Samenwerking
moderne dans
PODIUMBLIK
Antal Dorati
overleden
Sterk stuk slaapverwekkend gespeeld
Acht ton
extra voor
'Letteren'
Redactie Carla van Rijn
LEIDEN Het LAK houdt zich
deze week uitsluitend bezig met
film, vandaar dat men voor thea
tervoorstellingen in Leiden al
leen in de schouwburg terecht
kan. Het theater aan de Oude
Vest biedt toneel, cabaret en
dans.
Scapino
Wat betreft de dans, het Scapino
Ballet Rotterdam brengt van
avond een programma, dat o.m.
een nieuw werk van de choreo
graaf Nils Christe bevat. Zijn
Quartet 111' is gemaakt op het
dertiende strijkkwartet van
Sjostakowitsj, in feite één lange
uiting van droefheid, weemoed
en verlatenheid. Men ziet in dit
ballet één man en drie vrouwen
in zachtgroen, rood en grijs. De
vrouwen dienen zich één voor één
aan, beleven met de man een epi
sode uit hun beider vroeger leven
en verdwijnen daarna weer in
het niets. De man blijft tenslotte
met zijn gedachten alleen achter.
Een thema dat door Nils Christe
volgens een in andere regionale
kranten afgedrukte recensie ver
stild maar toch ook met spanning
wordt uitgewerkt.
'De drie duetten hebben dezelf
de ondertoon van melancholie,
maar niettemin ziet Christe kans
er steeds een andere kleur aan te
geven. De vrouw in het groen ver
tegenwoordigt de lyriek van het
gelukkig samenzijn, met de
vrouw in het rood is de ontmoe
ting heviger, emotioneler en de
vrouw in het grijs brengt een ge
voel van harmonisch samengaan
teweeg'.
Van Scapino-danseres Didy
Veldman staat haar eersteling, te
weten 'Sem Titulo', op het pro
gramma. Dit choreografische de
buut heeft de kennismaking als
basis. De inspiratiebron werd ge
vormd door een aantal Zuidame-
rikaanse liederen, die over spe
lende kinderen gaan. Twee meis
jes en twee jongens spelen met el
kaar en leren elkaar zodoende
kennen. Lichamelijke contacten
komen zonder de remmingen, die
op latere leeftijd een rol kunnen
spelen tot stand. De vanzelfspre
kendheid en kinderlijke sponta
niteit worden volgens eerderge
noemde recensie goed getroffen.
Zo ook het vragen om aandacht
en de speelse manier waarop je
elkaar als kind al uitdaagt, het
onbewuste verlangen naar aan
rakingen en de daaruit voort
vloeiende schuchtere pogingen
tot het geven van tederheid.
'Didy Veldman heeft het een en
ander in een soepele, ronde en ge
varieerde bewegingsstijl vorm
gegeven', aldus de recensent.
Het programma wordt in Lei
den gecompleteerd met 'Museum'
van Nils Christe, een 'bijna sur
realistisch kijkspel met ongewo
ne en acrobatische bewegingen',
gezet op muziek van Erik Satie.
en 'Piccolo Mondo', een werkstuk
vanJiri Kylian in commedia del-
l'arte-sfeer.
Toon Hermans
Toon Hermans komt zaterdag
avond met zijn nieuwste show
naar de Leidse Schouwburg,
evenals trouwens op 13 en 14 ja
nuari. Voor het eerst is er in een
show van Nederlands bekendste
cabaretier een voorprogramma.
Dit (muzikale) voorprogramma
zal worden verzorgd door zijn
zoon Maurice en door de zange
res Gemma van Eek. Toon Her
mans, de zeventig ruimschoots
gepasseerd, houdt van zijn pu
bliek en het publiek houdt van
hem. Dus zal de 'gehalveerde'
Toon ook in deze stad op een
propvolle bak kunnen rekenen.
Er is zoals genoegzaam bekend
geen kaart meer voor de komende
voorstelling te krijgen.
Halve liefde
Liefhebbers van een 'oude' Ayck-
bourn kunnen op dinsdagavond
22 en woensdagavond 23 novem
ber in het theater aan de Oude
Vest terecht. Daar gaat dan als
vrije produktie 'How the other
half loves', in het Nederlands om
gedoopt tot 'Gedeelde liefde, hal
ve liefde'. Het onvervalste blij
spel gaat over drie mannen, die
bij hetzelfde bedrijf werken, en
hun vrouwen. Een vrij grote be
zetting is dus vereist. Daarvoor
stelden zich behalve het acteurs-
paar André van den Heuvel en
Kitty Janssen beschikbaar Mar-
ja Lieuwen, Ellis van den Brink,
Toon Hermans in zijn
Michiel Kerbosch en Rob Kruit
hof.
