'We matigen vrijwillig en dat doen we niet voor niets' Interview FNV-voorzitter Stekelenburg: deel loonruimte gebruiken voor scholing Gereformeerde Kerken in Nederland blijven nog in de GOS PAGINA 2 DONDERDAG 6 OKTOBER 1988 'Wéf- M M Jp ./t AMSTERDAM - Het duo heeft er zin in. De komende weken stappen Johan Ste kelenburg en Jacob Draijer, blakend van zelfvertrou wen, met hun gevolg de fractiekamers aan het Bin nenhof in Den Haag binnen. De voorzitter van de FNV en zijn rechterhand hebben een dubbele boodschap voor de dames en heren po litici, over inkomens en werkloosheid. Daarmee ho pen zij de plannen van het kabinet voor volgend jaar bij te sturen. door Frans Nypels en Kees Tamboer Om te beginnen wil de grootste vakcentrale een eind maken aan de al jaren durende ongelijke behan deling van Lubbers' onderdanen. De premier gunt de werkenden in de bedrijven in 1989 een koop krachtverbetering van 50 gulden per maand (2 procent), ambtenaren moeten genoegen nemen met 25 gulden (1 procent), terwijl alle mensen met het minimumloon of met een daaraan gekoppelde uitke ring in 1989 hetzelfde krijgen als dit jaar. Dat stoort de FNV geweldig. Na intensief onderling beraad is in de federatieraad door de voorzitters van de aangesloten bonden een pact gesloten. De bonden die werk nemers in het bedrijfsleven verte genwoordigen zijn bereid gevon den hun achterban een koop krachtoffer van een half procent te vragen. Dan zou het mogelijk zijn dat ambtenaren en uitkeringsont vangers er evenveel op vooruit gaan anderhalf procent dus. Daarmee gaat een vurige wens van de vakbeweging in vervulling, Herstel van de solidariteit, die door het no-nonsense-beleid van de kabinetten-Lubbers I en II stelsel matig is ondergraven. Stekelen burg en Draijer trekken daarmee de lijn door van hun voorgangers. Prijs Een solidariteitsoffer van de wer kenden in het bedrijfsleven van 12,50 gulden per maand, 150 gul den per jaar, dat is niet niks. Maar het is niet genoeg om de prijs van de solidariteit volledig te betalen. Vandaar dat de FNV ook de werk gevers een nota stuurt van rond een miljard gulden. Dat wordt ge rechtvaardigd met het argument dat de werkgevers miljarden meer aan Investeringspremies uit de wir- pot hebben gelicht dan de bedoe ling was. "Het is toch te gek", zegt Stekelenburg. "dat studenten de overschrijding van de studiefinan ciering met kortingen op hun uit keringen zelf moeten betalen, ter wijl de werkgevers ongestraft in de wir-pot hebben kunnen graaien". De FNV-delegatie zal in Den Haag bij de presentatie van hun ambitieuze aanzet tot solidariteit op de nodige achterdocht stuiten. Kunnen de dames en heren van de FNV garanderen dat bij de onder handelingen in de bedrijfstakken alle FNV-bonden zich inderdaad aan de afspraak houden om niet meer te eisen dan die anderhalf procent koopkrachtverbetering? Stekelenburg: "De bonden heb ben zieh ermee akkoord verklaard. Het arbeidsvoorwaardenbeleid voor 1989 is beter gecoördineerd dan in het verleden soms het geval was. Voorwaarde is natuurlijk wel dat er van onze eisen, een eerlijker inkomensverdeling en meer werk, ook wat terecht komt". Een heel opmerkelijk gebaar toch van de FNV, om honderdvijf- ,tig gulden schoon per jaar van het loon van hun aanhang in de bedrij ven weg te geven, 't Valt wel te ver klaren. Enige pressie van de groot ste contribuant van de vakcentrale, de ambtenarenbond van Jaap van de Scheur, zal daar niet vreemd aan zijn. Bij de AbvaKabo lopen de bondsbestuurders zich al jaren te verbijten over de goedkope lippen dienst die hun collega's binnen de FNV aan de belangen