'Je voelt gewowe
kunnen niet verliezen
Democraten: problemen blijven
'Zuivere' koffie' in de supermarkt
Verkiezingen uitputtingsslag voor Benazir Bhutto
LAHORE De eerste po
ging tot een ontmoeting met
Benazir Bhutto strandde op
het enthousiasme van haar
aanhang. In Gujrawala, een
negorij waar Pakistans na
tionale specialiteit, de pro-
duktie van stank, een onge
kende graad van perfectie
heeft bereikt, loopt onze au
to vast in de menigte die
zich opmaakt om Benazir
een groot welkom te berei
den. Het dorp hangt vol met
de rood-groene-zwarte vlag
van haar Pakistaanse volks
partij.
door
Peter van Nuysenburg
Van elke muur, paal en wegwijzer
slaat haar vader, Zulfikar Ali Bhut
to, dé geestdrift van zijn dochters
volgelingen gade. Hij is in 1979
door president Zia (zelf overleden
in augustus van dit jaar) opgehan
gen maar is nog onmiskenbaar de
held van het proletariaat dat 90 pro
cent van de Pakistaanse bevolking
uitmaakt.
Aanvankelijk lijkt de bevolking 1
wel ingenomen met het bezoek van
de internationale pers. Er wordt ge- WASHINGTON De Democraten
juicht; iedereen wil op de foto. Nog zÜn begonnen aan een proces
geen vijf minuten later_ slaat de
stemming volledig
heeft ontdekt dat
gezelschap een vrouw is. Blond
lang. Bijna iedereen is plotseling
bezeten van de begeerte de Duitse
journaliste te betasten, intussen derdaad. Van de zes laatste presi-
onder luid gescandeerd in gebro- deiitsverkiezingen zijn er maar
ken Engels uiting gevend aan een- liefst vijf gewonnen door de Repu-
len, proberen elkaar in drukdoene
rij de loef af te steken of kluiven
verveeld op kippenpoten. "De par
tij van het volk", schampert een
Pakistaanse journalist.
Als eindelijk Benazir achter het
spreekgestoelte verschijnt, vindt
er in het stadion een transformatie
plaats. Benazir put kracht uit het
volksoverstemmende gejuich dat
haar verschijning los maakt. De
vermoeidheid is ineens uit haar
weggevloeid. Het publiek balt zich
samen, zich bewust van de band
met de vrouw op het podium, en
drinkt haar woorden in. Dat is, zegt
een collega, charisma...
Nog maar een paar jaar geleden
sprak deze voormalige anorexia-
patiënte nauwelijks een woord Ur
du, de taal van de meerderheid van
de bevolking. Ze gold als een ver
wend meisje, verslingerd aan zwij-
mellektuur. De dood van haar va
der i:
Aquino. Deze ervaring heeft haar
voorzichtiger gemaakt, er haar van
doordrongen dat rancune voor een
geslaagde greep naar de macht niet
voldoende is, dat een strategie van
verzoening onmisbaar is. Al weet
ze niet altijd haar temperament te
beheersen.
Een interview wordt bepaald
door haar wens op geen enkele lan
ge teen te gaan staan. Ze spreekt
zacht, bijna op fluistertoon, maar
voert nadrukkelijk de regie van het
gesprek. Ze heeft zich het specia
lisme van de naar de-polarisatie
strevende politicus eigen gemaakt:
elke vraag die dat doel bedreigt, te
smoren in algemeenheden en
dooddoeners.
Benazir Bhutto spreekt de uitzinnige
Lahore.
eens kunnen worden, zijn j.e wel
kom".
