Bentsen gezien als
winnaar tv-debat
NATUURLIJK,
UKUNT
WEÊR'NMAANDJE
WACHTEN...
Quayle vergelijkt zich met John Kennedy
Geef
uw mensen
in één dag
een jaar
voorsprong
Ct>
Bush wil geen
extra tv-debat
Regering van provincie
in Joegoslavië treedt af
Roemeense Ceausescu bezoekt Gorbatsj ov
Felle discussie over perestrojka
Kiesraad Israël wil uitsluitiiig Kach
Honduras wil
VN-troepen
in grensstreek
DONDERDAG 6 OKTOBER 1988
BUITENLAND
PAGINA 5
WASHINGTON - „Senator, u bent geen Jack Kennedy". Dat zei gisteren de Democrati
sche beoogde vice-president Lloyd Bentsen tegen zijn Republikeinse opponent Dan
Quayle, en daarmee scoorde hij de fraaiste goal van het vice-presidentiële tv-debat.
Quayle had het aan zichzelf te wij
ten. Voor de vierde keer sprekend
over zijn kwalificaties voor het
vice-presidentschap, zei hij: „Ik
heb veel meer ervaring dan vele an
deren die vice-president wilden
worden. Ik heb evenveel ervaring
als Jack Kennedy toen die presi
dent wilde worden".
Senator Bentsen keek hem aan,
en antwoordde in koele, afgemeten
zinnen: „Senator, ik heb onder
Jack Kennedy gediend. Ik kende
hem. Jack Kennedy was een
vriend van me. Senator, u bent
geen Jack Kennedy". De zaal, voor
de helft gevuld door supporters
van Bentsen en voor de andere
helft door die van Quayle, barstte
in een wild applaus uit. Quayle
keek verslagen, en kon niet veel
meer terugzeggen dan: „Dat was
ongepast, senator".
door
Herik Dam
Het eerste en enige tv-debat tus
sen Bentsen en Quayle, dat in
Omaha werd gehouden, was vooral
voor Quayle van groot belang. Hij
heeft een sterk negatieve reputatie.
Met name zijn er onder de kiezers
steeds veel twijfels geweest over
zijn ervaring, zijn intelligentie en
zijn rijpheid. Voor een deel bewees
Quayle zichzelf tijdens het debat journalisten
wel een dienst. Hij was duidelijk
goed voorbereid, en gaf bijvoor
beeld op het gebied van defensie,
economie en milieubeheer ant
woorden die zijn image als lichtge
wicht moeten hebben afgezwakt.
Quayle slaagde er verder in, een
paar keer goed uit te halen naar
presidentskandidaat Dukakis, die
hij er onder meer van beschuldigde
een belastingverhoger te zijn (in
Amerika is dat een misdaad), een
slecht milieubeheerder, en iemand
die als president defensie zal uit
kleden.
Persoonlijke aanvallen op zijn
directe opponent, de 67-jarige
Bentsen, bleven vrijwel uit. Quayle
trof echter doel toen hij de manier
waarop Bentsen in het verleden
campagnegeld bemachtigde (door
ontbijten voor lobbyisten a raison
van 10.000 dollar per couvert te ge
ven), oprakelde. Maar de jonge
senator wist niet goed raad met
vragen over zijn kwalificaties. Di
rect al de eerste vraag die hij kreeg
te beantwoorden, ging hierover, en
de 41-jarige Quayle kwam met een
nauwelijks overtuigende reactie.
Nog moeilijker werd het voor
hem, toen hem werd gevraagd wat
zijn eerste acties zouden zijn, als
een president Bush iets ernstigs
zou overkomen, en hij het roer in
handen zou krijgen. Quayle: „Ik
zou allereerst een gebed zeggen.
Voor mijzelf, en voor het land dat
ik op het punt zou staan te leiden.
Dan zou ik de mensen van de presi
dent bijeenroepen, en praten".
Meer wist Quayle niet te ?eggen, en
hij begon weer met zijn al eerder
uitgesproken tekst dat leeftijd al
leen niet doorslaggevend moet zijn
bij het beoordelen van iemands ge
schiktheid voor het vice-president
schap, maar ook ervaring.
