TJA, ALS
HET U NIET
OPDERUG
'Tempo perestrojka
enigszins opvoeren'
Miljoen Chilenen betogen tegen Pinochet
Toenadering tussen Botha en
zwart-Afrikaanse presidenten
Gorbatsjov tot president benoemd
VS rekenen op perfecte
landing van Discovery
Likud ontdekt spionage
door Arbeiderspartij
Neil Kinnock massaal herkozen als leider van de Labourpartij
Leiding Haïti
stuurt kolonel
met pensioen
MAANDAG 3 OKTOBER 1988
BUITENLAND
PAGINA 5
MOSKOU (Rtr/DPA/UPI/AFP/AP) - Sovjetleider Gorbatsjov heeft zijn machtpositie dit
weekeinde versterkt door naast het partij leiderschap ook het presidentschap van de Sov
jetunie op zich te nemen. De Opperste Sovjet koos Gorbatsjov zaterdag in een slechts drie
kwartier durende buitengewone zitting tot president. De verkiezing van Gorbatsjov vorm
de het sluitstuk van een 'machtsgreep', waarmee de partijleider zich binnen 48 uur wist te
ontdoen van de voornaamste tegenstanders van zijn hervormingsbeleid. Het is voor het
eerst sinds de dood van Brezjnev in 1982 dat het partij leiderschap en het presidentschap in
handen zijn van één persoon.
Gorbatsjov werd met algemene
stemmen door de 1.500 leden van
de Opperste Sovjet gekozen, nadat
de huidige president, Gromyko,
zijn ontslag had ingediend. De 79-
jarige Gromyko had vrijdag al zijn
plaats in het Politburo verloren bij
een 'schoonmaak' in de partijtop,
die ook een aantal andere conser
vatieven hun post kostte.
De Opperste Sovjet ging verder
akkoord met de benoeming van de
64-jarige Kijoetsjkov tot chef van
de geheime dienst KGB. Hij is de
opvolger van Tsjebrikov, een van
de vertegenwoordigers van de be
houdende vleugel van de partij, die
vrijdag tot partijsecretaris voor jus
titiële aangelegenheden werd be
noemd.
In een korte toespraak voor het
Sovjet-parlement zei Gorbatsjov
dat hij vastbesloten is het tempo
van de hervormingen te versnellen
en sprak hij zich uit voor verster
king van de rol van de 'sovjets', de
gekozen raden. De kersverse presi
dent zei het als zijn taak te zien "al
les te doen om het gezag van de
sovjets te bevorderen en te vergro
ten".
Gorbatsjov zette verder het tijd
schema voor de door hem nage
streefde politieke hervormingen
nog eens uit. In november moet de
Opperste Sovjet de grondwet her
zien, zodat begin volgend jaar ver
kiezingen kunnen worden gehou-
den voor een nieuw parlement, dat
meer bevoegdheden krijgt dan het
oude. Dit 'Congres van Volksafge
vaardigden' moet verder een presi
dent met uitgebreide bevoegdhe
den kiezen.
Als vice-president koos de Op
perste Sovjet Loekjanov, die vrij
dag al als kandidaat-lid in het Polit
buro werd opgenomen. Hij volgt
Demitsjev op, de voormalige cul
tuurchef onder Brezjnev, die uit
het Politburo werd gezet.
Deskundigen zijn het erover een
dat Gorbatsjov zijn positie aanzien
lijk heeft versterkt met de schoon
maak in het Politburo. Maar som
migen, zoals prof. Marshall Gold
man van Harvard, waarschuwen
dat Gorbatsjovs positie nog lang
niet onaantastbaar is. Gorbatsjovs
grootste rivalen, Ligatsjov en Tsje
brikov zitten nog steeds in het Po
litburo, terwijl ook de Oekraïense
partijleider, Sjtsjerbitski, zijn
plaats in het hoogste partij-orgaan,
heeft weten te behouden.
