HÖEIANG
AARZELT U
Poolse autoriteiten
ontslaan arbeiders
Ware toedracht vliegtuigramp
Italië nog niet opgehelderd
Represailles tegen stakers scheepswerven
Kohl tijdens herdenking
Kristallnaeht uitgefloten
Arafat vraagt VS visum
voor toespraak in VN
Laagste opkomst sinds 1924 bij
presidentsverkiezingen in VS
ANVR: ook Nederlandse
toeristen vast op Sri Lanka
BONN Met talloze manifestaties
herdachten gisteren Oost- en West-
duitsland het feit dat een halve
eeuw geleden tijdens de 'Rijkskris
tallnacht' de nationaal-socialisten
tienduizenden huizen, winkels, fa
brieken en synagoges van joden
plunderden en in brand staken.
door
Hans Hoogendijk
De centrale herdenking vond on
der strenge veiligheidsmaatrege
len plaats in de Westendsynagoge
van Frankfurt. Voornaamste spre
kers waren Galinski, voorzitter van
WARSCHAU (UPI/AP) - De Poolse autoriteiten hebben ongeveer 110 arbeiders van twee fandre^kanseherlSw^e uitno-
scheepswerven in Gdansk ontslagen. De arbeiders hadden aan stakingen deelgenomen diging aan Kohl was buitengewoon
uit protest tegen het regeringsbesluit de Lenin-werf te sluiten. De over het algemeen nog omstreden,
jonge stakers waren werkzaam op een reparatiewerf en op de Wisla-werf. Met hun staking gemLrneinFrankfSrt wilde de
negeerden zij een oproep van Lech Walesa, de leider van Solidariteit, om het werk niet
neer te leggen.
Na 24 uur maakten zij
aan hun actie op advies
Walesa's medewerkers,
dankte Walesa op een persconfe
rentie de stakers dat zij hem had
den gehoorzaamd en de staking
hadden afgeblazen.
Vandaag werd vernomen dat alle
veertig arbeiders die op de Wisla-
werf staakten, ontslag hadden ge
kregen. De Poolse televisie meldde
verder dat ook een onbekend aan
tal arbeiders van de reparatiewerf
zijn baan had verloren. Een woord
voerder van het stakingscomité zei
te vrezen dat wellicht 70 arbeiders
op straat zullen worden gezet.
De directeur van de Reparatie
werf in Gdansk zei de aanstichters
van de staking ontslag aan, zo be
richtte het Poolse persbureau
PAP. Zij zouden vandaag niet tot
,t0 AP) de werf worden toegelaten. De on
middellijke bekendmaking van de
einde ontslagen leek een teken dat de au
toriteiten zich nu hard opstellen te-
Later gen stakers. Bovendien betekent
de maatregel waarschijnlijk ge
zichtsverlies voor Walesa, die de
stakers had gevraagd zich te mati
gen in hun acties.
De werknemers gingen afgelo
pen dinsdag in staking, zonder toe
stemming van Walesa, uit protest
tegen het voornemen van de rege
ring om de Lenin-werf te sluiten.
die zich in 1985 met de Ameri
kaanse president Reagan verbroe
derde boven de graven van SS'ers,
niet als redenaar aanvaarden. Er
was echter ook geen meerderheid
om de hele plechtigheid af te zeg
gen.
Kohls toespraak, die er vooral op
was gericht nieuwe irritaties te
voorkomen, werd diverse malen
door boegeroep of gefluit onder
broken. De kanselier reageerde
daarop met het appèl geen discus
sie te beginnen, omdat men in een
gebedshuis was. Kohl riep op tot
waakzaamheid ten opzichte van al
les wat de weg kan bereiden voor
een totalitair systeem. Verder zei
hy dat hoe eenmalig de volkeren
moord van de nazi's ook was, de
Duitsers er voor moeten zorgen dat
iets dergelijks nooit meer kan ge
beuren.
In Oostduitsland legde Honec-
ker gisteren een krans ter nage
dachtenis aan de slachtoffers van
de pogrom en wijdde in zijn schijn-
parlement, de Volkskammer, dins
dag een speciale zitting aan de her
denking. Bij die gelegenheid deel
de Honecker 21 onderscheidingen
uit aan joden uit de DDR en het
buitenland. Het was voor het eerst
dat de Oostduitse communisten of
ficieel aandacht besteedden aan de
Rijkskristallnacht.