Voor het panel vragenstellende
het antwoord on
voldoende. Quayle werd nog twee
keer daarna gevraagd naar zijn eer
ste acties als hij president zou wor
den, en ook die twee keer wist hij
geen raad met de vraag. „Ik zou
met het kabinet praten, want die
zou ik inmiddels bij de voornamen
kennen", zei hij op een gegeven
moment zelfs.
Bentsen had van zijn kant moei
te met het beantwoorden van vra
gen over 2ijn 10.000 dollar ontbij
ten, een praktijk overigens waar
mee hij snel nadat het in de publici
teit kwam, stopte. Bentsen scoor-
ADVERTENTIE
'Geen vergunning
moord voor CIA'
WASHINGTON (AP) - Het Witte
Huis heeft gisteren ontkend dat
president Reagan ooit documenten
heeft getekend waardoor CIA-
agenten toestemming kregen
moorden te plegen om terrorisme
te bestrijden. Woordvoerder Mar-
lin Fitzwater zei dat een dergelijke
toestemming in strijd zou zijn met
het door Reagan zelf getekende
verbod op politieke moorden door
overheidsdiensten. Dat verbod
stamt uit december 1981.
Gisteren meldde de Washington
Post dat Reagan zowel in 1984 als
in 1985 vergaande bevoegdheden
aan CIA-agenten had gegeven, die
volgens sommigen zouden neerko
men op een "moordvergunning".
Buitenland kort
Guatemala
In Noord-Guatemala zijn de li
chamen ontdekt van negen men
sen, die vorige week waren ont
voerd. De lichamen vertoonden
sporen van marteling en schotwon
den. Het parlement eiste een
spoedzitting met de Guatemalaan-
se parlementscommissie voor
mensenrechten en het
maand opgerichte bureau ter be
scherming
efficiency beurs
Onder auspiciën van NIFKK
6 t/m 14 oktober
dagelijks van 10-18 uur
dinsdag 11 okt. van 10-21 uur;
vrijdag 14 okt. van 10-16 uur;
zaterdag en zondag gesloten.
AMSTERDAM ral
Gratis pendeldienst, volg borden P RAI
de, toen hij het rooskleurige plaatje
dat de Republikeinen momenteel
de kiezers voorhouden (lage werk
loosheid, lage inflatie, lage rente)
becommentarieerde met: „Dat zou
ik ook kunnen als ik elk jaar
200 miljard dollar aan ongedekte
cheques mag uitgeven. De huidige
regering heeft onze nationale
schuld in acht jaar verdubbeld".
Als debater won Bentsen. Maar
aan de andere kant waren de ver
wachtingen over Quayle zo laag,
dat hij alleen maar erop vooruit
kon gaan. Quayle maakte verder
geen echte grote fouten, zoals hij
de afgelopen weken vele malen op
campagnetochten heeft gemaakt.
Voor George Bush was dat genoeg.
Hij noemde het optreden van
Quayle voor de tv-camera's gister
avond: „Groots, overtuigend, ze
ker. Dit was een prima avond voor
ons".
Greenpeace hindert
Zweeds afvalschip
EMDEN (ANP/AP) - Activisten
van Greenpeace hebben in gister
nacht een Zweeds afvalschip ge
hinderd, dat in de haven van het
Westduitse Emden reactorstaven
uit kerncentrales in de Bondsrepu
bliek wilde laden. Daarbij is onder
de Greenpeace-mensen één ge
wonde gevallen, zo heeft de milieu
groep meegedeeld.
De Sigyn, een 90 meter lang
schip, is vandaag tegen 8 uur met
haar radio-actieve vracht richting
Zweden vertrokken. Daar worden
de reactorstaven voorlopig op land
opgeslagen, omdat de Bondsrepu
bliek niet over de mogelijkheden
beschikt om het uiterst radio-actie
ve materiaal te verwerken.
De milieu-organisatie sprak in
een eerste reactie in Hamburg van
'bruut optreden' van de beman
ning, die met volle kracht op de bo
ten zou zijn afgestoomd. Voor het
transport van de reactorstaven is
afgelopen week een vergunning af
gegeven door de bevoegde federale
autoriteiten in Braunschweig.
