Zuivering op komst
in top Joegoslavië
Paus gaf de katholieke kerk volledig nieuw gezicht
Derde deel Politbureau mogelijk weg
Stakingsgolf
op komst
in Frankrijk
Westduitsers op
de been tegen
nucleair project
Japans schip
met duizenden
auto's krijgt
graf in oceaan
Energiemiriisterie VS wist van lek kerncentrale
Veel Britten weten niet waar hun
eigen land op de wereldkaart ligt
VS en Filipijnen sluiten
akkoord over marinebases
MAANDAG 17 OKTOBER 198S
PAGINA 5
BELGRADO (Rtr/AFP/AP/GPD) - Twee leden van het Politbureau ('dagelijks bestuur')
van de communistische partij van Joegoslavië zijn gisteren afgetreden. Dit meldt het pers
bureau Tanjug. Het zijn Kolj Siroka, die afkomstig is uit de in hoofdzaak door Albanezen
bewoonde autonome provincie Kosovo, en Milanko Renovica uit de republiek Bosnië-
Hercegovina.
Begin oktober waren de vertegenwoordigers van de republiek Slovenië en van de auto
nome provincie Vojvodina in het Politbureau, respectievelijk Franc Setinc en Bosko Kr-
unic, al afgetreden.
LISSABON (AP) - De Portugese
regering ziet geen kans tegemoet te
komen aan bezwaren van milieu
beschermers tegen het plan om een
Japans schip met 5.400 auto's aan
boord tot zinken te brengen in de
Atlantische Oceaan. „Er is geen
praktisch alternatief voorhanden",
verklaarde admiraal Silva Horta.
voorzitter van de Portugese Natio
nale Raad tegen Vervuiling van de
Zee, deze week in een vraagge
sprek. Daarom zal de 58.000 ton
metende Reijin binnenkort wor
den versleept naar een 2.000 meter
diep gedeelte van de oceaan dat het
Japanse vaartuig tot graf moet die-
Het in Panama geregistreerde,
hypermoderne schip liep op 27
april tijdens zijn eerste reis van Ja
pan naar Ierland bij Oporto, in het
noorden van Portugal, aan de
grond. Het schip was volgeladen
met 5.400 gloednieuwe Japanse au
to's ter waarde van 100 miljoen dol
lar. Milieubeschermers hebben ge
zegd dat naar schatting 173 ton ko
per en lood, 115 ton verf, 28 ton olie
en meer dan 1.000 ton rubber, plas-
Zo'n 20.000 Westduitsers demonstreerden zaterdag bij de opwerkingsfabriek in Wackersdorf in Beieren tegen
het nucleaire project. (foto anp>
In Belgrado begint vandaag een
tweedaagse bijeenkomst van het
voltallige Centraal Comité van de
communistische partij, waar vol
gens de nationale partijleider, Sti
pe Suvar, het besluit kan vallen dat
een derde deel van het Politbureau
en ook een derde van het aantal le
den van het Centraal Comité ver
vangen wordt. Het Joegoslavische
Politbureau telt 23, het Centraal
Comité 165 leden.
Joegoslavië kampt met de ern
stigste economische crisis sinds de
partisanen het land bevrijdden van
de nazi-bezetters en onder verzets
held Tito een communistische
staat oprichtten. De inflatie is ge-
PARIJS (GPD) Frankrijk gaat
een week van groeiende arbeidson
rust tegemoet met een hoogtepunt
op donderdag. Dan zijn alle staats
ambtenaren opgeroepen het werk
neer te leggen om aan hun salaris
eisen kracht bij te zetten. Een sta
king van de verpleegsters sleept
zich intussen door het gehele land
voort, nadat regeringsvoorstellen
het afgelopen weekeinde door de
overkoepelende verpleegstersor
ganisatie als 'een fooi' van de hand
waren gewezen.
Premier Rocard verklaarde gis
teren in een interview in 'Le Jour
nal de Dimanche' dat de regering
op de eisen van de rijksambtena
ren niet zal kunnen ingaan. De ver
pleegsters riep hij er toe op de rege
ringsvoorstellen nog eens goed na
te lezen.