Ligatsjov moest vrijdag de ui
terst belangrijke portefeuille ideo
logische zaken afstaan aan Medve-
dev, die zijn debuut maakt in het
Politburo. In plaats daarvan kreeg
hij de leiding over de commissie
voor de landbouw. Hoewel deze
positie niet erg aantrekkelijk lijkt,
gezien de eeuwige problemen in de
Sovjetlandbouw, krijgt Ligatjsov
hiermee wel veel greep op een van
de belangrijkste onderdelen van de
'perestrojka', de hervorming
de landbouw. Hetzelfde geldt voor
Tsjebrikov, die in zijn nieuwe func
tie, de verantwoordelijkheid krijgt
voor de hervormingen in het
rechtsstelsel.
Op het nieuws van de benoe
ming van Gorbatsjov tot president
van de Sovjetunie en andere wijzi
gingen reageerden de VS positief,
doch terughoudend. De Ameri
kaanse minister van buitenlandse
zaken, Shultz, verklaarde dat het
moeilijk was de veranderingen on
middellijk op hun waarde te schat
ten.
Een Chileense arbeider met zijn vrouw, kinderen en hond loopt mee in
een demonstratieve optocht tegen het bewind van de huidige machthebber
Pinochet. De hond draagt een vlaggetje waarop de boodschap staat bij het
referendum van aanstaande woensdag 'neen' te stemmen. (foto afp)
WASHINGTON (GPD) - De Ameri
kaanse ruimtevaartorganisatie
NASA rekent op een "perfecte lan
ding" van het ruimteveer Disco
very. Die landing vindt vandaag
aan het begin van de avond (Neder
landse tijd) plaats in Californië.
Het zelfvertrouwen van de NA
SA wordt gevoed door de weten
schap dat de vlucht van de Disco
very, een klein probleem met het
koelsysteem buiten beschouwing
gelaten, geheel volgens plan is ver
lopen.
Stakers bedreigd
SINGAPORE (GPD) - De militaire
leiders in Burma hebben het sta
kende overheidspersoneel met
ontslag bedreigd als vandaag het
werk niet wordt hervat. Personen
die de staking aanmoedigen kun
nen worden veroordeeld tot een ge
vangenisstraf van vijf jaar, aldus
het dreigement van de regering
van generaal Saw Maung. Volgens
Radio Rangoon hebben de meeste
van de stakers hun werk hervat.
Maar diplomaten zeggen dat de
meesten naar hun werk zijn gegaan
alleen om hun salaris te halen. De
belangrijkste sectoren van de eco
nomie, inclusief de olieraffinaderij
en, liggen nog stil.
SANTIAGO (GPD) - "De angst is
overwonnen", zo zei Aylwin, de lei
der van de Chileense christende
mocraten, dit weekeinde voor een
gehoor van meer dan een miljoen
Chilenen. "We gaan winnen om
een vaderland op te bouwen voor
iedereen, burgers en militairen, op
dat we allemaal in vrede kunnen
samenleven, zonder haat- of wraak
gevoelens", aldus Aylwin.
Het ging om de slotmanifestatie
van de Chileense oppositie om
woensdag aanstaande 'neen' te
stemmen, tegen de plannen van ge
neraal Pinochet om aan een nieuw
mandaat van acht jaar te beginnen.
Indien 'neen' wint, zoals alle min of
meer betrouwbare opinie-peilin
gen voorspellen, moet Pinochet
binnen een jaar vrije verkiezingen
organiseren.
De manifestatie was de grootste
massa-meeting in Chili sinds de
staatsgreep van Pinochet op de so
cialistische president Salvador Al-
lende, 15 jaar geleden. Aan de voor
avond van de happening hadden
veiligheidstroepen nog gepro
beerd om de, in naam van de demo
cratie, marcherende jongeren de
toegang tot Santiago te ontzeggen.
Na de overweldigende manifes
tatie, die op bevel van de autoritei
ten in een afgelegen buitenwijk
van de Chileense hoofdstad werd
gehouden, kwam het tot inciden
ten. Politieagenten versperden ve
le betogers de weg. Meer dan hon
derd personen werden opgepakt.
Ook werd er vanuit rijdende auto's
geschoten op naar huis terugkeren
de demonstranten.
Vrijwel tegelijkertijd beweerde
generaal Pinochet, die de afgelo
pen weken niet meer dan 15.000
aanhangers tegelijk op de been
wist te krijgen, dat hem de over
winning niet kan ontgaan. "Woens
dag staat de vrijheid die we hebben
bereikt op het spel", aldus de be
jaarde dictator, die er voor waar-
schuuwde dat de oppositie "de be
dreiging van het verleden" verte
genwoordigt.