"Het tweede belangrijke pro-
haar tong bleem is de economie. Die i
Het achterste
wordt slechts een enkele keer jaar dictatuur zeer verslechterd,
zichtbaar. Benazir: "Het belang- We gaan gebukt onder leningen uit
rijkste was we na onze overwin- het buitenland. De inflatie is op hol
ning moeten doen is de nationale geslagen. De infra-structuur (com-
1979, verblijf in isolatiecellen eenheid herstellen. We willen met municatie, wegen e.d.) is in zeer
alle partijen samenwerken, natuur- slechte staat. Dat moeten wè aan-
gemeenschap- pakken. Het wordt moeilijk, dat
geef ik toe. De verwachtingen zijn
hebben haar gehard. Wraak en haat t_
waren de drijfveren achter haar lijk op basis
campagne tegen president Zia-ul- pelijk programma. We sluiten
Haq. Tot ze er in augustus 1986 ach- mand uit"
ter kwam dat de mobilisatie van de
bevolking alleen haar nooit aan de
macht zou brengen.'
Fluistertoon
Pakistan was niet de PhilippijnenJ
Zia geen Marcos, en zij geen Cory gen logica. Als we met de MQM beleid. Gaat u dat voeren
Ook niet de MQM, de Le Pen-
achtige beweging die Karachi wil
afscheiden van Pakistan?
Benazir: "Politiek heeft zijn i
hoog gespannen. Teleurstellingen
zijn niet uit te sluiten, dat moeten
we de bevolking duidelijk maken".
Het Internationale Monetaire
Fonds (IMF) en de Wereldbank
dringen_aan op een bezuinigings-
Benazir: "We kunnen de burgers
na elf jaar dictatuur niet via belas
tingverhogingen het vel over de
neus halen. We zullen een versobe-
ringsbeleid voeren. De rijkdom
men van Pakistan zijn jarenlang
verkwanseld. Daar gaan we nu een
einde aan maken. We zullen verso
beren, maar op onze manier. We
zullen het bedrijfsleven aanmoedi
gen te investeren, maar niet langer
met in het buitenland geleend ka
pitaal. Ik heb er het volle vertrou
wen in dat we de Wereldbank en
IMF kunnen overtuigen".
Voordat u aan dat program
ma kan werken, moet u eerst de ver
kiezingen winnen. Wat maakt u er
zo zéker van dat u zult 1
Benazir: "De sfeer in het land, de
opkomst van onze aanhang. Je
voelt het. Het hangt in de lucht. We
kunnen niet verliezen".
Benazir: "Ze, de
establisment, zullen zeker knoeien.
Daarom zullen we niet met een
aardverschuiving winnen, maar
met een enkelvoudige meerder
heid. Dat is voldoende. Ze zullen
niet om ons heen kunnen. Ook als
we de meerderheid (van de 207 ze
tels, red.) niet halen, zullen we de
grootste partij zijn en als eerste ge
roepen worden om een kabinet te
Kunt u uw aanhang in de
hand houden als u minder dan de
helft van de stemmen haalt?
Benazir: "Onze kaders weten wat
hun te doen staat. Maar laten we er
niet van uitgaan dat het zover
komt".
Een andere factor van belang
is het leger, dat de politieke speel
ruimte bepaalt. Het is geen geheim,
dat grote delen van dat leger het
niet zo met u zien zitten?
Benazir: "De chefstaf heeft ver
klaard dat de politiek een zaak van
de politici is en dat hij de uitslag
van de verkiezingen zal respecte
ren. Waarom zou ik aan zijn woor
den twijfelen?"
U bent een vrouw in een mos
limland. Zal men u uiteindelijk als
premier accepteren?
Benazir: "Wie de reactie van de
bevolking heeft gezien, twijfelt
daar geen seconde aan".
Haar voorlichter maakt een ein
de aan het gesprek. Er wachten nog
besprekingen met de campag
nestaf voor ze per vliegtuig naar
Pesawar vertrekt voor de grote fi
nale.
In Lahore trekt onder luid getoe
ter de karavaan van de rivaliseren
de moslimbond en haar satelliet
partijen door de straten. De bond
had ook op zondag haar manifesta
tie willen houden.. Uit angst voor
een veldslag tussen de aanhangers
van beide partijen werd na onder
ling overleg de manifestatie van de
moslimbond naar maandag ver
schoven.
