'Ik ben gewoon
integer bezig
met mijn vak'
Kunstenaar THEOS exposeert op Düsseldorfse tentoonstelling:
Verhey: vioolspel met pit èn gevoel
Marcs magie
Mooie jongens
Gif uit de
angel van
Pinters
'Betrayal'
Doeken Koeh onder hamer
Oerstrak spel
Onverbiddelijk
viUtLA 1.4 6 o
Museumconcert
In Stedelijk Museum De Lakenhal
wordt op zondagmiddag een con
cert gegeven door diverse renais-
sancegroepen. De ensembles tre
den apart op. maar geven samen
een uitvoering van een deel van de
Manavespers van Monteverdi. De
toegangsprijs is hetzelfde als die
voor een museumbezoek. Aanvang
15.00 uur.
Johan Hobo geeft zondagmid
dag een kindervoorstelling in het
LAK-theater. De voorstelling is be
doeld voor kinderen van 6 tot 12
jaar en heet 'Als je gek doet, gooi ik
je weg'. Aanvang 14.00 uur.
Harriet Freeze rriug
voor Marina de
Wolf
AMSTERDAM (ANP) De Harriet
Freezerring, een jaarlijkse prijs van
het feministische maandblad Op
zij, is toegekend aan Marina de
Wolf-Ferdinandusse in Drieber
gen, al twintig jaar directeur van de
Stichting Fobieclub Nederland. De
Wolf helpt al jarenlang mensen van
hun fobieen af te komen.
De onderscheiding wordt 2 de
cember in de Amsterdam uitge
reikt. De prijs is voor een vrouw of
groep vrouwen die zich belange
loos inzet voor mensen aan de basis
en zo een bewustmakende en
emanciperende invloed heeft.
LEIDEN - Het is niet zo vaak mo
gelijk om een Stradivarius viool
tijdens een concert op drie meter
afstand te beluisteren. Gister
avond kon dat wel als je tenmin
ste zoals ondergetekende hele
maal op de voorste rij zat in de
Foyer van de Stadsgehoorzaal.
Alle nuances die met zo'n instru
ment mogelijk zijn, werden tot
klinken gebracht onder de han
den van de bekende violiste Em
my Verhey. Hierbij klonken
geen salonstukken of virtuozen-
werken, maar de eerste vier van
de in totaal tien vioolsonates van
Beethoven, of eigenlijk meer pia
nosonates met een viool erbij.
Emmy Verhey speelde haar par
tij, die beurtelings solistisch en
begeleidend is, doorleefd en
ining. De hoekdelen van alle so
nates klinken ritmisch en mee
slepend en toonden de relatieve
onbezorgdheid van de jonge
Beethoven.
Frédéric Memders onder
steunde achter de vleugel Emmy
Verhey als een betrouwbare
partner. Alleen in passages waar
in hij de belangrijkste partij had,
en dat gebeurt nogal eens bij
Beethoven, klonk zijn pianospel
wat bescheiden. Van mij had het
veel solistischer kunnen klinken
en dan zou het contrast met de
vioolmelodieën groter zijn. Nu
klonk de pianopartij vooral voor
de pauze als een liedbegeleiding
in plaats van een concertante
duopartij. Na de pauze pakte
Frédéric Meinders meer uit in de
derde sonate in Es met zijn vele
briljante loopjes. Pianist en vio
liste gaven als het ware de snelle
tierlantijnen aan elkaar door in
een perfect samenspel, steeds ge
concentreerd.
Hoe belangrijk trouwens con
centratie is bleek in het begin na
het eerste deel van de eerste
sontate, toen er een paar laatko
mers niet helemaal onhoorbaar
binnenkwamen. De pianist
speelde zijn eerste acht maten
solo van het tweede deel, waarna
de viool zou inzetten. Wat er
kwamgeen vioolinzet! Even
stilte, weer acht maten piano
waarna wél het thema in de viool
klonk. Overigens kon het pu
bliek in alle rust genieten van de
compositorische rijkdom van
Beethoven rond zijn dertigste
jaar.