van de amb tenaren en trendvolgers bewijzen. Zij pikken dit niet langer. Zij wil len het keiharde bewijs dat hun collega's instemmen met een ar beidsvoorwaardenbeleid voor 1989 dat voor iedereen gelijk is. Zo niet, wat hebben de ambtenaren dan nog bij de FNV te zoeken? Mislukt Dat is aan geen dovemansoor ge zegd. Stekelenburg en Draijer heb ben in het informele circuit driftig gelobbyd met hun plan voor een 'parallelle' inkomensontwikkeling in de markt- en collectieve sector, voor bijna negen miljoen Neder landers, werkenden en niet-Wer- kenden dus. Die missie lijkt mis lukt. "Binnen het kabinet", vertelt Stekelenburg, "zo heb ik begrepen, was men bijna zo ver ons plan te omhelzen. Ik snap ook niet waar om Lubbers en De Koning er niet op zijn ingegaan. Wij bieden toch de loonmatiging aan waar de rege ring om vraagt. Dit soort afspraken kunnen wat ons betreft jaar op jaar worden gemaakt. We leggen ons er ook niet bij neer dat het binnenska mers is afgewezen. Mede daarom gaan we vóór de Algemene be schouwingen in de Kamer bij CDA en WD op bezoek". Bezwaren dat het ruim een mil jard gulden kostende plan de draagkracht van de schatkist te bo ven gaat, wuift Stekelenburg weg. "Ik heb er geen problemen mee dat de collectieve lasten hiervoor iets omhooggaan. We praten over een cijfertje achter de komma". De tweede boodschap die de FNV-top de politici de komende dagen bezorgt is het verlangen dat nu eindelijk overheid, werkgevers en vakbeweging de handen echt in eenslaan om de langdurige werk loosheid aan te pakken. Daarover zijn in 1986 en 1987 op centraal ni veau weliswaar al behoorlijke af spraken gemaakt, maar die blijken achteraf minder effectief te zijn ge weest dan verwacht. Een grotere inspanning van alle partijen is dus gewenst. Aandacht "Wij willen", aldus Stekelen burg. "onze aandacht vooral rich ten op de rond 250.000 mensen die al langer dan twee jaar ingeschre ven staan bij de arbeidsbureaus. De categorie 'oudere jongeren' is in die groep langdurig werklozen oververtegenwoordigd. Dat zijn de schoolverlaters van 1981, 1982 en 1983, die, ook al hebben ze veelal een voltooide opleiding, niet aan de bak komen. Die zijn later door de nieuwe lichtingen schoolverla ters van de arbeidsmarkt verdron gen. We moeten verschrikkelijk goed oppassen dat deze slachtof fers van de economische crisis van het begin van de jaren '80 geen ver loren generatie wordt". Het moet volgens de FNV moge lijk zijn het aantal langdurig werk lozen in een paar jaar te halveren. Tenminste, dat staat in het afgelo pen zomer gepubliceerde 'Deltaplan'. Een paar maanden en een paar kilo's papier later is Steke lenburg niet meer bereid zich op een exact cijfer vast te leggen. "Er bestaat geen simpel recept", zegt hij. "Het probleem is ongrijpbaar, ondoorzichtig ook, heel weerbar stig". Vandaar dat de FNV op vier fron ten tegelijk wil aanvallen: de overheid moet fors investe- een te hoge prijs aan werk te hel pen. Het klinkt wellicht demago gisch, maar is daarom nog niet on waar: de traditionele, modale, al- leenverdienende werknemer, die 2200 gulden per maand netto ver dient, gaat het minimumloon voor jongeren subsidiëren, die, als ze met een ander samenwonen, maan delijks ten minste meer dan 3000 gulden hebben te besteden. Dat moet Stekelenburg toch dwars zit ten. Tenslotte zitten er in zijn ach terban nog heel wat traditionele, modale, alleenverdienende kost- Johan Stekelenburg: Probleem naast 'heroriënteringsge- sprekken' met langdurig werklo zen zijn 'heroriènteringsgesprek- ken' met werkgevers dringend ge wenst; voor scholing en begeleiding