'Daf varken moet wel op dames en heren
Ben Johnson
verdient wel
een medaille
MAANDAG 3 OKTOBER 1988
$PORT
PAGINA 15
SEOUL (GPD) Zaterdag
avond, 24 uur voor de afsluiting
van de 24e Olympische Spelen in
Seoul. De avond van de party's.
Atleten, officials, NOC- en IOC-
leden, journalisten zwerven in
hun beste pak of uitgaansjurk
over de Zuidkoreaanse hoofd
stad uit om gevolg te geven aan
een van de vele uitnodigingen,
die ze de afgelopen week hebben
ontvangen. SLOOCde Seoid
Olympic Organization Comittee,
het organisatiecomité van Bar
celona '92, de ambassadeurs of
consuls van verschillende lan
den. Ze geven allemaal een feest
je.
Drank
Zo ook de Nederlandse ambas
sadeur in Seoul, Van Ebbenhorst
Tengbergen. In de riante tuin
van zijn oogverblindende resi
dentie hebben zich de olympische
bobo's, sporters, begeleiders en
andere lieden als kamervoorzit
ter Dolman, en voormalig minis
ter Ad Ploeg verzameld. De NOC-
leden, met voorzitter Henk Von-
hoff voorop, zijn er het eerste en
verlaten de villa, gelegen in het
ambassadepark vlak bij het uit
gangscentrum Itaewon, rond
twee uur 's nachts als laatste. De
drank en het overvloedige voed
sel, dat de ambassadeur door
zijn personeel heeft laten aan
rukken, is dan al praktisch op.
Drie uur na het begin van het
feestje is er al geen bier en wijn
meer te krijgen. De Nederlandse
kolonie is een avondje uit en wil
dat weten ook, „Vind je het gek,
dat iedereen zich hier te buiten
gaat aan de drank", weet assis-
tent-zwemcoach Kees Vervoorn.
„In het atletendorp is niks te krij
gen. Nu ze een paar uur worden
vrijgelaten, gaan ze helemaal
door het lint. Iedereen heeft na zo
veel weken schoon genoeg van de
Spelen".
Naarmate de avond vordert,
klinkt de luide stem van chef de
mission, Wim Cornelis, steeds va
ker door de achtertuin. „Over
tien minuten gaat er weer een
bus naar het olympisch dorp",
roept de regelaar van de olympi
sche équipe bij herhaling. Maar
niemand luistert. Ook het ver
zoek om bij terugkeer in het atle-
tenverblijf „rustig te blijven, om
dat er nog drie ruiters en twee
marathonlopers aan de bak moe
ten", gaat aan de meesten voor
bij.
De honkballers storen zich
daar al de hele week niet aan.
„Echt schandelijk", roept ie
mand geërgerd. „Ze gedragen
zich als macho's. Die kerels zijn
al de hele week vrij en houden ie
dereen uit hun slaap als ze terug
komen uit de stad. Dat zal van
avond beslist niet anders zijn".
Ze verlaten als een van de
laatsten het het grasveld, dat in
een paar uur tijd. in een ruine is
veranderd. De grond ligt bezaaid
met kippeboutjes, sigarettenpeu
ken en vuile plastic bordje. In de
grashaag, die het huis van dat
van de buren scheidt, liggen hon
derden lege flesjes Heineken.
Presentjes
De strijd om de presentjes is
dan al enige tijd gaande. Bij het
vertrek krijgt iedere bezoekers
een papieren zak mee, waarin
een vrijgevige sponsor een plas
tic sporttas heeft gestopt. Er blij
ken er op het einde van de avond
honderd te weinig te zijn. Het ge
rucht doet als een lopend vuurtje
de ronde. „Wat kan mij zo'n rot-
tas nou schelen", roept zwem
coach Bert Sitters, als hij door
een van zijn volgelingen op het
tekort wordt gewezen, „Daar lig
ik absoluut niet wakker van".
