zijn gemeente,
met alle verantwoordelijkheden
van dien, ging moeizamer. Ster
ker nog: het lukte gewoon niet.
Tot enig jeugdwerk voelde do
minee Verheul zich niet aange
trokken. Dat gaf hem in zijn da
gelijkse bezigheden echter wei
nig soelaas. "Je werk vult de hele
dag en week. Op je bureau ligt
een stapeltje briefjes met de na
men van mensen die je wilt be
zoeken. En als je dan thuis komt
van huisbezoek liggen die brief
jes er nóg. Je moet ook zoveel
dingen doen die je niet kunt en
ook wel dingen waar je geen zin
in hebt. Ik heb gaandeweg het
gevoel gekregen, steeds verder
van de gemeente af te raken".
Proces
"Toen ben ik op zoek gegaan
naar een andere plek in de kerk.
Die heb ik gevonden in dit kloos
ter. Ik hoop dat ik daar op nieu
we en vruchtbare manier mag
werken". Verheul die zijn ge
meente geen enkel verwijt maakt
sprak van een 'proces'. Hij is
naar Huissen, waar hij al meer
was geweest, langzaam toege
groeid.
Aangezien de geréformeerde
kerkorde niet voorziet in een der
gelijke overgang, moet er voor
ds. Verheul ambtelijk en finan
cieel nogal wat geregeld worden.
Hij wil predikant blijven, maar
predikanten-zonder-gemeente
kent de kerkorde niet, tenzij de
kerk iemand in een bijzondere
functie benoemt.
Op aandrang van zijn huisarts
stemde ds. Verheul in met ge
deeltelijke' afkeuring. Voor een
bepaald gedeelte kan hij nu wor
den geëmeriteerd. Hij verwacht
dat deze regeling vóór 1 februari
klaar is. Dan kan de gereformeer
de kerk van Alphen-Noord een
opvolger gaan zoeken.
De functie van Verheul in
Huissen zal voorlopig onbezol
digd zijn. "Ik zal dus op zoek
moeten naar parttime werk". In
kerkdiensten blijft hij graag
voorgaan. Hij hoopt dat dit in
Huissen en omgeving mogelijk
is. Huissen zelf heeft een Samen
op weg-gemeente van hervorm
den en gereformeerden, net als
Alphen-Noord.
Open
Ds. Verheul omschreef het do
minicaner klooster als een "open
huis waar mensen in- en uit
gaan". Eens had het 120 klooster
lingen, nu 14. De leefgemeen
schap omvat in totaal 20 mensen.
Tot die leefgemeenschap be
hoort ook een gereformeerd
echtpaar, waarvan de vrouw
hoofd is van de huishoudelijke
dienst.
De kloosterlingen zelf hebben
de drie geloften afgelegd: alles
gemeenschappelijk, het celibaat
en gehoorzaamheid aan klooster
orde en kerk. Belangrijk in het
klooster is de 'liturgische ge
meenschap'. Elke dag een half
uur morgen- en avondgebed en
twee keer in de week viering van
de 'maaltijd des Heren'.
Dominicanen staan voor evan
gelieverkondiging in de weten
schappelijke wereld. Hun eerste
opdracht is studie van de theolo
gie. Verheul: "Dominicanen pre
ken graag en zoals ik het heb er
varen doen ze dat goed ook".
Ook in het vormings- en toerus-
tingswerk vindt men ze. 'Huis
sen' staat bekend als een 'kriti
sche leefgemeenschap', kritisch
naar kerk en samenleving. "Ze
worden wel de rooie paters ge
noemd". Wie Verheul kent, kan
vermoeden dat hij zich in dat ge
zelschap thuis zal voelen.
De helft van het klooster is als
vormingscentrum ingericht.
Daar kunnen ruim zestig mensen
logeren. Het huis kent vier werk
soorten: het gastenverblijf,
jeugd- en jongerenwerk, toerus
ting (bijbelkringen, leerhuizen
en cursussen) en vorming (cur
sussen). Verheul gaat meewer
ken in het toerustings- en vor
mingscentrum en de pastorale
begeleiding van gasten.
Over het gastenveroiui vercei-
de hij nog, dat de meeste gasten
van gereformeerde komaf zijn.
Rooms-katholieken komen in
aantal op de tweede plaats en
hervormden op de derde. "Ei
genlijk weet niemand nog waar
uit deze verhouding verklaard
kan worden. Maar u ziet dus dat
ik daar niet de enige gerefor
meerde zal zijn".
Synode
De kerkorde van de Gerefor
meerde Kerken in Nederland is
aan herziening toe. Ze dateert uit
1957 en is door allerlei wijzigin
gen en toevoegingen een soort
lappendeken geworden. Als ge
volg hiervan zijn de onderdelen
niet altijd goed op elkaar afge
stemd.
De commissie voor de kerkor
de wilde in de synodevergade
ring van gisteren (Lunteren) niet
zelf met een voorstel tot herzie
ning komen, maar had wel de
tekst voor een mogelijke op
dracht daartoe opgesteld. Een
synodelid uit Zeeland nam dit
over in een amendement. Dat
werd aangenomen. Bij het wer
ken aan herziening zal terdege
rekening worden gehouden met
de hervormden ('Samen op
weg').
De gereformeerde synode
sprak gisteren ook over de gel
digheid van kerkelijke uitspra
ken. Hoe kan worden voorko
men dat mensen elkaar met oude
besluiten betuttelen? Er zijn zeer
'tijdgebonden' besluiten ge
weest, zo werd erkend. In 1953
bijvoorbeeld besloot de synode
dat ambtsdragers niet naar de
bioscoop mochten. "Als we der
gelijke besluiten gaan behande
len om ze ongedaan te maken,
zouden we weieens nog verder
van huis kunnen raken", zei ad
viseur dr. H. B. Weijland.
De synode sprak uit, dat be
paalde besluiten een tijdelijk ka
rakter hebben. De commissie
voor de kerkorde zal bekijken of
dit ook in de uitvoeringsbepalin
gen van deze orde moet worden
opgenomen.
Wat de 'zending onder jo
den' betreft besloot de synode
het voorstel tot wijziging van de
kerkorde, met de op- en aanmer
kingen van de synode zelf, door
te zenden naar vijf van haar com
missies, die een volgende syno
devergadering hierover moeten
rapporteren. Pas dan kan de defi
nitieve tekst worden vastgesteld.
In het gereformeerde voorstel
wordt de 'zending onder joden'
vervangen door "ontmoetingen,
waarin joden kunnen getuigen
van de lotgevallen van hun volk
en hun geloofsbeleving, en de
christenen kunnen getuigen van
hun geloof in Jezus Christus als
de levende Heer".
Hervormde Kerk: beroepen
te Muiderberg (hervormd/gere
formeerd) mevrouw J. van der
Veen Wadenoyen. Gerefor
meerde Kerken Vrijgemaakt:
beroepen te Nijmegen H. Knigge
Daarlerveen, te Harderwijk O. W.
Bouwsma, laatstelijk zendings
predikant, wonende te Rijns
burg, te Schildwolde A. J. van
Zuijlekom Franeker; aangeno
men naar Dokkum D. J. Zand
bergen Spakenburg. Gerefor
meerde Gemeenten: bedankt
voor Sint Annaland J. de Pater
Krabbendijke.