WASHINGTON (AP) - De Republi
keinse presidentskandidaat in de
VS, George Bush, heeft gisteren
een uitnodiging van de omroep-
maatschappij ABC afgeslagen om
met zijn Democratische rivaal Mi
chael Dukakis in een televisiepro
gramma te verschijnen voor een
'open discussie'. Dukakis nam de
uitnodiging wel aan. Een woord
voerder van Dukakis zei gisteren
dat men het een prachtige gelegen
heid had gevonden om het Ameri
kaanse volk een keer te verlossen
van alle zorgvuldig geregisseerde
verkiezingspropaganda. Een
woordvoerder van de campagne
van Bush zei dat Bush liever op
verkiezingstoernee gaat "om zijn
boodschap direct bij de kiezers te
brengen".
Betoging in Vojvodina
Politiemensen staan bij de kist waarin de 8-jarige Denis Mook uit
Bremen dertien dagen lang werd vastgehouden.
(foto ANP)
BREMEN (AP) - Na dertien da
gen door een ontvoerder geboeid
en gekneveld in een kist te zijn
vastgehouden is Denis Mook uit
Bremen gisteren behouden bij
zijn moeder teruggekeerd. Het
kind, dat op 22 september werd
ontvoerd toen hij uit school
kwam, is tijdens zijn gevangen
schap acht jaar geworden.
De jongen werd gisteren door
politie-agenten bevrijd uit zijn
benarde verblijfplaats op een va
kantiecomplex in de Eifel. Even
tevoren had de politie de ont
voerder gegrepen, een 23-jarige
man uit Soest bij het Ruhrge-
bied, nadat deze één miljoen
mark losgeld in ontvangst had
genomen.
Denis, de zoon van een alleen
staande moeder, is ongedeerd
gebleven. Of hij blijvende psy
chische schade heeft opgelopen
van zijn avontuur moet echter
nog blijken, zei de politiechef
van Bremen. Naar het zich laat
aanzien heeft de ontvoerder, die
eerder een voorwaardelijke straf
had gekregen wegens afpersing,
alleen gehandeld.
BUDAPEST (GPD) - De top van
de Joegoslavische Communisti
sche Partij is gisteravond laat in
spoedzitting bijeengekomen nadat
meer dan honderdduizend demon
stranten het partijhoofdkwartier
van de autonome provincie Vojvo
dina belegerden en het aftreden
van de communistische leiders
daar eisten. Een politiemacht van
meer dan duizend man verhinder
de pogingen om het partijkantoor
in de provinciale hoofdstad Novi
Sad te bestormen. De gemoederen
kalmeerden enigszins nadat na
mens de partijleiding werd vei
klaard dat gehoor zou worden ge
geven aan de eis van de demon
stranten als de landelijke partijtop
daarmee zou instemmen.
De demonstranten keerden zich
tegen de provinciale partijleiding,
omdat deze weigert toe te geven
aan het streven van de Servische
autoriteiten meer macht over de
autonome provincies Vojvodina en
Kosovo te verkrijgen. Al maanden
lang zijn er massale demonstraties
van Serven tegen discriminatie van
de Servische minderheid in Koso
vo, waar de meerderheid van de be
volking van Albanese afkomst is.
Die protestbeweging wordt ge
steund door de partijleiding in Ser
vië, de grootste republiek van de
Joegoslavische federatie. Dit heeft
tot grote spanningen in de top van
de landelijke communistische par
tij geleid. De Servische partijleider
Milosevic wordt ervan beschul
digd de etnische spanningen in Ko
sovo te misbruiken voor eigen poli
tieke doeleinden. Afgelopen week
einde leidde dit tot het vertrek van
de uit Vojvodina afkomstige Kr-
unic uit het politbureau, het dage
lijks bestuur van de partij. Een
week eerder stapte een Sloweense
afgevaardigde uit de landelijke
partijtop, net als Krunic uit protest
tegen het optreden van Milosevic.