FRANK DEN HERDER
Marc Almond - 'The stars we
are' ((Parlophone/EMI)
Voormalig Soft Cell-zanger
Marc Almond is een specialist in
magisch-romantische popmu
ziek. Hij zingt over engelen, het
paradijs, dromen en natuurlijk
de liefde. Theatrale elementen
als tromgeroffel, aanzwellende
violen en galmende koortjes
worden volop gebruikt. En juist
daarom balanceert Almond
voortdurend op de grens tussen
kunst en kitsch.
Op zijn zesde solo-album 'The
stars we are' wordt die lijn voort
gezet. Almond bevindt zich nog
steeds ergens tussen smartlap en
popmuziek in. 'Bitter sweet' en
'Your kisses burn' zijn de hoog
tepunten op kant een. Laatstge
noemd nummer is een wonder
schoon pathetisch duet met de
deze zomer overleden Nico. Met
'The very last pearl' en de single
'Tears run rings' begint kant
twee ook goed. maar in de cover
'Something 's gotten hold of my
heart' wordt de betovering ver
broken. Een gezwollen uitvoe
ring die het aan de voor Almond
zo typerende magie ontbreekt.
'The sensualist' en 'She took my
soul in Instanbul' zijn daarente
gen weer prachtige, enigszins
dramatische stukken.
Marc Almond, master of illu
sion, wil op 'The stars we are'
vooral vermaken met dromerige
songs en teksten die ons moeten
opvrolijken. En dat lukt hem.
E.S.
The Pasadenas - To whom it
may concern (CBS)
The Pasadenas zijn vijf mooie
donkere jongens die uitstekend
kunnen dansen en naar verluidt
vijf uur met hun haar bezig zijn
voordat het in orde wordt bevon
den. Als dansgroep zijn de heren
al jaren actief in popfilms en vi
deo's. Zingen doen ze pas sinds
kort en met een niet onaardig re
sultaat. De eerste single 'Tribu
te'. een ode aan de rock and roll-,
soul- en Motownartiesten uit de
jaren vijftig en zestig (Otis Red
ding. Supremes, Temptations)
was een grote kraker in hitpara-
'Betrayal' van Harold Pinter door Stichting
Opmaat. Vertaling: Gerrit Kouwenaar. Re
gie- Joan Th. Doesburg. Gezien in het IAK-
Theater op 28 oktober.
LEIDEN - Het uit 1978 daterende
"Bedrog", door Oprpaat uitge
bracht onder de Engelse titel
'Betrayal', is voor een groot pu
bliek waarschijnlijk het toegan-
kelijkste stuk van Pinter. Een
man heeft een verhouding met
de vrouw van zijn beste vriend,
verhouding en huwelijk lopen
stuk en het publiek leert de fei
ten kennen in negen taferelen
die in een chronologisch omge
keerde volgorde gespeeld wor
den.
De situering in gegoede Britse
kringen en de rijkelijk aanwezige
verbale humor roepen associa
ties op met. de komedies van
Ayckbourn, en er is een sterke
voorstelling nodig om de onder
laag van onoprechtheid en rela-
tieproblematiek de juiste accen
ten te geven. Opmaat heeft een
verdienstelijke gooi in die rich
ting gedaan met een voorstelling
die zich volledig op Pinters tek
sten concentreerde: geen pauze,
nauwelijks enige toneelaankle
ding en acteurs die geen moeite
doen de persoonlijk of maat
schappelijke omstandigheden
van de personages in hun spel of
in hun uiterlijk zichtbaar te ma
ken.
Daarmee gaat echter ook iets
verloren. Het weghalen van wat
verwijst naar sociaal gedrag en
uiterlijke schijn brengt een even
redige vermindering met zich
mee van alles wat op hypocrisie
en schijnwereld wijst. Juist deze
goedbedoelde poging "Bedrog"
te ontdoen van iedere ballast
haalde ook het gif uit de angel.
PAUL KORENHOF
Werk Cage belicht
DEN HAAG (ANP) - Directeur
Frans de Ruiter van het Koninklijk
Conservatorium in Den Haag heeft
de nog altijd zeer omstreden 76-ja-
rige Amerikaanse componist John
Cage uitgekozen voor een project
van drie weken om hem van alle
kanten te leren kennen. De mees
ter, alleen door zijn leeftijd en in
vloed al de vader, grootvader en
overgrootvader van de avant garde,
levert persoonlijk belangrijke bij
dragen. Zijn werk zal van 7 tot en
met 27 november in de residentie
worden belicht. Dit gebeurt boven
dien met concerten op 15, 20 en 22
november in Amsterdam en op 16
en 23 november in Utrecht.