Er ontstaat enige paniek wan
neer een verslaggever van een
landelijke krant in een diepe put
blijkt te zijn gevallen. Bij zijn po
ging een geschikte plaats te vin
den om te urineren, heeft hij in
het aardedonker de ondergrond
se kelder niet gezien. Een gapen
de wond boven zijn wenkbrauw
en een flinke jaap in zijn hand
zijn het gevolg. „Ik denk er al ja
ren over om er een hekje voor te
zetten", verontschuldigt de ge
schrokken ambassadeur zich te
genover te hulp geschoten jour
nalisten.
Alle artsen zijn op dat moment
al weg. Alleen Wim Cornelis, in
het dagelijks leven chirurg, is er
nog. Hij komt de schade opnemen
en draagt vervolgens fysiothera
peut Ed van Breukelen op een col
lega in het olympisch dorp te vra
gen „de zaak even te hechten".
„Ik heb een arts gebeld", reageert
de ook niet meer al te fris uitzien
de medisch begeleider. „Maar de
vraag is of hij terugbelt..."
Dat gebeurt dus niet. Collega^s
brengen de gewonde verslagge
ver (de ambassadeur: „Ik wil wel
even telefoneren voor een taxi,
maar u kunt beter even naar de
hoofdweg lopen. Dat gaat veel
sneller") naar de eerste hulppost
in het hoofdperscentrum.
Schoenen
Het feestje, dat rustig is begon
nen, maar steeds rumoeriger
wordt, wordt er nauwelijks door
verstoord. „Weetje wat mij over
kwam", zegt een atlete veront
waardigd tegen een andere
sportgenote. „Ik moest voor deze
gelegenheid persé de schoenen
aan, die bij het officiële uit-
gaangstenue horen. Iemand van
het NOC stuurde me gewoon te
rug. Een ander meisje had haar
oranje sjaaltje niet om. Werd ook
op haar vingers getikt. Vind je
dat niet belachelijk?".
Henk Vonhoffis niet bij de lan
ge eettafel weg te slaan. De
zwaargewicht blijft opscheppen,
nadat hij kort daarvoor zelf het
sein heeft gegeven om aan te val
len. „Dat vlees van het varken
moet wel op dames en heren", is
de eerste zin van zijn toespraak
tot het olympische gezelschap. De
NOC-voorzitter blijft mensen fe
liciteren. „Ik ken u niet, maar ik
vind dat u fabelachtig heeft ge
keept", zegt hij tegen hockey-
doelman Frank Leistra.
Hij onderhoudt zich lange tijd
met Regi Tuur. De boksheld van
Nederland staat net zo in de be
langstelling van de hoogwaar
digheidsbekleders als Daphne
Jongejans, zij het om geheel an
dere redenen. De schoonspring-
ster, die in Seoid met haar uiter
lijk hoger scoorde dan met haar
prestaties op de duikplank, blijft
onbewogen onder de buitenspori
ge persoonlijke aandacht. De ver
veling valt echter op haar gezicht
te lezen. De sporters blijken el
kaar onderling nauwelijks te
kennen, hoewel ze ruim twee we
ken in dezelfde twee woonblok
ken bivakkeerden. Dat geldt nok
voor het ambassade-personeel.
„Wat voor sport doe jij eigenlijk?
zegt een van hen, terwijl hij
met volleyballer Ron Zwerver
staat te wachten voor het toilet.
„Handbal of zo? Nee natuurlijk
niet. Je bent zo larig, je moet een
basketballer zijn".
Briefje
Een soortgelijke vergissing
maakt ook de ambassadeur, als
hij in zijn toespraak de medaille
winnaars naar voren roept om ze
een cadeautje te overhandigen.
„Willen de karateka's Annemiek
Derckx en Annemarie Cox even
naar voren komen". Als hij zijn
vergissing bemerkt en ziet dat het
om het bronzen kano-duo gaat,
verontschuldigt hij zich met:
Sorry hoor, zo staat het op mijn
briefje".
