Kansen op uitlevering van Abraham Kipp zijn klein FNV PLEIN De angst voor een plas BETER Achtergrond Juridische warwinkel rond oorlogsmisdaden oud- politieman Incontinentie teveel in taboesfeer Gemiddelde gereformeerde trekt voor kerk 290gulden uit PAGINA 2 door Arthur Maandag en Els Wiegant BUENOS AIRES/HAARLEM "Dacht u nu echt datje zonder meer Argentijn kunt worden als je een criminele achtergrond hebt? Dat mafiosi als Al Capone hier zomaar genaturaliseerd zou den kunnen worden? Welnee!". Aldus José Moskovits, voorzitter van de Argentijnse vereniging van nazislachtoffers, over de mo gelijkheid dat van oorlogsmisdaden verdachte Abraham Kipp alsnog aan Nederland wordt uitgeleverd. De voormalige politie man uit Leiden werd na de Tweede-Wereldoorlog bij verstek ter dood veroordeeld vanwege zijn wandaden in Velsen, Ede en Lei den in de jaren '40-'45. oorlogsmisdrijven heeft men in 1893 niet gedacht. Ambassaderaad C. Coops zegt in Buenos Aires: "Er wordt wel ge werkt aan een nieuw verdrag, maar dat kan dan nog wel 20 a 30 jaar du ren. De Argentijnen hebben ten op zichte van hun eigen onderdanen iets dat naar een bloed-en-bodem- theorie riekt. Ze zeggen gewoon iemand is Argentijn en verder geen gezeur". De Nederlandse justitie heeft ook uitgezocht of langs andere juri dische weg tegen Kipp zou kunnen worden opgetreden. Daarbij is be zien of de man in Argentinië kan worden berecht. Officier Brilman: "Je zit echter met de zogeheten dubbele verjaring. Zowel in Neder land als in Argentinië mag de zaak niet zijn verjaard. En naar Argen tijnse recht is dat wèl het geval". De Argentijnse advocaat dr. Car los Gonzalez Gartland, gespeciali seerd in internationaal recht, be vestigt dit. "De maximale straf is op dit moment levenslang. Een vergrijp waar levenslang op staat, veijaart na vijftien jaar. Als ze hier een nazi-misdadiger oppakken, komt die altijd met de verjarings termijn op de proppen. Daarom heeft de Mossad (de Israëlische ge heime dienst, red.) Eichmann ge woon gekidnapt". Afgedaan In Nederlandse ogen was de zaak daarmee afgedaan. De Argentijnen werden niet ingeschakeld. Kipp kan pas worden opgepakt als hij zich in Nederland vertoont, of in een van de weinige landen waar mee Nederland een toereikend uit leveringsverdrag heeft. Ambassa deraad Coops: "Als u uitvindt dat hij naar Nederland gaat, ben ik woest geïnteresseerd. Dan ga ik meteen achter de telex zitten". Ex tra complicatie is nog dat Interpol weigert Kipp op de opsporingslijst te plaatsen, omdat de Nederlander is veroordeeld wegens 'hulpverle- Valt er echt niets te ondernemen tegen Kipp, zoals de Nederlandse autoriteiten beweren? Of kan bij voorbeeld Kipps naturalisatie on gedaan worden gemaakt, omdat hij zijn oorlogsverleden heeft verzwe gen? Er zijn wel degelijk mogelijk heden, zo wordt in Argentinië ge zegd. Dat kan wel zijn, maar het lost niets op. stelt de Nederlandse minister Korthals Altes (justitie). José Moskovits onderschrijft wat Simon Wiesenthal al eerder over de zaak-Kipp heeft gemeld. "Kipp heeft zijn levensloop moe ten opgeven voordat hij werd gena turaliseerd. Hij heeft de Argentij nen dus voorgelogen. Ze kunnen hem zo oppakken en het land uit smijten", aldus de Oostenrijkse na zi-jager in 1985. "Als je een belangrijk feit hebt weggelaten, kan je staatsburger schap geannuleerd worden. Dat is honderd procent zeker", zegt de Argentijnse advocaat dr. Carlos Is- raelson in Buenos Aires. Dat er in het geval-Kipp sprake is van een ernstig feit, staat voor de advocaat vast. Ingewikkeld De juridische situatie rond de oorlogsmisdadiger Abraham Kipp is ingewikkeld. Kipp is inmiddels Argentijn. Een federale rechter na turaliseerde