In Frankfurt waarschuwde Ga
linski ervoor de vervolging van
1938 te verdringen of te willen ver
geten. Volgens hem is elke poging
visum te geven". De Amerikanen
zouden dat alleen kunnen weige
ren, als zij Arafat als een 'veilig
heids-risico' zouden beschouwen.
Arafat zou in ieder geval geen
toestemming krijgen om bijvoor
beeld naar Washington te gaan. De
Nationale Pers Club in de Ameri
kaanse hoofdstad heeft Arafat lang
geleden een open uitnodiging ge
stuurd om een lezing te komen ge
ven, maar dat zou door de Ameri
kaanse autoriteiten vrijwel zeker
worden verboden.
In de Amerikaanse wetgeving
staat de PLO officieel als een terro
ristische organisatie geboekstaafd.
Het PLO-kantoor in Washington
werd op grond van die wet vorig
jaar gesloten. Een poging ook de
PLO-missie bij de VN te sluiten
werd door een rechter in New York
tegengehouden. Hij noemde dat
plan in strijd met het verdrag tus
sen Amerika en de VN. De laatste
keer dat Arafat de Algemene Ver
gadering van de VN toesprak, was
in 1974. Hij werd destijds door de
volkerenorganisatie met alle eer,
Riyad Mansour voorspelde giste- als een staatshoofd, ontvangen.
n, dat Arafat op 22 of 23 novem-
»r in New York zal aankomen. nwnrDPcnwncr T r»Mrvrra
Het officiële Kuwaytse °^ERGRONDSE LONDEN -
WASHINGTON (GPD) - De leider
van de Palestijnse Bevrijdings Or
ganisatie (PLO), Arafat, wil eind
deze maand de Algemene Vergade
ring van de VN toespreken. Hij zal
daar vermoedelijk de vorming van
een onafhankelijke Palestijnse
staat aankondigen.
Dat is gisteren gezegd door
Riyad Mansour, tweede man van
de PLO-missie bij de Verenigde
Naties. Mansour noemde het "zeer
wel mogelijk dat Arafat naar de VN
zal komen om de vorming van een
Palestijnse staat aan te kondigen,
en om op internationaal niveau
steun voor deze staat te zoeken".
Of de reis van Arafat doorgaat,
zal in de eerste plaats afhangen van
de vergadering van de Palestijnse
Nationale Raad, die dit weekeinde
in Algiers wordt gehouden. Tijdens
die bijeenkomst zal worden beslo
ten of tot de oprichting van een on
afhankelijke staat zal worden over
gegaan.
De toekomstige president van de VS, George Bush, werd gisteren bij zijn terugkomst in Washington in het gezel
schap van zijn vrouw en vice-president Dan Quayle en echtgenote enthousiast door zijn Republikeinse aanhang
onthaald. (foto afp)
Nieuwsagentschap berichtte
der, dat Arafat de VN op 30 nov
ber zal toespreken.
Maar dan moet hij nog wel eei
sum krijgen. De PLO heeft al
een visum voor Arafat en twee
zijn medewerkers gevraagd, n
het Amerikaanse ministerie
buitenlandse zaken maakte giste
ren een brief
bekend waai
Arafat niet welkom is in de VS,
Sir Keith Bright, de directeur
de Londense ondergrondse, heeft
gisteren zijn ontslag ingediend.
Vandaag zou een rapport openbaar
worden gemaakt over de rampzali
ge brand in het station King's
Cross, een jaar geleden, waarbij 31
mensen om het leven kwamen. In
het rapport zou kritiek worden ge
leverd op de door de regering aan
gestelde transportraad London Re-
minister Shultz gional Transport, die via de doch-
hy schrijft dat teronderneming London Under
ground de ondergrondse bestuurt.
WASHINGTON (GPD/AP) - De
Amerikaanse presidentsverkiezin
gen van afgelopen dinsdag hebben
de laagste opkomst sinds 1924 te
zien gegeven, omdat de kiezers
voor geen van beide kandidaten
erg warm liepen, aldus een politi
coloog en directeur van een onaf
hankelijke onderzoeks- en beleids-
organisatie. Van de bijna 183 mil
joen kiesgerechtigden ondernam
slechts 48 tot 49 procent van de kie
zers de tocht naar de stembus.