Optimisten zien dit als een teken
dat Pakistan na 41 jaar onafhanke
lijkheid langzaam de eerste onwen
nige stappen op weg naar de demo
cratie zet. Pessimisten menen dat
deze stappen op de rand van een
vulkaan plaatsvinden.
zoetjesaan wel ge-
De meute wend zijn geraakt. Na de presi-
het dentsverkiezing van vorige week is
de discussie volop losgebarsten
lover de vraag: „Waarom hebben
alweer verloren?" Alweer,
verlangen tot diepergaande
lustbeleving,
blikeinen. De enige uitzondering
de verkiezing van 1976, toen
De politie weet ons gezelschap Jimmy Carter het van Gerald Ford
met moeite te ontzetten. Bespuugd
en onder een regen van vuistslagen
bereiken we de auto. De chauffeur
zal later bekennen dat hij voor Ons
leven had gevreesd. In de stampij
zouden twee kinderen zijn omge
komen.
Uitputting
Twee dagen later, maandagoch
tend vroeg om zeven uur, is Bena
zir wel benaderbaar. Ze heeft de
nacht niet en de voorgaande nach
ten nauwelijks geslapen. Ze ziet er
opmerkelijk fris uit. Na een cam-
pagné die een ander tot over de
grenzen van de uitputting zou heb
ben gevoerd. Die uitputting was
haar 's nachts in het hockeystadion
van Lahore om drie uur wel van het
gezicht te lezen. De afstand van het
punt waar ze Lahore binnenkwam
het stadion is zes kilometer. Ze
heeft er z
dan nog r
door
Henk Dam
Deze verkiezing had de omslag
moeten brengen. De kiezers waren
bezorgd geworden over het begro
tingstekort en het tekort op de han
delsbalans, beide het gevolg van
Reagans economische politiek. De
Iran-affaire had verder het image
van onaantastbaarheid van Reagan
(en dus van de Republikeinse par
tij) weggenomen.
Bovendien kozen de Republikei
nen al in een vroeg stadium van het
lange verkiezingsproces voor
Bush. Dat was, in de ogen van veel
Democraten, een zwakke kandi
r over gedaan. Langs daat die makkelijk verslagen
moest kunnen worden.
En
redenen
de verkiezing van '88 met vertrou
wen tegemoet zagen. Sinds 1836
was een zittende vice-president
niet tot president gekozen, en sinds
40 jaar had één partij nooit drie
keer achter elkaar het Witte Huis
gewonnen.
We weten inmiddels dat het an
gelopen en dat Bush niet al-
waren voor hem, 426 van de 538
kiesmannen. De overwinning was
niet zo maar een ongelukje.
En dus vragen de Democraten
zich nu luider dan ooit af: hoe kon-
den we deze verkiezing r]
de route stonden honderdduizen
den mensen die in haar, Bibi zoals
ze haar liefkozend noemen, de ver
losser van Pakistan zien.
In het stadion heeft minstens
20.000 man meer dan negen uur op
haar gewacht. De tijd werd gedood
met vechten, Pakistani's raken om
het minste met elkaar slaags,
breakdansen en met maken van
menselijke piramides die onder
luid applaus in elkaar storten. Op ders
het podium, achter het spreekge- leen
stoelte, zitten de bobo's. Ze kibbe- delijke cijfers: 40 van de 50 staten te verhezen. Maar Dukakis
nog wat historische verliezen? Veel beschuldigende
[de Democraten vingers priemen in de richting van
Michael Dukakis.
Die van Richard Lodge bijvoor
beeld, voorzitter van de Democrati
sche partij in Tennessee. „We had
den een arrogante kandidaat, een
amateuristische campagne en een
agressieve tegenstander".
Of die van Robert Slagle, voorzit
ter van de Democraten in Texas,
bovendien met dui- „We hadden deze race niet hoeven
ons te bevechten. Maar dat neemt
niet weg dat we ook onze campag
ne niet goed gevoerd hebben, en
niet goed de media gebruikt heb
ben", aldus Gephardt.