Maccus
Theatergroep Maccus verzorgt
woensdagmiddag een kinder
voorstelling in de Leidse Schouw
burg. 'Dieet voor twee' is de titel
van de voorstelling. Het verhaal
gaat over een man en een vrouw,
die altijd trek hebben en alsmaar
Timdelerclub
Een toneelstuk vol doldwaze ver
wikkelingen. Een klucht dus. De
Leidse amateurtoneelvereniging
'De Timdelerclub' voert dit pret-
stuk, van John Dole, vrijdag
avond in de schouwburg op.
Het Concern
BERN (AP) De componist en di
rigent Antal Dorati is zondag in zijn
woning in Gerzensee, nabij de
Zwitserse hoofdstad Bern overle
den. Dat heeft zijn echtgenote gis
teravond bekendgemaakt.
Ilse Dorati wilde geen bijzonder
heden geven over de doodsoorzaak
van haar echtgenoot, die 82 jaar is
geworden.
Dorati, geboren op 9 april 1906 in
Budapest, studeerde aan het Franz
Liszt conservatorium in Budapest
en aan de universiteit van Wenen.
Hij was leerling van Bela Bartok en
Zoltan Kodaly. Hij dirigeerde voor
de Tweede Wereldoorlog orkesten
in Budapest, Dresden en Monaco.
Nog voor de oorlog week hij uit
naar de Verenigde Staten. In 1945
kreeg hij het symfonieorkest van
Dallas onder zijn hoede en in 1949
volgde hij Dimitri Mitropoulos op
als chef-drigent van het Minneapo
lis Symfonie Orkest.
In de jaren zestig keerde Dorati
terug naar Europa. Van 1962 tot
1966 was hij hoofddirigent van het
symfonieorkest van de BBC en van
1966 tot 1974 van het Filharmo
nisch Orkest van Stockholm. Bo
vendien was hij van 1970 tot 1977
muzikaal directeur het Nationaal
Symfonie Orkest in Washington en
van 1977 tot 1981 van het symfonie
orkest van Detroit. Van 1975 tot
1978 was hij hoofddirigent van het
Britse Koninklijk Filharmonisch
Orkest.
Dorati maakte meer dan 500
plaatopnamen en won, naast vele
andere prijzen, 29 maal de Grand
Prix du Disque.
AMSTERDAM (ANP) - Binnen de
Nederlandse moderne dans is een
nieuw samenwerkingsverband tot
stand gekomen, dat vanuit Amster-
daTn opereert onder de naam Het
Concern. Dit seizoen worden drie
produkties uitgebracht. De eerste
wordt gemaakt naar een idee en de
choreografie van Arnold Goores en
gaat in maart in première. Tegelijk
gaat dan de tweede produktie in
première, waarvoor Angela Lins-
sen tekent. Samen vormen ze een
avondvullend programma. Verder
is onder de titel .Heroïne' met To
neelgroep Amsterdam een co-pro-
duktie opgezet, geregisseerd door
Sam Bogaerts.
Dit heeft Het Concern gisteren
bekend gemaakt. Het samenwer
kingsverband is aangegaan door:
Gouden Ganzeveer
voor L. de Jong
AMSTERDAM (ANP) - Dr. L.
Jong (74) is onderscheiden met de
Gouden Ganzeveer, de culturele
prijs van de Koninklijke Neder
landse Uitgeversbond (KNUB). Dit
heeft de bond vandaag meege
deeld. Met de toekenning wil de
KNUB dr. De Jong eren voor zijn
bijdrage aan aan de Nederlandse
cultuur en de verbreiding daarvan.
De onderscheiden historicus,
schrijver van de 21-delige serie ,De
Bezetting', trad ook veelvuldig op
voor radio en tv om zijn serie te pre
senteren. Hij schreef in 1962 ook
het scenario voor de Nederlandse
speelfilm ,De overval'. Dr. De Jong
trad ook vele malen op als spreker
op historische conferenties in Ne
derland en buitenland.
Van september 1945 tot zijn pen
sioen in mei 1979 was hij directeur
van de Rijksdienst voor Oorlogsdo
cumentatie.
Prof. dr. L.M. de Rijk, eerste on
dervoorzitter van de Eerste Kamer,
zal hem de prijs op de openbare
jaarvergadering van de KNUB op
22 december uitreiken.