hem op 31 juli 1953. De Nederlandse officier van justitie Brilman zei al eerder: "Dan kun je uitlevering wel vergeten. Er is wel een oud uitleveringsverdrag uit 1893, maar eigen onderdanen wor den nooit uitgeleverd". Bovendien staan de delicten waarvoor uitleve ring mogelijk is. nauwkeurig in het verdrag vermeld. Uilevering voor iets anders is niet mogelijk. Aan ADVERTENTIE ning aan de vijand,' een delict dat als 'politiek' wordt bestempeld. Advocaat Gartland kan zich wel vinden in het Nederlandse juridi sche standpunt. Hij betwijfelt of Simon Wiesenthals theorie over het ongedaan maken van de natu ralisatie opgeld doet. "Meneer Wie senthal denkt dat dit een ontwik keld land is, modern en intelligent. Maar het is onderontwikkeld, ach terlijk en stom. Nee, het klopt niet wat hij zegt. Als je genaturaliseerd wilt worden, hoefje je hele levens verhaal niet te vertellen. Je hoeft slechts te bewijzen datje hier in Ar gentinië geen delicten hebt ge pleegd en dat je hier niet juridisch wordt vervolgd. Je moet bewijzen dat je hier vijf jaar hebt gewoond, dat je je in het Spaans verstaanbaar kunt maken en in je eigen onder houd kan voorzien. Dat is het". Wiesenthal, Moskovits en advo caat Israelson zijn het daarmee zeer oneens. En ze lijken inmiddels een sterke troef in handen te heb ben: de zaken Kutschmann en Schwammberger. Het gaat daarbij om twee Duitse nazi's, die de afge lopen jaren dus na het herstel van de democratie in Argentinië zijn aangehouden. Kutschmann werd in 1985 opgepakt, maar is in middels in de gevangenis overle den. Hoewel er tussen Argentinië en Westduitsland geen uitleve ringsverdrag bestond, werd toch zijn uitlevering naar de Bondsre publiek overwogen. Heropend De vroegere SS-officier Schwammberger zit sinds novem ber vorig jaar vast in een cel in de stad La Plata. Een beslissing over uitlevering naar Westduitsland wordt deze maand verwacht. En dat terwijl ook Schwamberger, net als Kipp, tot Argentijn is genatura liseerd. Advocaat Israelson: "Dat is inmiddels al ongedaan gemaakt. Zeker weten". Daarmee is een nieuwe situatie ontstaan, zo lieten de Nederlandse autoriteiten vorig week weten. De zaak-Kipp werd heropend. Advo caat-generaal mr. P. Brilman, als landelijk officier van justitie belast met opsporing en vervolging van oorlogsmisdadigers, neemt ijlings contact op met zijn Westduitse col lega's. De ambtenaren op het mi nisterie van Justitie slaan er de re gelingen opnieuw op na. Na twee dagen meldt minister Korthals Altes de eerste voorlopige bevindingen. Somberheid blijft troef. Zelfs al maken de Argentij nen Kipps naturalisatie ongedaan, dan lost dat niets op. "We hebben contact gehad met de Duitsers en die blijken in het voordeel, omdat ze helemaal geen verdrag met Ar gentinië hebben. Dat geeft ze de mogelijkheid op basis van weder kerigheid ad hoe om uitlevering te vragen. Als wij geen verdrag zou den hebben, zou dat bovendien ook niet helpen. De Grondwet ver biedt uitlevering zonder verdrag. Wij kunnen dus ad hoe niks. en de Duitsers wel". Enkele dagen later zet de minis ter de definitieve bevindingen in een persoonlijke brief op een rijtje. Concrete juridische stappen blij ven in Nederlandse ogen onhaal baar. Het heeft volgens de minister ook geen zin de Argentijnen te vra gen tegen Kipp een denaturalisa- tieprocedure te starten. Kipp heeft het Nederlanderschap verloren op het moment dat hij Argentijn werd. Als hij thans het Argentijnse staatsburgerschap verliest, bete kent dit niet dat hij automatisch weer Nederlander wordt. Korthals Altes: "Gelet op het oorlogsverleden van betrokkene De Argentijnse advocaat dr. Carlos Gonzalez Gartland: "Als ze hier een