Veel leiders in de Democratische
partij schrijven de problemen niet
zozeer aan Dukakis en zijn cam
pagne toe, maar zien dieper liggen
de oorzaken voor het feit, dat het
Witte Huis steeds opnieuw voor de
Democraten gesloten blijft.
Een van de grootste problemen,
zo wordt vastgesteld, is dat de Re
publikeinen zo sterk in het zuiden
zijn. Bush won, net als Reagan voor
hem, in letterlijk alle zuidelijke sta
ten. Dat gaf hem al gelijk een grote
voorsprong op Dukakis.
Waarom is dat zo? De zuidelijkb
kiezers denken in meerderheid
conservatiever dan de rest van het
land, en de Republikeinse partij is
nu eenmaal de partij voor het be
houdende deel van Amerika.
In de toekomst belooft het zuide
lijke probleem voor de Democra
ten groter te worden. In het zuiden
groeit de bevolking het snelst. Dat
betekent dat bij de herverdeling
van de kiesmannen, iets dat voor
de verkiezingen van 1992 moet ge
beuren, de electorale positie van de
zuidelijke staten nog sterker zal
worden.
Dus wat moeten de Democraten
doen? Een voor de hand liggend
antwoord is zelf naar rechts op-
waar Dukakis tegenop te boksen schuiven. Maar dat gaat slecht val-
had. „Bush kon campagne voeren len bij de progressieve Democra-
op de boodschap dat acht jaar ten in het noordoosten van het
Reagan vrede en voorspoed heeft land, en bijvoorbeeld ook bij de
gebracht. Oppervlakkig gezien is volgelingen van de linkse Jesse
moeilijk voor Jackson.
niet in staat met enige emotie te re
ageren op de aanvallen van de Re
publikeinen over zijn patriottisme
en waarden. Dat brak ons de nek".
Media
Andere leidende Democraten spe
len minder op de man. Afgevaar
digde Richard Gephardt bijvoor
beeld, in de lente zelf een van de
kandidaten voor de Democratische
nominatie, ziet de nadelen wel
dat ook z
Een andere mogelijkheid is, dat de
Democraten volgende keer met
een zuidelijke kandidaat aan de ra
ce naar het Witte Huis gaan mee
doen. Vanuit een historisch per
spectief gezien, zou dat niet zo gek
zijn. Twee van de drie laatste De
mocratische presidenten (Carter
en Johnson) kwamen uit het zui
den. Kennedy was een uitzonde
ring, maar hij was dan ook een klas
se apart...
Maar de manier waarop de De
mocraten hun kandidaat uitkiezen,
werkt tegen hen. De eerste voor-
verkiezingen immers worden in
het mid-westen (Iowa) en noord
oosten (New Hampshire)^ van het
land gehouden.
Overwinningen daar leveren de
publiciteit op die je als Democrati
sche presidentskandidaat nodig
hebt om te kunnen doorstoten.
Kort en goed: je moet in Iowa of
New Hampshire winnen, wil je een
kans op de nominatie hebben, en
als zuidelijke, niet uit die regio's af
komstige kandidaat zitje daarbij in
het nadeel.
En dus gaan er binnen de Demo
cratische partij nu ook stemmen op
om dan maar de hele manier waar
op voorverkiezingen worden ge
houden, te veranderen. Het idee is,
minder op voorverkiezingen alleen
te bouwen, en meer te zeggen te ge
ven aan de partijtop in de verschil
lende staten. Die partijtop is prag
matischer dan de kiezers die aan
voorverkiezingen meedoen, en zou
zeker achter een gematigde kandi
daat met aantrekkingskracht voor
ook de zuidelijke kiezers gaan
staan.
Ook dat is een idee dat makkelij
ker op papier is gezet dan gereali
seerd. De afgelopen jaren hebben
de Democraten juist meer en meer
de resultaten van hun voorverkie
zingen de doorslag laten geven bij
de nominatie van hun presidents
kandidaat.