AD HEESBEEN
SEOUL (GPD) Ben Johnson heeft in een open brief aan
het Canadese volk zijn excuses aangeboden voor alle nega
tieve publiciteit die op het land is neergedaald na zijn ge
drogeerde sprint in Seoul. Zijn tweede blunder binnen een
week. Hij had zich tegenover de Koreanen moeten veront
schuldigen.
Jarenlang werkten de Aziaten zich
in het zweet om de 24e Olympiade
tot een groot succes te maken. De
organisatie was gedegen, de bevei
liging optimaal, de accommodaties
uniek, maar de nasmaak is als die
van een bedorven vrucht. Seoul '88
zal de geschiedenis ingaan als de
'Spelen van de Doping'. Ben
Johnson had er in zijn eentje nog
geen tien seconden én de anabole
steroid stanozolol voor nodig om
de droom van Zuidkorea aan flar
den te rijten.
Wanhopig probeerde het
SLOOC gisteren het tij nog te ke
ren. De discipelen van het organi
satiecomité wezen met trillende en
afgekloven vingers op de jolige
stemming onder de atleten tijdens
de sluitingsceremonie; op de we
reldrecords, de emoties, het drama
van het grootste sportevenement
ter wereld; en tenslotte op de statis
tieken. In het rijtje van vijf ge-
wichtheffers, twee moderne vijf-
kampers, een atleet, een judoka en
de worstelaar die op het gebruik
van verboden stimulantia werden
betrapt, ontbrak nog een 'junkie'
die het record van Los Angeles vier
jaar geleden (elf positieve gevallen)
zelfs maar kon evenaren. De medi
sche commissie van het IOC had
uiteraard niet alle 9300 atleten in
Zuidkorea kunnen controleren,
maar de steekproef die tot de tien
betrapten leidde, kwam neer op
een minuscuul percentage van één
gedrogeerde op negenhonderd at
leten.
Geen cijfer om écht wakker van
te liggen. Maar de miljoenen die de
Spelen de afgelopen twee weken
via de buis volgden, deden dat wel
degelijk. Ook hun droom werd im
mers ruw verstoord. Door Ben
Johnson. Omdat hij het hoogte
punt van het evenement had ver
gald. „Wanneer blijkt", verwoord
de de Nederlandse chef-arts in Se
oul, dr. Hermans, de wereldwijde
besmetverklaring van de Spelen in
Zuidkorea misschien nog wel het
beste, „dat de snelste man ter aarde
het moment-suprème van de Spe
len misbruikt door gedrogeerd aan
de start te verschijnen, knapt er
iets in je. Het sprookje is uit. Nie
mand kan zich op zo'n moment nog
identificeren met de sportman, of
het evenement zelf. Het wordt de
ver-van-mijn-bed-show".
Vuurwerk
Seoul was dus vanaf vorige week
dinsdag aan zijn eigen lot overgela
ten en bleef dat tot de laatste flitsen
van het vuurwerk gisteravond in
de broeierige Zuidkoreaanse
avond waren weggestorven. De
olympische familie heeft het gewe
ten. Achter elke boom in de metro
pool zat een gedrogeerde sporter.
Het schimmenspel liet het atleten-
en persdorp niet meer los, beschul
digingen vlogen over en weer, een
collegiaal aangeboden bidon werd
uit angst voor sabotage ruw uit de
handen geslagen. Grote namen
werden door het slijk gehaald. De
drie valse starts en de daaropvol
gende diskwalificatie van tienkam
per Jurgen Hingsen zouden gebo
ren zijn uit angst voor de doping
controle. Florence Griffith scheen
met haar elegante hakken over de
sloot te zijn gesprongen bij de uit
slag. Amerikanen zouden deze
Spelen nooit betrapt worden, om
dat de dopingapparatuur door een
Amerikaanse firma was geleverd
en gedeeltelijk betaald.