nazi-misdadiger oppakken, komt die altijd met de verjaringstermijn op de proppen. Daarom heeft de Israëlische geheime dienst Eichmann ge- i gekidnapt". (foto gpdi Kipp in Duits unifo komt hij ook niet in aanmerking voor hernaturalisatie. Wanneer de denaturalisatie plaatsvindt, zal Kipp waarschijnlijk in de gelegen heid worden gesteld Argentinië vrijwillig te verlaten. Indien geen enkele staat hem wil toelaten be staat er geen noodzaak Kipp naar Nederland te verwijderen, aange zien hij statenloos is, en dus geen speciale binding met Nederland heeft". "Zouden de Argentijnse autori teiten hem toch naar Nederland verwijderen, dan kan de Neder landse regering worden verweten een verkapte uitlevering te hebben uitgelokt doordat de denaturalisa tie op Nederlands verzoek heeft plaatsgevonden". De minister zei het eerder al kernachtiger: "Je moet voorkomen dat uitzetting naar Nederland een verkapte vorm van uitlevering is. Dat mag niet. Dan krijg je problemen met de Ho ge Raad". Opportuniteit Resteert tot slot de vraag of de of ficiële Nederlandse stellingname. als die juridisch waterdicht is, tot op heden wijs kan worden ge noemd. Heeft met niet teveel naar de formele juridische mogelijkhe den gekeken- en te weinig aan bij voorbeeld politieke stappen ge dacht? Een felle Wiesenthal Jieeft forse kritiek. "Laat de Argentijnen maar nee zeggen. Je moet doen wat je kunt. Het gaat om het principe van de legaliteit. Als je niets doet, huldig je het principe van de op portuniteit". Maar ook advocaat Gartland, die in juridisch opzicht ook het oor spronkelijke Nederlandse stand punt steunt, plaatst in zijn kantoor in Buenos Aires kritische kantte keningen. "Het is goed om te laten zien dat er in de wereld landen zijn, die in ieder, geval pretenderen hun oorlogsmisdadigers te achtervol gen. Dat is een vorm van pedago gie. Het is educatief aan te tonen dat misdaad niet loont, dat het niet straffeloos blijft". "Het hangt ook af van het verlan gen van de Argentijnse regering om voor democratisch en anti-nazi door te gaan. En het hangt dus ook af van de Nederlandse regering, die overigens normaliter slechts druk uitoefent voor intelligentere zaken, zoals de aanleg van gasleidingen. Want daarmee kun je geld verdie nen". Minister Korthals Altes moet de bui hebben zien hangen. Voor het eerst na bijna veertig jaar besluit de Nederlandse regering de onvrede rond de in Argentinië verblijvende oorlogsmisdadigers politiek aan te kaarten bij de collega's in Buenos Aires. NIJMEGEN Naar schatting lijden meer dan 750.000 Neder landers (5 procent van de bevol king) aan incontinentie. Van de mensen boven de zestig jaar kun nen er zo'n drie op de tien hun plas niet altijd ophouden. De overgrote meerderheid van deze groep schaamt zich hiervoor. Zo erg zelfs, dat ze er niet eens met hun huisarts of familieleden over durft te praten. door Ed van Ham Incontinentie wordt vaak niet als handicap accepteert; de meeste mensen vinden het maar vies. Of zoals de voorzitter van de Stichting Incontinentie Neder land, de Nijmeegse uroloog prof. dr. F. Debruyne, het uitdrukt: "Incontinentie heeft een zeer la ge acceptatiedrempel. De omge ving accepteert het niet. Daarom durven mensen met deze aan doening er niet voor uit te ko men. Ze zijn bang dat ze versto ten worden. Het is al een gewel dige stap als iemand met inconti nentie naar zijn huisarts durf te gaan om over zijn probleem te praten. Vaak gaat daar lange tijd overheen". De Stichting Incontinentie Ne derland en de Vereniging Incon- tinenten (500 leden) zijn samen een landelijke voorlichtingscam pagne begonnen om incontinen tie uit de taboesfeer te halen. Er is een speciaal 06-nummer (06- 0225511). waar zowel incontinen- ten als hun naasten voor infor- Prof. Debruyne: "Mensen met incontinentie zijn bang te wor den verstoten". (foto pr) matie kunnen aankloppen. Daar naast is er een speciale informa tielijn (073-422668) van de Vere niging Incontinenten. Deze tele fonische hulpdienst wordt be mand door mensen, die het pro bleem van zeer dichtbij kennen. Voorzitter S. Knegtmans van de vereniging: "De verhalen die je hoort, zijn soms intens triest. Mensen die al jaren met het pro bleem kampen en niet weten hoe ze zich in de maatschappij moe ten bewegen. Ze kennen de weg niet. Het probleem is vaak jaren opgekropt. Als men dan een keer de stoute schoenen aantrekt en via ons om hulp vraagt, komt het hele verhaal eruit. In de meeste gevallen moeten we de bellers er van doordringen dat ze naar hun huisarts moeten gaan en dat ze echt niet de enige zijn met dit probleem". De meeste mensen die eraan lijden, zijn boven de zestig jaar. Maar incontinentie komt ook op jongere leeftijd voor. Over het al gemeen hebben vrouwen er va ker last van dan mannen. Tra gisch is dat veel mensen geen hulp durven in te roepen, terwijl in de helft van alle gevallen gene zing mogelijk is dankzij nieuwe operatietechnieken en medicij nen. Bovendien zijn er allerlei speciale opvangproducten ver krijgbaar. die het incontinenten mogelijk maakt aan het normale sociale verkeer deel te nemen. Incontinentie komt in ver schillende vormen voor. De meest voorkomende is de ïn- spannings- of stressincontinen- tie. Bij een plotselinge krachtsin spanning komt dan urine vrij. Bukken, iets optillen, maar ook een lach- of hoestbui kan zo'n on gelukje tot gevolg hebben. In- spanningsincontinentie komt hoofdzakelijk voor bij vrouwen en is te wijten aan slecht functio neren van de sluitspier of ver slapping van de bekkénbodem- spieren Deze verslapping kan veroorzaakt zijn door bevallin gen, veel zwaar tillen, hormonale veranderingen tijdens de over gang of gynaecologische opera ties. Als het probleem voortvloeit uit verslapping van de bekken bodem, dan kan met behulp van fysiotherapie hier vaak verbete ring in worden gebracht. Sommi ge geneesmiddelen kunnen de activiteit van de sluitspieren be vorderen. Maar ook wordt vaak besloten tot operatief ingrijpen. Een tweede veel voorkomende vorm is de aandrang- of urine-in- continentie. Door een niet te con troleren samentrekking van de blaasspier, ontstaat een plotse linge neiging tot plassen. Die aandrang is zo onverwacht en he vig, dat het toilet vaak niet wordt gehaald. Psychische spannin gen, maar ook neurologische aandoeningen kunnen hier de oorzaak zijn. Soms is een infectie de boosdoener. Deze is met anti biotica te genezen. Bij aandran- gincontinentie wordt vrijwel nooit operatief ingegrepen. Wel zijn er de laatste jaren nieuwe medicijnen ontwikkeld die tot goede resultaten leiden. Professor dr. J. Michels heeft als directeur van een verpleeg huis veel met incontinentie te maken gehad. "Van bejaarden wordt het nog wel geaccepteerd. Maar het is wel zo dat als opa op bezoek komt er een speciale stoel voor hëm wordt neergezet. En in de auto neemt men hem lie ver ook niet mee, want de stoel mocht eens vies worden. Dat is vernederend, terwijl er toch vol doende maatregelen te nemen zijn om doorlekken te voorko- Michels ziet incontinentie als een handicap, waar normaal mee te leven valt. "Maar het probleem is dat de omgeving deze aandoe ning niet accepteert. Als de pa tiënt een zichtbare aandoening heeft, dan is het geen probleem. Die wordt volledig geaccepteerd. Maar incontinentie vindt men smerig, terwijl dat helemaal niet zo is. Door de verbeterde hulp middelen hoeft de naaste omge ving niet meer te merken, wan neer er iemand zijn plas niet kan ophouden". 