Het feit dat premier Rocard zich
via de pers waarschuwend tot de
stakers heeft gericht bewijst dat de
toestand er niet beter op wordt en
dat de regering de komeride week
met zorg te gemoet ziet. Terwijl ie
dere herfst de vakbonden met hun
gebruikelijke looneisen voor de
dag komen, valt ditmaal de heftige
toon op die de discussies tot nu
heeft gekarakteriseerd. Bij rege
ring en publiek gaat enige sympa-
tie uit naar de verpleegsters, wier
financiële toestand niet alleen ach
terlijk maar ook onhoudbaar is,
een feit dat door de regering wordt
erkend. Het uitgangspunt van pre
mier Rocard is echter duidelijk:
„Salarisverhogingen worden al
leen ingewilligd in gevallen van
duidelijke onrechtvaardigheid -
zoals in het geval van het verple
gend personeel in de ziekenhuizen
- terwijl in het algemeen de koop
kracht over de hele linie niet kan
worden vergroot omdat daarvoor
de economische situatie nog te
kwestbaar is.
De Franse spoorwegen hebben
tegen deze week een 'algemene
mobilisatie' aangekondigd in ter
men die doen denken aan de grote
staking van '86. Behalve de Spoor
wegen zijn ook de onderwijzers op
geroepen het werk neer te leggen.
Aanstaande donderdag zijn ook
moeilijkheden bij de posterijen te
verwachten.
stegen tot 217 procent en de ar
beidsonrust groeit gestaag sinds de
regering in mei de lonen verlaagde
in een poging iets te doen aan de
buitenlandse schuld van 21 miljard
dollar.
Het streven van partijleider Milo
sevic van de grootste deelrepu
bliek in het land, Servië, naar een
grotere Servische controle over de
autonome provincies Kosovo en
Vojvodina heeft de huidige politie
ke crisis veroorzaakt. In heel het
oosten en het zuiden van Joegosla
vië zijn de afgelopen weken massa
demonstraties gehouden om steun
te betuigen aan Milosevic. Niet-
Serviërs zijn bang dat Milosevic
zijn grote populariteit zal gaan ge
bruiken om de macht van de groot
ste etnische groep in Joegoslavië,
de Serviërs, over de vijf andere re
publieken te vergroten.
Het leger van Joegoslavië is „on
gerust" over de huidige politieke
spanningen in het land. Dat zei dit
weekeinde de Joegoslavische on
derminister van defensie, generaal
Buncic. Hij verwees onder meer
naar de tegenstellingen tussen de
deelrepublieken Slovenië en Ser
vië.
De generaal deed zijn uitlatingen
in een interview met het blad Ve-
cernje Novosti. Hij is de eerste mili
tair die zich in het openbaar uit
spreekt over de politieke en sociale
onrust die in Joegoslavië is ont
staan sinds het begin van de pro
testdemonstraties in Servië.
De toestand in Joegoslavië
wordt „gekenmerkt door een zwa
re aanval op alle instellingen met
een Joegoslavisch karakter", zo
zegt generaal Buncic in het vraag
gesprek. Hij veroordeelt zowel de
genen die het bestuur in de veel-
volkerenstaat Joegoslavië willen
centraliseren (Servië) als degenen
die juist een losser verband voor
staan (Slovenië). Zij willen Joego
slavië uiteen doen vallen, aldus
Buncic.
WASHINGTON (AP) - Een
atoomwapenfabriek bij Cincin
nati, in de Amerikaanse staat
Ohio, heeft sinds 1951 de lucht
vervuild met 135 ton uranium,
terwijl in dezelfde periode nog
eens 75 ton uranium in een nabij
gelegen rivier, en via de rivier in
het grondwater, terecht is geko
men.
Het ministerie van energie, af
gekort DOE, heeft dat al die jaren
geweten en niets gedaan om de
gevaarlijke vervuiling tegen te
gaan, zo is vorige week gebleken
LONDEN (GPD) Bijna de helft
van de Britten heeft moeite met
een simpel rekensommetje en twee
op de drie maakt fouten in het spel
len van lastige woorden in de En
gelse taal. Een uitgebreid onder
zoek, dat als een voorbeeld geldt in
onderwijs voor iedereen, heeft
schokkende resultaten opgele
verd. Het allerpijnlijkste is mis
schien nog wel dat lang niet alle on
dervraagden wisten waar Groot-
Brittannië lag, toen hun een we
reldkaart werd getoond.