De bevolking van Vojvodina, in
meerderheid Serven, steunt de
Servische partijleider. De betogers
in Novi Sad scholden de partijlei
ders van Vojvodina gisteravond uit
voor 'dieven' en 'verraders van de
Servische zaak'. Zij kondigden aan
het hun belegering van het partij-
hoofdkwartier pas te zullen opge
ven wanneer het aftreden van de
MOSKOU (AP/Rtr) - Sovjet-presi
dent Gorbatsjov heeft gisteren zijn
gast, de Roemeense leider Ceause
scu, fijntjes te verstaan gegeven
dat diens eigenzinnige beleid het
socialisme en het gehele Oostblok
in diskrediet dreigt te brengen.
In een kennelijk nogal vinnige
woordenwisseling die uitgebreid
door het persbureau Tass werd
doorgegeven, voerde Gorbatsjov
aan dat het welslagen van het soci
alisme in een bepaald land ten goe
de komt van het gehele socialisti
sche blok, "maar een mislukking
kan, helaas, ook een gemeenschap
pelijke terugslag zijn".
Ceausescu prees in zijn reactie
de tradities van samenwerking en
revolutionaire solidariteit tussen
Roemenië en de Sovjetunie. Hij be
klemtoonde evenwel dat Roeme
nië het recht heeft een eigen poli
tieke koers uit te zetten. "Men
dient altijd in gedachten te houden
dat het revolutionaire proces zich
in ieder land in andere omstandig
heden voltrekt," aldus Ceausescu.
Gorbatsjov en Ceausescu voer-
TEL AVIV - Het heeft er alle schijn
van dat binnenkort de deur van het
Israëlische parlement (Knesset)
wordt gesloten voor- de Kach-be-
weging. Niet omdat men een ne
derlaag verwacht tijdens de verkie
zingen van 1 november - in de pei
lingen staat de partij op winst -
maar door een besluit van het Is
raëlische Hooggerechtshof. Als het
Hof 2ijn fiat geeft aan de gisteren
gedane uitspraak van de Centrale
Kiesraad zal rabbijn Meir Kahane
niet in de Knesset kunnen terugke-
door
Ad Bloemendaal
als de staat van het joodse volk; af
wijzing van het democratisch ka
rakter van de staat; opwekking tot
Het besluit van de raad kwam
niet onverwachts. Hetzelfde gezel
schap, bestaande uit politici van al
le partijen, heeft ook vier jaar gele-
vorige den geprobeerd zich te verlossen
ter be- van de radicale rabbijn. Vergeefs,
de burgers (Sipro- want Kahane ging in beroep. De
rechters waren het er over eens dat
Kach racistisch en anti-democra
tisch was. Maar de meerderheid
meende, op grond van de toen be-
partij
u u n als
hoofdstad Algiers. Getuigen meld- deze zich richtte tegen het bestaan
De Centrale Kiesraad besloot
gisteren in grote meerderheid
Kach te weren op grond van de der
de clausule. Alle voorstanders had
den zo hun eigen motieven. Meri-
dor (Likud): "Voor Kahane zijn er
twee soorten burgers. De ene oezit
rechten en de andere verdient niet
meer dan een vernederende beje
gening door de staat." Sasson (libe
rale Centrumpartij): "Het is on
duldbaar dat een nazi-ideologie
een plaats heeft binnen de Israëli
sche samenleving." Unger van de
socialistische Mapam vergeleek
bepaalde wetsvoorstellen van
Kahane met met de Neurenbergse
rassenwetten uit de nazi-tijd. En
Ramon (Arbeiderspartij) waar
schuwde tegen een lichtvaardige
opvatten van de bedreiging die
Kahane vormt. "Ook de
ci).
Algerije
Groepen losgeslagen jongeren
den dat de politie zich afzijdig
hield. De jongeren demonstreer
den tegen de hoge prijzen.
Polen
De Poolse autoriteiten hebben
voor het eerst sinds de oorlog een
onafhankelijk politiek genoot
schap, Dziekania, erkend. Het ge
nootschap, dat zich ten doel stelt
de discussie over economische en
politieke problemen te bevorde
ren, werd r^eds vier jaar stilzwij-
y«
Israël als joodse staat. En daar
van kon niemand de organisatie
van Kahane betichten.