Arnold Goores, Helga Langen, An
gela Linssen, Patrice Kennedy,
Margie Smit en Pauline Daniëls als
vaste gast. Deze choreografen en
theatermakers hebben een ge
meenschappelijk artistiek ele
ment. Ze gaan namelijk bij het tot
stand brengen van hun produkties
uit van verdere uitdieping van het
dramatisch danstheater. Hiertoe
willen ze ook samenwerken met
andere disciplines binnen de kun
sten, aldus de bekendmaking. De
eerste produktie heet 'Taglioni's
Broer'. Maria Taglioni was de oud
ste en leidende danseres van de
vier grote ballerina's, die in het
Londen van 1845 de Pas de Quatre
uitvoerden. Het Concern komt met
een eigentijdse tegenhanger: vier
mannelijke dansers, van wie één
oudere, gaan de strijd aan met el
kaar, hun lichaam en hun leeftijd.
De tweede produktie is 'Wicca*'
genoemd, een terugkerende uit
drukking van wanhoop. Vrouwen
zoeken in dit stuk een uitkomst in
de hekserij en laten zich meeslepen
in een wereld van sprookjesfigu
ren, kinderangsten en rituelen. Er
ontstaat een strijd tussen goed en
kwaad. Niemand komt er onge
deerd uit te voorschijn.
Prix Goncourt voor Erik Orsenna
PARIJS Erik Orsenna, een voormalig cultureel adviseur van presi
dent Francois Mitterrand heeft de Prix Goncourt gekregen voor zijn L'Ex-
position Coloniale', het verhaal van de hartstocht die een jongeman voelt
voor zijn twee zusters.
De Prix Renaudot, de tweede belangrijke literaire prijs in Frankrijk,
werd toegekend aan de 62-jarige Haitiaan Rene Depestre, voor zijn 'Hb-
driana Dans Tous Mes Reves'. Depestre woont sinds 1959 als politiek
vluchteling in Frankrijk.
Orsenna was jarenlang een vertegenwoordiger van de linker vleugel
van de socialistische partij. In 1983 werd hij speciaal adviseur van Mitter
rand'. L'Exposition Coloniale' is zijn vierde roman en zijn eerste in bijna
acht jaar.
Orsenna (links) en Depestre (rechts) poseerden na de toekenning van de
prijzen op een café-terras in Parijs voor de fotografen. (foto anp)
The Young Vic met 'Waiting for Godot'
"Waiting for Godot' van Samuel Beckett
door The Young Vic. Regie: David Thac-
ker. Gezien op 14 november in de Leidse
Schouwburg.
LEIDEN De Londense thea
tergroep The Young Vic, vorig
jaar nog in Nederland met Ro
meo and Juliet, maakt theater
voor jongeren. Dat wil zeggen
educatief en toegankelijk thea
ter. Blijkbaar zijn de jongeren
een lastige doelgroep want in een
(meer dan uitstekend) begelei
dend lesprogramma wordt do
centen bijvoorbeeld suggesties
gegeven als "Dwing uw leerlin
gen niet naar de voorstelling te
gaan. Dat werkt alleen maar ave
rechts" en "Leg altijd de nadruk
op het amusementsaspect van
het theater".
Gedwongen of niet, de
schouwburg zat bomvol met
middelbare scholieren en te me
ten naar de relatieve stilte tijdens
de voorstelling hebben ze zich
nog.geamuseerd ook. Nu werd er
ook een van de mooiste toneel
stukken aller tijden opgevoerd:
'Wachten op Godot' van de in
middels 82-jarige Iers/Franse
schrijver Samuel Beckett. Des
tijds, in 1953, veroorzaakte dit
stuk een ware theatrale paleisre
volutie waarmee het begin van
het zogenaamde absurde theater
afgekondigd werd. Stokpaardjes
van deze populaire stroming wa
ren de zinloosheid van het men
selijk bestaan en de devaluatie
van taal en rationaliteit. Een
mond vol gewichtige en pessi
mistische zaken maar de vorm
waarin deze zwartkijkerij gego
ten werd was van een heel ander
kaliber: de groteske overdrijving
waarin alles en iedereen op de
hak genomen wordt.