Zeven procent wist niet eens
WACKERSDORF (AP) - Zeker
20.000 mensen hebben afgelopen
in de Beierse plaats Wackersdorf
(Beieren) tegen de bouw van een
opwerkingsfabriek voor splijtstof
staven gedemonstreerd. Volgens
de politie werden zeven mensen
opgepakt maar verliep verder alles
rustig. De demonstranten eisten op
een bijeenkomst in de binnenstad
de onmiddellijke stopzetting van
de bouw en trokken toen naar de
bouwplaats zelf.
Bij een tweede demonstratie
voor de bouwplaats van een onder
aardse NAVO-bunker in de West-
duitse plaats Linnich-Glimbach
kwamen ook zeker 3.500 mensen
bijeen. De organisatoren spraken
zelfs van 6.000 demonstranten. Zij
tijdens een hoorzitting van de
commissie voor energie en han
del van het Huis van Afgevaar
digden.
Het leek wel of het DOE zich
zelf had toegerust met een "bijna
pauselijke volmacht om zonden
te vergeven", zei de democrati
sche afgevaardigde Cooper. Hij
zei dat het bedrijf in kwestie, Fer-
nald Feed Materials Production
Center, de vervuiling had toege
geven, maar zich erop had beroe
pen daar toestemming voor te
hebben van het ministerie.
waar ze moesten zoeken. Anderen
wezen Noord-Amerika en zelfs het
Verre Oosten aan. En toen zij een
spoorboekje kregen om uit te vin
den hoe laat zij uit Birmingham
moesten vertrekken om vijf voor
half negen in Londen aan te ko
men, kwam 46 procent er niet uit.
Pijnlijk ook is dat vele Britten be-
protesteerden tegen de nieuwe
'oorlogsvoeringsbunker' en tegen
de oorlogsstrategieën en wapen
systemen van de NAVO.
De bunker wordt 40 meter onder
de grond gebouwd en gaat 150 mil
joen mark kosten. In geval van oor
log moeten vanuit deze bunker de
NAVO-landmacht en luchtmacht
Bij een recente rechtszaak
heeft een functionaris van het
ministerie gezegd dat er aanvan
kelijk geen technologie voorhan
den was om de uranium-uitstoot
tegen te gaan en dat er later geen
geld meer voor was geweest.
In de Fernald gieterij wordt
uranium tot baren gesmolten
voor gebruik in kernwapens.
Ook liggen er radio-actieve stof
fen en andere gevaarlijke materi
alen opgeslagen. Het bedrijf, het
enige in zijn soort in de Verenig
de Staten, heeft toegegeven dat
het altijd heeft geweten dat zijn
kende politici niet kunnen plaat
sen. Volgens het onderzoek heeft
15 procent geen idee wie de zwarte
leider in Zuidafrika Nelson Mande-
la is.
Ook bij het tonen van foto's van
bekende buitenlandse leiders ging
het vaak mis. De helft van de 1.000
tic en textiel in het zeewater te
recht komt als schip en lading tot
zinken worden gebracht.
De in Parijs gevestigde milieu
organisatie Robin Wood heeft het
besluit een „ecologische misdaad"
genoemd, en Portugese milieube
schermers hebben de Europese
Gemeenschap gevraagd hun rege
ring op de vingers te tikken. De
Portugese regering zegt echter
geen keus te hebben. De eigenaars
van het schip, Emerald Shiphol-
ding, een in Panama geregistereerd
maar door Japanners geleid be-
hun bevelen krijgen. Bij een kern
oorlog kunnen de bevelhebbende
militairen wekenlang in de bunker
overleven.
Een andere demonstratie richtte
zich dit weekeinde tegen de ex
treem-rechtse Nationaldemokrati-
sche Partei Deutschlands. In
Frankfurt kwamen zeker 2.500
mensen op de been tegen de NPD,
die in deze stad een aantal bijeen
komsten had aangekondigd. Deze
werden echter op het laatste mo
ment afgezegd. Ook hier deden
zich volgens de politie geen ernsti
ge ongeregeldheden voor. Wel wer
den zes personen korte tijd vastge
houden omdat ze messen, knup
pels en traangasbommen bij zich
hadden.
afvalputten lek waren en dat het
systeem dat de uitstoot in de
lucht moest controleren niet
goed werkte.