LEIDEN "Als kunstenaar neem ik waar en probeer dan
te zeggen 'wees zuinig op de mensheid, de natuur en el
kaar', maar ik blijf realistisch. Er is nog steeds honger en
oorlog". De Leidse kunstenaar THEOS typeert hiermee
zichzelf. Hij is idealist maar tegelijk realist.De ideeën ach
ter zijn werk heeft hij gedeeltelijk ontleend aan zijn leertijd
bij meesterschilder Joseph Beuys, die twee jaar geleden is
overleden. Van Beuys en een aantal andere kunstenaars
uit negen landen is werk te zien op een tentoonstelling in
Düsseldorf vanaf 7 november. Om mee te doen aan de ex
positie is er vooraf een selectie geweest. THEOS werd sa
men met de Nederlandse schilder Carolus Diederich geko
zen uit een groep van ruim dertig kunstenaars uit Neder
land.
"Voor mij houdt dat een stuk er
kenning in van wat ik de laatste
twintig jaar heb gedaan", aldus de
Leidenaar.
Om door de selectieprocedure te
komen, moest de THEOS al in mei
van dit jaar een soort biografie met
informatie over zijn werken op
sturen. Hij werd onder meer geko
zen omdat de onderwerpen waar
hij zich mee bezighoudt goed aan-_
sluiten bij de thema's 'Goden' en"
'Horizon'Ter gelegenheid van het
700-jarige bestaan van Düsseldorf
wordt deze tentoonstelling gehou
den onder de titel '700 Jahre Gotter
Horizonte'.
Voor deze expositie heeft
THEOS een vroeger werk uitge
breid. 'Boerenfamilie' is de titel
van het geheel dat bestaat uit een
groot drieluik dat los van de muur
staat, een aantal schilderijen aan de
wand en op de grond een pad van
stro met daarin allerlei objecten.
De kunstenaar beoogt hiermee de
houding van de boeren tegenover
de natuur zoals die vroeger was en
zoals die nu is. Daarnaast zijn er
door
Jacoline Steegstra
nog meer schilderijen en objecten
van de Leidenaar te zien in Düs
seldorf.
"Ik houd me al tien jaar bezig
met de interactie van de mens tot
de natuur en de goden", vertelt
THEOS. Hij legt uit: "Ik probeer in
mijn werk te registreren hoe men
sen tegenover bijvoorbeeld de na
tuur staan. Iedereen is tegenwoor
dig alleen gericht op produktie en
daardoor ontstaan er allerlei mis
standen, zoals milieuvervuiling.
De consumptieterreur noem ik dat.
Door mijn werk hoop ik emoties op
te wekken, waarmee mensen wat
doen. Dat is inderdaad érg idealis
tisch, maar als ik zie dat één mens
er iets aan heeft, dan weet ik dat ik
zinvol bezig ben".
Is dat realistisch
"Misschien zijn er andere manie
ren om vorm te geven aan deze ide-
bijdragen: Ariejan Korteweg,
Jan Rijsdam, Erna Straatsma
De waarde van het doek 'De Zomer' van Pyke Koch wordt geschat tussen
de 80.000 en 120.000 gulden.
AMSTERDAM (GPD/ANP) Het veilinghuis Christie's in Amsterdam
bereidt zich vol verwachting voor op een uitzonderlijke verkoping. Begin
december zullen acht schilderijen van de Utrechtse Pyke Koch worden
verkocht. Het veilinghuis rekent op een totale opbrengst van zeker een
miljoen gulden. De kunstenaar (nu 87 jaar) wordt samen met Carel Wil
link en Raoul Hynckes gerekend tot de 'magisch-realistische' schilders.
Nooit eerder werden er zoveel werken van Koch tegelijkertijd verkocht.
Het veilinghuis rekent op een totale opbrengst van zeker een miljoen gul
den.
Het werk van Koch bleef, door zijn intensieve manier van werken be
perkt. Ih een tijdsbestek van 55 jaar schilderde hij ongeveer honderd doe
ken. Een bekend voorbeeld van zijh oeuvre is 'Poësie de Minuit' (1931),
een in donkere tinten uitgevoerd schilderij. Christie's schat de waarde
tussen de 30.000 en 40.000 gulden.
