Felle activiste wordt popheldin
Smokkelen voor een zakcentje
Dansen voor de derde wereld
Nieuwe 'veilig vrijen'-actie
Michelle Shocked, het radicale zusje van Suzanne Vega
PAGINA 10
WOENSDAG 16 NOVEMBER 1988
ACHTERGROND
Eindredactie Paul de Tombe
Telefoon 071-161442
TECUN UMAN, GUATEMALA
(IPS) - Onder de brandende zon
en de stofwolk die midden op de
dag over Tecun Uman hangt, is
Maria Candelaria, een meisje van
acht jaar, al tot een gewoon-
tesmokkelaartje geworden. Ze is
een van de tientallen kinderen
die regelmatig de grens met
Mexico overtrekken met in hun
kleren pakketjes die ze voor an
deren vervoeren.
De kinderen lopen over de Ro-
dolfo Robles-brug, op de grens
tussen beide landen, op zoek
naar 'klanten' die dankzij deze
smokkel de douane weten te om
zeilen. De 'o-beentjes', zoals de
kinderen worden genoemd, ver
voeren alles van voedsel tot ma
rihuana. Ze weten meestal zelf
niet wat er in de pakketjes zit.
Het karwei is niet zonder ge
vaar, maar voor Maria Candelaria
telt alleen dat ze een of twee quet
zals (een quetzal is drie kwart-
jes) per dag mee naar huis
brengt. Daarvoor moet ze vaak
wel meer dan tien uur werken.
Maria Candelaria is de oudste
van de drie kinderen van Herlin-
da Aragon, een alleenstaande
moeder die eten verkoopt om
haar gezin te onderhouden.
Een recent onderzoek van het
VN-kinderfonds Unicef schat
dat tachtig procent van de 8,4
miljoen Guatemalanen in armoe
de leeft. Unicef verklaart het feit
dat veel kinderen van school af
moeten om mee te helpen bij het
gezinsonderhoud uit "de ver
slechtering van de boerenecono-
mie en het onvermogen van de
industriële sector om voor nieu
we banen te zorgen".
Volgens Edgar Octavio Giron,
een journalist in Tecun Uman,
heeft het verschijnsel van de
kleine smokkelaars alles te ma
ken met de kritieke economische
situatie in het grensgebied. "Het
gebrek aan werkgelegenheid
wordt nog verergerd door de
groeiende stroom Salvadoranen,
Honduresen, Nicaraguanen en
anderen, die door de Mexicaanse
regering het land zijn uitgezet
naar Guatemala", zegt hij.
De afgelopen maanden is de
werkloosheid drastisch toegeno
men door de sluiting van een
kunstmestfabriek, vertelt Giron.
De werkloze vaders zien zich ge
dwongen hun kinderen de smok
kelarij in te sturen.
Bijna driekwart van de kinde
ren op de basisschool maken de
opleiding niet af, en dat in een
land waar toch al niet meer dan
56 procent van de inwoners enig
onderwijs geniet. Officiële cijfers
wijzen op een analfabetisme van
55 procent.
De smokkelwaar die de kinde
ren vervoeren bestaat voor het
grootste deel uit voedingsmidde
len, kleine huishoudelijke appa
raten, geweven stoffen en andere
verhandelbare produkten. Maar
volgens bewoners uit de omge
ving van Tucan Uman is er een
toenemende handel in verdoven
de middelen, vooral marihuana.
De journalist waarschuwt dat
als de Guatemalaanse regering
niet snel een oplossing zoekt
voor dit ernstige sociale pro
bleem, deze kinderen binnen de
kortste keren misdadigers wor
den. Maar voor Maria Candelaria,
wier sombere gezichtje de spo
ren van ondervoeding laat zien,
is het een eerzame baan.
Leerlingen dansschool Leiderdorp maken choreografie
LEIDERDORP - Zo'n 120 leer
lingen van het Kreatief Danscen
trum in Leiderdorp zijn al weken
druk bezig met het maken van
een balletvoorstelling. De op
brengst van deze voorstelling die
op 27 november in de Muzenhof
wordt gehouden, is bestemd
voor een school en een opvang
centrum in Burkina Faso (Afri
ka). De leerlingen nemen hier
mee deel aan de landelijke mid
delbare scholenactie 'Kunst voor
een Kind' die op dit moment
loopt.
