'Eerst gesprek met Walesa, dan hulp' Onderzoek Bende van Nijvel loopt vast op onkunde Thatcher streng tegenover Poolse leider: VS overwegen stappen tegen omstreden radar Sovjetunie Leger India maakt einde aan coup op de Maldiven Alternatief voor linkse krant Zuidafrika VRIJDAG 4 NOVEMBER 1988 BUITENLAND PAGINA 5 WASHINGTON - De Amerikaan se regering overweegt haar strate gisch wapenarsenaal uit te breiden, als de Sovjetunie niet is bereid de omstreden radar bij de Siberische stad Krasnoyarsk te ontmantelen. Functionarissen in Washington hebben gezegd dat het ministerie van defensie een 40 pagina's tel lend rapport heeft opgesteld, waar in verschillende opties staan be schreven. Dat rapport gaat binnen een week naar president Reagan. door Henk Dam van Reagans Strategisch Defensie Initiatief (SDI). Beide maatregelen zouden bete kenen, dat Amerika zich niet lan ger houdt aan het uit 1972 dateren de ABM-verdrag met de Sovjetu nie. Dat verdrag verbiedt de mees te anti-raketwapensde theorie daarachter is dat landen niet gauw tot een kernaanval zullen overgaan als ze weten dat ze kwetsbaar zijn voor een nucleaire tegenaanval. De Amerikanen stellen, dat het De president zou dan mogelijk al mADOPUATT/An enkele dagen later beslissen met - ««v ..v.* WARSCHAU (AP) De Britse premier Thatcher heeft de Poolse leider Jaruzelski giste- welke wapenuitbreidingen precies de Sovjets zijn, die met hun radar- ren voorgehouden dat het Westen over de brug komt met financiële Steun voor Polen als de Amerikanen zullen reageren op installatie in Krasnoyarsk het Thden^efm^tajft^h'"l^t rtt^ialoog' beginnen met de verboden vakbond Solidariteit, tijdens een staatsbanket dat haar door Jaruzelski werd aangeboden verklaarde de Britse tionarissen. Overwogen wordt, Reagan de radar ontmanteld te premier onomwonden dat zij vandaag in Gdansk met de leiders van Solidariteit een ge- over te saan tot de stationering van krijgen. Het ABM-verdrag staat ra- sprek zal hebben. een anti-raket-systeem. Daarnaast dars als die in Krasnoyarsk, die wordt gedacht aan het in een ver- de Europese te legde ze een krans op het graf, en sneld tempo testen van ruimtewa- sprak met de ouders van de ver- pens die deel moeten uitmaken moorde geestelijke. Zij opperde dat Jaruzelski zelf ook eens moest luisteren naar de vak bond, die na het afroepen van de noodtoestand in 1981 verboden werd. "Vrijheid en verantwoorde lijkheid gaan hand in hand", zeei Thatcher. "Wie het ene zoekt moet bereid zijn het andere te bieden". Zij noemde het met oog daarop 'es sentieel' dat een 'echte dialoog' pas op gang komt met vertegenwoordi gers van alle sectoren van de maat schappij, Solidariteit inbegrepen. Om hervormingen kans van sla gen te geven moeten de mensen worden betrokken bij beslissingen over het toekomstig beleid."Als dat gebeurt", zei'Thatcher, "zult u uw vrienden bereid vinden, niet al leen om te klappen en juichen, maar om praktische hulp te bie den: door een IMF-programma te steunen, door kredieten te bieden, door schulden te herberekenen, door investeringen te bevorderen en door gezamenlijke ondernemin gen op te zetten". Thatcher sprak ook over de na oorlogse deling van Europa. Over een oproep van Sovjet-partijleider Gorbatsjov voor 'de bouw van een gezamenlijk Europees huis' zei Thatcher: "De enige muur die tot nu toe is opgebouwd is de Berlijnse Muur, die verdeelt en scheidt. Zoals vaak gebeurt als je een nieuw huis moet bouwen, moet je begin nen met een aantal muren omver te halen". De Britse premier zei de grenzen die Europa de afgelopen 40 jaar ge scheiden hebben gehouden, -afge broken te willen zien, opdat Polen en andere Oosteuropese landen weer volledig deel kunnen hebben aan "de Europese cultuur, de Eu- Massale