De serie van de Vier Jaargetijden (Lente, Zomer, Herfst en Winter)
heeft tijdens de Koch-expositie in 1955 sterk de aandacht getrokken. De
vier schilderijen zijn gemaakt in de periode, waarin ook de experimentele
Cobra-beweging in opkomst was: gelijk met Koch exposeerde ook Appel
in het Stedelijk. De vier vrouwenportretten, voorzien van de meest cliché
matige attributen (een lam, een korenschoof, een mand met vruchten des
velds, een takkebos) lijken een regelrechte uitdaging aan het avant-gar-
disme van Cobra.
De schilderijen, die 8 december worden geveild, zijn (op één na die is
ingebracht door een anonieme eigenaar) afkomstig uit de collectie van de
Maastrichtse tandarts dr. T. J. Botke. Hij was een studiegenoot van Pyke
Koch en een groot bewonderaar van hem, toen hy zich later in het kunste
naarschap stortte. In de loop der jaren heeft Botke veel werk van Koch
verzameld en dat ook weer doorverkocht. Deze schilderijen zijn de laatst
overgeblevene uit de verzameling-Botke.
Christie's-directeur Nystadt verwacht veel belangstelling voor de vei
ling. waarop overigens nog meer moderne en eigentijdse kunst te koop
wordt aangeboden. Het is ondenkbaar, dat nog ooit zoveel schilderijen
van Pyke Koch in één keer op de veiling zullen worden gebracht: zijn
werk is (naast wat er in de musea is) verdeeld over een groot aantal parti
culiere verzamelaars. Nystad verwacht ook uit het buitenland geïnteres
seerden.
alen, maar ik ben nu eenmaal kun
stenaar. Iedereen moet op zijn ma
nier iets bijdragen aan de samenle
ving. Ik sta als mens met beide be
nen in die samenleving en vind dat
je moet beginnen met de uitvoe
ring van je idealen in je eigen krin
getje".
Beuys
Deze ideeén hebben veel weg
van het gedachtengoed van Joseph
Beuys. "Ik ben inderdaad meer be
ïnvloed door zijn ideëen dan door
zijn schilderkunst", zegt THEOS.
"Het werk van Beuys is als het wa
re een illustratie van zijn denkbeel
den. De filosofie die hij er op na
hield is moeilijk te omschrijven,
maar de manier waarop hij met
mensen en de natuur omging was
duidelijk genoeg. Hij wist zijn
plaats in de samenleving en straal
de een als persoon een zekere ge
drevenheid uit".
Op het gebied van schilderen
zijn de Cobra-beweging, Willem de
Koning en Mirot de grote voorbeel
den voor THEOS. die zich overi
gens niet onder een bepaalde groep
wil scharen. De kunstenaar is in
het verleden begonnen met een
studie aan de Akademie voor Beel
dende Kunsten in Rotterdam en
vervolgde daarna zijn onderricht
aan de Koninklijke Akademie voor
Schone Kunsten in Antwerpen.
Uit de werken van THEOS
spreekt duidelijk religieuze be
trokkenheid. Zo maakt de Leide
naar bijvoorbeeld gebruik van het
kruis-symbool en dat van de heili
ge drieeenheid. Hij verklaart dat
vanuit zijn opvoeding, die gedeel
telijk rooms-katholiek. en voor een
ander deel protestants was.
THEOS toont de heilige driëeen-
heid die hij gebruikt in zijn werk:
"Religieuze symbolen worden in
elk geval begrepen".
"Als kind had ik een blind ver
trouwen in mijn ouders. Uiteinde
lijk ben ik tot de ontdekking geko
men dat de basis van het geloof
goed is, maar dat de poespas er om
heen uit zijn verband is gerukt. Die
christelijke symbolen gebruik ik
als middel om mijn boodschap dui
delijk te maken. Het westen wordt
immers nog steeds gedomineerd
door het Christendom en het kruis
teken is bijvoorbeeld heel univer
seel. Mensen begrijpen dat sym
bool".
Wat hebben religieuze symbolen
als middel voor waarde?