Na het vallen van de nacht wer
den Santiago en verschillende an
dere steden in het donker gezet.
Volgens de officiële versie ging het
daarbij om een aanslag op het elek
triciteitsnet, maar tot nu toe heeft
geen enkele organisatie het opbla
zen van de elektriciteitsmasten op
geëist.
De regering heeft de afgelopen
dagen al verschillende valse ver
klaringen van het 'Frente Patrioti-
co Manuel Rodriguez', de belang
rijkste guerrilla-organisatie, ver
spreid. Binnen de oppositie bestaat
grote vrees dat Pinochet een 'com
munistisch complot' in scene wil
zetten om zo het referendum te
kunnen ondermijnen.
TEL AVIV (GPD) - De Israëli
sche kiezers zijn dit weekeinde
ruw uit hun slaap gewekt door
het eerste schandaal in de cam
pagne voor de parlementsverkie
zingen. Te oordelen naar de reac
tie van de Likud-partij gaat het
om een affaire van Watergate-af-
metingen. De Arbeiderspartij is
daar minder van overtuigd, maar
de socialisten staan dan ook in de
beklaagdenbank.
Waar worden zij van beschul
digd? Het dagblad Ha'aretz
kwam het afgelopen weekeinde
met de onthulling dat de Arbei
derspartij drie voormalige agen
ten van de binnenlandse veilig-
heidsdient heeft ingehuurd voor
spionage-activiteiten tegen de
Likud. Hun opdracht zou zijn
koste wat kost achter de campag
ne-geheimen te komen van de
belangrijkste politieke tegen
stander.
Ha'aretz onthulde ook de na
men van de drie. Het zou gaan
om Rafi Malka, Peleg Radai en
Ruben Hazak, drie oude beken
den uit een eerder schandaal, na
melijk de zaak van de gekaapte
autobus in 1985. Het drietal, toen
nog werkzaam als veiligheids
agent, onthulde toen uit rancune
hoe hun dienst zich door leugens
en malversaties probeerde te
onttrekken aan de verantwoor
delijkheid voor de dood van twee
Palestijnse buskapers, die tij
dens een verhoor werden dood
geslagen. De onthulling kostte
de drie hun baan.
Rafi Malka maakte onmiddel
lijk van de nood een dubieuze
deugd en begon voor zichzelf.
Zijn bedrijf, Shafran, geeft advie
zen voor het beveiligen van ge
bouwen, evenementen en infor
matie en is inderdaad voor de Ar
beiderspartij werkzaam voor de
duur de campagne. Volgens de
woordvoerster van de Arbeiders
partij is ook Radai ingeschakeld,
als speciaal assistent, maar ze
spreekt berichten tegen dat ook
Hazak van de partij is. In de Is
raëlische pers wordt er besmuikt
op gewezen dat Radai en Malka
zich binnen de veiligheidsdienst
hebben gespecialiseerd in elec-
tronische spionage.
Op het eerste gezicht zijn alle
ingrediënten aanwezig voor een
Israëlische variant van Waterga
te. Maar er zijn vraagtekens. Zo is
er voor zover bekend niemand
betrapt op het plaatsen van af
luisterapparatuur. De Likud wil
trouwens helemaal niets loslaten
over enig bewijs tegen de Arbei
derspartij. Maar dat was voor
campagne-leider minister Arens
geen beletsel om te verklaren dat
de berichten in de pers "er geen
twijfel over laten bestaan dat we
hier te maken hebben met een Is
raëlische Watergate-zaak, uitge
voerd door de Arbeiderspartij".
De Likoed heeft laten weten dat
ze overweegt de politie in te
schakelen en te vragen om een
speciale zitting van de Knesset,
het parlement.
De visie van de Arbeiderspartij
staat nogal haaks op die van de
mannen van Shamir. De socialis
ten ontkennen in alle toonaarden
dat ze gebruik maken van 'on
conventionele spionagemaatre-
gelen' en ook de agenten zelf
hebben verontwaardigd gerea
geerd. Zij spreken van een 'ge
mene leugen' en overwegen een
aanklacht wegens smaad in te
dienen tegen het dagblad Ha'ar
etz.