Zelfs Nederland werd verdacht.
De ploeg was vlak voor vertrek niet
op spierversterkende middelen ge
controleerd, en zou conform de ge
middelden die hiervoor gelden dus
over acht, tot negen positieven be
schikken.
Bewezen werd er, buiten de tien
zwarte schapen van Seoul, nooit
iets. Hingsen viel gewoon uit, Grif
fith mocht al haar plakken behou
den en de Amerikanen voldeden
net als iedereen aan het dopingre-
glement in Seoul, maar werden
geen enkele keer op het matje ge
roepen. En om nu te zeggen dat het
positief bevonden paard van Rob
Ehrens - door een procedurefout
mocht het duo toch verder - het
oranje-blazoen bezoedelde, gaat
ook weer wat te ver.
Computer
Het succes van de medische
commissie, opgericht nadat de
Deense wielrenner Knud Jensen
op de Spelen van 1960 aan een
overdosis amfetamines overleed,
was er niet minder om. Gesteund
door IOC-voorzitter Juan Antonio
Samaranch - „doping staat gelijk
aan de dood" - voerde men de ene
na de andere urine-staal door de
computer. De reactie op het bewij
zen van de 'farmacologische mani
pulatie' bij de twee gouden Bul
gaarse gewichtheffers en de daar
opvolgende terugtrekking van de
gehele ploeg, was nog matig. Vanaf
het moment dat het gezicht van de
Olympiade (Johnson) zonder aan-
ziens des persoons positief werd
verklaard en met de staart tussen
de benen het land moest verlaten,
brak de hel los. En steeg de waarde
ring voor prins Alexandre de Mero-
de, de Belgische voorzitter van de
medische commissie. De boswach
ter was er in geslaagd een van de
meest prominente stropers te ont
maskeren.
Wakker geschud door deze affai
re, kondigden de meeste landen
scherpere dopingcontroles aan. Zo
ook Nederland, dat via het natio
naal centrum voor dopingvraag-
stukken een discussie op gang wil
brengen om de atleten al tijdens de
trainingen op anabole steroiden te
onderzoeken. Gisterochtend volg
den de Verenigde Staten en de
Sovjetunie. In een gezamenlijke
persbijeenkomst kondigden de
Russische sportminister Marat
Gramov en de voorzitter van het
Amerikaans Olympisch Comité,
Robert Helmick aan dat beide
grootmachten de handen ineen zul
len slaan in de strijd tegen het do-
pinggebruik.
Volgende maand al komt een
commissie van deskundigen, on
der wie hordenloper Edwin Moses
er) polsstokhoogspringer Sergei
Boebka in Moskou bijeen om de sa
menwerking tussen Oost en West
op dit gebied te bespreken. Ge
dacht wordt aan het uitwisselen
van doping-experts, lab-resultaten,
resultaten van eerdere onderzoe
ken en het opstellen van uniforme
strafmaatregelen. Beide landen
zullen ook hun dopingcontroles
richten op de periode voorafgaan
de aan grote evenementen.
„We moeten nu een einde maken
aan het wantrouwen in de top
sport", zei Gramov. „Het is een we
reldwijd probleem, we moeten snel
handelen", aldus Helmick. De
eensgezindheid was opmerkelijk.
Het moment van handelen lach
wekkend. Ben Johnson, inmiddels
ook al beschuldigd van een gedro
geerde wereldrecordrace in Rome
vorig jaar, verdient eigenlijk toch
een medaille. Zelfs de bobo's be
seffen nu dat de topsport ziek is. En
dat was tot nu toe nog niemand ge
lukt in de tachtigjarige dopingge-
schiedenis...
KAREL JANSEN
SEOUL (GPD) Compleet waren ze, de Spelen van Seoul.