"Ik ben er diep van overtuigd dat
er een hogere macht bestaat. Ik wil
die macht alleen niet indelen in een
bepaalde groep. Veel godsdiensti
ge groeperingen maken misbruik
van de God die zij belijden. Onder
het mom van de bijbel geven Chris
tenen bijvoorbeeld alleen toestem
ming aan paren die onder Gods ze
gen gehuwd zijn om een kind te
adopteren. In Ierland verketteren
rooms-katholieken en protestan
ten elkaar en binnen de Islam zie je
een voortdurende strijd. Ik vind
het niet juist om het geloof te ge
bruiken als middel om je zin te krij
gen".
graad van perfectie hebben be
reikt en de binnenlandse concur
rentie hevig is.
De zes nummers op deze mini-
lp zijn stuk voor stuk toonbeel
den van hoe het moet: degelijke
composities zonder franje,
oerstrak gespeeld en met teksten
die dicht bij huis blijven en toch
ergens over gaan. Alaard jolles
zingt voor wat hij waard is, al zal
hij nooit een prijs winnen voor
de meest persoonlijke rock
roll-vertolker. Daar staat weer te
genover dat de koortjes zeer ver
zorgd zijn.
Twee nummers vallen buiten
het geijkte rockabilly-stramien.
'Go 1-6-0' heeft zo'n zuigend
swamp-ritme dat laat doorsche
meren dat de in dit lied bezongen
auto geen sbelheidsduivel is.
Aan 'Don Carlo", de jongen bij
wie de charme in z'n portemon
nee zit, is een echt popliedje ge
wijd.
Dat L'Attentat op het podium
nog minstens zo leuk is als in de
huiskamer kan 13 november in
het Leids Vrijetijds Centrum
worden gecontroleerd.
A.K.
Pasadenas: voormalige dansgroep
des en discotheken. En ook de
nieuwe single 'Riding on a train'
loopt weer als een trein.
De eerste langspeler van The
Pasadenas maakt duidelijk dat
het vijftal sterk is beïnvloed zijn
door 'the sound of the sixties' en
dat we hier te maken hebben met
een soort nieuwerwetse uitvoe
ring van de Temptations. De
groep doet dat lang niet slecht, al
zijn niet alle nummers zo swin
gend als 'Tribute'. De langspeler
'To whom it may concern' valt
vooral op door een aantal mooie
ballads hoewel er zonder moeite
ook nog wel het nodige disco-
werk met hitpotentie uit te distil
leren valt. Naar het schijnt zijn
de heren ook in staat om live een
act van formaat neer te zetten.
Het lijkt er daarom op dat het
The Pasadenas voorlopig voor de
wind zal gaan.
J.R.
L'Attentat - 'Heartbreaking
stories' (Top hole)
Wat goed is komt langzaam.
L'Attentat heeft vele jaren en
drie platen nodig gehad om uit te
groeien tot een van onze beste
bands, met 'Heartbreaking sto
ries' wordt dat stadium bereikt.
En dat nog wel in het zeer veelei
sende genre van de viermans
rock roll, waarin de Ameri
kaanse voorbeelden een grote
Sonic Youth - 'Daydream na
tion' (Torso)
Sonic Youth lijkt langzaam
maar zeker de koers te verleg
gen. Het kwartet uit New York
heeft gegrossierd in snoeiharde
en onverbiddelijke gitaar-noise,
muziek die de intensiteit van het
leven in de grote stad zo dicht
mogelijk wilde benaderen. De
laatste tijd komt de groep wat
meer tegemoet aan de behoefte
van de luisteraar bij de hand te
worden genomen. Het is nu
hoorbaar dat er afspraken wor
den gemaakt over de structuur
van dit geluid. Hierin daar dui
ken zelfs rudimentaire melodie
lijnen op.
De koersverlegging levert ken
nelijk nogal wat inspiratie op.
want 'Daydream nation' is een
dubbel-lp. Vier kanten lang
wordt er geaarzeld tussen primi
tieve popmuziek en een ruige,
onverbiddelijke aaneenschake
ling van gitaarakkoorden, waar
bij het eerder om de klankkleur
gaat. 'Daydream nation' is zo
doende vlees noch vis. Daarbij
komt dat de geluidskwaliteit
slecht is: weinig contrast en
schelle bekkens.
