'Bescherm positie
van alleenstaande'
Noordwolde wil met rotan
de toeristische markt op
Plassen en
meren weer
voor visser
VISSPORT
1 VRIJE TIJD
'Rechten ouders couveuse
kind vaak te zeer beperkt'
VREEMDE VRACHT
Nederland betaalt veel
aan Verenigde Naties
Garnalenpelmachine
eindelijk in produktie
VRIJDAG 30 SEPTEMBER 1988
PAGINA 13
Elk jaargetijde heeft zo zijn apar
te bekoring. En dat geldt zeker
ook voor de seizoensgebonden
sportvisserij. Nu het afgelopen
weekeinde een einde kwam aan
de zomertijd betekende dat ook
ir het gros van de hengelaars
dat het is afgelopen met de
avondvisserij. Was het voor de
tijdverschuiving nog aantrekke
lijk om na het avondeten nog een
paar uurtjes naar de waterkant te
trekken, nu is het al rond 7 uur
donker en komt alleen de
karpersvisserij met elektroni
sche of lichtgevende wakers nog
an bod.
ochtends nog even een uurtje
hebben bijgekregen. Een voor
deeltje dat met de steeds latere
zonsopgang ook wegsmelt als
sneeuw voor de zon. We blijven
dus aangewezen op de visuren
overdag. Dat er ondanks de be
perking in uren gemeten toch
ruimere vismogelijkheden ont
staan komt door een tweetal fac
toren. In de eerste plaats is dat de
grotere rust op vele wateren.
Plassen, meren en kanalen die
in voorjaar en zomer moeilijk of
helemaal niet te bevissen waren
door de drukke watersport wor
den langzamerhand weer terrei
nen waar de hengelaar het al
leenvertoningsrecht heeft. Bo
ten verhuizen naar de winterber-
ging. Dat opent ook weer de mo
gelijkheid om vanaf bepaalde
aanlegsteigers te vissen, die in
zomerperiode steevast in beslag
worden genomen door water
sporters. En juist langs schoeiin
gen en in de buurt van meerpa
len huist vaak veel vis.
Ook de overlast van surfers zal
sterk verminderen al blijken er
steeds meer bezitters van zeil
planken te zijn die zich niet di
rect laten verjagen door lager
wordende watertemperaturen.
Ik heb me hartje winter vissend
op het Vlietland met een poolpak
aan verbaasd dat er ondanks de
vrieskou toch nog surfers aan het,
werk waren. Maar het blijven ge
lukkig uitzonderingen.
Een andere gunstige factor is
het afsterven van de waterplan
ten. Door de steeds voortschrij
dende verlanding en het ogen
schijnlijk steeds geringer wor
dende schouwwerk zijn vele pol
dersloten zo ondiep geworden
dat ze in de zomer volledig dicht
groeien met waterplanten. Als in
de herfst die begroeiing begint af
te sterven komen deze interes
sante viswateren langzaam r
zeker toch weer in beeld voc
hengelaar.
Herfst en winter vormen o
gens toch de jaargetijden
de polderwateren het meest inte
ressant zijn. Vooral als het weer
wat ruwer wordt, een harde wind
en dichtbewolkte hemel, blijkt
de poldervis vaak aanmerkelijk
bijtlustiger dan op stille zomer
dagen waarop het windstil is en
het zonnetje hoog aan de hemel
staat.
Voor veel hengelaars geldt het
aanbreken van de herfst tegelij
kertijd als startsein voor de jacht
op roofvis. In de zomer talen ze er
niet naar om met een akertje vol
snoekvisjes of een doos vol blin
kend kunstaas door de weilan
den te zeulen. Maar niet zodra
heeft de eerste herfststorm de
blaadjes van de bomen gesjord
of de snoekhengel wordt uit de
foudraal gehaald.
Een wat merkwaardig feno
meen dat waarschijnlijk berust
op een ingesleten overtuiging
want op geen enkele manier valt
te bewijzen dat de roofvis in het
najaar actiever is dan in voorjaar
of zomer. Wel is het zo dat in be
paalde wateren de roofvis in de
zomer niet kan worden belaagd
om de simpele reden dat er een
uitgebreide gesloten tijd geldt.