steun van VN voor resolutie inzake Kampuchea NEW YORK (Rtr) - Een recor- daantal landen heeft gisteren in de Algemene Vergadering van de Ver enigde Naties een resolutie aan vaard waarin wordt opgeroepen tot het vertrek van alle buitenlandse militairen uit Kampuchea. De reso lutie, die indirect waarschuwt te gen de Rode Khmer, werd met 122 stemmen vóór, 19 tegen en 13 ont houdingen aangenomen. Sinds de Vietnamese inval in Kampuchea van eind 1978, die een einde maakte aan het omstreden bewind van de communistische Rode Khmer, heeft de VN-Assem- blée jaarlijks gestemd voor het ver trek van de Vietnamese militairen uit het buurland, met een steeds grotere meerderheid. Vorig jaar waren er 117 voorstemmers, met 21 tegenstemmers en 16 landen die zich onthielden van stemming. De jongste resolutie roept voor het eerst op tot een troepenterug trekking onder internationaal toe zicht, de vorming van een tussen tijdse regering en de verzoening tussen de Kampucheaanse groepe ringen onder- leiding van prins Sihanouk. ropese Vrijheid ei rechtvaardigheid". De Britse premier had gisteren ook een tweede onderhoud gehad met de Poolse premier Rakowski, en bracht een bezoek aan het graf van de priester Jerzy Popieluszko, dieóioor leden van de Poolse gehei me dienst werd vermoord. Onder gezang van de omringende menig- kunnen worden gebruikt waarschuwen tegen een op handen zijnde kernaanval, alleen toe als ze aan de uiterste rand van het grond gebied staan. Maar Krasnoyarsk ligt ver van de grenzen van de Sov jetunie. De Sovjet-leiders hebben in het verleden wel geprobeerd om ont manteling van de installatie te rui len tegen beperkingen van testen in het kader van SDI. Dat heeft de Amerikaanse regering geweigerd. De Amerikanen gingen ook niet in op een nieuwe suggestie van Sov jet-leider Gorbatsjov, die enkele weken geleden voorstelde van de radarinstallatie een internationaal centrum voor onderzoek van de ruimte te maken. Dat willen de Amerikanen niet, omdat in tijden van internationale spanningen Krasnoyarsk weer makkelijk zou kunnen worden overgenomen door Ruslands mili tairen. Afgelopen woensdag spra- President Reagan. (foto ap> ken Russische en Amerikaanse on derhandelaars in Genève met el kaar over Krasnoyarsk. Die ont moeting was op verzoek van de Sovjets, maar leverde geen enkel nieuwe gezichtspunt op, aldus de Amerikanen. Chili President Pinochet van Chili heeft drastische wijzigingen in de samenstelling van zijn legertop aangebracht: 12 generaals zijn met pensioen gestuurd. Uit een verkla ring van het leger valt op te maken dat ook een van Pinochets trouw ste aanhangers in het leger, Sin clair, het veld heeft moeten rui- Pakistan De Pakistaanse luchtmacht heeft gisteren een Afghaans ge vechtsvliegtuig neergehaald. De Pakistaanse regering zei dat de Af ghaanse MiG-23 werd neergehaald dóór een Pakistaanse F-16, toen hij enkele kilometers in het Pakistaan se luchtruim was doorgedrongen. De piloot werd gevangen geno- Marcos De afgezette Filipijnse president Marcos en zijn vrouw Imelda, die in de VS worden beschuldigd van fraude en verduistering, hebben zich gewend tot het Amerikaanse Opperste Gerechtshof. Zij willen niet meewerken aan het nemen van vingerafdrukken, een hand schrifttest en stemproeven. Het echtpaar beroept zich op zijn diplo matieke onschendbaarheid. Israël De Israëlische Kiescommissie die toezicht* houdt op de parle mentsverkiezingen die dinsdag zijn gehouden, heeft gisteren her ziene uitslagen bekend gemaakt. Volgens de jóngste cijfers krijgt het Likud-blok van premier Sha mir 40 zetels en de Arbeiderspartij van Peres 39 zetels, In de eerste uit slagen had Likud 39 zetels en de Arbeiderspartij 38 zetels. 