Wachten op Godot herbergt
naast de meest diepzinnige her
senspinsels een aantal van derge
lijke groteske situaties in zich die
niet zouden misstaan in een An
dré van Duin-show. Juist die te
genstelling, of beter gezegd para
dox, maakt 'Wachten op Godot'
zo schrijnend en indringend, zo
absurd en lachwekkend. The
Young Vic heeft het gezien het
publiek vooral op de luchtige
kant willen gooien en gaat daar
mee gemakshalve voorbij aan de
essentie van het stuk. De inter
pretatie van regisseur David
Thacker is zeer eenzijdig en op
pervlakkig en vooral slaapver
wekkend. Het onderlinge gekis
sebis tussen de landlopers Vladi
mir en Estragon die elkaar voort
durend dreigen te verlaten,
wordt door de Londenaars gere
duceerd tot een spanningsloze
poging tot 'schmieren', het lek
ker vette acteren. Maar zelfs voor
schmieren ontbreekt het talent
bij de acteurs. Alleen Lucky die
op commando van zijn meester
Pozzo een demonstratie naden
ken (think, pig!) moet staan ge
ven, is een klasse apart. Verder
wordt 'Wachten op Godot' opge
lepeld en gaat het op die
nergens meer over. Geen scheve
bek die dat recht kan zetten,
geen knipoog naar het publiek
die de personages nog geloof
waardig maken kan. Wanneer
het tempo beroerd en het decor
knudde is, dan moet je je wel ver
velen. En toch, toch werd er ge
luisterd. Maar die eer komt Sa
muel Beckett toe. ,Zijn tekst
blijkt zelfs bij de meest misera
bele interpretatie overeind; al£
het met je ogen dicht.
'The Young Vic heeft zich he
laas schuldig gemaakt aan een
klassieke fout: wie wil dat het
publiek in groten getale het thea
ter binnenstroomt, moet nooit
een knieval maken voor verlies
aan niveau en kwaliteit. Op die
manier jaag je de toekomst het
theater uit.
INGRID
VAN FRANKENHUYZEN
i Howard Crossley i
Twee miljoen
voor tekening
Saenredam
AMSTERDAM - Op een veiling
van tekeningen en schilderijen van
oude meesters, gisteren bij Sothe
by's in Amsterdam, is voor een
werk van Pieter Jansz Saenredam
2.127.500 gulden betaald. De teke
ning is hiermee het duurste object
dat ooit in Nederland is geveild, al
dus Sotheby's.
De tekening (37,5 cm x 39,1 cm)
uit 1634 stelt het interieur voor van
de St. Bavokerk in Haarlem. De te
kening is een voorbereiding ge
weest voor het schilderij dat zich nu
het Muzeum Narodowe in War
schau bevindt.
Het werk is één van de weinige te
keningen van Saenredam dat nog
in particulier bezit was. Het is door
een Britse firma gekocht in op
dracht van vermoedelijk een Ame
rikaan, aldus het veilinghuis.
(foto ANI')
TERUG NAAR MOSKOU - Een
vooraanstaand toneelregisseur uit
de Sovjetunie, Joeri Ljoebimov,
die vier jaar geleden zijn staatsbur
gerschap verloor, zal volgend jaar
januari voor een langdurig verblijf
naar Moskou terugkeren.
Ljoebimov zal in Moskou in het
avantgardistische Taganka-theater
twee toneelstukken regisseren.
AMSTERDAM (GPD) - Minister
Brinkman van WVC wil het Fonds
voor de Letteren de komende vier
jaar een extra subsidie geven van
770.000 gulden. De Stichting
Schrijvers School Samenleving
moet een extra bedrag krijgen van
twee ton. Dat staat in de zgn. Lette-
rennota die deze week naar de
Tweede Kamer wordt gestuurd.
Het Fonds voor de Letteren
vroeg in zijn recent verschenen Be
leidsplan 1989-1992 een extra sub
sidie van 2,5 miljoen gulden. Dat
bedrag is volgens het Fonds nodig
om circa dertig 'topauteurs' een
jaarinkomen van 56.000 gulden
bruto te garanderen. Uit een dit
voorjaar gepubliceerd onderzoek
blijkt dat een auteur in Nederland
gemiddeld 12.000 gulden verdient.
Het Fonds voor de Letteren ont
vangt nu nog een subsidie van 3,8
miljoen gulden per jaar. Circa 300
auteurs en vertalers zijn voor een
deel van hun inkomen afhankelijk
van een 'uitkering' van het Fonds
voor de Letteren.
Volgens Sylvia Dornseiffer, se
cretaris van het Fonds voor de Let
teren, zijn de grote literaire instel
lingen nog steeds niet ingelicht
over de inhoud van de Letterenno-
ta. Het cijfer van 770.000 gulden
noemt zij 'discutabel'. „Er is nog
niets definitief. Die nota staat 28
november ter discussie op een uit
gebreide commissievergadering in
de Tweede Kamer. Wij wachten
eerst dat debat af. Onze eisen zijn
goed onderbouwd. Allerwegen
wordt ons beleidsplan goed gevon
den. Dan moet men daar ook de
consequenties uit trekken. Er zul
len echt goede argumenten op tafel
moeten komen, wil men gaten
schieten in ons beleidsplan".
