doen Jordanië en PLO eens over federatie Bonn en Moskou willen uitgebreid zaken Geen duidelijke winnaar tv-debat Shamir-Peres Zuidlibanese leger doodt Palestijnen 'Hartelijk gesprek' Husayn en Arafat Orkaan vaagt dorpen Nicaragua van de kaart Nieuwe leider Litouwen maant tot matiging van eisen BUITENLAND PAGINA 5 KIRYAT SHMONA (Rtr/AFP/U- PI) - Het Zuidlibanese Leger (SLA), een door Israël gesteunde militie, heeft gisteren in de door Is raël uitgeroepen veiligheidszone in zuid-Libanon vier, en misschien wel zes, Palestijnse guerrillastrij ders gedood en een onbekend aan tal verwond, zo is uit Israëlische en Libanese militaire bron vernomen. Er brak een vuurgevecht uit toen een SLA-patrouille vlakbij de plaats Hasbaya op de berg Hermon stuitte op een groep guerrillastrij ders, die onder meer beschikte over raket werpers. De strijders behoren kennelijk tot het radicale Volksfront voor de Bevrijding van Palestina (PFLP). Het PFLP liet weten dat vier van in totaal twaalf PFLP'ers werden ver mist na een aanval op een door SLA-troepen en Israëlische militai ren bezette stelling vlakbij Has baya. Volgens het front vielen bij de tegenstanders tien doden en/of gewonden. SLA-troepen hebben tientallen arrestaties verricht naar aanleiding van de aanslag van woensdag in zuid-Libanon die aan acht Israëli sche militairen het leven kostte. Is raël voerde zelf vrijdag als vergel ding luchtaanvallen uit in Libanon. Radio-Israël berichtte gisteren dat de verdachten van de aanslag, waarvoor de pro-Iraanse Hezbol- lah-beweging zich verantwoorde lijk heeft gesteld, wellicht zullen worden berecht en terechtgesteld als ze schuldig blijken te zijn. In tussen riep een pro-Iraanse Liba nese geestelijke, sjeik Maher Ham- moud, in Bayrut op tot nog meer zelfmoordacties „om Israël tot overgave te dwingen". Tyfoon en tornado Minstens 30.000 mensen zijn dakloos geworden en 15 personen gedood, toen gisteren de tyfoon ,Ruby', die gevolgd werd door een tornado, enkele dorpen bij de stad Cagayan de Oro op de Filipijnen verwoestte. ,Ruby' bereikte de Fili pijnen met snelheden tot 120 km per uur, maar in de loop van giste ren was de snelheid al opgelopen tot 390 km per uur. Iran In Iran mogen de politieke partij en hun activiteiten, die de afgelo pen jaren aan strakke banden wa ren gelegd, weer opnemen. De Iraanse regering heeft aan de maat regel wel de voorwaarde verbon den dat de in ere herstelde partijen de islam in woord en daad toege wijd blijven, de nationale eenheid niet in gevaar brengen en geen hulp uit het buitenland ontvangen. Verpleegsters De Franse verpleegsters hebben gisteren met 207 tegen 111 stem men besloten hun tiendaagse sta king te stoppen. Tegelijkertijd lie ten zij evenwel weten door te gaan met hun strijd voor meer loon. De verpleegsters wezen een loonsver hoging van ongeveer 170 gulden per maand af. Zij willen zo'n 600 gulden per maand meer. Bevrijding Linkse guerrillastrijders hebben gisteren in El Salvador 131 gevan genen bevrijd. Bij een aanval op de gevangenis in de stad Ilobasco in het midden van het land verwond den de guerrillastrijders twee be wakers. Er werd aanzienlijke scha de aangericht, aldus een militaire woordvoerder. Het is niet bekend of de bevrijde gedetineerden poli tieke gevangenen dan wel crimine len zijn. Het is de tweede keer bin nen een week dat de rebellen er in slagen gevangenen te bevrijden. Sikhs Radicale Sikhs die streven naar onafhankelijkheid van de Indische deelstaat Punjab hebben zaterdag 13 mensen vermoord. Een van de slachtoffers was een regionale lei der van de regerende Congres-par tij. Hij werd doodgeschoten toen hij uit een bus stapte. In een gebied voor hindus aan de grens met Pakistan voerden rchutters uitge rust met zware geweren een wilde aanslag uit. Er vielen hier twaalf doden en 7 