Tien groepjes van elk ongeveer
12 leerlingen zijn zonder hulp
van de balletdocentes van de
Leiderdorpse balletschool aan
de slag gegaan. Elk groepje heeft
zelf de choreografie bedacht en
zelf de muziek uitgekozen waar
op wordt gedanst. Hoewel de ac-
in het teken staat van de Der
de Wereld hebben de balletten
ien modern, westers karakter
Balletdocente Margriet de
Jong: "Een ballet maken op mu
ziek uit de Derde Wereld vonden
mijn leerlingen toch wat te moei
lijk. Bovendien vonden ze het
leuker om op populaire, eigen
tijdse muziek te dansen".
Ook het decor en de kostuums
zijn door de leerlingen zelf ge
maakt. Margriet de Jong:
"Slechts één keer heb ik gehol
pen. Ik heb met de gemeente on
derhandeld over een 'zacht' prijs
je waarvoor we de Muzenhof
konden afhuren". Toen Margriet
van de actie vertelde was de ge
meente direct bereid om de nor
male huurprijs flink te laten zak
ken. "We proberen tenminste
5000 gulden bij elkaar te krijgen.
Dat lukt alleen als de Muzenhof
op 27 november vol zit en als de
veiling die in de pauze van de
voorstelling wordt gehouden,
flink wat oplevert", aldus Mar
griet, die vertelt dat de beroemde
balletdanseres Alexandra Radi
us voor deze veiling haar spitzen
ter beschikking stelt. En hierbij
blijft het waarschijnlijk niet: er is
ook nog een brief onderweg naar
de choreograaf Toer van Schaik
met het verzoek of hij een van
zijn prachtige kostuum tekenin
gen wil laten veilen. Vol trots
Michelle Shocked wordt gearresteerd tijdens een demonstratie.
LEIDEN - De Rutgers Stichting
begint deze week met een nieu
we voorlichtingscampagne over
aidsbestrijding. Jongeren weten
wel al veel over deze ongeneeslij
ke ziekte maar het is (nog) niet zo
Veertig jaar geleden tekende
Hans G. Kresse de Eric de Noor
manstrip. Een serie zwart wit-te-
keningen met daaronder lange
tekstblokken.
Op verzoek heeft Kresse een
'an zijn verhalen omgewerkt tot
een balloonstrip in kleur: 'De ge
schiedenis van Bor Khan'. De
teksten zijn ingekort en in bal
loons geplaatst.
'Eric de Noorman: De ge
schiedenis van Bor Khan'; uit
geverij Oberon; 80 pagina's;
prijs: 19.95.
LD-CUP - De LD-cup voor ju
nioren gaat de tweede fase in.
Acht Cl-teams zijn aanstaande
zaterdag, als de velden goed blij
ven, 'veroordeeld' tot het spelen
i een tussenronde. Het gaat
de volgende wedstrijden:
DOSR-SJZ, UDO-Quick Boys,
Alphen-FC Lisse en ARC-Ter
Leede, die alle beginnen om
14.00 uur. De winnaars plaatsen
zich voor de laatste 16, waartoe
ROAC, UVS, Lugdunum, SVLV,
Leidsche Boys, Katwijk,
Roodenburg, Altior, RCL, Rijns-
burgse Boys, Alphense Boys en
Alphja al behoren.
dat ze in de praktijk rekening
houden met de kans op besmet
ting.
De campagne van de Rutgers
Stichting (landelijke hulpverle
ningsinstantie op het gebied van
seksualiteit en relaties) richt zich
vooral op jongeren die toe zijn
aan hun eerste ervaringen met
seks.
Het voorlichtingsmateriaal be
staat uit twee kleine boekjes
('Wat ik je zeggen wil') ter grootte
van een chocoladereep. Er is een
boekje voor jongens en een
boekje voor meisjes. De voor
lichting spitst zich toe op de on
derwerpen veilig vrijen en het
gebruik van condooms. Een aan
tal strookjes (stickers) met toe
passelijke teksten ('Ik vind je zo
lief dat ik condooms heb meege
nomen') kunnen worden uitge
scheurd en uitgewisseld.
Het boekje is gratis en te krij
gen bij Rutgershuizen (in Lei
den: Papengracht 626, tel-. 071-
126802), jongeren advies centra
(JAC's), discotheken, drogisterij
en en bibliotheken.
vertelt Margriet ons dat haar
leerlingen op de veiling ook hun
zelfgemaakte maskers en kos
tuums aan de man zullen bren
gen.