Minister Weizmann, de socia
listische campagneleider, sprak
gisteren van een "belachelijk
verzinsel", dat "het paranoïde
karakter van de Likud" laat zien.
"De Likud gebruikt psychologi
sche oorlogsvoering, net als bij
de verkiezingen van 1984", zei
hij, "en de Likud-leiders zijn in
paniek geraakt omdat hun ver
kiezingscampagne de mist in
De vermisten zijn bijna allemaal zigeuners, wier schamele optrekjes in de
buurt van Malaga door de stortregens compleet werden weggespoeld. Ook
twee Britse zeilers zijn nog spoorloos, nadat hun jacht in de storm was ge
zonken. De tropische regenval, vergezeld van harde winden, richtten voor
al in Fuengirola en in het toeristendorpje Mijas g rote schade aan. De stra
ten van Mijas werden herschapen in ruwe bergbeekjes met modderstro
men, waarin talloze auto's voortijdig aan hun eind kwamen. De totale
schade aan de Costa del Sol wordt geschat op meer dan 17 miljoen gulden.
Op de foto (EPA) een onder een omge waaide muur verpletterde auto.
LONDEN (GPD) - Alle geledin
gen van de Britse Labourpartijen
hebben met grote meerderheid van
stemmen Neil Kinnock als leider
herkozen. Niemand had verwacht
dat de aanvoerder van de linker
vleugel Tony Benn hem uit het za
del zou stoten. Maar met meer dan
88 procent van de stemmen is er nu
werkelijk sprake van een massale
steun voor Kinnock.
Belangrijk voor Kinnock is ook
de herverkiezing van Hattersley als
zijn plaatsvervanger. Op deze posi
tie aasden de twee linkse kandida-
Buitenland kort
Pakistan
Het opperste hof van Pakistan
heeft bepaald dat aan de in novem
ber te houden verkiezingen politie
ke partijen dienen deel te nemen.
De twaalf rechters deden deze uit
spraak na een petitie van oppositie-
leidster Benazir Bhutto van de
Pakistaanse Volkspartij (PPP).
Libanon
Een pro-Palestijnse groep die in
Libanon vier universitaire docen
ten, drie Amerikanen en een Indiër
vasthoudt heeft gezegd een van
hun gijzelaars te zullen .vrijlaten als
gebaar van goede wil. De groep, Is
lamitische Jihad voor de Bevrij
ding van Palestina, maakte dat be
kend in een handgeschreven ver
klaring.
Canada
De Canadese premier Mulroney
heeft voor 21 november algemene
verkiezingen uitgeschreven. Het
parlement is in verband hiermee
ontbonden. Met het besluit legt
Mulroney het lot van zijn vrijhan
delsakkoord m
ten in handen
Sovjet-satelliet
De Russische satelliet Kosmos-
1900, die uit zijn baan om de aarde
was geraakt, is boven het westen
van Afrika in de dampkring ver
brand. De satelliet kwam zaterdag
avond in de dampkring terecht
waardoor hij volledig werd vernie
tigd, zo verklaarde een woordvoer
der van het Britse ministerie van
binnenlandse zaken.
ten Heffer en Prescott. Eerstge
noemde kwam er nauwelijks aan te
pas, maar Prescott kreeg meer dan
23 procent van de stemmen.
Duidelijk bleek echter dat de
meeste vakbonden, met hun be
langrijke blokstemmen, tenslotte
tóch trouw bleven aan Hattersley
en daarmee ook aan leider Kin
nock, die de vervanging van zijn
keuze als plaatsvervangend partij
leider als ernstig prestigeverlies
had moeten ervaren. Met ruim 66
procent van de stemmen voor Hat
tersley en het droomticket Kin-
nock-Hattersley in tact zal de par
tijleider, die dit keer ook voorzitter
van de conferentie is, alles op alles
zetten om het verdeelde Labour
weer in het gareel te krijgen.
Ook gisteren hadden de vijf as
tronauten aan boord van de shuttle
een relatief licht programma. Dat
was gedaan om hen verder te laten
wennen aan de vele wijzigingen die
de shuttle sinds de ramp met de
Challenger heeft ondergaan. Het
grootste deel van hun dag besteed
den de astronauten aan voorberei
dingen voor de landing. Maar ze
stopten enige tijd met deze werk
zaamheden om een roerend eerbe
toon aan de bemanning van de
Challenger te brengen.