Behalve het kiezen van een pre
sident moesten de Amerikanen te
vens in een referendum over in to
taal 283 wetsvoorstellen beslissen.
Zo moesten de inwoners van de
staat Californië zich uitspreken
over het verlagen van de verzeke
ringspremies voor personenauto's
en over vergaande maatregelen ter
bestrijding van aids.
Met een grote meerderheid ver
wierpen de Californiërs het voor
stel om artsen te verplichten aids-
patiënten bij de autoriteiten te mel
den. Wel stemde 64 procent in met
het voorstel om verdachten van be
paalde misdaden, zoals verkrach
ting, verplicht op aids te testen.
Intussen zijn er al wat resultaten
van van de presidentsverkiezingen
naar buiten gebracht. Zo was het
opvallend hoe dichtbij Dukakis bij
zijn overwinning kwam in een aan
tal van de grote staten die hij als
zijn speciale doelwit had uitgeko
zen. Opvallend is verder, dat Bush
er niet in blykt geslaagd te zijn de
kiezers vast te houden die Reagan
in 1980 en 1984 aan zulke grote
overwinningen hielpen.
Bush blijkt, vergeleken' met
Reagan, aanzienlijk verloren te
hebben bij de kiezers met inko
mens rond 20.000 dollar, jonge kie
zers, onafhankelijke kiezers, kie
zers in het westen van het land en
de zogenaamde 'Reagan-Democra-
ten', Democraten uit de oude in
dustriestaten die in '80 en '84 mas
saal op Reagan stemden.
Maar Bush had, ondanks het ver
lies in deze gedeelten van de
'Reagan-coalitie', ruim voldoende
stemmen over voor de overwin
ning. Dat had hij met name te dan-
Niettemin, aldus gisteren een
woordvoerder van het ministerie,
is het waarschijnlijk dat Arafat
toch een visum zal krijgen. Dat vi
sum zal hem dan alleen toestaan
werkzaamheden te verrichten die
te maken hebben met zijn bezoek
aan de VN. De woordvoerder: "On
der de termen van het verdrag tus
sen de Verenigde Staten en de VN
r het VN-hoofdkwartier in New ROME - Om nog steeds niet opge-
York zijn we verplicht Arafat
Kaper
De Italiaanse jongen die vorig jaar
een KLM-toestel kaapte, is door de
kinderrechter in Rome vrijgespro- nog niet zo lang geleden
helderde oorzaak stortte op 27 juni
1980 een passagiersvliegtuig neer
er in de buurt van het Italiaanse ei
land Ustica, bij de Siciliaanse kust.
Alle 81 inzittenden van het Itali
aanse lijntoestel, dat op weg was
naar de Siciliaanse hoofdstad Pa
lermo, kwamen bij de ramp om het
leven. Van het begin af aan ver
moedde men dat het vliegtuig per
ongeluk was neergeschoten door
militaire luchtdoelraket, zoals
Iraans
ken. De rechter oordeelde dat de lijntoestel boven de Golf door een
jongen niet oud genoeg was om de Amerikaans oorlogsschip werd
gevolgen van zijn daden volledig te neergehaald,
beseffen. Adalgisco Scioni was 15
jaar toen hij op 23 december vorig
jaar een Boeing 737 op een vlucht dOOf
van Amsterdam naar Milaan kaap
te.
Marjon van Royen
Bommenwerpers
De Amerikaanse luchtmacht heeft
alle vluchten met B-l bommenwer
pers opgeschort om de toestellen
op hun veiligheid te controleren.
Dinsdag stortte een van de nieuwe
toestellen in Texas neer. Volgens
de luchtmacht is het bevel om alle
vluchten op te schorten, een nor
male voorzorgsmaatregel na een
groot ongeluk.
Afghanistan
Twee Westduitsers die in Kabul ge
vangen zaten omdat zij Afghanis
tan illegaal binnen zouden zijn ge
komen, zijn gisteren vrijgelaten.
Radio Kabul berichtte dat dr.
Splieth en de verpleegster
Hackstedt waren vrijgelaten nadat
een brief van de Westduitse rege
ring was ontvangen. De inhoud
van die brief werd niet bekendge
maakt.