Met het oog op de toekomst deed
het Hof in 1984 het parlement de
aanbeveling wetgeving aan te ne
men die de kwalificatie van kies
lijsten beter zou regelen. En een
jaar later aanvaardde de Knesset
inderdaad een wet, waarin drie re
denen worden genoemd die partij
en diskwalificeren voor deelname
de verkiezingsstrijd: afwijzing
als een marginale groep begon
nen", zei hij, "en de terminologie
van Kahane is identiek aan die van
de nazi's."
De advocaat Cohen, derde op de
Kach-lijst, verdedigde zijn partij te
gen de aantijgingen van de leden
van de Kiesraad. Volgens hem be
staan er geen algemeen aanvaarde
definities van democratie of racis
me. Hij ontkende dat de houding
van Kach tegenover Israëlische
Arabieren racistisch is.
De woorden van Cohen ten spijt
kan men moeilijk volhouden dat
een partij als Kach, die ooit een
wetsvoorstel indiende dat seksueel
verkeer tussen joden en niet-joden
verbiedt, niet racistisch is. Daarom
verwachten de leden van de Kies
raad dat het Hooggerechtshof hun
besluit overeind zal houden. Het
Hof kan nu, anders dan in 1984, een
beslissing tegen Kahane baseren
op een wet.
Toch staat de uitspraak nog niet
vast. Het is mogelijk, zij het niet
waarschijnlijk, dat een meerder
heid van het Hof van mening is dat
het niet voldoende is een kieslijst
racistisch of anti-democratisch te
verklaren. Die meerderheid zou
dan de uitspraak volgen die rechter
Barak deed in 1984. Barak meende
toen dat ook moest vaststaan, wet
geving of niet, dat de partij in kwes
tie via deelname aan de verkiezin
gen een goede kans zou maken
haar politieke doeleinden te berei
ken. Kach voldeed gelukkig niet
aan dat criterium.
Voor het moment heeft het voor
uitzicht op uitsluiting van Kach
van de verkiezingscampagne vrij
wel algemeen voldoening gewekt,
maar de toekomst biedt reden voor
ongerustheid. Hoe zal de Kach-be-
weging zich gaan ontwikkelen als
de leden weten dat terugkeer in het
den het woord tijdens een lunch-
bijeenkomst in het Kremlin. Ceau
sescu arriveerde dinsdag in Mos
kou in gezelschap van zijn vrouw
Elena. Het is bekend dat Ceauses
cu niet veel moet hebben van Gor-
batsjovs perestrojka en glasnost,
zaken die hij in eigen land weinig
kan gebruiken.
De Roemeense leider wekte een
storm van protest in Hongarije en
elders door zijn plan om 7.000 dor
pen in Transsylvanië met de grond
gelijk te maken ten behoeve van
grootscheepse industrialisering.
Ook is Roemenië herhaaldelijk de
les gelezen vanwege vertragingen
die in verband met de mensenrech
ten door Bukarest zijn veroorzaakt
bij de totstandkoming van het slot
document van de Conferentie voor
Veiligheid en Samenwerking in
Europa.
Gorbatsjov bracht in mei 1987
een bezoek aan Roemenië. Hij had
toen indirect kritiek op de persoon
lijkheidscultus rond Ceausescu en
op de 'vriendjespolitiek' die de
Roemeense leider niet vreemd is.
Roemenië heeft al jaren te kam
pen met ernstige voedsel- en ener
gietekorten, die het voor veel van
de 25 miljoen Roemenen moeilijk
moet maken geloof te hechten aan
de zegeningen van het socialisti
sche bewind. Ceausescu moest
maandag in een toespraak erken
nen dat de Roemeense industrie er
niet in is geslaagd de voor dit jaar
gestelde exportquota te halen. Gor
batsjov heeft in het verleden kwali
teitsverbetering geeist van de goe
deren die Roemenië uitvoert.
Intussen heeft de nieuwe man
verantwoordelijk voor ideologie in
de Sovjetunie, Medvedev, een ge
detailleerd programma voor radi
cale economische en politieke her
vormingen bekendgemaakt. In een
toespraak die door het partijblad
Pravda werd gepubliceerd ver
wierp Medvedev zonder omwegen
de stelling van zijn voorganger Li-
gatsjov dat bepaalde aspecten van
de perestrojka-campagne van Gor
batsjov de socialistische principes
ondermijnen.