Er zijn zelfs wateren - ook in deze
omgeving - waar pas na 1 oktober
snoekvergunningen worden af
gegeven.
Het is moeilijk vast te stellen of
de bewering juist is. Maar alge
meen wordt in hengelsportkrin
gen verondersteld dat in de
herfst de meeste vis wordt ge
vangen. En dat geldt niet alleen
voor de roofvis, maar ook voor
witvis als voorn, blei en brasem.
Terwijl talloze karpervissers er
van overtuigd zijn dat de kansen
op het vangen van kanjers het
gunstigst liggen in het najaar.
Vooral de kanalen en de vaarten
vormen in de herfst liét jachtter
rein van de karpervissers.
Vissen in de herfst heeft niet
alleen voordelen. Groter water is
soms dagen niet te bevissen om
dat er teveel wind staat. Ook de
regen kan een spelbreker zijn al
zijn er legio attributen verkrijg
baar om je daartegen afdoende te
beschermen. Zo kan een goede
visparaplu uitkomst bieden. Ver
geet niet zo'n scherm bij harde
wind goed te verankeren bijvoor
beeld met een touw en een tent
haring.
Dat het geen overbodige luxe
is heb ik al vaak kunnen consta
teren langs de waterkant. Henge
laars die in wanhoop naar het wa
ter staarden waarin hun vispara
plu na een harde windvlaag plot
seling was verdwenen. En ik
weet niet of u wel eens naar een
gezonken paraplu hebt gezocht?
Neemt u maar rustig van mij aan
dat het ook in ondiep water zoe
ken is naar de bekende speld in
de hooiberg.
In de rubriek van vorige week
kwam de zandwinplas 't Joppe
ter sprake. De voorzitter van de
hengelsportvereniging De Leede
C.J. Wassenaar maakte me erop
attent dat zijn vereniging de
rechten heeft om voor dit water
visvergunningen uit te geven. De
Hengelaarsbond voor Leiden en
omstreken is daartoe ook ge
machtigd in het kader van een
uitwisseling van viswater tussen
beide hengelsportorganisaties.
BINNENLAND BUITENLAND ECONOMIE
Het rotandorp Noordwolde
wordt gedwongen de bakens
te verzetten. Op 1 januari
1989 stopt Indonesië de
export van goedkope rotan.
Om aan de toekomst het
hoofd te bieden, wordt een
nieuwe markt aangeboord:
het toerisme. Belangrijke
trekpleister daarbij is het
Rotancentrum, in het hartje
van het dorp, dat de toeristen
ook op regenachtige dagen en
in het winterseizoen aan
Noordwolde moet binden.
Wethouder Hero Werkman
van Weststellingwerf ontving
onlangs het rapport waarin
de plannen worden
ontvouwd.
door
Douwe Wijbrands
Het gaat de laatste jaren niet goed
met de rotanverwerkende indus
trie. In 1980 werkten nog 500 inwo
ners van Weststellingwerf in de
meubelindustrie, terwijl dat aantal
vorig jaar nog maar 178 bedroeg.
Van hen beheersen nog maar vijf
tig het traditionele 'rietvlechten'.
Volgens het rapport moet het
centrum een 'levende attractie'
worden. In het centrum zullen
vlechters het oude ambacht uitoe
fenen om de geschiedenis van het
dorp levend te houden. "Er zijn in
het dorp nog maar enkele oude
baasjes die oude technieken van
het rietvlechten beheersen. Over
enkele jaren weet niemand meer
hoe bijvoorbeeld een Turkse
knoop gemaakt moet worden, of
hoe het randenbreien in zijn werk
gaat. Het zou eeuwig zonde zijn als
dat allemaal verloren gaat", zegt
Niek van der Oord, secretaris van
de stichting Rotancentrum. "Vroe
ger leerde iedere leerling van de
Rietvlechtschool deze technieken.