Acht jaar na het ongeluk bij Usti
ca, is de toedracht van deze ramp
echter nog steeds het best bewaak
te staatsgeheim dat er ooit in Italië
heeft bestaan, zoals een van de
grootste Italiaanse dagbladen het
gisteren uitdrukte. "De waarheid
over de ramp bij Ustica wordt door
de Italiaanse autoriteiten bewust
verdonkeremaand", zo luidde ze
ven jaar geleden de aanklacht van
de familieleden van de slachtof
fers.
In de afgelopen weken is er in
Italië een grote perscampagne op
gang gebracht rond de mysterieuze
ramp, waaruit steeds meer bleek
dat de familieleden van de slacht
offers gelijk hadden. Op overtui
gende wijze toonde de pers aan dat
de 'officiële waarheid' over de toe
dracht van de ramp bij Ustica aan
elkaar hing van leugens en de halve
waarheden.
De nieuwste 'officiële staats-
waarheid' luidt nu na acht jaar on
derzoek: "waarschijnlijk is het
vliegtuig geraakt door een niet geï
dentificeerd object". Maar de Itali
aanse krijgsmacht heeft niets met
het ongeluk te maken".
Deze 'waarheid' werd gisteren op
tafel gelegd door de Italiaanse mi
nister van defensie Zanone, nadat
de regering een speciale zitting van
de ministerraad aan het onderwerp
gewijd had. De règering heeft nu,
onder druk van de pers en de pu
blieke opinie, een speciale onder
zoekscommissie ingesteld, die een
aantal aspecten rond de tragedie
bij Ustica verder moeten ophelde
ren. Kortom de commissie zal ein
delijk moeten vertellen dat - als
het de Italiaanse krijgsmacht niet
is wie er dan wel verantwoorde
lijk is voor het neerstorten van het
vliegtuig.
De elementen die er in de afgelo
pen weken door de Italiaanse pers
naar boven zijn gehaald, met name
over de gang van zaken bij het ge
rechtelijk onderzoek naar de ramp,
hebben iets onvoorstelbaars. Zo is
er bijvoorbeeld een mysterieus
'gat' in de bandopnamen van het
radarcentrum van de Italiaanse
luchtmacht op Sicilië. Precies op
het moment van het ongeluk ver
toont de bandopname van het ra
darcentrum, die normaal alles op
neemt wat er in het luchtruim ver
schijnt, een stilte van meer dan
acht minuten. De officiële verkla
ring van de Italiaanse luchtmacht
hiervoor is dat er 'toevallig' net op
het moment van de ramp van band
gewisseld moest worden.
Geen probleem, dacht de rechter
die het juridisch onderzoek naar de
ramp bij Ustica leidt. "Dan ga ik
wel even praten met de militairen
die de avond van het ongeluk op
het radarcentrum van Sicilië werk
ten. Iemand moet toch op de radar
gezien hebben hoe het ongeluk in
z'n werk is gegaan?", zo meende
rechter. Maar nee, dat was onmoge
lijk. Want 'toevallig' was de lijst
met namen kwijtgeraakt van de
militairen die op de avond van de
27ste juni dienst hadden op het ra
darcentrum.
Een soortgelijke kwestie speelt
er rond de brokstukken die na de
ramp uit zee zyn opgevist. Zo be
stond een van de brokstukken uit
de vleugels van een elektronisch
gestuurde luchtdoelraket. Van het
brokstuk bestond er alleen maar
een foto, waarop echter duidelijk
de driekleur van de Italiaanse vlag
te zien zou zijn. Maar het brokstuk
is 'verdwenen' en ook de foto is
'kwijtgeraakt'. Na jaren kregen de
experts de andere vleugel van de
raket in handen. Maar de verf van
de driekleur was er duidelijk door
mensenhanden afgekrabd. De Ita
liaanse luchtmacht onkent dat de
luchtdoelraketten zijn afgescho
ten.
De lijst met dit soort voorbeel
den, die in de afgelopen dagen door
de Italiaanse pers op een rij zijn ge
zet, is eindeloos. Welke waarheid is
voor de Italiaanse strijdkracht of
voor de NATO zo compromitte
rend dat men het tot elke prijs ver
borgen wil houden, vraagt men
zich in Italië af. Want een ding is ze
ker. Dat vliegtuig met 81 burgers is
acht jaar geleden niet uit zichzelf
naar beneden gevallen.
ken aan de grote steun die hij kreeg
in het zuiden van het land, waar hij
in alle staten won, bij conservatie
ven, welgestelden en fundamenta
listen.