De opbrengst van de voorstel
ling gaat naar een opvang- en al
fabetiseringsproject in een van
de armste landen van Afrika, Bu-
kina Faso. De meeste kinderen
in dat land kunnen niet lezen en
schrijven omdat er te weinig
scholen, leraren en leermiddelen
(boeken, schoolborden en derge
lijke) zijn. Met het dansen voor
dit goede doel neemt het dans
centrum deel aan de landelijke
actie van Unicef 'Kunst voor een
kind'. De televisie volgt de scho
len dié zich hiervoor inzetten op
de voet. Zo krijgt het danscen
trum in Leiderdorp deze week
bezoek van de cameraploeg van
de Tros die de repetities komt fil
men. Flitsen hiervan worden uit
gezonden in het tv-programma
'Linda' op 22 november.
Het idee om 15 gulden entree
geld voor de voorstelling te vra
gen kwam ook van de leerlingen
zelf. Ze waren ervan overtuigd
dat hun ouders dat best konden
Een moment uit een door de leerlingen bedachte choreografie die
betalen. "Dan krijgen wij maar
een cadeautje minder met Sin
terklaas!", was de redenering.
de musical Cats.
zien op zondag 27 november in
de Muzenhof in Leiderdorp.
Aanvang 19.30 uur.
VV,Jt X,VVM,' J tty*
AMSTERDAM - Haar leven
leek toch al op een spectacu
laire avonturenroman, dus
een verrassende wending
richting popheldin kan er
ook nog wel bij. Voorlopig al
thans, want Michelle Shoc
ked weet nog niet precies hoe
ze haar nieuwe rol van Grote
Ontdekking moet opvatten.
Of ze überhaupt wel geschikt
is om het in haar ogen riskan
te showbusiness-spel mee te
spelen. "En stel dat ik dit be
staan aankan, dan zal ik voor
de mensen met wie ik moet
werken toch altijd lastig blij
ven. Totdat ik ook zelf cor
rupt zal zijn. Ik hoop natuur
lijk dat het niet zover komt,
maar ik ben bang dat ik het
niet zal redden".
Michelle Shocked is reeds be
stempeld als de onbekende
dochter van Woody Guthrie, als
het Texaanse antwoord op Bos-
Mick Jagger is de ontdekker
geweest van de Amerikaanse
popgroep Living Colour. Jagger
zag de band optreden in een Ne-
wyorkse club en spande zich in
om de heren aan een platencon
tract te helpen. De debuut-lp 'Vi
vid' verscheen een paar maan
den geleden.
Na een succesvol concertde
buut eerder dit jaar tijdens het
Rotterdamse Popparkfestival
komt de band voor drie optre
dens terug naar Nederland: 21
november in Paradiso (Amster
dam), 22 november in Het Paard
van Troje (Den Haag) en op 30
november in De Effenaar (Eind
hoven).
Living Colour is een zwarte
band die zogenaamde 'blanke
rock' speelt. Hun muziek loopt
uiteen van swingende heavy
funk tot metal rock.
ton's Tracy Chapman en als het
radicalere zusje van Suzanne Ve
ga. Allemaal typeringen vanuit
de media, bedoeld om haar voor
het grote publiek 'toegankelij
ker' te maken. Zelf zegt de 25-ja-
rige zangeres (en gitariste) geen
enkele behoefte te hebben aan
dergelijke 'gemakkelijke en on
zorgvuldige' introducties. Als
het aan haar ligt volgt ze liever de
weg van de meeste weerstand.
Als bewijs daarvoor mag gelden
de intrigerende hoesfoto van
haar eerste studio-album 'Short,
Sharp, Shocked': een onvervals
te actieplaat afkomstig uit de
San Francisco Examiner van 16
juli 1984 met Michelle Shocked
zelf als lijdend voorwerp, tijdens
een uit de hand gelopen demon
stratie. "Ik weet dat die foto voor
het publiek niet direct uitnodi
gend is. De platenmaatschappij
was er ook fel tegen. Ik vond ech
ter dat ik het niet kon maken om
gewoon naast pakweg Belinda
Carlisle in de bakken te staan".