"Het geeft nu toe dat met ura
nium besmet water door de re
gen in de rivier, en vandaar in het
grondwater, terecht is geko
men", zei Democratisch afge
vaardigde Luken, die de hoorzit
ting organiseerde. Volgens een
onafhankelijke waarnemer is de
lekkage van uranium de ge
noemde waarden in werkelijk
heid waarschijnlijk nog verre te
boven gegaan.
ondervraagden, zorgvuldig gese
lecteerd uit alle geledingen van de
bevolking, slaagde er niet in om
Mitterrand te herkennen als de pre
sident van Frankrijk en een op de
vijf wist niet wie Gorbatsjov was.
Daar stond echter tegenover dat
bijna iedereen Reagan wist te noe
men als president van de Verenig
de Staten. De uitslag van het on
derzoek heeft ontzetting veroor
zaakt in Britse onderwijskringen.
Vooral omdat het optreden van de
ondervraagden in de leeftijdsgroep
van 15 tot 24 jaar ver beneden de
verwachting is gebleven.
drijf, heeft de Reijin total loss ver
klaard, en gezegd voor de verwijde
ring te zullen zorgdragen. Volgens
Horta hebben de eigenaars gezegd
het wrak te willen dumpen, en ge
dreigd het te zullen laten liggen als
Portugal weigert daaraan mede
werking te verlenen.
Mdedewerkers van de kust
wacht voorspellen dat het wrak bij
de eerste de beste storm zal kapsei
zen en zinken in de ondiepe kust
wateren. „Wij zien daarom het
dumpen op zee als het mindere eu
vel", zei Horta. Als de Portugese re
gering de berging van de Japan
ners overneemt moet zij een reke
ning betalen van 15 miljoen dollar.
Verkoop van de lading zal vermoe
delijk schadeclaims opleveren van
Japanse autofabrikanten, die niet
graag zien dat hun merknaam te
grabbel wordt gegooid als poten
tieel ondeugdelijke auto's tegen
een zacht prijsje worden verkocht
aan Portugezen. Berging van een
ander schip, de in 1980 voor de kust
van Lissabon gestrande Tollan -
heeft de regering destijds 1,4 mil
joen dollar gekost.
Vliegtuigongeluk
Pakistaanse Zia
is sabotagedaad
ISLAMABAD (GPD) Sabotage
heeft het vliegtuigongeluk veroor
zaakt dat het leven heeft gekost aan
de Pakistaanse president, generaal
Zia ul-Haq. Onderzoek van de
wrakstukken wees op aanwezig
heid van een ongewone concentra
tie van chemische middelen in het
vliegtuig, voordat het in de lucht
ontplofte. Dat is de conclusie van
uit Amerikaanse en Pakistaanse
deskundigen samengesteld onder
zoekteam.
Deze chemische verbindingen
van fosfor, natrium en kalium heb
ben mogelijk de vliegbekwaam-
heid van de piloot aangetast, aldus
het team. De Pakistaanse minister
van defensie, Zaidi, sprak van "een
zeer geraffineerde sabotagedaad".
Bij het ongeluk op 17 augustus
kwamen alle 37 inzittenden om het
leven, onder wie de leger chef-staf,
het hoofd van de inlichtingen
dienst tevens verantwoordelijk
voor de militaire operaties in Af
ghanistan, de Amerikaanse ambas
sadeur Raphel en een generaal, die
als attaché was verbonden aan de
Amerikaanse ambassade.
Tot de mogelijke daders werden
gerekend de Sovjetunie, Afghanis
tan en Indische agenten. Ook is ge
speculeerd dat mogelijk India de
sabotage heeft gepleegd omdat
New Delhi generaal Zia ervan ver
denkt de Sikhs, die naar een eigen
staat streven in India, te hebben ge
steund.