Als de mensen zien hoe de meube
len worden gemaakt, beginnen ou
de tijden te herleven. De sfeer die
in de fabrieken heerste moetje ook
hier creëren. De rotanverwerkende
industrie kwam rond het jaar 1825
in Noordwolde op en is gaandeweg
het handelsmerk geworden. Rond
de eeuwwisseling verdienden vier
honderd mensen hun brood in de
rotanindustrie. Met de komst van
de Rietvlechtschool in 1909 nam de
kwaliteit van het werk toe en ont
wikkelde zich een internationale
markt voor de meubelen uit het
Stellingwerfse dorp. De rietmeu
belindustrie maakte verschillende
moeilijke periodes door, maar
sinds tien jaar zit de klad er goed in.
En met het Indonesische export
verbod lijkt het er eerder slechter
dan beter op te worden voor de
werkgelegenheid.
Enthousiast
"We hebben vanaf het eerste mo
ment de wind steeds in de zeilen
gehad. Iedereen is enthousiast. En
ik ben ervan overtuigd dat het geld
er zal komen. Bovendien, we be
sparen al heel erg veel door met ei
gen mensen het pand te verbou
wen. Als je daarvoor een aannemer
inhuurt, is het plan niet te verwe
zenlijken, zegt Van der Oord.
In het rapport wordt de sugges
tie gedaan het Rotancentrum op te
nemen in meerdaagse vakantie-ar
rangementen. Samen met het am
bachtencentrum in Oldeberkoop
en het recreatiepark Duinen-Zathe
in Appelscha wordt het voor toeris
ten aantrekkelijker een vakantie in
Zuidoost Friesland door te bren
gen. Voorzitter Berend de Jong
van de Noord wolder VW en zelf
eigenaar van een rotanwinkel, on
dersteunt die visie. "De bossen
rond Noordwolde en de Spokeplas
trekken nu al duizenden bezoe
kers, maar door het Rotancentrum
krijgt het toerisme een extra stimu
lans".
"We zijn in de afgelopen jaren
meer het belang van het toerisme
gaan inzien. Industrieel gezien is
Noordwolde afgekalfd. Het Rotan
centrum is een belangrijke 'slecht-
weervoorziening' voor toeristen.
Tot op heden kunnen die bij slecht
weer nergens terecht. Dat is bui
tengewoon jammer. Friesland
loopt wat dat betreft een eind ach
ter. Bij druilerig weer wijken de
mensen uit naar Drenthe", zegt
De Jong.
Bijencollectie
Om het centrum nog aantrekke
lijker te maken, wordt ook een
plaatsje ingeruimd voor twee bij
enteeltcollecties. En waar het ver
maarde British Museum in Londen
niet in slaagde, lukte de stichting
Rotancentrum wel. Met enige trots
vertelt Van der Oord dat men er in
geslaagd is de collectie van wijlen
Atze Dijkstra uit Oosterwolde te
bemachtigen. Deze collectie wordt
de grootste van West-Europa ge
noemd.
Als de plannen volgens schema
verlopen, dan opent het rotancen
trum in het voorjaar van 1989 de
deuren. De initiatiefnemers gok
ken op een belangstelling van 7000
mensen in het eerste jaar. „Daar
mee zijn we aan de voorzichtige
kan gebleven. We willen straks niet
tot over de oren in de zorgen zitten.
Je kunt natuurlijk het verwachte
bezoekersaantal wel hoger begro
ten, maar dan draai je jezelf een rad
voor de ogen", aldus Van der Oord.
De rust keert terug op plassen en meren in de herfst, (foto Wim Dijkman)
Kamermeerderheid over belastinghervorming:
DEN HAAG (GPD) - De drie grootste fracties in de Tweede Kamer, CDA, PvdA en WD,
willen maatregelen om de positie van alleenstaanden bij de belastingen te beschermen.
Het negatieve effect van het wegvallen van de alleenstaanden-toeslag in de belastingen,
moet opgevangen worden.