Jesse Jackson is een van dege
nen die daarvoor hard gevochten
heeft. Nog bij de laatste conventie,
die van Atlanta, kreeg hij nieuwe
partijregels erdoor gedrukt die de
resultaten van de voorverkiezin
gen nog meer allesbepalend ma
ken. Kortom, er is niet zo erg veel
dat de Democraten kunnen doen
om de ingebouwde achterstand die
ze bij presidentsverkiezingen heb
ben, weer goed te maken.
Onverkiesbaar
Daar komt dan nog bij dat Jackson
nu al weer heeft laten doorscheme
ren in 1992 andermaal van de partij
te zullen zijn. Hij zal, met het presti
ge dat hij de afgelopen jaren heeft
opgebouwd, een factor van groot
belang zijn. Maar hij is ook, als link
se en zwarte man, onverkiesbaar.
Maar wie dan wel? Gouverneur
Cuomo en senator Bradley zouden
ook dit jaar sterke kandidaten zijn
geweest, maar zij wilden niet. Wil
len ze wel over vier jaar? Of hebben
ze domweg geen zin in het lange,
slopende verkiezingsproces?
Senator Nunn en senator Gore
komen uit het zuiden en zouden
ook prima kunnen zijn. Maar red
den zij het bij de voorverkiezingen
in Iowa en New Hampshire tegen
kandidaten uit die regio's? En zelfs
als dat lukt, zouden zij dan, als con
servatieven, kunnen rekenen op de
steun van Jacksons miljoenenle-
ger?
De problemen voor de Democra
ten blijven. De hangende schou
ders en ogenschijnlijk kille per
soonlijkheid van Michael Dukakis
hebben daar niets mee te maken.
Stichting Max Havelaar koopt alleen van Ideine koffieboeren
DEN HAAG - Vanaf vandaag ligt er naast 'gewone' kof
fie ook 'zuivere' koffie in de schappen van de super
markt. Koffie uit de Derde Wereld, direct gekocht van
de boeren die de bonen verbouwen voor een redelijke
prijs. Dus koffie die niet voor een veel te lage prijs is op
gekocht van een noodlijdende boer die 'er toch vanaf
moet' en dus geen eisen kan stellen. Want het aanbod is
groot en de prijs dus laag.
"Als wij hier in Nederland een paar dubbeltjes meer
betalen voor onze koffie, betekent dat voor duizenden
arme boeren in Derde Wereldlanden de garantie op een
menswaardig bestaan. Eten dus", zegt Nico Roozen, ini
tiatiefnemer van de Stichting Max Havelaar die de 'zui
vere' koffie op de markt gaat brengen.
door
Ankie Lempens
Een eeuw geleden schreef Eduard
Douwes Dekker, beter bekend als
Multatuli, de klassieker Max Have
laar. Het boek belichtte de kolonia
le onderdrukking in Nederlands-
Indië, met als niet onbelangrijk on
derdeel de onderdrukking van de
Indische koffietelers. Ruim een
eeuw na het boek is de situatie nog
niet overal veranderd, vindt Roo
zen. "De keuze van de naam Max
Havelaar is bedoeld als een aan
klacht tegen de onderdrukking en
uitbuiting die nog steeds welig
tiert in de wereld", zegt hij.
De Stichting Max Havelaar heeft
twaalf grote Nederlandse koffie-
branders bereid gevonden de kof
fiebonen rechtstreeks van coöpera
ties van kleine boeren in Derde We
reldlanden te kopen. Deze week
kreeg de stichting een subsidie van
300.000 gulden voor twee jaar toe
gewezen door minister Bukman
(ontwikkelingssamenwerking).
De twaalf koffiebranders betalen
de boeren een prijs voor de koffie
bonen die dubbel zo hoog ligt als
die van 'onzuivere' koffie. Van de
prijs van normale koffie krijgt de
boer zo'n 35 procent, de Max Have-
laar-koffie verdubbelt het inkomen
van de boer; hij krijgt er 65 tot 70
procent van de winkelprijs voor.