Medvedev riep onder meer op tot
"een nieuw begrip van socialisme".
Daarbij is "de wet van vraag en
aanbod een essentiële voorwaarde
voor effectief economisch manage
ment". Het nieuwe hoofd van de
commissie voor ideologische za
ken in het Politburo verklaarde
ook dat verschillende soorten soci
alisme in communistische landen
"ons allen verrijken". Medvedev
zei dat de economische en sociale
gebruiken in Westerse landen nut
tige lessen kunnen bevatten voor
Sovjetrussische hervormers.
partijleiding een feit was en Milo
sevic naar Novi Sad zou komen om
de betogers toe te spreken. De Ser
vische partijleider, die hard op weg
lijkt op de golf van nationalistisch
protest de nieuwe sterke man van
Joegoslavië te worden, zou dit al
hebben toegezegd.
Ook in Belgrado, hoofdstad van
de republiek Servië en op enkele
plaatsen in Kosovo waren er gister
avond demonstraties ten gunste
van Milosevic. In de partijtop be
staan echter grote reserves ten op
zichte van de Servische partijlei
der, vooral vanuit de republieken
Slowenië en Kroatië, die Servische
dominantie over de landspolitiek
NEW YORK (IPS) - De Hondurese
regering heeft Perez de Cuellar, de
secretaris-generaal van de VN, gis
teren om een internationale vre
desmacht gevraagd. De VN-troe
pen zouden in de grensstreek moe
ten patrouilleren om te voorkomen
dat rebellen uit El Salvador en Ni
caragua het land binnenglippen.
Het verzoek werd gisteren ge
daan door de Hondurese minister
van buitenlandse zaken, Carlos Lo
pez, in zijn toespraak tot de 43ste
zitting van de Algemene Vergade
ring van de VN in New York. Aan
de vredesmacht zouden onder
meer Canada, Westduitsland en
Spanje moeten deelnemen.
Lopez maakte duidelijk dat zijn
land er niets voor voelt om Nicara
guaanse Contra's die nu zijn uitge
vochten te huisvesten. De rebellen
moeten zijns inziens naar Costa Ri
ca of Guatemala, twee landen die
zich neutraal hebben verklaard in
de conflicten.
Volgens het Amerikaanse dag
blad „The New York Times" heeft
president Reagan van de VS per
soonlijk zijn ambtgenoot Jose Az-
cona toegezegd dat de Contra's die
nu in Honduras verblijven in de
Verenigde Staten welkom zijn.
Volgens de krant had Honduras
om hun opname gevraagd.
De afgelopen maanden trokken
11.000 anti-Sandinistische verzets
strijders en hun gezinnen naar
Honduras op zoek naar voedsel en
medische verzorging. Een deel van
hen verblijft in kampen die de VN-
Hoge Commissaris voor Vluchte
lingen heeft ingericht. Anderen lo
geren bij vrienden of familie in
Honduras.
Kurden vrijwillig
terug naar Iraq
HABUR (AP) - Ongeveer 1.000
Iruakse Kurden zijn gisteren vrij
willig naar Iraq teruggekeerd, twee
maanden nadat zij naar Turkije wa
ren uitgeweken, op de vlucht voor
gifgasaanvallen van het Iraakse le
ger.
De 966 Kurden. die deel uit
maakten van een totaal van 60.000
vluchtelingen die in augustus in
tentenkampen in het zuidoosten
van Turkije werden onderge
bracht, werden gisteren vanuit een
dergelijk kamp in Yuksekova in
bussen en vrachtauto's overge
bracht naar een grenspost in Ha-
bur, en vandaar via een brug over
de rivier de Tigris naar Iraq.
ADVERTENTIE
O
Wie slim is koopt meteen een lot. Want ook deze maand zijn er meer dan 1 miljoen prijzen te winnen tegenover
zo'n 2 miljoen loten. Verdeeld over 3 trekkingen. Alles bij elkaar ruim 33 miljoen gulden aan prijzen. Van een tientje
king volgende week woensdag. MÉÉR KANS IN DE STAATSLOTERIJ