'Mishandeling dolfijnen door marine VS' SAN DIEGO (AP) - Een Ameri kaanse dolfijnentrainer heeft onlangs op een congres gezegd dat de Amerikaanse marine dolfijnen en zeehonden mis handelt als zij niet precies doen wat hen wordt opgedragen. De Amerikaanse marine gebruikt dolfijnen en zeehonden voor het bewaken van onderzeeërs, het opsporen van vijandelijke mijnen en duikers. Een marinewoordvoerder in het Pentagon liet gisteren we ten direct een onderzoek in te stellen naar deze berichten, maar zei tevens niets van het verhaal te geloven. Volgens, dolfijnentrainer Rick Trout zouden de dolfijnen en zeehon den worden geslagen en uitge hongerd. "Wij straffen geen dieren als ze opdrachten niet uitvoeren. We belonen ze met voedsel als ze zich goed gedragen", zei ma rinewoordvoerder Ross. "We willen ze zo gezond mogelijk houden omdat ze erg waarde vol voor ons zijn", zei hij. Hiermee reageerde hij op be schuldigingen van dolfijnen trainer Rick Trout, die zei "dui delijke gevallen van mishande ling, gewichtsverlies, lijfstraf fen en beschadiging door trans port" had gesignaleerd bij de dieren. Hij zei dat trainers "erg negatieve methodes gebruiken, waaronder het onthouden van voedsel, lijfstraffen en verwer pelijke technieken". Trout werkte als burger voor de mari ne in San Diego, waar dolfijnen worden getraind om mijnen en vijandelijke kikvorsmannen op te sporen. De Seatlle Post-Intelligencer schreef van verschillende bron nen, onder wie twee voormali ge trainers van dolfijnen, te hebben vernomen dat al vier van de meer dan dertig marine- dolfijnen de afgelopen 18 maanden zijn overleden. Ande re dieren zijn blind geworden of anderszins verwond door on deskundige omgang en mis handeling. Vorige maand stierf een dolfijn bij Port Townsend en eerder stierven twee' dieren in San Diego, aldus de krant. Vorig jaar kwam een dolfijn om in de Perzische Golf, waar de dieren werden ingezet voor het zoeken naar mijnen. Dat was een van de eerste keren dat het geheime project aandacht trok. Marinewoordvoerder Ross zei echter dat een sterfte percentage van vijf lager was dan het sterftecijfer onder de dieren in natuurlijke omstan digheden. De Democratische presidentskandidaat Michael Du- procent van de ondervraagden de voorkeur aan Duka- kakis was gisteren jarig en zijn campagnestaf verraste kis en 44 aan Bush. Drie weken geleden was dat nog 49 hem daarom met een taart. Met nog vijf dagen te gaan, tegen 40 procent. De staat New York is uiterst belang- kon Dukakis zich gisteren op goed nieuws verheugen, rijk, omdat deze 36 kiesmannen oplevert en daarmee Uit een opiniepeiling in de staat New York bleek hij na Californië met zijn 47 kiesmannen de tweede be- zijn voorsprong op zijn Republikeinse rivaal, George langrijkste staat vormt voor de kandidaten van de pre- Bush, te hebben behouden. In de staat New York gaf 48 sidentsverkiezingen. (foto anp) JOHANNESBURG (GPD/Rtr) - "Natuurlijk zijn we bezorgd over wat er met de Weekly Mail is ge beurd. Dat kan ook ons overko men, en misschien nog wel eer der". Max du Pree is initiatiefne mer, hoofdredacteur, directeur en journalist van het nieuwe "en eer ste" links-Afrikaner weekblad, dat vanaf vandaag in de Zuidafrikaan- se kiosken en boekwinkels te koop ligt. "Voor ons maakt dat verder niet zo veel uit. Wij mikken niet op hun markt. Dat weekblad is bestemd r de liberale, Engelstalige blan- Weekly Mail niet eens doorblade ren", aldus hoofdredacteur Max du Pree. Over de toekomst van het 'Vrije Weekblad' heeft Du Pree geen vi sioenen, maar pessimistisch is hij ook niet: "Een aantal personen en instellingen, die aanvankelijk fi nanciële garanties had aangekon digd en advertenties zou plaatsen, heeft die weer ingetrokken, nadat een bezoek van regeringsvertegen woordigers en de