De historische kiek werd geno
men tijdens een van haar optre
dens als activiste gedurende de
Democratische Conventie in
haar toenmalige woonplaats. Bij
de Republikeinse tegenhanger,
later die zomer in Dallas, werd
een wederom demonstrerende
Michelle Shocked andermaal in
de boeien geslagen. Toen al was
haar duidelijk geworden dat ze
voor haar principes over sociale
rechtvaardigheid en verant
woord milieubeheer in haar va
derland te weinig publieke steun
vond. Nadat zelfs haar advocaten
haar voor de rechtbank in de
steek hadden gelaten en Reagan
met overmacht werd herkozen
beschouwde ze de Verenigde
Staten als verloren.
Openbaring
Via familieleden van enkele
vrienden belandde Michelle
Shocked begin 1985 in Amster
dam, waar ze prompt werd opge
nomen in de krakersbeweging
en het als illegale vreemdelinge
ruim een jaar zou uithouden. Ne
derland, nadien verruild voor
Engeland, bleek voor haar in
dubbel opzicht een openbaring.
Enerzijds ontdekte Michelle
Shocked hier een breder maat
schappelijk draagvlak voor haar
'groene' levensovertuiging.
Daarnaast hervond ze in ons land
het zelfvertrouwen, dat ze rond
haar twintigste door een verblijf
in een psychiatrische inrichting
goeddeels was kwijtgeraakt.
"Als ik zonder geld in een
vreemd land voor mezelf kan
zorgen, dan ben ik toch niet zo
geschift als is beweerd, dacht ik
op een gegeven moment," aldus
de goedlachse militante, die des
tijds op aanraden van haar moe
der als gevaarlijke geesteszieke
werd opgenomen, maar nooit de
haar voorgeschreven therapie af
maakte. "Ik werd namelijk voor
tijdig ontslagen, omdat de verze
kering afliep. In Amerika ben je
Hoewel ze van de Verenigde
Staten niets meer moest hebben,
ging ze er twee jaar geleden nog
een keer naar toe. Deels uit
nieuwsgierigheid en vooral voor
een optreden op het Kerrville
Folk Festival. De Engelsman Pe
te Lawrence maakte min of meer
spontaan opnamen van dat con
cert, die vervolgens in Londen
en wijde omgeving in elpeevorm
onder de noemer 'Texas Campfi-'
re Tapes' een bloeiend eigen le
ven gingen leiden. Polygram En
geland nam er kennis van en
bood het onbekende talent grif
een contract aan, niet wetende
wat voor een moeilijk portret ze
daarmee in huis haalde.
Multinational
"Ik heb heel lang getwijfeld of ik
wel met een multinational in zee
wilde gaan," verklaart Michelle
Shocked. "Ik heb het voor me
zelf kunnen verantwoorden, om
dat me alle vrijheid is geboden
en omdat ik het een uitdaging
vind om te proberen het systeem
van binnenuit te veranderen. Ik
weet het: het klinkt allemaal ro
mantisch en naiëf, maar toch, ik
sta er volledig achter".
Michelle Shocked denkt dat ze
een kleine kans van slagen heeft,
zolang ze voor haar maatschappij
maar meer opbrengt dan ze kost.
"Daarom werk ik zo goedkoop
mogelijk, accepteer ik geen bo
nussen. Ik kon in eerste instantie
zomaar een voorschot krijgen
van 130.000 dollar. Dat heb ik
met klem geweigerd. Gebruiken
jullie dat geld maar voor andere
jonge artiesten, heb ik gezegd.
Daarmee was ik er nog niet van
af, want even later volgde er een
brief waarin mij werd verplicht
met 50.000 dollar genoegen te ne
men. Dat voorstel heb ik natuur
lijk eveneens getorpedeerd.
Luister, heb ik geroepen, laat
voor eens en voor altijd duidelijk
zijn dat ik dit niet om het geld
doe".
Vader
Niet minder belangrijk als inspi
rator is haar vader. Een schilder
achtig figuur, die van haar moe
der scheidde toen Michelle nog
een kleuter was en nadien als een
dromerige vrijbuiter annex mu
zikant door het leven is gestapt.
Die zorgeloze wandel stond in
schril contrast met het leven vol
gens God en gebod, waarmee Mi
chelle in Oost-Texas werd opge
voed totdat ze op haar zestiende
van huis wegliep. "Nadien heb ik
een heel intensief contact met
mijn vader kunnen opbouwen.