gewonden. Mubarak maakte voor zijn terug keer in Cairo samen met Arafat nog een tussenlanding in Iraq voor ver der politiek overleg met de Iraakse leider Saddam Husayn. Hoge PLO- functionarissen verklaarden daar dat het gesprek met de Jordaanse monarch had geleid tot een aan zienlijke verwarming van de relatie tussen de PLO en Jordanië. „De besprekingen verliepen zeer voor spoedig en wij zij er erg tevreden mee," zei een PLO-voorman. De Palestijnse delegatie waar mee Arafat naar Jordanië kwam is daar gebleven om de komende week het politieke overleg voort te zetten en een „nieuwe start" te ma ken in de relatie met Jordanië, zoals een delegatielid het uitdruk te. De Jordaanse regering zal op een later tijdstip met een officiële verklaring komen over de resulta ten van het overleg met Arafat. Mubarak en Arafat kwamen za terdag in Jordanië aan voor uitvoe rige besprekingen met de Jordaan se vorst. De drie leiders voerden de hele dag overleg met elkaar in de Jordaanse kustplaats Aqaba. Osa ma el-Baz, de belangrijkste advi seur van Mubarak, zei 'dat ook Sy rië en Libanese leiders voor de top waren uitgenodigd, maar dat die de uitnodiging hadden afgeslagen. Volgens El-Baz voelde Syrië, dat vindt dat Jordanië en Egypte een te zwakke politiek voeren ten aanzien van Israël, niets voor het gezamen lijke Arabische overleg. De Egypti sche minister van buitenlandse za ken Abdel-Meguid daarentegen sprak van „een historische ont moeting". Arafat zei na de eerste gespreks ronde met Mubarak en Husayn dat „deze bijeenkomst is bedoeld om het Arabische standpunt te coördi neren zodat we snel vooruitgang kunnen boeken bij het bijeenroe pen van een internationale vredes conferentie". Arafat zei toen ook dat hij nog steeds voorstander is van een fede ratie tussen Jordanië en een onaf hankelijke Palestijnse staat. Hij Sovjet-ijsbrekers helpen walvissen BARROW (AFP/AP) - De Vere nigde Staten hebben gisteren het aanbod van de Sovjetunie aanvaard dat die helpt bij po gingen de walvissen vrij te ma ken die bij Alaska onder het ijs zijn geraakt. Twee Sovjetijsbre kers zijn onderweg naar Point Barrow. De „Admiraal Makor- ov" en „Vladimir Arseniev" hebben ten minste 12 meter diep water nodig om te kunnen werken, wat ongeveer twee keer zo veel is als die van de zee in de zone waar de zoogdieren zich bevinden. Maar volgens de directeur van het Amerikaanse centrum voor de Pacific kunnen de ijs- brekers op hun minst de zee ijs vrij houden als de walvissen uit hun benarde positie bevrijd zijn. De twee schepen worden morgen tegen de middag in Barrow verwacht. Een van de drie walvissen is sinds zaterdag niet meer gezien. Biologen achtten zaterdag de kans dat het dier nog in leven is uiterst gering. De Westduitse kanselier Helmut Kohl is vanmiddag aan een offi cieel bezoek aan de Sovjetunie be gonnen. In Moskou zijn de Duitse en de Russische verwachtingen rond het bezoek van Kohl buiten- door Hans Hoogendijk gewoon hooggespannen. Bonn verwacht spectaculaire voorstellen op het gebied van de conventionele bewapening. In kringen rond het ministerie van buitenlandse zaken wordt het niet uitgesloten geacht dat de Russische staats- en partij leider zal voorstellen zijn strijd krachten met honderdduizenden soldaten te verminderen. Daardoor zou de door sommige NAVO-krin- gen bepleite modernisering van de nucleaire Lance-raket overbodig worden. Gorbatsjov zei in een vandaag gepubliceerd interview met het Westduitse weekblad Der Spiegel MANAGUA (DPA/Rtr/AFP) - De orkaan „Joan" heeft het afgelopen weekeinde een spoor van verwoes ting achtergelaten in Midden-Ame- rika. In Nicaragua werden ver scheidene plaatsen verwoest. Het havenstadje Bluefields zou met de grond gelijk zijn gemaakt. Volgens de laatste berichten zijn zeker 50 inwoners van Nicaragua om het le ven