van langdurig werklozen moet veel meer geld worden uitgetrokken. Toekomst In januari lanceerde de FNV het plan 'Investeren in de toekomst'. Daarin wordt bepleit dat de over heid in vijf jaar twaalf miljard gul den extra steekt in de aanleg van wegen, bruggen en tunnels, in ver betering van het openbaar vervoer, in het verfijnen van de telecommu nicatie en in stadsvernieuwing en vervanging van oude rioleringen. Kortom, de infrastructuur van Ne derland moet worden verbeterd. Daar is vriend en vijand het mee eens. "Vanzelfsprekend", zegt Ste kelenburg. "Net als Wij ziet ieder een dat de files in de Randstad en een slecht werkend telefoonnet be drijven het land uitjagen". Waar niet iedereen het over eens is, is of dit investeringsplan een ef fectief wapen is in de strijd tegen de werkloosheid. Volgens Steke lenburg levert het zestigduizend banen op. In Den Haag denkt men daar heel anders over. Op ambtelij ke burelen circuleert een bereke ning met heel wat minder floris sante uitkomsten. Omdat de FNV de rekening van die extra over heidsinvesteringen deponeert bij het l'ljk en bij de ondernemingen, stijgen de collectieve lasten. De re cente geschiedenis heeft bewezen dat dit leidt tot afbraak van werk gelegenheid. Na simpel optellen en aftrekken, zo is door Haagse reken meesters vastgesteld, lijkt het FNV-plan nauwelijks extra banen op te leveren. Stekelenburg is geïrriteerd dat hij die cijferexercitie nooit heeft mogen inzien. "Als ons rekenwerk niet klopt, wil ik dat graag weten. Wij hanteren tenslotte dezelfde re- Subsidies Over het nuttig effect van forse loonkostensubsidies voor werkge vers, die langdurig werklozen in dienst nemen, bestaat in sociaal- economisch Nederland ook weinig verdeeldheid. Het kabinet, tanden knarsend weliswaar, de regerings partijen, schroomvallig, de opposi tie, juichend, de werkgevers, schouderophalend, en de vakbe weging, enthousiast, vinden dat werk waarvoor weinig scholing is vereist, via subsidies uit de schat kist goedkoper kan worden ge maakt. Als dat gebeurt, zal laagge schoolde arbeid, die in Nederland vrijwel verdwenen is, weer profij telijk worden. En dus terugkeren. Met deze gemakkelijke keus wordt een fundamenteel conflict ontlopen. Het conflict namelijk dat onherroepelijk uitbreekt, als mi nister De Koning van sociale zaken voor de derde maal in successie probeert een verlaging van het mi nimumloon voor jongeren met vijf tien procent door te drukken. De Koning en de ambtenaren die hem steunen redeneren ongeveer als volgt. De meeste jongeren tot 35 jaar die samenwonen zijn tweever dieners. In zo n huishouden komt per maand minimaal iets meer dan 3000 gulden binnen. Vrij besteed baar. Dat is ruim 800 gulden meer dan de traditionele, modale, alleen- verdienende kostwinner in zijn loonzakje vindt. Daarom vindt De Koning, hierin gesteund door het kabinet, het sociaal alleszins aan vaardbaar dat het minimumloon voor die jongeren met vijftien pro cent wordt verlaagd. Het geldt dus niet voor iedereen, het gaat uitslui tend om de bodemprijs voor ar beid. Voor Stekelenburg is dit onbe spreekbaar. "Het huidige mini mumloon is een sociaal aanvaard baar minimum dat, wat ons betreft, niet verder naar beneden kan", zegt hij beslist. "We willen het niet, en de discussie over verlaging van het minimumloon voor jongeren moet ook niet meer worden ge voerd". Offer Met de andere partijen op het so ciaal-economische front kiest ook de FNV voor het alternatief, dat al le belastingbetalers in Nederland samen moeten opdraaien voor de loonkostensubsidies die nodig zijn om jongeren boven de 22 