Vol van verrassende uitslagen, spraakmakende dopingge-
vallen en 739 medailles voor 46 van de 160 deelnemende
landen. Met weinig echte uitschieters, een voortdurende,
steeds irriterender, maar van rellen gevrijwaarde bewa
king, minstens evenveel chauvinisme als het Amerikanis
me vier jaar geleden in Los Angeles en een vaak vreemd,
soms ongeïnteresseerd lijkend Koreaans publiek.
Florence Griffith, vooral positief in de schijnwerpers van Seoul
(foto AP)
vallers in Seoul, ze hebben de afge
lopen twee weken allemaal mogen
uitleggen waar het fout is gegaan.
Verder
De een kondigde er direct zijn of
haar afscheid bij aan, de ander
keek al weer verder. Hippisch par
koers-bouwer Olaf Petersen wilde
daar op de slotdag wel een symbo
lisch handje bij helpen. De aller
laatste hindernis was een sprong
over de lans van Don Quichotte,
die een molen aanvalt. De 'sprong
naar Barcelona' was het thema. Ve
len zullen daarvoor al snel een aan
loop nemen, wanneer de kater
van de champagne of de teleurstel
ling van Seoul is verwerkt. Want
de peperdure olympische malle
molen staat nooit stil.
van wielrenster Monique Knol,
staat Turkije op zijn kop voor ge-
wichtheffer Nairn Suleymanoglu.
Slechts enkele sporten mogen
zich tijdens de Spelen altijd in een
wat algemener belangstelling ver
heugen. Atletiek natuurlijk, moe
der der sporten, en 'drager' van het
evenement in de langzaam aflopen
de laatste week. Een 'gedoopte'
Ben Johnson is meer nieuws dan
zijn Bulgaarse gewichten tillende
collega, die ook de spuit heeft ge
hanteerd. Viel de Canadees in Se
oul van zijn voetstuk, als vervang
ster werd Florence Griffith-Joyner
erop gezet. Velen wachtten erop,
dat ook zij betrapt zou worden op
geprepareerd sprinten, maar zij
bleef slechts positief (in de goede
zin van het woord) in de schijnwer
pers. Drie keer goud, waaronder
een fantastisch wereldrecord op de
200 meter en een niet minder
mooie tijd op de halve afstand.
Reputaties
Zij had zich dit jaar plots als favo
riete voor het sprintgoud opgewor
pen en maakte dat waar. Anderen,
die al jarenlang aan de top verblij
ven, zagen hun reputaties bij bos
jes knakken. Said Aouita, de loop
koning, voor het eerst sinds jaren
verslagen en dat net op het olympi
sche moment. Steve Cram, ook
slachtoffer van de zo sterk bezette
middenafstand. Voorbeelden
slechts, van een hele rits.
Het was het leukste aspect van
deze Spelen. Medailles kun je, op
enkele uitzonderingen na, niet
voorprogrammeren. Niet in de atle
tiek, ook niet in het zwemmen, de
pijler van de eerste week, waar
naast medaille-slokoppen als Kris
tin Otto en Matt Biondi een favoriet
als Michael Gross flinke klappen
kreeg. En zo heeft elke sport, wel of
niet in Nederland gevolgd, zijn dra
ma's en verrassingen gehad.
Het totaaloverzicht van de me
dailles geeft aan, dat de Amerika
nen hun feestje van vier jaar gele
den natuurlijk niet konden herha
len. Ondanks dat het in sommige
sporten flink moest inleveren, vier
de het Oostblok zijn olympische te
rugkeer op verpletterende wijze.
Liefst 132 medailles (waarvan 55
goud) voor de Sovjets, dertig min
der (37 x goud) voor het zo kleine
Oostduitsland. Dan pas, net als bij
de laatste redelijk complete Spelen
in Montreal, de Verenigde Staten
met 94 medailles, waarvan 36 gou
den. Heel wat minder dan de 175
plakken die Amerika vier jaar gele
den bejubelde.