politie. Wij mik ken wel op een afzet van 30.000 exemplaren per week en dan red- dén we het", aldus Du Pree, die die uit principe zo'n krant als de Immers, zelfs de populairi Weekly Mail haalde dat aantal nooit en het is zeer de vraag of er op de Afrikaanstalige universiteiten wel zo'n grote belangstelling be staat voor een links-liberaal Afri- kaanstalig periodiek. Tenslotte blijft het gevaar, dat het Vrije Weekblad eenzelfde lot treft als zijn Engelstalige naamge noot: "Dat is zeker ni^t uit te slui ten. Maar in het geval van de Week ly Mail heeft het ook enige jaren ge duurd, voordat het werd verboden. Daar komt nog bij, dat de minister van binnenlandse zaken pas beslist na enige afleveringen en dan eerst nóg tot driemaal toe moet waar schuwen. Dus voorlopig is dat onze minste zorg". MALE (AP) - De buitenlandse huurlingen die gisterochtend een couppoging ondernamen tegen de regering van de Maldiven zijn per boot ontvlucht nadat India een de tachement van 700 parachutisten Studenten slaags met oproerpolitie in Zuidkorea SEOUL (AP) In Zuidkorea is het gisteren tot felle botsingen geko men tussen studenten en oproer politie, toen demonstranten pro beerden de woning te bereiken van de vroegere president Chun Doo- hwan, om diens arrestatie te eisen. Chun, die in 1980 door een staats greep aan de macht kwam, is het mikpunt van kritiek geworden we gens machtsmisbruik en corruptie onder zijn bewind. Een van zijn broers is intussen tot zeven jaar veroordeeld wegens het aannemen van steekpenningen en verduiste ring. Chun blijft tot dusver buiten de onderzoekingen, omdat hij als president onschendbaarheid ge noot. Begin deze week hadden de stu denten al aangekondigd dat zij zou den opmarcheren naar het huis van Chun en een groep had zelfs ge meld te beschikken over 'zelf moordcommando's' om het huis te bestormen. Het resultaat was dat duizenden politiemannen de omgeving van de woning van Chun hadden afgezet en paraat waren toen zeker 3.000 studenten het huis naderden. Ook in verschillende provinciesteden kwam het tot botsingen tussen de politie en studenten die eisen dat Chun wordt vervolgd. De rellen van gisteren waren de felste sinds de rellen van het begin van de zo- had gestuurd om president Gayoom bij te staan, zo hebben Maldivische zegslieden vandaag verklaard. De bevolking van Male, de hoofdstad van de Maldiven, durfde vandaag weer de straat op waar door de Indische troepen werd ge patrouilleerd. Gisterochtend, even voor zonsopgang, werd het presi dentieel paleis in de stad door naar schatting 150 buitenlandse huur lingen aangevallen in een poging de regering van president Gayoom omver te werpen. President Gayoom, die de India se regering om bijstand vroeg, richtte zich vandaag in een korte radio-toespraak tot de Maldivische bevolking.' Hij drong er op aan de kalmte te bewaren en dankte God dat zijn land voor verder geweld was gevrijwaard. Hij betuigde in het bijzonder ook zijn dank aan de Indische premier Gandhi voor diens hulp. Tijdens zijn rede merkte Gayoom op dat hij sinds hij in 1978 president werd nu al drie couppo gingen heeft overleefd. Hij onthul de echter niet wie er volgens hem achter de jongste poging tot staats greep stak. Volgens diplomatieke zegslieden in de Srilankaanse hoofdstad Colombo zouden de huurlingen uit Sri Lanka afkomsti ge Tamil-guerrillastrijders zijn, die waren geronseld door een agent van ex-president Ibrahim Nasir. Intussen werd bekend dat de Indi sche troepen arrestaties hebben verricht onder de huurlingen. Naar uit de Srilankaanse hoofdstad Co lombo verluidt hebben de huurlin gen, bij hun overhaaste vertrek aan boord van een gestolen schip, een Maldivische minister als gijzelaar meegenomen. Kennelijk moet de aanwezigheid