gekomen. In Costa Rica, waar rivieren als gevolg van de zware re gens buiten hun oevers traden, vie len 21 doden. In Panama was het dodental drie. Met snelheden van meer dan 220 km per uur viel Joan zaterdag aan op de kusten van Nicaragua. Be halve Bluefields zouden ook de dorpen Rama en Nueva Guinea zwaar zijn getroffen. Daar zou nog VILNIUS (AP) - De Litouwse par tijleider Brazauskas heeft gisteren op de tweede en laatste dag van de conferentie van de Litouwse her vormingsbeweging Sajudis opge roepen tot matiging van haar poli tieke eisen. Eerder op de dag had zich een scherp debat ontsponnen over de vraag of Sajudis al dan niet voor Litouwen het recht zou moe ten opeisen zich van de Sovjetunie af te scheiden. Uiteindelijk koos een meerderheid op de conferentie voor een gematigder programma. De meer dan 1.100 gedelegeer den van Sajudis waren bijeengeko men om zich te buigen over een aantal vergaande eisen ten aanzien van de zelfstandigheid van hun re publiek. De leiding van de Litouw- onder meer dat het bezoek een mijlpaal kan betekenen in de rela tie tussen beide landen. „Er hangt veel vanaf, zowel voor Europa als voor de rest van de wereld. Ik be groet deze top, maar de weg was lang en niet eenvoudig", zei Gor batsjov doelend op de vergelijking die Kohl in 1986 maakte tussen hem en de nazi-propagandaminis- ter Josef Goebbels. Gorbatsjov zei niet rancuneus te zijn, maar „politi ci moeten wel de draagkracht van hun woorden beseffen. Veel din gen gebeurden eerder uit domheid dan uit kwaadaardigheid". In Moskou werd gisteravond duidelijk dat voor de Russen de be trekkingen met Bonn aan de voor avond van een totaal nieuwe fase staan. Beide staten willen nauw sa menwerken ten voordele van de Russische consumptie en de Duit se economie. Gorbatsjov heeft voor het slagen van zijn hervorming de kennis van het Westen nodig. Voor zijn wapenbeheersingspolitiek kan hij niet zonder de steun van West- duitsland, de sterkste conventione le macht in West-Europa. Op dit ge- RAMAT GAN (GPD) De verkie zingscampagne in Israël bereikte gisteravond een voorlopig hoogte punt met een televisiedebat tussen de leiders van de twee grote partij en, premier Shamir (Likud) en mi nister van buitenlandse zaken Pe res (Arbeiderspartij). Het een half uur durende programma leverde inhoudelijk weinig nieuws op maar leidde na afloop wel tot verhitte discussies over de vraag wie van de twee zich voor de televisiecamera's het meest op zijn gemak voelde. Zoals gebruikelijk bij dit soort eve nementen maakten aanhangers van beide partijen aanspraak op de overwinning. Maar de meeste neu trale waarnemers houden het op een gelijkspel. Voor het debat kon worden ge houden is wekenlang onderhan deld tussen vertegenwoordigers van de Likud en de Arbeiderspartij over de vorm waarin het zou wor den gegoten. Aanvankelijk eiste de Likud dat de opponenten de vra gen tevoren zouden mogen inzien. Bovendien hadden zij grote moeite met de door de socialisten voorge stelde kandidaten voor de functie van discussieleider. Des te verra- amper een huis overeind staan. Na dat de rivier de Escondido buiten haar oevers trad, werden 145 men sen vermist. Op het eiland Maiz zouden 17.500 mensen dakloos zijn geworden. Nog maar tien procent van de huizen zou overeind staan. Alle bomen zouden onder net ge weld van de orkaan zijn geknakt. Cuba heeft aangeboden vanuit de lucht in de eerste levensbehoeften van de eilandbewoners te voorzien. se commmunistische partij woon de het grootste deel van de confe rentie bij en heeft de organisatie al le steun toegezegd. De bijeenkomst van Sajudis of de Beweging voor Perestrojka vond plaats in het sportpaleis van de Litouwse hoofdstad Vilnius. In de zaal hing een enorme vlag met de Litouwse nationale driekleur, die tot het begin van deze maand nog