Vermeend (PvdA) stelt eveneens
en koppeling voor tussen de toe-
lag en de vermelding als alleen
staande bij de burgerlijke stand
alsmede het zelf hebben van huis-
ROTTERDAM (ANP) - Er schort in
tal van ziekenhuizen nog heel wat
aan de rechten van ouders die een
te vroeg geboren kind op de cou
veuse-afdeling hebben liggen. Aan
ouders worden veel hindernissen
in de weg gelegd om zo veel moge
lijk met hun kind in contact te ko
men. De ouders worden dikwijls
ondergeschikt gemaakt aan de rou
tine op de betreffende afdeling van
het ziekenhuis. Dat stelde dr. R. de
Leeuw, als kinderarts verbonden
aan het Academisch Medisch Cen
trum in Amsterdam, gisteren op
een symposium in het St. Clara
Ziekenhuis in Rotterdam.
Als gevolg van de beperkingen
die aan de ouders worden opgelegd
heeft de ontwikkeling van de ou-
der-kind relatie een slechte start.
de nadelige gevolgen pas
in een latere periode zichtbaar kun
nen worden. Vooral voor de moe
der is een nauwe relatie met een
couveuse-kind van groot belang.
De moeder heeft vaak een schuld
gevoel, omdat ze niet in staat is zelf
voor haar kind te zorgen, aldus De
Leeuw.
De ideale situatie op een couveu
se-afdeling is in de visie van de Am
sterdamse kinderarts dat ouders te
allen tijde welkom zijn om hun
De alleenstaanden-toeslag (in feite
een extra hoge belastingvrije som)
ligt nu op 3278 gulden. Het kabinet
wil deze toeslag echter laten weg
vallen in het kader van een ver
gaande belastingvereenvoudiging vestingskosten. De PvdA'er keert
volgens de voorstellen-Oort. Dat zich keihard tegen het laten weg-
met ingang 1
i moeten vallen van de toeslag.
gebeuren. In de plannen gaan be
paalde groepen alleenstaanden er
tot 4,6 procent op achteruit.
In een eerste schriftelijke reactie
op het eerste wetsvoorstel-Oort dat
de nieuwe belastingstructuur re
gelt, noemt het WD-kamerlid De
Grave het wegvallen van de alleen
staanden-toeslag 'één van de meest
controversiële onderdelen van de
voorstellen'.
In een poging de belastingplan
nen niet ingewikkelder te maken
en toch iets te doen voor de alleen
staanden stelt het liberale kamerlid concrete invulling
de toekenning van de toe- belastingtarieven) op de inkomen-
Ook bij het CDA bestaan beden
kingen bij het voorstel van het ka
binet. Het kamerlid Vreugdenhil
wil van het kabinet eerst cijfers
zien over de verschillen in draag
kracht tussen alleenstaanden, al
dan niet met kinderen, en alleen
verdieners. De CDA'er zegt verder
argumenten van het kabinet te
missen voor het afschaffen van de
toeslag. Vreugdenhil kondigt ook
aan dat zijn fractie straks bij de be
handeling van een tweede wets-
voorstel-Oort (dat handelt over de
slag te koppelen aan de vermelding
als alleenstaande bij de burgerlijke
stand. Tegelijk zou een verband ge
legd moeten worden tussen de toe
slag en de mate waarin de alleen
staande zelf huisvestingskosten
betaalt. Andere alternatieven die
De Grave aandraagt zijn het ver
minderen van de toeslag met 50
procent of het optrekken van de
leeftijdsgrens van de toeslagont
vanger van 27 naar 34 jaar.
Botsing ambulance
WARNSVELD (ANP) - De 67-jari-
ge A.B.J. Brevink uit Beltrum is
gisteren om het leven gekomen,
nadat de ambulance waarin hij
werd vervoerd in Warnsveld in bot
sing kwam met een personenauto.
Dit heeft de rijkspolitie meege
deeld.
Het slachtoffer was onwel ge
worden tijdens een rouwdienst en
werd per ambulance vervoerd naar
een ziekenhuis, terwijl hij door een
arts werd gereanimeerd. Op een
kruising kreeg dp ambulance geen
voorrang van de personenauto.