van minister van vervoer Ahamed Mujuthaba ver hinderen dat achtervolgende Srilankaanse schepen en vliegtui gen het vuur op het schip openen. ADVERTENTIE BRUSSEL (GPD) - Inwoners van het Belgische stadje Tienen die groente uit eigen tuin eten, krijgen al geruime tijd levensgevaarlijke dosis cadmium binnen. Groente soorten als sla, prei, wortelen, rode kool en spinazie die veel in de tui nen rond Tienen worden gekweekt bevatten hoeveelheden cadmium die de toegestane limieten verre overschrijden. Als gevolg daarvan komen onder de bewoners van een woonwijk in Tienen (twintig kilometer ten oos ten van Leuven) allerlei ziekten voor. Zo worden relatief meer bot breuken (door ontkalking), nier- en leverkwalen geconstateerd. Hon- Grond Belgisch stadje besmet met cadmium den bleken in grote mate te lijden aan darmkanker. Dat onthulde gisteren de Belgi sche milieuorganisatie Bond Beter Leefmilieu, die samen met de ge meente Tienen een onderzoek naar de bodemgesteldheid heeft uitge voerd. De grote boosdoener is het metaalverwerkend bedrijf Affilips dat jarenlang afvalstoffen in het grondwater heeft geloosd. Affilips is een dochter van het Nederlandse Roba-concern. Volgens de BBL moet de naast Affilips gelegen woonwijk worden ontruimd en 'gesaneerd'. Het beste zou zijn de wijk helemaal af te bre ken, zo wordt gesteld. Men spreekt hier al van een Belgisch 'Lekker- kerk', naar de Nederlandse plaats waar enkele jaren geleden iets der gelijks moest gebeuren. Sla uit Tienen bevat volgens het onderzoek honderd maal meer cad mium dan in bijvoorbeeld Duits land of Nederland is toegestaan, al dus BBL. We hebben de rails van de Flevolijn maar om de Oostvaardersplassen heengelegd. Omdat anders al die fraaie moerasvogels hadden moeten verhuizen. Rijden we gewoon iets harder, dan bent u er toch nog even snel. En kunnen de vogels lekker thuis blijven wonen! WAAR ZOUDEN WE ZIJN ZONDER DE TREIN? BRUSSEL - Het onderzoek in België naar de 'Bende van Nijvel' zit volledig in het slop. Leidende opsporingsambtenaren houden er ernstig rekening mee dat zij nooit de daders zullen kennen van de reeks bloedige overvallen, waarbij tussen 1983 en eind 1985 in de pro vincie Brabant maar liefst 28 weer loze mensen in koelen bloede wer- den afgeslacht. door Hans de Bruijn Steeds meer gelooft men dat de bendeleden hulp hebben gehad van binnenuit. En 'binnenuit' staat dan voor de rijkswacht en justitie. Volgens de speurders is'er geen an dere verklaring voor het feit dat het onderzoek in feite niets heeft opge leverd. "Het onderzoek is uitge put", zei een van hen gisteren voor de speciale parlementscommissie die de strijd tegen het 'banditisme' in België onderzoekt. De vroegere procureur-generaal bij het Brusselse gerechtshof, mr. E. Poelmans, zei vorige week tegen de kamercommissie zelfs de in druk te hebben dat het onderzoek is 'verraden'. Volgens de procureur moet de bende wel door politie mensen zijn getipt, omdat het on mogelijk is dat een dergelijk mas saal gerechtelijk onderzoek niet tot zelfs maar het kleinste resultaat leidt. Maar ook openlijk wordt het on derzoek naar de Bende tegenge werkt. De secretaris van de onder zoekscommissie, Volksunie-ka merlid Coveliers beklaagt zich er over dat de commissie geen inzage krijgt in het onderzoeksdossier. "Is het dan alleen aan de politiedien sten om zichzelf te controleren", vroeg hij zich woensdag af. De Bende van Nijvel wordt ver antwoordelijk geacht voor vijftien overvallen en moordpartijen, waar bij de reeks 'supermarkt-moorden' in 1984 en 1985 het meest tot de ver beelding spreken. In september en november 1985 vielen bij drie over vallen op Delhaize-supermarkten in Overijse, Eigenbrakel en Aalst maar liefst 16 doden, toevallig aan wezige