officieel verboden was. De Li touwse radio en televise brachten een direct verslag van de bijeen komst. De gemoederen raakten gisteren zeer verhit, nadat de afgevaardigde Paulauskas had gepleit voor het recht van Litouwen om zich van de Helmuth Kohl <toto ap> bied verwacht Bonn dan ook con cessies. Defensieminister Scholz zal zijn Russische collega Jazov vandaag voorhouden dat op mooie woorden nu daden moeten volgen Volgens hem staan er nog altijd 21 Russische divisies aan de West duitse grens en kreeg het Russi sche leger er tussen 1984 en 1987 1600 nieuwe tanks per jaar bij. sender was het dat Shamir en zijn mensen uiteindelijk akkoord gin gen met verrassingsvragen en met Dan Shilon als vragensteller. Shilon, een voormalige televisie- journalist die tegenwoordig een ei gen productiebedrijf runt, sympa thiseert openlijk met de Arbeiders partij. Cynici onder de socialisti sche aanhang veronderstelden dat de Likud Shilon alleen maar accep teerde om hem later de schuld te kunnen geven van een afgang van Shamir. Maar die afgang is uitge bleven en beide partijen waren het er na afloop over eens dat Shilon de discussie correct heeft geleid. Een van de eerste vragen van Shilon was gericht aan premier Shamir en ging over uitlatingen van de Jordaanse koning Husayn vorige week in het Amerikaans te levisieprogramma 'Nightline'. De Nicaraguaanse president Orte ga sprak van een „nationale trage die" en vroeg om internationale hulp voor zijn land. Terwijl Joan afstormde op de hoofdstad, verloor zij aan kracht. In Managua werden windsnelhe den tot 80 km per uur gemeten. Tienduizenden mensen waren uit voorzorg geëvacueerd. Universi teitsgebouwen werden gebruikt Sovjetunie af te scheiden. Vervol gens beklom de schrijver Petkevi- sias het spreekgestoelte en hekelde het pleidooi van Paulauskas. „De rede die u zojuist hoorde zou als een provocatie kunnen worden op gevat", aldus de schrijver. „We moeten realistisch blijven. We kun nen onze vrijheid en onafhanke lijkheid niet op het spel zetten voor goedkope praatjes", zo zei hij. Tenslotte nam de conferentie van Sajudis een aantal resoluties aan. De eis voor het recht op af scheiding van de Sovjetunie werd afgewezen. Daarvoor in de plaats kwam een resolutie, waarin wordt gesteld dat de relaties van Litou wen met de andere Sovjet-repu blieken moeten zijn gebaseerd „op Maar Kohl komt niet met lege handen. In zijn bagage zit een pak ket dat varieert van een kaasver pakkingsmachine tot een complete kerncentrale ter waarde van 400 miljoen mark. De vijf ministers die hem vergezellen zullen aan de lo pende band contracten tekenen en de Westduitsers brengen drie mil jard mee om een en ander te finan cieren. Uit Westduitse kring was gister avond te horen dat Moskou in de toekomst mogelijk nog 10 miljard dollar in de VS en 15 miljard mark in West-Europa wil lenen om de pe restrojka nieuwe impulsen te ge ven. Bonn lijkt te geloven in het succes van Gorbatsjovs hervor- mingskoers. In het Spiegel-inter view benadrukte de Russische lei der dat zijn politiek slechts het be gin is van een totale herstructure ring. Hij waarschuwde het westen voor te snelle conclusies over sla gen of falen. Gorbatsjov maakte ook duidelijk dat er van hem geen grote concessies ten aanzien van de Duitse deling en West-Berlijn te verwachten zijn. Hij bepleitte de Kunt u, premier Shamir, nog wel ooit onderhandelen met Husayn, nu de koning uw vredesplannen heeft omschreven als 'rampzalig'? De premier antwoordde dat hij Husayns opmerking zeer betreur de, maar dat de ideeën van Likud over vrede niet slaan op de stand van zaken van dit moment. Zodra de Arabische leiders er na onze ver kiezingsoverwinning achter ko men dat er geen mogelijkheid meer bestaat voor een internationale vre desconferentie over het Midden- Oosten. zullen ze