8 oktober Wij maken geen onderscheid. Daarom komen Fatima en Peter zaterdag 8 oktober ook naar Amsterdam. En ze nemen Achmed, Annelies, Mustafa en Stanley mee. Kom ook om te horen hoe de FNV met haar plannen voor werk, gezondheid, milieu, bereikbaarheid en pngeren bewijst dat het anders, beter kan. Vanaf 11.00 uur verzamelen op de Dam. Aanvang manifestatie op het Museumplein in Amsterdam 13.00 uur. De leden van de gereformeerde kerken hebben in 1987 784.874 gulden meer aan hun kerk gege ven dan in 1986. De gemiddelde gereformeerde trok vorig jaar on geveer 290 gulden voor zijn kerk uit. In totaal schonken de gere formeerden ruim 233 miljoen gulden aan het kerkewerk, de diaconie, de zending en de plaat selijke evangelisatie. In 1986 wa ren de inkomsten van de kerkle den bijna 1,3 miljoen gulden ge daald. Dit blijkt uit dë voorlopige sta tistiek over 1987, die is gepubli ceerd in 'Kerkinformatie', het of- ficiële orgaan van de Gerefor meerde Kerken in Nederland. Uit de cijfers blijkt dat het aantal gereformeerden in 1987 evenals het jaar daarvoor opnieuw met ruim 8.000 is gedaald. Het aantal belijdende leden verminderde met 3369, het aantal doopleden daalde met 5158. De gerefor meerde kerken telden begin dit jaar bijna 809.000 leden. Ondanks het dalende aantal le den kwamen er in 1987 elf nieu we plaatselijke kerken bij. Vijf daarvan werden in de provincie Gelderland opgericht. Het totaal aantal plaatselijke kerken kwam daarmee op 832. Uit de GOS? Diverse leden van de gerefor meerde synode hebben gisteren in Lunteren hun steun betuigd aan een voorstel om uit de Gere- formeerde Oecumenische Syno de (GOS) te treden. Het voorstel is afkomstig van het lid van het moderamen (bestuur) van de sy node, drs. J. Bosman. Een ander synodelid, ds. T. Bos, wil het lid maatschap opschorten, totdat dé GOS heeft uitgesproken dat dé standpunten van de Gerefor meerde Kerken op het gebied van homoseksualiteit en schrift gezag legitiem zijn. De synode besprak het verslag van de delegatie die eerder dit jaar namens de Gereformeerde Kerken in Nederland deelnam aan de bijeenkomst van de GOS in Harare. De GOS verwierp toen een voorstel om de Gereformeer de Kerken uit de organisatie te zetten. Maar zij riep de Gerefor meerde Kerken wel op het pasto raal advies aan de plaatselijke ge meenten in te treldcen. In dit ad vies wordt de gemeenten geadvi seerd de homoseksuele gemeen teleden toe te laten tot het Heilig Avondmaal en de kerkelijke ambten. Het besluit om de Gere formeerde Kerken niet uit de GOS te zetten was voor vier van de ruim dertig lidkerken van de GOS. waaronder de Christelijke Gereformeerde Kerken in Ne derland, aanleiding hun lidmaat schap op te zeggen. Bosman betoogde dat de Gere formeerde Kerken ver uit de buurt van de GOS zijn geraakt. Hij wees onder meer op het ver schil in visie op het schriftgezag, de onenigheid over ethische kwesties en de rol van de vrouw in de kerk en de uiteenlopende houding in de oecumene. Het zou volgens hem de duidelijk heid dienen als de Gereformeer de Kerken uit de GOS zouden stappen. Sommige synodeleden oefen den kritiek uit op de manier waarop de zes delegatieleden in Harare hebben geopereerd. Zo verweet ouderling mevr. C.P. Punt-Voorbij (Koudekerke) hun het vertrouwen van de synode te hebben beschaamd. De delegatie had met een eigen minderheids rapport moeten komen waarin de standpunten van de Gerefor meerde Kerken onverkort wer den gehandhaafd. „Wat wij nu zagen was duizelingwekkende ritmische gymnastiek. Geen rechte, maar gummi ruggen", al dus Punt-Voorbij. De bespreking van het