Dat de koffie in de winkels toch
maar zo'n vijftig cent boven de
prijs van vergelijkbare merken ligt,
komt omdat door de rechtstreekse
inkoop de tussenhandel wordt uit
geschakeld.
Vicieuze cirkel
Koffie wordt gewoonlijk soms wel
zes keer doorverkocht aan tussen
handelaren voordat het naar de Ne
derlandse koffiebranderijen gaat.
De prijs loopt hierdoor enorm op,
want bij iedere handelaar blijft
vanzelfsprekend iets aan de
strijkstok hangen.
Roozen hoopt dat over een aantal
jaren meer coöperaties kunnen
worden aangesloten bij de stich
ting, zodat steeds meer boeren een
redelijke prijs voor hun produkt
ontvangen. "Nu kunnen de kleine
boeren niet rond komen van het
kleine bedrag dat zij voor hun kof
fiebonen krijgen. Daarom werken
ze vaak ook nog in loondienst bij de
grotere coöperaties. Hele legers
mannen trekken zo het hele land
door, van oogst tot oogst. Ze zijn
daardoor nauwelijks meer bij hun
gezin en voor de eigen oogst is wei
nig tijd".
"Ze belanden in een vicieuze cir-
cel, waar het moeilijk is uitkomen.
Als dagarbeiders verdienen ze
twee a drie gulden per uur. Iedere
dag wordt opnieuw beslist of ze al
dan niet kunnen werken. Dat zijn
werkelijk erbarmelijke, hemel
schreiende toestanden", vertelt
Roozen.
Roozen begon drie jaar geleden
al met de voorbereiding. Het kostte
hem veel moeite de Nederlandse
koffiebranders te overtuigen van
het belang van 'zuivere' koffie. De
uitslag van een door Roozen opge
zet marktonderzoek deed de bran
ders echter omslaan: minimaal vijf
tot veertien procent van de Neder
landse koffiedrinkers bleek bereid
om vijf dubbeltjes meer neer te tel
len voor 'zuivere' koffie.
Geen illusies
Voorwaarden hiervoor bleken wel
te zijn de garantie dat de meerprijs
inderdaad ten goede komt aan de
boeren, dat de koffie gemakkelijk
te krijgen is, en dat de kwaliteit
goed is. Het percentage 'zuivere'-
koffie-drinkers ligt nu op slechts
0,3 procent, zo'n 280.000 kilo koffie
per jaar.
Van de ruim dertig koffiebran
ders in ons land kon de Stichting
Max Havelaar er twaalf overhalen
met hen in zee te gaan. "Ik maak
me geen illusies over idealisme van
de koffiebranders: het
cieel belang staat voorop. Nu ze
hebben gezien dat er een groeiende
vraag naar de 'zuivere' koffie is,
vinden ze die markt plotseling öok
interessant. Zo is het ook gegaan
met de scharreleieren en de fos-'
faatvrije wasmiddelen; de vraag
schept het aanbod", meent Roo-
In Nederland is al bijna vijftien
jaar 'zuivere' koffie te koop in de
Wereldwinkels en bij verscheidene
kerken. De drempel om hier de
koffie te kopen blijkt echter nog
vaak te hoog. Roozen meent dat dit
belangrijk zal veranderen als de
koffie gewoon in de supermarkt te
koop ligt. „Op de lange termijn
hoop ik dat meer dan de helft van
de koffiedrinkers de zuivere koffie
koopt. Dat het gewoon heel erg
normaal wordt om die koffie te ne
men en de 'onzuivere' koffie de uit
zondering wordt", aldus Roozen.
Alibi
Hij erkent dat het aanbieden van
'zuivere' koffie - naast de gewone
hoeveelheid 'onzuivere' koffie - de
koffiebranders een alibi verschaft.
„De branders maken er natuurlijk
goede sier mee. Maar wij denken
zo: het gaat om die boeren in de
Derde Wereld, als die er door te
eten hebben, dan vinden wij dat
belangrijker. Je kunt de wereld na
tuurlijk ook niet in één keer veran
deren. Dit is al een geweldige stap
vooruit".