Verrassend
Verrassend op de medaillelijst is
de vierde plek van het gastland.
Met twaalf gouden medailles (en 33
in totaal) volgt Korea wel op res
pectabele afstand van 's werelds
sportieve grootmachten, maar het
gaat veel West- en Oosteuropese
landen in de rangschikking voor.
Meest 'Koreaanse' sporten: boog
schieten, tafeltennis, judo en bok
sen. Bij de laatste twee hielp de ju
ry een grote hand mee om de spor
ters van de gastheren zo ver moge
lijk naar het podium te begeleiden.
Want zo'n evenement in eigen land,
en dan geen succes hebben, dat
kan niet.
Nederland tenslotte, met een
ploeg van recordgrootte (153) in de
Zuidkoreaanse hoofdstad en (ano
niem) in havenstad Pusan aanwe
zig. De negen medailles waren er
vier minder dan in het geboycotte
Los Angeles, maar meer dan het
aantal plakken dat in Mexico, Mün-
chen, Montreal en Moskou werd
gehaald. De 22ste plaats op de me
daille-spiegel mag 'gewoon' heten.
Natuurlijk is er een lijst van tegen-
Plus nog zo veel van die dingen
meer. Olympische Spelen, zestien
dagen vol sport en alle zaken er om
heen, zijn in de dikste en mooist ge
ïllustreerde boekwerken nog niet
onder woorden te brengen. Mis
schien is één typering genoeg: ge
woon leuk, voor hen die zoiets gi
gantisch nog nooit hebben meege
maakt, en wie weet zelfs voor dege
nen die al wat langer olympisch
meedraaien. Leuk, ondanks alle
kritische kanttekeningen die je er
bij kunt, moet maken.
Bezinning
Tijd voor enige bezinning is er
nauwelijks. Het instituut genaamd
Internationaal Olympisch Comité
heeft voor elkaar gekregen, dat de
sport op heel veel plaatsen in de
wereld twee weken lang (en al die
maanden en jaren van voorberei
ding vooraf) zo ongeveer heilig
wordt verklaard. Daar valt geld,
heel veel geld mee te verdienen, el
ke vier jaar weer meer.
Zuidkorea investeerde liefst 3,1
miljard dollar (zo'n 6,5 miljard gul
den) in het prestige-object. Te gek
natuurlijk voer woorden, zo veel
geld voor een evenement dat van
daag al een beklemmend leeg ge
voel nalaat. Ja, roept elke organise
rende stad, we hebben door de
Spelen de infrastructuur, het leef
klimaat en dergelijke op een veel
hoger peil kunnen brengen. Maar
de vraag is, wat de Zuidkoreanen
straks bijvoorbeeld moeten met
een prachtige, peperdure wieler
baan in het olympisch park.
Kritiek
Verlies zal er niet geleden wor
den, liet het organisatiecomité dit
weekeinde weten. Toch is de meest
gedeelde kritiek onder de 'gewone
Koreanen', dat het evenement on
gelooflijke bedragen heeft gekost.
Prachtig, de veranderingen, verbe
teringen in de stad, maar frustre
rend dat zoiets pas kan naar aanlei
ding van een sportevenement.
Dat laatste blijft nog altijd het be
langrijkste van de Olympische
Spelen. Ze zijn vooral sport, afge
zien van de vraag of kunstzwem-
men, rytmische gymnastiek, bok
sen, om een paar verschillende te
noemen, als 'sport' zijn te bestem
pelen. Liefst 739 medailles waren
er te verdelen. Evenzo vaak werd er
gejuicht, getreurd, meegeleefd,
thuis of ter plekke. En iedereen
maar op dat ene kleine plekje in het
grote web, deel van het geheel, dat
voor elk land zo verschillend is.
Waar Nederland juicht om goud
door Edwin Winkels