verslag van de delegatie wordt vandaag voortgezet. De NCRV en de IKON willen samen een omroepgemeente stichten, waarvandaan met in gang van 1 oktober 1989 eens in de twee weken via de televisie kerkdiensten worden uitgezon den. Aan de omroepgemeente wordt een team van twee of drie predikanten verbonden. Dat heeft de directeur van de IKON- telev'isie, drs. W.J. Koole, giste ren meegedeeld aan de gerefor meerde synode. De synode beprak de tweejaar lijkse rapportage van de deputa- ten/bestuursleden van de IKON. De interkerkelijke omroep heeft herhaaldelijk van kerkleden het verzoek gekregen via de televisie meer kerkdiensten uit te zenden dan de vijf die er nu jaarlijks te zien zijn. Daarbij werd verwezen naar de Omroepparochie van de KRO in Amersfoort, vanwaaruit twee keer per maand een eucha ristieviering wordt uitgezonden. De plaats waar de omroepge meente, voorlopig voor de perio de van een jaar, gevestigd zal worden, is nog niet vastgesteld. Wel is zeker dat de gemeente om technische en Financiële redenen haar domicilie in de buurt van Hilversum zal hebben. De uit zendingen van de omroepge meente zullen in de zendtijd van de NCRV worden uitgezonden, omdat die als A-omroep meer mogelijkheden heeft voor extra zendtijd. Besprak de gereformeerde sy node in het verleden altijd wel een voorstel om uit de IKON te stappen, dit keer was de kritiek zeer bescheiden. Alleen het pro gramma 'De auditie' van de zwaar spastische regisseur Dan Blokker, dat op 25 september vo rig jaar door de IKON-televisie werd uitgezonden, moest het ontgelden. In dit programma, waarin de IKON 20.000 gulden had gestoken, wilde Blokker aantonen dat zwaar gehandicap te mensen meer kunnen dan niet-gehandicapten denken. De kerkeraad van Hoek van Holland had bij de deputaten geklaagd dat er in het programma onbe schaamd was gevloekt en vroeg om een krachtig protest. Koole deelde mee dat hij zich altijd sterk tegen vloeken keert - bin nen de IKON wordt gezegd dat ik nergens zo op let als op vloe ken - maar dat mensen soms geen enkele andere manier heb ben om hun agressie te uiten. In de Film van Blokker zat zovee positiefs dat de IKON besloot Geen toestemming Een delegatie van de Rooms- Katholieke Kerk in Oostenrijk heeft van de Zuidafrikaanse re gering geen toestemming gekre gen een bezoek te brengen aan Zuidafrika en Namibië. De Oos tenrijkers zijn voor het bezoek van 24 tot 28 oktober uitgeno digd door de rooms-katholieke bisschoppen in Zuidafrika. De voorzitter van de delegatie, de Weense hulpbisschop Florian Kuntner, noemt de weigering van visa een 'lompe reactie' van de Zuidafrikaanse regering. In een interview zegt hij dat deze beslissing te maken heeft met de duidelijke stellingname tegen apartheid van de kerkelijke com missie 'Justitia et pax', waarvan Kuntner voorzitter is. Het Oostenrijkse ministerie van buitenlandse zaken vindt het verbod van het bezoek onver standig, vooral omdat bisschop Kuntner steeds heeft gepleit voor een vreedzame oplossing voor de problemen in Zuidafrika en altijd een voorstander is ge weest van dialoog en politieke verzoening tussen de verschil lende groeperingen. BEROEPINGSBERICHTEN Nederlandse Hervormde Kerk Beroepen te Nieuw-Buinen: J. Verdijk te Westerlee. Aangenomen naar Haarlem met bepaalde opdracht (geeste lijk verzorger van de diakonale tehuizen) (toezegging): mevr. J. A. Verkerk te Amsterdam (partti me); aangenomen de benoeming tot vicaris te Leersum: A. E. van Eeden, kandidaat te Putten. Gereformeerde Kerken Vrij- gemaakT Bedankt voor Haulerwijk: W. Tiekstra te De Bilt-Bilthoven. Vrije Evangelische Gemeen-

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1988 | | pagina 2