Voor de langere termijn gezien,
is dit beeld voor de Democraten
niet ongunstig. Immers, de Ameri
kaanse kiezers hebben de overwin
ning van Bush weten te temperen
door de Democraten in het Huis
van Afgevaardigden en de Senaat
zetels te laten winnen. Dat bete
kent, dat de Democraten grote
groepen kiezers uit de middenklas
se niet permanent aan de Republi
keinen verloren hebben, zoals zij
voor de verkiezingen vreesden.
Uit de gisteren bekend gemaakte
verkiezingsoverzichten blijkt ver
der, dat de zwarte kiezers in grotere
aantallen dan was verwacht op Du
kakis hebben gestemd. De Demo
cratische top was tot de verkiezin
gen bang, dat de zwarten niet op
Dukakis zouden stemmen uit woe
de, omdat hy Jesse Jackson niet tot
zijn tweede man had benoemd.
MITCHELL OVERLEDEN -
De Amerikaanse oud-minister van
justitie John Mitchell is gister
avond aan een hartaanval overle
den. Hij werd 75 jaar. Mitchell, die
19 maanden gevangenisstraf uit zat
wegens zijn aandeel in het Water-
gate-schandaal, was in Washington
op straat onwel geworden en over
leed korte tijd later.
daartoe kansloos en is het veeleer
noodzakelijk zich intensief met de
recente geschiedenis bezig te hou
den. Diverse sprekers citeerden
president Von Weizsacker, die wel
aanwezig was maar niet het woord
voerde.
De voorzitter van de joodse ge
meente in Frankfurt, Bubis, die
een van de felste tegenstanders
was van het optreden van Kohl en
hem had geadviseerd zijn tekst
door Von Weizsacker te laten
schrijven, zei dat het monsterachti
ge van de massamoord nooit te be
grijpen, laat staan te verwerken is.
Galinski zei dat de wonden nog
nooit zijn geheeld, maar dat de jo
den geen haatgevoelens hebben.
Alle sprekers in Frankfurt span
den zich in om deze omstreden bij
eenkomst waardig te laten verlo
pen. De meeste joden vonden dat
de herdenking van de vernietiging
van hun synagoges een aangele
genheid is van de niet-Duitse joden
en dat zij die dan ook in hun eigen
kringen hadden moeten volbren-
Helmut Kohl tijdens de herden
king van Kristallnaeht in de syna
goge van Frankfurt. (toto anp)
gen. Anderen vreesden dat er nu
een nieuw soort nationale gedenk
dag wordt gecreëerd die op ver
keerde verzoening uit is.
Vandaag zouden de tegenstan
ders van deze plechtigheid hun ei
gen stille mars door Frankfurt hou
den en herdenkt het Westduitse
parlement, zonder joodse spreker,
de 'Rijkskristallnacht'.
HAARLEM/DEN HAAG (ANP) -
De Nederlandse touroperators zijn
begonnen de 55 Nederlandse toe
risten van Sri Lanka af te halen.
Een gecoördineerde evacuatie van
de Algemene Nederlandse Vereni
ging van Reisbureaus (ANVR),
zoals deze organisatie dinsdag ver
wachtte, is derhalve niet nodig ge
weest.
Uit een inventarisatie van de AN
VR onder haar leden blijkt dat het
om vier Nederlandse touroperators
gaat. Met de toeristen is via de
agenten ter plekke een regeling ge
troffen. Sommigen is op hun ver
zoek een andere vakantiebestem
ming (onder andere de Maldiven)
aangeboden. Anderen worden bin
nenkort in Nederland terugver
wacht. Woordvoerder H. Stork van
de Algemene Nederlandse Vereni
ging van Reisbureaus verklaarde
dit gisteren tegen het ANP.
De eerste Nederlandse toeristen
zouden gistermiddag uit Sri Lanka
vertrekken. Vandaag zouden zij in
Nederland verwacht. Het gaat om
zes toeristen die met de reisorgani
satie Special Traffic (Wagons-lits)
reizen, aldus de ANVR. Volgens de
ANVR hebben de toeristen geen
gevaar te vrezen. Maar het toeris
tisch produkt in Sri Lanka kan niet
meer worden gegarandeerd. Ban
ken zijn dicht, het openbaar ver
voer ligt plat en hotelpersoneel
staakt.