Door de botsing werd de arts ge
wond, evenals een verpleegkundi
ge die ook in de ambulance
meereed. Zij kreeg bovendien een
shock. Beiden zijn naar een zieken
huis gebracht.
seffecten te willen terugkomen.
Alhoewel de drie grote fracties
op zich groot belang hechten aan
de belastinghervorming (die voor
ziet in minder belastingtarieven, la
gere belastingen, een bundeling
van sociale premies en belastingen
tot één heffing op het loon en het
schrappen van talrijke aftrekpos
ten) staat invoering op 1 januari
1990 niet vast. Vermeend noemt
die datum irreëel omdat talrijke
wetsvoorstellen en adviezen er nog
niet zijn en bovendien de Eerste
Kamer zich nog over de zaak moet
buigen. De Grave zegt namens de
WD er alles aan te willen doen om
1 januari 1990 wel te halen.
Behalve kritiek op de positie van
de alleenstaanden zijn er nog enke
le punten waar een kamermeerder
heid vragen zet. Dat zijn onder
meer:
- het sterk beperken van de mo
gelijkheid om ziektekosten op te
voeren als buitengewone lasten.
CDA, WD en PvdA vrezen dat dit
zal leiden tot te negatieve inko
menseffecten, vooral bij chronisch
zieken.
- het optrekken van het bedrag
aan te veel betaalde belasting dat
minimaal nog wordt teruggegeven
tot 400 gulden. WD en PvdA zijn
hiertegen. Voor de WD is de grens
200 gulden, de PvdA wil helemaal
geen grens.
RIJSWIJK - Een niet alledaagse vracht kreeg deze vrachtwagenchauffeur gisteren te i
met de verbreding van rijksweg 4 werd de Rijswijkse Schaapweimolen uit 1886 over een afstand van ruim
kilometer verplaatst. Door onder de molen een speciale betonnen vloer te storten kon hij in zijn geheel worden t
voerd. (foto a
DEN HAAG (GPD) - De Neder
landse Rabobank gaat samenwer
ken met de Russische bank voor de
landbouw en de voedselverwer-
kende industrie en de bank voor
buitenlandse economische betrek
kingen.
Met de beide banken zullen
werkgroepen worden gevormd
voor de begeleiding en advisering
van Nederlandse bedrijven die sa
menwerking zoeken, zoals in de
vorm van joint ventures, met be
drijven in de Sowjetunie.
De plaatsvervangend voorzitter
van de hoofddirectie van de Rabo
bank, mr. H. Larenbeek, heeft gis-
Samenwerking
Rabo en twee
Russische banken
teren de overeenkomsten voor sa
menwerking in de Russische
hoofdstad ondertekend, aldus een
mededeling van de bank. De werk
groepen van Nederlandse en Rus
sische bankiers zullen de mogelijk-
heden voor samenwerking tussen
geïnteresseerde bedrijven onder
zoeken op het gebied van financie-
kind te bezoeken. Daarbij moeten
de ouders vanaf het begin zoveel
mogelijk worden ingeschakeld bij
de verzorging van hun baby en
moeten de artsen hen volledig in
formeren over het wel en wee van
de baby.
De Leeuw deed zijn uitlatingen
ter gelegenheid van de officiële
start in het St. Clara Ziekenhuis
van het gebruik van 'de telefo
nische navelstreng', door het zie
kenhuis Nicumbifoon gedoopt.
Ouders kunnen daardoor op een
speciaal beeldscherm stilstaande
beelden van hun baby thuis zien.
De verbinding wordt tot stand ge
bracht via de telefoon.
De afgelopen maanden is in het
ziekenhuis al met het systeem
proefgedraaid, maar een dergelijk
apparaat is nu, voorzover de voor
raad strekt, gratis beschikbaar
voor alle ouders met een kind op de
couveuse-afdeling. Voorlopig is
het St. Clara Ziekenhuis het enige
dat over dit systeem beschikt. Dr.