MANILA De Verenigde Staten
zullen de Filipijnen tot 1991 jaar
lijks meer dan één miljard dollar
aan economische, militaire en ont
wikkelingshulp geven voor het ge
bruik van de bases Clark en Subic
Bay op de Filipijnen. Een akkoord
hierover wordt vandaag, na lang en
hard onderhandelen, ondertekend
door de Filipijnse minister van bui
tenlandse zaken, Manglapus, en
zijn Amerikaanse collega Shultz.
De ondertekening van het akkoord
in Washington is in Manila bekend
gemaakt door president Aquino.
door
Bob Mantiri
Aanvankelijk zag het er naar uit
dat de twee partijen niet tot een
vergelijk zouden komen. De Fili
pijnen eisten voor de komende pe
riode van twee jaar 1,2 miljard dol
lar per jaar voor het gebruik van de
bases. Washington wees dit van de
hand in verband met budgetaire
restricties. Maar vorige week leek
het er op dat de Amerikanen bereid
waren tot concessies.
Het akkoord voorziet ook in
Amerikaanse steun aan Manila bij
Woonverblijf
Piper Alpha
van zeebodem
opgetakeld
LONDEN (GPD) Het drama van
het booreiland Piper Alpha dat op
6 juli in de Noordzee na felle explo
sies in brand vloog, waarbij 167
mensen om het leven kwamen, is
in een laatste dramatisch stadium
gekomen. Met behulp van reusach
tige kranen op drijvende pontons
is het vier verdiepingen hoge
woonverblijf van de zeebodem op
getakeld en aan boord van een
vrachtschip geplaatst. Daarmee
wordt het nu naar rustig water tus
sen de Orkney-eilanden, ten noor
den van Schotland, gevaren, al
waar een team van politiespecialis-
ten zal beginnen met het identifice
ren van de stoffelijke overschotten.
Van de 167 slachtoffers worden er
nog 112 vermist. Aangenomen
wordt dat zij zich in het woonver
blijf bevonden, toen dit door de
kracht van een hevige ontploffing
in zee werd gestoten.
Door slecht weer werd deze
moeilijke operatie herhaaldelijk
uitgesteld. Pas tijdens dit weekein
de waren de omstandigheden van
dien aard dat het optakelen, met
grote precisie uitgevoerd, kon wor
den voltooid. Gehoopt wordt nu
dat in het woonverblijf, dat volgens
de experts uiterlijk nog in goede
staat verkeert, de meeste vermiste
slachtoffers worden aangetroffen.
Ondertussen wordt nog steeds
touwgetrokken om de compensa
tieregeling voor de nabestaanden.
Occidental Petroleum, de eige
naar van het verwoeste booreiland,
heeft nu een regeling uitgewerkt
waarbij aan de naaste familieleden
van het omgekomen personeel op
Piper Alpha bedragen tussen de
200.000 en 3,5 miljoen gulden, af
hankelijk van familie-omstandig
heden en dienstverband, worden
uitgekeerd. Hoger dan aanvanke
lijk de bedoeling leek te zijn. Over
de omvang van de bedragen is in
tensief onderhandeld tussen Occi
dental en advocaten van de nabe
staanden. De directie van Occiden
tal verwacht dat de meeste familie
leden dit uitkeringsvoorstel zullen
accepteren en dan een document
zullen ondertekenen dat haar ont
slaat van wettelijke aansprakelijk
heid voor de catastrofe in juli, de
grootste uit de geschiedenis van de
olie- en gaswinning op zee.
het aflossen van zijn buitenlandse
schuld van bijna 30 miljard dollar
via een ruil van Filipijnse staatso
bligaties voor Amerikaanse obliga
ties, zo wordt uit Manila vernomen.
De VS hebben ook toegezegd dat
de hulp die reeds door het Ameri
kaanse Congres is toegezegd voor
het fiscale jaar 1988, in versneld
tempo zal worden verstrekt. Het
Congres blokkeerde deze hulp in
verband met het conflict over de
bases. Een deel van die hulp zal in
contanten worden gegeven.