Het Nederlandse ministerie van
buitenlandse zaken ziet zoals be
kend voorlopig geen reden voor
evacuatie van de 277 Nederlanders
Gijzeling ambassade
Arabische Emiraten
in Sudan voorbij
KHARTOUM (AP) - Met een be-
storming van de ambassade van de
Verenigde Arabische Emiraten in
de Sudanese hoofdstad Khartoum
is gisteravond een einde gekomen
aan de gijzeling van de ambassa
deur, drie andere diplomaten en
een tuinman. Een gewapende man
had de ambassade eerder op de dag
bestormd. Hij werd gearresteerd.
De gijzelaars werden door een
zes leden tellend commando in 40
seconden bevrijd. Er vielen geen
gewonden. Militairen stonden in
de omgeving op wacht en helikop
ters cirkelden tijdens de actie bo
ven het ambassadegebouw. Vol
gens de bevrijde gijzelaars vroeg
de gewapende overvaller om de
vrijlating van politieke gevange
nen en dreigde het ambassadege
bouw op te blazen. Over de achter
grond van de man is weinig be
kend.
die in Sri Lanka wonen. De 55 toe
risten hebben hun vakanties ge
boekt via de reisorganisaties Spe
cial Traffic, A-Reizen, Holland In
ternational en De Boer en Wendel.
Directeur B.M. Schötz van A-
Reizen, die van de vier touropera
tors de meeste toeristen op Sri
Lanka heeft, is naar Colombo ge
reisd om zich ter plaatse te overtui
gen van een goede afhandeling van
het passagiersvervoer. Het lucht
verkeer van en naar Sri Lanka ver
loopt volgens de ANVR normaal.
Inmiddels hebben meer dan dui
zend toeristen Sri Lanka verlaten
met speciale chartervliegtuigen.
Delegatieleden
bezorgd over
dood Surinamer
PARAMARIBO (GPD) - De Ne
derlandse Tweede-Kamerleden die
op bezoek zijn in Suriname, op uit
nodiging van de Nationale Assem-
blée, hebben een verklaring uitge
geven, waarin 'met bezorgdheid
wordt geconstateerd' dat ex-ge-
doogden in Suriname 'vanaf hun
binnenkomst tot hun officiële toe
lating onder het exclusieve toe
zicht van de militaire autoriteiten
vallen'.
De verklaring is uitgegeven naar
aanleiding van de dood van de 28-
jarige Ashok Gangaram Panday in
een arrestantenverblijf van de mili
taire politie, twee dagen na zyn
aankomst op vliegveld Zanderij.
Na een gesprek met de minister
van justitie hebben de kamerleden
wel vertrouwen gekregen in de in
spanningen om "procedures aan te
passen aan de sedert het aantreden
van de huidige regering ingetreden
maatschappelijke situatie".
De Kamerleden hebben aan mi
nister van justitie Adjodhia vragen
gesteld over de dood van Ganga
ram Panday. Adjodhia heeft toege
zegd "nog ontbrekende informatie
over de feitelijke toedracht zo mo
gelijk op de kortst mogelijke ter
mijn te leveren". De dood van Pan
day, die door de militaire politie en
de patholoog-anatoom aan zelf
moord wordt geweten, heeft grote
indruk gemaakt op de Kamerle
den. Wat de kamerliden vooral
dwars zit is het onvermogen van de
minister van justitie om een reden
op te geven voor de aanhouding
van Gangaram Panday. De uitslag
van het justitieel onderzoek naar
zijn dood wordt vooralsnog afge
wacht.
ADVERTENTIE
r O
(f. f
OA^MSSSÊL1**1 D8E ATAAT&LOTERIJI
Wie slim is koopt meteen een lot Want ook deze maand zijn er meer dan 1 miljoen prijzen te winnen tegenover
zon 2 miljoen loten. Verdeeld over 3 trekkingen. Alles bij elkaar ruim 33 miljoen gulden aan prijzen. Van een tientje
tot het half miljoen. Eerste trek- j
king volgende week woensdag.
MÉÉR KANS IN DE STAATSLOTERIJ