volgens Shamir akkoord gaan met directe onder handelingen. Meer dan de helft van het debat was gewijd aan vredesvraagstuk ken. Shamir legde daarbij als van ouds de nadruk op onderhandelin gen over beperkt zelfbestuur voor de inwoners van de bezette gebie den, zonder het opgeven van enig om de mensen onder te brengen. De stad kwam zonder stroom te zit ten, straten veranderden in rivie ren en werden onbegaanbaar. Eén persoon werd gedood door een val lende boom. De president had de bewoners opgeroepen binnen te blijven. Hoe groot de schade is aan de rijst, koffie- en katoenoogsten was nog niet vast te stellen. De Nicara guaanse ambassade in Mexico meldde dat het totale aantal daklo zen vermoedelijk rond de 200.000 mensen ligt. De orkaan, inmiddels herdoopt in 'Miriam', lijkt nu op El Salvador af te stevenen. In dat land is de noodtoestand afgekondigd en is men begonnen met de evacuatie van bedreigde gebieden in het zuidoosten van het land. de leninistische principes van fede ralisme, nationale gelijkheid en zelfbeschikking". Voorts werden resoluties aangenomen waarin wordt geeist dat Litouwen voortaan zelf zijn economisch be leid mag bepalen, zelf handel mag drijven en een eigen muntsoort mag invoeren. Ook pleitte de conferentie voor het recht van Litouwen om diplo matieke betrekkingen aan te gaan met andere landen en een eigen Olympisch team op te richten. Bo vendien wil Sajudis dat er wettelij ke maatregelen worden genomen om de toestroom van Russen en an dere bevolkingsgroepen naar Li touwen aan banden te leggen. Ten- bouw van een gemeenschappelijk Europees huis. „We moeten daarin gaan wonen en dan zien wat het wordt". In een scherpe waarschu wing aan de Oostduitse communis tische partij zei hij dat het om meer gaat dan om een verfbeurt of een nieuw behangetje. Het DDR-polit- burolid Hagen had onlangs gezegd dat zijn land geen aanleiding voor veranderingen ziet als „de buur man zijn kamer schildert of be hangt". De haviken in de Bondsre publiek kregen van Gorbatsjov te horen dat elke poging te tornen aan de grenzen tussen beide staten „onaanvaardbaar, zo niet catastro faal is". In Moskou wordt vol spanning uitgekeken hoe Kohl op de Russi sche avances zal reageren. In de Sovjetrussische pers wordt onge kend lovend geschreven over Hel mut Kohl, hoewel ook hier bekend is dat de kanselier veel meer neigt naar een hechte band met Frank rijk dan naar nauwe samenwerking met Moskou. De algemene trend hier is dat Kohl zich kan ontwikke- deel van de Westelijke Jordaanoe- ver en de Gazastrook. Peres ant woordde, zoals mocht worden ver wacht, dat er voor dergelijke on derhandelingen geen partners zijn en dat alleen een internationale vredesconferentie de weg kan ope nen naar directe besprekingen. „Vertelt u me eens, wie. behalve de Likud, houdt er nu eigenlijk van Gaza?" vroeg hij zijn politieke te genstander. „Als ik die molensteen van mijn nek haal, geef ik dan iets op? Een extra 1,7 miljoen Arabie ren vormen voor ons een last. Wat is de joodse staat waard, als er geen joodse meerderheid is?" En: „Het is voor het eerst in veertig jaar dat een Jordaanse koning, die mijn standpunten kent. ondanks alles ja zegt. Hoewel hij weet dat ik niet be reid ben om al het gebied op te ge ven, dat ik sta op een verenigd Je ruzalem en dat ik de rivier de Jor- daan als onze oostgrens be schouw". Afgaande op de resultaten van opiniepeilingen is het heel goed mogelijk dat net als vier jaar gele den geen van beide partijen er na de verkiezingen in zal slagen een meerderheidsregering te vormen. Marcos heeft veel vertrouwen in rechtszaak HONOLULU (UPI) - Ex-presi- dent Marcos van de Filipijnen be schouwt de Amerikaanse aan klacht tegen hem als een kans om beschuldigingen te weerleggen dat hij zijn rijkdom heeft verkregen ten koste van de Filipijnse