jaar tegen De FNV-voorzitter zegt bedacht zaam: "Ik droom wel eens van zo'n 1-januarlnacht, dat ik 's morgens wakker word in een nieuwe maat schappij. Een samenleving met al leen maar tweeverdieners, vol strekt geïndividualiseerd. Pas dan zou je met ons kunnen praten over de hoogte van het minimumloon. Maar zolang die situatie alleen in mijn droom bestaat, ben ik niet tot zo'n discussie bereid". Dus aanvaardt de FNV dat de modale kostwinners een koop krachtoffer moeten brengen om sa menwonende jongeren aan een flc- rissanter inkomen te helpen dan zij zelf verdienen? Stekelenburg, verontwaardigd: "Dit is een oneigenlijke discussie. We leven nog lang niet in die twee verdienersmaatschappij. Trou wens. waar praten we over? Onze keuze voor loonkostensubsidies leidt slechts tot een lichte lasten drukstijging voor iedereen. Dat verkies ik dan boven verlaging van het minimumloon voor een hele ca tegorie". Afspraken Het derde front: de 'heroriënte- ringsgesprekken' met werkgevers. Wat stelt de FNV zich' daar nu van voor? Toch niet dat districtsbe stuurders elke dag over de schou ders van personeelschefs meekij ken of er soms vacatures worden weggemoffeld? Dat dus niet. Ste kelenburg beseft dat werkgevers daar koude rillingen van krijgen. "Je kunt ook niet tegen werkge vers zeggen dat ze zomaar vijf pro cent extra personeel moeten aan- trekken, omdat wij op centraal ni veau afspraken hebben gemaakt iets aan de langdurige werkloos heid te gaan doen", legt hij uit. "Wij vinden dat werkgevers bij het vervullen van vacatures voor rang moeten geven aan langdurig werklozen. Als het nodig f den die mensen daarvoor oj w Ze kunnen er bovendien nog fikse loonkostensubsidie bij krij gen. Tevens moet bespreekbaar zijn dat werkgevers al dan niet ge subsidieerde werkervaringsplaat sen voor langdurig werklozen cre- eren. Belangrijk is bovendien dat er afspraken kunnen worden ge maakt over bijscholing van het ei gen personeel, zodat er binnen de onderneming meer promotie ge maakt kan worden. Op die manier ontstaat ruimte voor laaggeschool de nieuwkomers. Daarover, en over nog zoveel meer, willen we in de bedrijfstakken en met afzonder lijke ondernemingen afspraken maken. We matigen vrijwillig, en dat doen we niet voor niets. De loonruimte die we niet in geld opei sen, moet benut worden voor scho ling en arbeidsverruimende maat regelen binnen de bedrijven". Dwang Het laatste front scholing en begeleiding van de langdurig werklozen zelf. Om op dit front succes te boeken is het van door slaggevende betekenis dat de lang durig werklozen aan de invitatie van het arbeidsbureau om over hun toekomst te komen praten ge hoor geven. De eerste ervaringen in enkele grote steden met deze 'heroriënteringsgesprekken' zijn weinig hoopgevend. De helft van de aangeschreven werklozen komt niet opdagen. Hoe wil de FNV die wegblijvers dwingen mee te doen? Stekelenburg: "Voorlopig wil ik niet over dwang of sancties praten. Er zijn nog volstrekt onvoldoende banen voor de langdurig werklo zen die wel gemotiveerd zijn. Laten we dus eerst al onze energie richten op die mensen". Uit een lange discussie blijkt dat Stekelenburg heel goed begrijpt dat de FNV op dat vierde front het zwakst staat. Het ontbreken van de wil om langdurig werklozen te dwingen mee te doen aan scho- lings- en begeleidingsprojecten is een vrijbrief voor vluchtgedrag. Wat Stekelenburg het meest dwars zit is, dat onder die wegblijvers mensen zitten die in het zwarte cir cuit behoorlijk wat bijklussen. "Daar zit ik vreselijk mee", be aamt Stekelenburg. "In Zweden bestaat er wel een straf sanctiebe