Om beurten lazen de vijf n
een gedeelte van hun eerbewijs
voor. Zo zei George Nelson: "De
plaats die wij op dit moment in de
ruimte hebben, zorgt ervoor dat wij
ons dichter bij hen voelen dan ooit.
Ze waren onze vrienden". Com
mandant Frederick Hauck ver
volgde met: "Vandaag, hier waar
de blauwe lucht zwart wordt, kun
nen we eindelijk tegen Dick, Mike,
Judy, Ron, El, Christa en Greg zeg
gen: vrienden, we hebben de reis
voortgezet die we beloofden te zul
len voortzetten. Jullie geest en jul
lie droom leeft nog steeds in onze
harten".
Het was de eerste keer sinds de
Discovery donderdag werd gelan
ceerd, dat de bemanning van het
ruimteveer de collega's noemde
die 2,5 jaar geleden aan boord van
de Challenger om het leven kwa-
Inmiddels verwacht de NASA
dat zeker 250.000 mensen aanwezig
zullen zijn bij de landing van de
Discovery. Deze zal vandaag rond
half zes in de avond, Nederlandse
tijd, landen op de Edwards lucht
machtbasis in zuid-Californië. De
vrouwen en kinderen van de astro
nauten zullen aanwezig zijn bij de
landing. Ook vice-president en pre
sidentskandidaat George Bush zal
de bemanning van de Discovery
komen begroeten.
PORT-AU-PRINCE (GPD) - Ge
heel onverwacht is in Haïti de
machtige kolonel Jean-Claude
Paul met pensioen gestuurd. Paul
werd dit jaar maart voor een recht
bank in het Amerikaanse Miami
beschuldigd van drugssmokkel.
Met zijn vertrek uit het Haïtiaanse
leger hoopt het nieuwe bewind on
der leiding van generaal Prosper
Avril de weg vrij te maken voor een
herstel van de Amerikaanse hulp
verlening.
In Washington heeft een woord
voerder van het ministerie van bui
tenlandse zaken uiterst positief op
het pensioen van kolonel Paul ge
reageerd. De meeste waarnemers
voorspellen nu een spoedig herstel
van de economische bijstand
vanuit de Verenigde Staten. Het
gaat om zo'n 60 miljoen dollar. Vo
rig jaar november, toen slachtpar
tijen bij de stembussen in Port-au-
Prince het houden van vrije verkie
zingen onmogelijk maakten, werd
de geldkraan uit Washington dicht
gedraaid.
Na de staatsgreep tegen generaal
Namphy, twee weken geleden, wa
ren er in eerste instantie berichten
dat kolonel Paul als stafchef van
het Haïtiaanse leger zou worden
benoemd. Na de nodige telefoon
tjes tussen generaal Avril en de
Amerikaanse ambassade in Port-
au-Prince ging dat uiteindelijk niet
door. Wel bleef Paul het bevel voe
ren over de belangrijke Dessalines-
kazerne, voor de deur van het pre
sidentiële paleis in de Haïtiaanse
hoofdstad. Paul accepteerde zijn
ontslag en wordt opgevolgd door
de nieuwe commandant van de
Dessalin-kazerne, kolonel Guy
Francois.
ADVERTENTIE
JOHANNESBURG/GBADOLITE
De ontmoeting tussen het Zaire-
se staatshoofd Mobuto en de Zuid-
afrikaanse president Botha van af
gelopen zaterdag, heeft de weg ge
opend voor nieuw overleg tussen
minstens vijf zwart-Afrikaanse lei
ders. Tijdens dat overleg in de
Zambiase hoofdstad Lusaka hoopt
men eind deze week een oplossing
te vinden voor de onafhankelijk
heid van Namibia en de oorlog in
Angola.
President Mobuto kaartte zater
dag bij Botha ook het lot aan van de
tot levenslang veroordeelde ANC-
leider Nelson Mandela en dat van
de 'Zes van Sharpeville'. Het feit
dat Mobuto's opmerkingen zijn op
genomen in de slotverklaring van
de ontmoeting, beschouwen waar
nemers als een aanwijzing dat er
een kans bestaat dat de bejaarde
ANC-leider op korte termijn wordt
vrijgelaten.