Als ik straks door het Zuiden van
de Verenigde Staten toer, dan zal
hij me een paar keer op het podi
um komen begeleiden".
Haar doel is een grotere collec
tief bewustzijn inzake vooral het
milieu, dat vrijwel overal in het
defensief is gedrongen. In 'star
dom' als hulpmiddel gelooft Mi
chelle Shocked in het geheel
niet. "Ik wil geen spreekbuis
voor de mensen zijn, maar samen
een koor met ze vormen. Dat kan
alleen als je je geen sterstatus
laat aanmeten. Ik zal daarom wel
oppassen dat mij niet hetzelfde
overkomt als Tracy Chapman.
Die is in drie maanden tijd uitge
groeid tot superster. Zo'n
stroomversnelling kan niet goed
zijn, wekt alom verwarring. Ik
volg liever de weg van de gelei
delijkheid en die duurt minstens
tien jaar. Zodoende ben ik er ze
ker van dat ik mijn principes en
het contact met de basis niet ver
lies".
LOUIS DU MOULIN
Met loeiende sirene reed de po
litie maandag door Leiden. De
ze keer niet vanwege de pro
blemen van andere mensen,
maar om hun eigen problemen
luid en duidelijk kenbaar te
maken. Want de politie is het
zat. Ze vinden dat het beleid
van het kabinet-Lubbers aan
alle kanten rammelt. De poli
tieministers Korthals Altes
(justitie) en Van Dijk (binnen
landse zaken) hebben al jaren
geen oog voor hun nijpende
problemen, vinden ze. 35.000
Man en vrouw sterk gingen ze
daarom maandag de straat op.
Hoe drastisch het roer van de
politiemensen om moet, maken
hun eisen duidelijk: meer sala
ris, betere promotiekansen,
meer mensen en duidelijkheid
over de kabinetsplannen op
langere termijn. Vandaag pra
ten de politiebonden met Kort
hals Altes en Van Dijk, maar
niemand verwacht dat daar de
vrede getekend wordt. De eisen
van de politie kosten vele ma
len meer dan de 25 miljoen die
de ministers extra voor de poli
tie in de knip hebben. De bon
den eisen alleen voor hogere
salarissen al 50 miljoen.
Bijna iedereen heeft wel be
grip voor de politie-acties.
Want het is een feit dat de grote
en kleine misdaad veel meer is
toegenomen dan het aantal po
litiemensen. En als we harder
moeten werken, willen we ook
meer* geld, stellen de politie
mensen. Nu is dat 'alleen maar'
een kwestie van geld, de ande
re eisen liggen veel moeilijker
Neem de promotiekansen: in
de jaren '70 maakten veel jonge
politiemensen snel promotie.
Daardoor zijn de meeste hoge
re politiebanen nu bezet door
relatief jonge mensen. Omdat
er maar weinig vertrekken
naar andere banen, zijn de pro
motiekansen voor een 'gewone'
agent klein. Maar daar kunnen
de ministers ook niet veel aan
doen. Ze kunnen immers die
'hogere' politiemensen moei
lijk gaan ontslaan omdat er an
deren zijn die hun baan willen
hebben.
Meer politie? Iedereen is het
daar wel over eens, maar de
vraag is hoe en wanneer. Als
namelijk in 1992 de grenzen in
Europa verdwijnen, worden
duizenden douaniers en mare
chaussees overbodig. Premier
Lubbers en WD-fractieleider
Voorhoeve willen die dan over
hevelen naar de politie. Tot die
tijd kunnen ze al wat taken van
de politie overnemen. Op zich
zelf is dat een goed idee. Maar
het is wel een oplossing op lan
gere termijn. Al jaren worden
er rapporten gemaakt over een
nieuwe, efficiëntere opzet
de politie. Tekenend is het
meest recente plan is om onge
veer 2600 politiemensen over te
plaatsen van gemeenten met
weinig criminaliteit naar
plaatsen waar de misdaad we
lig tiert: niemand weet hoe se
rieus die plannen nu precies
zijn. En dat is de politie zat.
Premier Lubbers voorspelde
afgelopen vrijdag nog dat het
kabinet en de politiebonden
het wel eens zouden worden.
Maar gezien het gapende gat
tussen de eisen van .de politie
en het aanbod van de ministers,
lijkt dat veel te optimistisch
geweest. Nieuwe acties zijn
heel wat waarschijnlijker.
SJAAK SMAKMAN