leid, maar daar is vraag en aanbod op de arbeidsmarkt veel meer met elkaar in evenwicht dan hier. Zo lang er zo weinig vacatures zijn voor zoveel langdurig werklozen, blijf ik volhouden dat strafkortin gen voor vluchtgedrag uit den boze zijn". Het minimumloon kan niet verder naar beneden, aldus Stekelenburg. De Gereformeerde Kerken in Nederland blijven de eerst ko mende twee jaar in de Gerefor meerde Oecumenische Synode (GOS). Dat heeft de gereformeer de synode gisteren in Lunteren besloten toen de GOS voor de tweede maal aan de orde kwam. De synode droeg de deputaten (deskundigen) Oecumene Bui tenland op om de GOS en de rela tie met de GOS kritisch te onder zoeken en de volgende synode te rapporteren „welke constructie ve mogelijkheden in een verdere deelneming van de Gereformeer de Kerken in de GOS gelegen kunnen liggen". Een voorstel van dr. T. Bos (Nieuwegein) om het lidmaatschap op te schorten totdat de GOS zou verklaren de standpunten van de Gerefor meerde Kerken over homo seksuele gemeenteleden en het gezag van de bijbel legitiem te achten, haalde slechts 17 van de 73 stemmen. Ds. J. Bosman (Naarden) trok zijn voorstel om meteen uit de GOS te treden in. In plaats daar van stelde hij voor het lidmaat schap kritisch te laten onderzoe ken en over twee jaar een defini tief besluit te nemen. De gereformeerde synode besloot voorts dat de gerefor meerde kerken nogmaals zullen worden gewezen op het pasto raal advies uit 1979 dat homo seksuelen worden toegelaten tot alle ambten, ook dat van predi kant. De synode besprak het rapport van de vertrouwenscommissie homofiele theologen. Deze werd in 1980 ingesteld nadat was ge bleken dat er binnen de Gerefor meerde Kerken nauwelijks ruimte Is voor homoseksuele predikanten en hun partners. De commissie richtte zich in 1987 tot 88 vacante gemeenten met de vraag of zij een beroep zouden willen overwegen op een homo seksuele theoloog. Later werden nog eens 25 vacante gemeenten aangeschreven. Slechts 4 ge meenten bleken bereid het adres van de beroepingscommissie door te geven aan de commissie, zodat die dat kon doorgeven aan haar bekende homoseksuele theologen. Omdat er de afgelopen maan den geen antwoorden meer bin nenkomen op de brieven aan de kerkeraden van vacante gemeen ten, heeft de commissie besloten haar werkwijze te veranderen. Zij wil nu predikanten, kerkera den en beroepingscommissies hulp bieden als een beroep dreigt af te springen op het gege ven dat een kandidaat-predikant homoseksueel is. De synode zal de plaatselijke kerken wijzen op de „waardevol le hulp" die de vertrouwenscom missie kan bieden als zijzelf of de gemeente moeite hebben met het accepteren van homoseksue le predikanten in de pastorie. De gereformeerde synode wei gerde gisteren echter uit te spre ken dat het pastoraal advies uit 1979 ook een ethjisch oordeel over homoseksualiteit inhield. In een reactie verwijt het COC de synode nu "pastoraat vanuit een ethisch luchtledige te bedrij- Nuntius Paus Johannes Paulus II heeft de nieuwe nuntius in Ne derland, aartsbisschop Audrys Backis, opgeroepen zich in te spannen voor een „sterkere ge meenschap in eenheid, liefde en v.ede" onder de Nederlandse bisschoppen. De paus zei dit in de Sint Pieterskathedraal bij de wijding van mgr. Backis tot aartsbisschop. De wijding van mgr. Backis geschiedde -- in afwijking van het gebruik dat enkele nuntii te gelijk worden gewijd -- tijdens een aparte dienst. Waarnemers bij het Vaticaan zien hierin waar dering van de paus voor mgr. Backis, die in de curie bekend staat als een vertrouweling van de paus. Mgr. Backis