winkelende mannen, vrou wen en kinderen. Sinds 1985 zijn talloze theorieën opgesteld over de Bende van Nij vel - genoemd naar de plaats waar zij in 1983 voor het eerst van zich deden spreken - maar geen daar van kon met bewijzen worden ge staafd. Zo zou het om uiterst-recht se elementen gaan, die België wil den ontregelen met als doel politie en leger te versterken. Theorieën die werden versterkt omdat bij het onderzoek naar ande re overvallen, moorden en wapen diefstallen steeds weer de namen van enkele extreem-rechtse (ex- )politiemensen opdoken. Ook wer den diverse criminele figuren op gepakt en beschuldigd, maar lid maatschap van de Bende kon nooit worden hardgemaakt. Al begin dit jaar begon een spe ciale Kamercommissie met een on derzoek naar de wijze waarop poli tie en justitie in België het terroris me had aangepakt. Daarbij ging het niet alleen om het Bende-on derzoek, maar ook om de strijd te gen de linkse stadsterroristen van de CCC en de FRAP. Dat laatste leidde tot succes; de CCC'ers die België in 1985 een golf van bomaanslagen deden onder gaan, werden uiteindelijk gepakt en vorige maand tot levenslang veroordeeld. Drie jaar onderzoek naér de Bende van Nijvel leverden echter niets op. Voor de Kamer commissie kwamen de afgelopen dagen hoge justitie-functionaris- sen van hun machteloosheid getui gen. Politiek Commissaris Reyniers van de Brusselse gerechtelijke politie zei gisteren dat de bende niet uit 'ge wone bandieten' kan hebben be staan. Bij 'gewoon' banditisme is het onmogelijk dat de politie geen tips ontvangt, gewone bandieten plegen geen moordpartijen voor een minimale buit. Volgens Reyniers moet de Ben de daarom wel in politiek (lees; ex treem-rechts) gemotiveerde vaar water zitten. Hij schat de omvang van de bende op vier tot zes man nen, die echter niet meer waren dan "uitvoerders van een veel gro tere machinatie". Volgens de poli tieman is de overheid echter nog al tijd niet berekend op de strijd met dit soort criminelen. Een opvatting die werd gedeeld door zijn baas Roger Moens, het landelijke hoofd van de gerechtelij ke politie. Moens deed er tegen over de Kamercommissie zijn be klag over dat hij niet de ménsen en de middelen krijgt om de zware cri minaliteit te bestrijden. Het Bende-onderzoek is de afge lopen tijd herhaaldelijk in ops praak gekomen, omdat politiedien sten elkaar tegenwerkten. Moens, ooit wereldrecordhouder hardlo per en sportverslaggever voor de BRT, vergeleek de politiemensen met journalisten die een primeur hebben. "Die hou je ook voor je zelf. Je gaat je collega's niet vertel len wat je weet", zei hij. Zo hielden politiemensen van de ene dienst onderzoeksmateriaal achter voor collega's van andere diensten. Maar politiemensen heb ben andere verantwoordelijkhe den dan journalisten. Niemand was echter verrast door Moens' uit latingen: geknoei bij justitiële on derzoeken - of het nu door onwil of onkunde is - is in België een ver trouwd verschijnsel. Juist om er achter te komen hoe ernstig het met dat geknoei is ge steld wilde de Kamercommissie in zage in het Bende-dossier. De par ketten van Brussel en Bergen wei geren echter, omdat het onderzoek niet is afgesloten. Bovendien moet de 'scheiding der machten' intact blfiven, stelden zij. Met andere woorden: het parle ment heeft niets te maken met een strafrechtelijk onderzoek. Maar als de justitie zelf niets doet en het par lement niet de kans krijgt om de vele "onverklaarbare zaken" (aldus Coveliers) te onderzoeken, rijst hier eens te meer de vraag waarom sommigen bang zijn voor de waar heid. Een waarheid die, naar com missaris Reyniers verwacht, alleen nog "bij toeval" aan het licht kan komen.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1988 | | pagina 5