Aan het overleg in de Zambiase
hoofdstad Lusaka dat donderdag
en vrijdag zal plaatsvinden, nemen
de staatshoofden van Zambia, An
gola, Zaire, Gabon en Kongo deel.
Nigeria, Mali en de Organisatie van
Afrikaanse Eenheid (OAU) zullen
waarnemers sturen.
Er wordt bovendien druk gespe
culeerd dat er binnen afzienbare
tijd een topontmoeting zal plaats
vinden tussen zwart-Afrikaanse
leiders en de blank-Zuidafrikaanse
president Botha. Als datum daar
voor wordt volgende week maan
dag genoemd. Het oudste staats
hoofd van Afrika, de president van
Ivoorkust, Felix Houphouet-Boig-
ny zou hierbij als gastheer optre
den.
Na afloop van onderhandelingen
in Gbadolite (Zaire) verklaarden de
presidenten Botha en Mobuto „ui
termate tevreden" te zijn over de
vooruitgang die werd geboekt. Mo
buto zegde toe spoedig een offi
cieel bezoek aan Zuidafrika te zul
len brengen, waarmee hij de twee
de zwart-Afrikaanse president bin
nen drie weken werd, die zo'n aan
kondiging deed. Eerder ging hem
daarin president Joaquim Chissa-
no van Zuidafrika's buurland Mo
zambique voor.
Volgens het slotcommuniqué
hebben de twee staatshoofden ge
sproken over de onafhankelijkheid
van Namibia, de oorlog in Angola
en de ontwikkelingen in Zuidelijk
en Centraal-Afrika in het alge
meen. Ook het lot van Nelson Man
dela kwam ter sprake.
Aanvankelijk berichtte het Fran
se persagentschap AFP, dat de
Zuidafrikaanse president aan Mo
buto de verzekering had gegeven,
dat de vrijlating van Mandela niet
lang meer op zich zou laten wach
ten. En dat hij positief over het lot
van de 'Zes van Sharpeville' zou
beslissen, zodra „alle gerechtelijke
stappen om hun executie te voor
komen zijn uitgeput". Maar het be
richt van AFP over Mandeia's
spoedige vrijlating werd later in
Zuidafrika officieel tegengespro
ken. De Zuidafrikaanse minister
van buitenlandse zaken, Roelof
'Pik' Botha verwees in verband
daarmee naar het slotcommuni
qué, waarin slechts staat dat „pre
sident Mobuto bemoedigd was
door president's Botha flexibele
benadering van het lot van meneer
Mandela".
In eerste instantie werd ervan uit
gegaan, dat Mandeia's vrijlating
niet voor de gemeenteraadverkie
zingen van 26 oktober aanstaande
zou plaatsvinden. Dit zou namelijk
tot stemverlies in de blanke kies
districten kunnen leiden ten gun
ste van de ultra-rechtse Konserva-
tieve Partij.
Nu echter Botha's Afrikaanse
politiek zo succesvol blijkt te zijn,
met een aantal ontmoetingen met
Afrikaanse leiders reeds achter de
rug en mogelijk een topontmoeting
in Abidjan in het vooruitzicht, is
het duidelijk, dat hij een keuze
moet maken: of zich laten leiden
door de ultra-rechtse blanke oppo
sitie in eigen land, of meer belang
hechten aan een goede verstand
houding met de rest van Afrika.
Want de vrijlating van Mandela zou
hem nog meer krediet kunnen be
zorgen dan hij de afgelopen weken
al heeft verworven. Niet alleen van
zwart-Afrika en het westen, maar
ook van liberale blanken in Zuid
afrika zelf en -niet te vergeten- van
de zwarte meerderheid in het land.
LANDSE STAATSLOTERIJ
JJTZ3 JST--
UJ jjjl
WJe slim is koopt meteen een lot. Want ook deze maand zijn er meer dan 1 miljoen prijzen te winnen tegenover
zo'n 2 miljoen loten. Verdeeld over 3 trekkingen. Alles bij elkaar ruim 33 miljoen gulden aan prijzen. Van een tientje
king volgende week woensdag. MÉÉR KANS IN DE STAATSLOTERIJ '*h