schat kist. Dit heeft het voormalige staatshoofd van de Filipijnen zater dag gezegd. Het was de eerste verklaring van Marcos (71), sinds hij, zijn vrouw Imelda (59) en vijf medeplichtigen onder wie de Saudische zakenman Adnan Khashoggi, vrijdag in New York in staat van beschuldiging waren gesteld wegens financiële manipulaties. Het zevental is ge sommeerd om 31 oktober te ver schijnen voor een Amerikaanse rechter in Manhattan. Volgens de aanklacht hebben het echtpaar Marcos en hun mede aangeklaagden tussen 1972 en he den „bepaalde fondsen van de Fili pijnse regering te eigen bate aange wend". Zo zouden zij ruim 200 mil joen gulden, die zij onrechtmatig hadden verkregen, naar de Vere nigde Staten hebben overgebracht om vier gebouwen in New York te kopen. De waarde van die gebou wen is inmiddels verdubbeld. De advocaat van Marcos ver klaarde vrijdag dat zijn cliënt aan de sommatie gehoor zal geven, maar dat Marcos om gezondheids redenen de zitting wil verplaatsen naar zijn ballingsoord Honolulu. Bioscoop bewaakt PARIJS (AP) - Bij de enige bio scoop in Parijs waar de film The Last Temptation of Christ wordt vertoond is gisteren extra bewa king ingesteld, nadat zaterdag avond in een andere bioscoop tien gewonden waren gevallen door brand. De brand in de bioscoop St Michel brak uit op het moment dat het publiek de zaal verliet. Er vie len tien gewonden, van wie een ernstig. De politie heeft een onder zoek ingesteld omdat brandstich ting wordt vermoed. slotte werd een resolutie aangeno men, waarin de vrijlating van Li touwse politieke gevangenen wordt geeist, alsmede de afschaf fing van de wetten gericht op het onderdrukken van de politieke op positie. Naar schatting 20.000 Litouwers verzamelden zich gisterochtend vroeg voor de kathedraal van Vilni us, waar een roomskatholieke mis werd opgedragen. Zaterdagavond maakte een woordvoerder van Sa judis bekend dat de Litouwse rege ring had besloten de kathedraal aan de gelovigen terug te geven. De kathedraal was onder Stalin omge doopt tot museum en mocht sinds dien niet meer als godshuis wor den gebruikt. len tot een van de conservatieve westerse leiders. Moskovski No- vosti schrijft onder meer: „De kan selier, een meester in het politieke draaien, heeft zo het schijnt beslo ten de weg naar samenwerking met de Sovjetunie te kiezen". Een ander blad: „Met zijn verscherpt politiek instinct heeft hij erkend dat de populariteit van de Sovjet russische hervormingspolitiek in Westduitsland geen modever schijnsel is, maar een resultaat van een radicale verandering in het denken van het Duitse volk". Waarnemers in Moskou herinne ren er aan dat zelfs Ronald Reagan en Margaret Thatcher minder aan dacht in de pers kregen dan Hel mut Kohl. CAIRO (AP) - De Egyptische president Mubarak heeft gisteren gezegd dat Jordanië en de Palestijnse Bevrijdingsorganisatie (PLO) het eens zijn geworden over de vorming van een federatie. Mubarak deed dit bij zijn terugkeer uit Jordanië waar hij dit weekeinde onver wachte besprekingen heeft gevoerd met de Jordaanse koning Husayn en PLO-leider Arafat. Mubarak zei dat Husayn en Arafat een federatie en Arafat heeft ver- herhaalde voorts zijn voorwaarde- „in een uitermate hartelijke sfeer" klaard dat hij een voorstander is lijke aanvaarding van VN-resolu- met elkaar hadden gesproken. „Zij van een federale unie met Jorda- ties 242 en 338, die een indirecte er- zijn het eens over de vorming van nië", zo zei de Egyptische presi- kenning van de staat Israel inhou- dent. den. Deze man uit het plaatsje Bluefields in Nicaragua draagt zijn gewonde vage in Bluefields, dat nagenoeg met de grond gelijk werd gemaakt, kind naar een eerste hulppost. De orkaan Joan zorgde voor een enorme ra- (foto anpi

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1988 | | pagina 5