verhuist dezer da gen naar Den Haag. De Acht Mei Beweging moet naar de mening van Pax Christi afzien van standpunten over ge loof en zeden die tot een conflict met de Nederlandse bisschop pen leiden. Alleen onder deze voorwaarde kan Pax Christi par ticipant van de Acht Mei Bewe ging blijven. De Beweging moet een platform zijn waar bezin ning, beraad en overleg centraal staan. Dit schrijft het landelijk be stuur van Pax Christi aan de Acht Mei Beweging, die de deel nemers om hun mening had ge vraagd nadat de bisschoppen in augustus de gesprekken met de Beweging hadden opgeschort. De rooms-katholieke vredesbe weging geeft het Acht Mei-be stuur in overweging voorlopig af te zien van voortzetting van de gesprekken met de bisschoppen. Pax Christi heeft de indruk dat kardinaal Simonis in zijn brief mogelijkheden tot gesprek open laat, maar vindt dat deze pas moeten worden aangegrepen na een periode van beraad en bezin ning. Volgens Pax Christi is te wei nig nagedacht over de stelling dat het bestuur van de Acht Mei Beweging niet namens de deel nemende organisaties uitspra ken kan doen over geloof en ze den. De Acht Mei Beweging kan manifestaties en bijeenkomsten organiseren, maar hoort geen ge zamenlijke stellingnames en vi sies te ontwikkelen, aldus Pax Christi. Dat blijft een zaak van de afzonderlijke participanten. Zonder het met zoveel woor den te zeggen is de conclusie van Pax Christi dat ze participant van de Acht Mei Beweging blijft. Van de 95 organisaties en groe peringen binnen de Acht Mei Be weging is Pax Christi de enige met een bisschop als voorzitter (bisschop Ernst van Breda). In een eerste reactie zegt de voorzitter van de Acht Meï Be weging, Wies Stael-Merkx, „niet erg onder de indruk" te zijn van de brief van Pax Christi. „Wij hebben nooit uitgesproken standpunten over geloof en ze den ingenomen. Als mensen ons daar wel naar vragen, wijzen wij altijd op de verschillende visies die in onze achterban leven. De Acht Mei Beweging is een plat form waarop de diverse menin gen naar voren kunnen worden gebracht". Graag zou zij van het bestuur van Pax Christi willen horen op welke uitspraken en standpunten van de Beweging wordt gedoeld. Het verbaast Stael-Merkx niet dat Pax Christi erop aandringt conflicten met de bisschoppen te vermijden. Zij wijst op „de zeer moeilijke positie" van bisschop Ernst. Kleiner, grijzer De plaatselijke IKV-kernen worden kleiner en grijzer. Sinds het besluit over de kruisraketten is de fut is er bij veel leden uit. Activiteiten die tot doel hebben mensen buiten de IKV-kring aan te spreken, zijn op een lager pitje komen te staan. Dit blijkt uit een verslag over de toernee die medewerkers van het Interkerkelijk Vredesberaad (IKV) in het voorjaar van 1988 maakten langs de IKV-regio's. Precieze cijfers over het teruglo pend ledental van de IKV-ker nen zijn er niet. Een enquête van het landelijk bureau in Den Haag onder de 315 kernen in het land, leverde zelfs na twee herhalin- gen slechts een respons van 54% op. De 164 kernen die het formu lier wel invulden, tellen geza menlijk bijna 1600 leden. Sinds 1 november 1986 zijn zij ongeveer 200 leden kwijtgeraakt. „We zijn terug in de situatie van voor 1980", aldus een IKV- medewerker. BEROEPINGSBERICHTEN Nederlandse Hervormde Kerk Beroepen te Terkaple c.a.: M. A. Bos, kandidaat te Nijland. Christelijke Gereformeerde Kerken Beroepen te Leerdam: T. M. Hofman te Ouderkerk aan de Amstel. Gereformeerde Gemeenten Bedankt voor 's-Gravenhage- Zuid: D. Rietdijk te Moerkapelle.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1988 | | pagina 2