Na de ondertekening van de
overeenkomst zullen de twee lan
den beginnen met de onderhande
lingen over de status van de mari
nebasis Subic Bay en de lucht
machtbasis Clark na 1991. In dat
jaar verloopt het contract, dat nog
uit 1947 dateert. Subic Bay en
Clark zijn de grootste Amerikaanse
bases buiten de VS. Op de twee ba
ses zijn 29.000 Amerikanen gesta
tioneerd. Ze geven werk aan 68.000
Filipino's.
Subic Bay is de belangrijkste
van de twee militaire installaties.
Er zijn droogdok-faciliteiten voor
de Amerikaanse oorlogsschepen
die in het gebied van de Stille Oce
aan en in de Indische Oceaan ope
reren.
OPEC
Saudiarabië en de andere landen
in de Samenwerkingsraad voor de
Golf (GCC) zijn bereid het produk-
tieplafond van de OPEC te verho
gen in een poging de olieprijs te
stabiliseren. Dit hebben de oliemi
nisters in een gemeenschappelijke
verklaring vandaag na afloop van
een vergadering van. de OPEC be
kend gemaakt.
Griekenland
Aanzienlijke schade en volgens
de eerste berichten 17 gewonden.
Dat is de voorlopige balans van een
zware aardbeving die zich gisteren,
kort na het middaguur, voordeed
aan de westkust van Griekenland.
De beving had een kracht van zes
had op de schaal van Richter.
Kinderen
Alle kinderen onder de vijf jaar
in de met vluchtelingen overbelas
te Sudanese stad Abyei zijn overle
den. Dit hebben hulpverleners in
de stad, waar de VS zijn begonnen
met een luchtbrug voor voedsel en
medicijnen, verklaard. Een hele ge
neratie is uitgeschakeld door de
honger in de stad in de zuidelijke
provincie Kordojan, aldus de hulp
organisaties.
ROME Met een grote gebedsbij
eenkomst en een fakkeloptocht op
het St. Pietersplein in Rome werd
gisteravond de tiende verjaardag
gevierd van de pausbenoeming
van Johannes Paulus II, Karol Woj-
tyla. Het was zijn onuitsprekelijke
naam die vóór al het andere de ron
de deed, toen op 16 oktober 1978 de
witte rook uit de schoorsteen van
het Vaticaan opsteeg, ten teken dat
er een nieuwe paus was gevonden.
door
Marjon van Royen
"Het is een zwarte", riepen de
mensen op het St. Pietersplein,
toen ze de naam hoorden. De eerste
niet-Italiaanse paus, die-er sinds
vier en een halve eeuw werd verko
zen, was echter geen Afrikaan,
maar een Pool. En dat zou sinds
dien niemand meer vergeten. In de
afgelopen tien jaar ontpopte de on
bekende bisschop uit Krakau zich
tot de machtigste, de meest opzien
barende, en ook de meest omstre
den kerkvorst die het Vaticaan in
tijden heeft gehad.
"Karol Wojtyla: de kerk, dat ben
ik", zo luidde de titel boven een van
de vele herdenkingsartikelen die
deze dagen in de Italiaanse dagbla
den verschenen. In de Italiaanse
pers wordt er veel gesproken over
het 'noordelijk gebrek aan flexibili
teit', dat het beleid van Karol Woj
tyla zou kenmerken. Het meest in
het oog springende kenmerk van
het pausschap van Johannes
Paulus II is echter zijn onophoude
lijke gereis over de wereld.
In totaal maakte hij 40 buiten
landse reizen, waarin hij op bevlo
gen wijze het woord van God ver
kondigt, van de Papua's in Nieuw-
Guinea tot in het paleis van dicta
tor Pinochet in Chili. "Wat is het
verschil tussen God en Wojtyla?",
is het raadseltje met betrekking tot
zijn reis dat in het Vaticaan de ron
de doet. "God is overal, maar Woj
tyla is er al geweest".
Behalve de 'pijnlijke' uitzonde
ringen van Nederland en Nicara
gua wist Wojtyla, waar hij ook
kwam, volle stadions te trekken, en
juichende mensenmassa's op de
been te brengen. Wojtyla de 'globe
trotter' en Wojtyla de 'volksmen
ner', zoals hij in het Vaticaan wel
wordt genoemd, heeft er in ieder
geval voor gezorgd dat de katholie
ke kerk in de afgelopen tien jaar
een volledig nieuw 'image' heeft
gekregen.