In de Letterennota ligt volgens
een woordvoerder van het ministe
rie een zwaar accent op leesbevor
dering en stimulering van de boe
kenmarkt. Er wordt verder gepleit
voor een verlaging van het btw-ta-
rief op boeken en voor handhaving
van de vaste boekenprijs.
Museumpersoneel
wil teruglieer
directeur niet
AMSTERDAM (GPD) - Voor het
personeel van het Amsterdams
Historisch Museum hoeft de ge
schorste directeur drs. U.E. Vroom
niet terug te komen. Dat heeft een
woordvoerder van het personeel
gisteren gezegd. Tegen Vroom
loopt al vier maanden een onder
zoek van de rijksrecherche naar
aanleiding van geconstateerde 'on
regelmatigheden' in zijn vorige
werkkring als directeur van het
Zuiderzeemuseum in Enkhuizen.
Ook het ministerie van WVC is
bezig met een onderzoek. Vroom
wordt verdacht van financieel wan
beheer. Via allerlei ingewikkelde
bestuursconstructies maakte hij el
ke controle van buitenaf onmoge
lijk. Daarnaast zou hij betrokken
zijn geweest bij een poging om val
se Hollandse meesters te verkopen
aan de organisatie van een Hol-
land-expo in Japan. Of hij zich ook
in Amsterdam schuldig heeft ge
maakt aan financieel mismanage
ment, is niet duidelijk.
Volgens de woordvoerder van
het personeel komt de langdurige
schorsing van Vroom niet ten goe
de van het Amsterdams Historisch
Museum. Vooral het contacten leg
gen met mogelijke sponsors voor
nieuwe exposities gaat moeilijker
zonder directeur. De gemeente
Amsterdam heeft meteen na de
schorsing van Vroom beslag laten
leggen op diens loon. Vroom zelf
ontkent overigens in alle toonaar
den. Volgens hem kwam al het ver
diende geld in Enkhuizen ten goe
de aan het museum.
Jazz in China
ROTTERDAM (ANP) - Ingrid
Vliegenthart (22) en Meindert Velt
huis (30) nemen op 17 november
deel aan het internationale song
festival in Peking. Beiden zijn stu
dent ,zang lichte muziek' van het
Rotterdams Conservatorium. An
dere deelnemers komen uit negen
steden die net als Rotterdam zus
terstad van Shanghai zijn, zo is
door het conservatorium bekend
gemaakt.
Vliegenthart en Velthuis zijn
leerlingen van Jan Heije, Coco
York en Rita Reys.
Het Rob van Bavelkwartet uit
Rotterdam reist begin volgende
maand naar China om er concerten
en jazz workshops te geven op de
conservatoria van Peking en
Shanghai. Het kwartet bestaat uit
de studenten Rob van Bavel, pia
no, Hans van Oosterhout, slag
werk, Mare van Rooij, contrabas en
Jasper Blom, saxofoon.
Amstelveen wil Cobra-museum
AMSTERDAM (ANP) - De gemeente Amstelveen onderhandelt met de
eigenaar van de grootste Cobra-collectie ter wereld, Karei P. van Stuyven-
berg, over de vestiging van een Cobra-museum in Amstelveen. De ge
meente heeft gisteren meegedeeld dat de kunstverzamelaar „er veel voor
voelt te onderzoeken of zijn Cobra-verzameling ondergebracht kan wor
den in een in Amstelveen te bouwen museum".
Amstelveens cultuurwethouder P. van den Heuvel van de gemeente
Amstelveen is al lang op zoek naar een collectie met een eigen gezicht. Tij
dens de opening van de Cobra-tentoonstelling in de Nieuwe Kerk in Am
sterdam kwam hij in contact met Van Stuyvenberg.
Daarna vond een uitgebreider ontmoeting plaats, waarbij Van Stuyven
berg zijn bereidheid toonde met behulp van zijn verzameling een Cobra
museum in Amstelveen te vestigen. Hij heeft daarbij echter wel de na
drukkelijke wens uitgesproken dat het museum in een 'mooi' gebouw
komt.
De gemeente gaat ook de mogelijkheden onderzoeken om een subsidie
van de provincie en het rijk te krijgen voor het nieuwe initiatief. Ook
wordt een plan voor sponsoring opgesteld.
Van Stuyvenberg heeft volgens de gemeente laten weten het een goede
zaak te vinden als ook andere Cobra-verzamelaars en Cobra-kunstenaars
bij het project wprden betrokken.