De Max Havelaar-koffie komt uit
Mexico, Costa Rica, Nicaragua,
Guatamala, Zaïre, Tanzania, Zim
babwe en Angola. Ongeveer twaalf
procent van de koffieproducenten
in die landen is 'kleine boer' en be
zit slechts zo'n drie tot vijf hectare
grond. De koffie komt van een vijf
tiental coöperaties waarbij gemid
deld 500 kleine boeren zijn aange
sloten, met uitzonderingen van co
öperaties van vijf tot enkele dui
zenden leden.
Behalve de dubbele prijs van wat
ze normaal voor hun koffie krijgen,
betalen de koffiebranders de boe
ren een groot deel van het bedrag
vooruit. Roozen: „De boeren krij
gen 60 procent van de koopprijs al
wanneer de bonen nog als bessen
aan de bomen hangen. De boeren
hoeven dan geen grote leningen
meer af te sluiten, want als gevolg
daarvan zijn ze tegen oogsttijd de
helft van hun opbrengst al weer
kwijt aan het betalen van woeker
rentes. Ook kunnen ze het zich ver
oorloven om kleine, maar belang
rijke investeringen te doen, die de
kwaliteit van de koffiebonen ver
betert. Ook het belang van een
vrachtauto voor een coöperatie is
erg groot. Als ze die niet hebben,
zijn ze afhankelijk van de tussen
handelaar die er wel één heeft".
Grootgrondbezitters
Roozen erkent dat er gevaren ver
bonden zijn aan het opzettelijk
voorbijgaan aan de tussenhandela
ren en het opbouwen van de con
currentie voor de grootgrondbezit
ters. „Je weet natuurlijk nooit wat
er kan gebeuren. In het verleden
zijn er inderdaad moorden ge
pleegd en meer van dat soort duis
tere zaken. Het levert ongetwijfelt
spanningen op. Als je denkt aan
een land als Guatamala, waar 0,2
procent van de bevolking 80 pro
cent van de grond in handen heeft;
dat zijn natuurlijk enorme macht
hebbers".
„De moeilijkheden zitten 'm
vooral in de Internationale Koffie-
overeenkomst, die voorschrijft dat
Initiatiefnemer Nico Roozen: "Als wij hier in Nederland een paar dub
beltjes meer betalen voor onze koffie, betekent dat voor duizenden arme
boeren in Derde Wereldlanden de garantie op een menswaardig bestaan.
Eten dus". (f0t0 gi*d>
et voor de export van koffiebonen
speciale exportzegels nodig zijn.
Die zegels zijn alleen bij de autori
teiten van een land te krijgen. En
de regeringen en grote handelshui
zen zijn natuurlijk twee handen op
één buik. Maar wij als organisatie
zijn er voor om zulke problemen
zoveel mogelijk te voorkomen. Bo
vendien zit er voor de landen ook
een andere kant aan de zaak: er ko
men gewoon meer harde valuta het
land binnen en daar zijn ze weer
niet zo op tegen", meent Roozen.
Om de consument en de boer te
garanderen dat het extra geld echt
bij de coöperaties terecht komt,
heeft de stichting een controleme
chanisme opgezet. Zodoende kan
de consument er van op aan dat de
koffie echt 'zuiver' is wanneer het
keurmerk Max Havelaar erop staat.
In de produktielanden zelf zullen
steekproefsgewijs controles wor
den uitgevoerd, en accountants
zullen de boekhoudingen van de
koffiebranders in de gaten houden.
Intussen denkt Roozen al weer
vooruit: als het goed gaat met de
verkoop van Max Havelaar 'zuive
re' koffie, gaat de stichting onder
zoeken of hetzelfde inkoopsysteem
- het ontlopen van de tussenhandel
- ook voor andere Derde Wereld-
produkten mogelijk is, zoals thee,
cacao en katoen.