"Nog nooit heeft een paus zich zó
openlijk en intensief met de wereld
bemoeid als Johannes Paulus II",
schrijft de Vaticaan-kenner Juan
Arias in zijn boek over Wojtyla.
"Paus Johannes Paulus II heeft er
voor gezorgd dat de rooms-katho-
lieke kerk een alom aanwezige
macht is geworden op het wereld
toneel".
De bemoeienis van paus Wojtyla
gaat Van de felle veroordelingen
van de communistische regimes in
'zijn' Oostbloklanden, tot aan de
berisping die hij onder andere de
Spaanse bisschoppen gaf, omdat
ze hadden toegestaan dat er na de
dood van dictator Franco een 'athe
ïstische' grondwet kwam. De enige
redding, de enige ideologie, en de
enig mogelijke bevrijding is een
massale bekering tot de katholieke
kerk.
Dat is waar de boodschap van
paus Wojtyla bij elke toespraak, en
bij elk van zijn reizen opnieuw op
neer komt. "De regelmatig terug
kerende intolerantie die paus Jo
hannes Paulus II aan de dag kan
leggen ten opzichte van andersden
kenden, zowel binnen als buiten de
katholieke kerk, is te verklaring uit
het feit dat hij er tot in het diepst
van zijn ziel van overtuigd is dat de
mensheid op de rand staat van de
ondergang", schrijft Arias. "Wojty
la ziet het als zijn speciale opdracht
om de mensheid, op de drempel
van het jaar 2000, van de vernieti
ging en de ondergang te redden. En
daarbij kan er geen minuut verlo
ren gaan".
Het oordeel van de Poolse paus
over de wereld is namelijk meedo
genloos. 'De zonde', en daarmee
bedoelt hij vooral de seksuele zon
de, en het atheïsme slaan aan alle
kanten toe. De enige remedie daar
tegen is een grootscheepse 'mobili
satie' van de katholieke gelovigen,
en een 'zichtbare' aanwezigheid
van de katholieke kerk. Vandaar
de eindeloze reeks massabijeen
komsten die hij organiseert, de ve
le reizen, de gebedsbijeenkomsten
en de televisie-optredens.
De juridisch nog steeds onopge
helderde moordaanslag die in 1981
door de Turk Ali Agca op zijn leven
is gepleegd, ziet paus Wojtyla in
datzelfde verband: Wojtyla legt de
aanslag op zijn leven uit als een po
ging om te voorkomen dat zijn
'missie' tot een 'algehele mobilisa
tie' van de katholieke kerk zou
kunnen worden volbracht en als
een soort wraakoefening' of 'straf
op de felle anti-abortuscampagne
die hij op dat moment in Italië
hield. Zelf was de paus in ieder ge
val minder verbaasd over de
moordaanslag dan de rest van de
wereld.
De verbeten strijd tegen de abor
tus en tegen alle seksualiteit die
niet puur op voortplanting is ge
richt, vormt een van de belangrijk
ste leidraden van het pausschap
van Johannes Paulus II. Zo maant
hij bijvoorbeeld getrouwde man
nen om zelfs hun eigen vrouw niet
te begeren. De bemoeienis van
paus Johannes Paulus II met de
seksuele moraal en zijn traditione
le opvattingen over de rol en de po
sitie van de vrouw, bezorgden Woj
tyla binnen en buiten de katholie
ke kerk de reputatie van een 'reac
tionair' te zijn.
Evenals het feit dat hij altijd har
der in zijn veroordeling is geweest
van de marxistische ideologieën en
progressieve bewegingen als de
'theologie van de bevrijding', dan
hij tegenover dictatoriale regimes
als dat van Pinochet in Chili was.
Zo heeft ook de ontvangst van de
Franse racistenleider Le Pen in het
Vaticaan twee jaar geleden het no
dige stof doen opwaaien. Toch was
het eerste grote schisma, de radica
le breuk binnen de katholieke kerk
die er tijdens het pausschap van
Karol Wojtyla plaatsvond, niet een
breuk met 'links', maar juist met de
uiterst conservatieve vleugel van
de Franse bisschop Lefèbvre.