De Leeuw zei in zijn inleiding dat
de mogelijkheid voor ouders om
thuis op ieder moment van de dag
te kunnen zien hoe het met hun ba
by gaat de ontwikkeling van de ou-
der-kind relatie zeker ten goede zal
komen.
ring, investeringen, produktie en
distributie. Ook zullen adviezen
worden gegeven over krediet- en
valuta-risico's.
De bank voor buitenlandse eco
nomische betrekkingen, in het
Russisch de 'Vnesheconombank'
is betrokken bij de meeste im- en
exporten van de Sowjetunie. De sa
menwerking met de 'Agroprom-
bank' zal zich specifiek richten op
mogelijkheden tot samenwerking
van bedrijven in de agro-industrie-
le sector van de Sowjet-economie.
Functionarissen van de Agroprom-
bank zullen bovendien trainingen
in Nederland kunnen krijgen, al
dus de Rabobank.
NEW YORK (ANP) - Nederland
behoort tot de landen die het mees
te bijdragen aan een beperkt aantal
grotere ontwikkelingsfondsen van
de Verenigde Naties, zo blijkt uit
een gisteren gepresenteerd over
zicht van VN-secretaris Perez de
Cuellar. Nederland draagt in het
geheel niet bij aan een aantal veelal
kleinere fondsen.
Het verreweg belangrijkste pro
gramma, het UNDP (United Na
tions Development Program) had
tot 1 juli toezeggingen voor in to
taal 956 miljoen dollar ontvangen.
De grootste toezeggingen kwamen
van de VS, 110 miljoen dollar, van
Zweden, 88,5 miljoen, en van Ne
derland, 85 miljoen dollar. Op de
lijst van contribuanten aan het VN-
fonds voor kapitaalontwikkeling
staat Nederland met 6,6 dollar op
de tweede plaats, na Zweden met
7,6 miljoen dollar. Het totaal aan
toezeggingen bedroeg 37,2 miljoen
dollar.
Bij het VN-ontwikkelingsfonds
voor vrouwen is Nederland in de
top tien van contribuanten te vin
den, evenals bij het kindernood
fonds, het VN-bevolkingsfonds.
De Nederlandse bijdragen aan het
VN-front om gebruik van drugs te
gen te gaan en het VN-milieupro-
gramma zijn aanzienlijk geringer.
HAARLEM (GPD) - De door de
Haarlemmers Dirk van Woensel
(85) en zijn zoon Ilja (50) ontwikkel
de garnalenpelmachine voldoet
eindelijk aan alle eisen. Het ont
werp is in produktie genomen. Ze
begonnen precies 25 jaar geleden
met het ontwerpen en bouwen van
een garnalenpelmachine. Tegen
slagen bleven het ondernemende
duo niet bespaard.
De prototypen van de machine
moesten telkens weer worden ver
beterd. Ze konden het niet opne
men tegen de vaardige handen van
de thuispellers. Bovendien stelden
de vishandelaren en overheden in
diverse Europee landen enorm
strenge eisen. Volgens Ilja is het
hem nu gelukt een pelinstallatie te
ontwikkelen die aan de allerhoog
ste kwaliteitsnormen voldoet en
voor alle belanghebbenden accep
tabel is.
"Ook al komt er geen pelverbod,
binnen driejaar zullen onze machi
nes het thuispellen in ons land heb
ben verdrongen", voorspelt de
Haarlemse uitvinder. Hij ziet een
wereldmarkt voor dit industriële
produkt. "Voor alle kusten komen
garnalen voor. Ik zit nu ook niet
zonder werk. Ik heb mijn handen
nog vol aan het instrueren van ge
bruikers. Ze zullen mijn know how
voorlopig niet kunnen missen,
want garnalen zijn een heel moei
lijk produkt. Bovendien ga ik nu
een machine ontwikkelen waar
mee je diepzeegarnalen kunt pel
len".
De garnalenpelmachines wor
den in serie gebouwd door machi
nefabriek Meyn in Oostzaan, die de
produktie- en verkooprechten voor
Nederland, Denemarken, Noorwe
gen, België, Zweden en Groot-Brit-
tannië heeft gekocht.
