Schiphol wil
geld steken in
Zestienhoven
Economische hervormingen China op kritiek punt
India vreest 'cola-nisatie
nu Pepsi gaat investeren
Weer order
voor Fokker
^Midden- en Ideinbedrijf heeft
hoger opgeleid personeel nodig
EG-heffing op Japanse
copieerapparatuur
KIJKSHOP
STERK IN
FITNESS
kijkshop
DONDERDAG 29 SEPTEMBER 1988
ROTTERDAM (GPD/ANP) - Schiphol wil voor minimaal
honderd miljoen gulden deelnemen in de nieuw te bouwen
luchthaven Rotterdam. De nationale luchthaven is geïnte
resseerd in de exploitatie van het nieuwe Zestienhoven,
dat in 1997 geredd moet zijn.
Dit heeft de Rotterdamse wethou
der R. den Dunnen gisteren be
kend gemaakt bij de presentatie
van de uitgewerkte plannen voor
het Integraal Plan Noordrand,
SCHIPHOL (ANP) - De KLM wil
voor haar dochterbedrijf NLM Ci
tyhopper bij Fokker zeven vliegtui
gen van het type F-50 bestellen. Op
nog eens drie F-50's wordt optie ge
nomen. De KLM maakte dit giste
ren bekend.
Bij de Zweedse Saab-fabrieken
worden zes vliegtuigen van het ty
pe Saab 340 B besteld ten behoeve
van Netherlines, een andere KLM-
dochter. Met de orders van beide
vliegtuigtypes is 260 miljoen gul
den gemoeid. De orders hingen
overigens al maanden in de lucht.
De KLM verwacht volgende
maand de contracten te kunnen te
kenen met de fabrikanten. Nether
lines werd dit jaar door de KLM
overgenomen.
Fokker zal vier van de nu bestel
de F-50's in 1990 afleveren. De ove
rige drie worden een jaar later gele
verd. Ze vervangen de nu bij NLM
Cityhopper in gebruik zijnde Fok
ker F-27 Friendship's. De zes nieu
we Saab's wonden in 1990 afgele
verd. Volgend 'jaar al worden drie
van deze toestellen gehuurd. De F-
50 biedt plaats aan 50 passagiers,
de Saab e
i 33
Haven Amsterdam
AMSTERDAM (ANP) - De over
slagbedrijven OBA en 'De Rietlan
den' in de Amsterdamse haven wil
len fuseren. De directies Van beide
bedrijven en vertrouwensman J.
Hooglandt (oud-topman Hoog
ovens) hebben deze week een fu
sieplan gepresenteerd aan de on
dernemingsraden en de aandeel
houders.
Bij het Overslag Bedrijf Amster
dam (OBA) en De Rietlanden wer
ken samen ruim 220 mensen. Een
fusie betekent het verlies van enige
tientallen banen. Gedwongen ont
slagen worden niet verwacht, aldus
gisteren directeur J. Blaauw van
De Rietlanden, de kleinste fusie-
partner.
Economie kort
Wessanen
Het voedingsmiddelenconcern
Wessanen heeft opnieuw een on
derneming in de Verenigde Staten
overgenomen. Tegen contanten
werd Ohio Pure Foods, een onder
neming met 465 medewerkers en
een jaaromzet van ongeveer 290
miljoen gulden die vruchtensappa
nen en drankjes maakt en verkoopt
onder eigen merken, overgeno
men, aldus een bekendmaking van
Wessanen.
Belastingen
De Staatssecretarissen De Graaf
(sociale zaken) en Dees (wvc) heb
ben gisteren een wetsvoorstel inge
diend dat de uitkeringen aanpast
aan de gevolgen van de belasting
plannen volgens de commissie-
Oort. Het wetsvoorstel is één van
de voorstellen die moet leiden tot
een vereenvoudiging van de loon-
en inkomstenbelasting.
Metaal
De werkgelegenheid in de Ne
derlandse metaalnijverheid is in
het afgelopen jaar met 19.000 ar
beidsplaatsen gegroeid tot een to
taal van bijna 250.000 bij 26.000 be
drijven. Deze groei is te danken aan
het economisch herstel, werkgele-
genheidsbevorderende maatrege
len als de vut en voortzetting van
het gematigd loonbeleid, aldus de
Industriebond FNV gisteren.
Akzo
Akzo heeft van de Zuidkoreaan-
se regering goedkeuring gekregen
voor de oprichting van een geza
menlijke onderneming (50/50 pro
cent) met Kohap in Seoul. Doel van
de onderneming, die onder de
naam Kohap-Akzo zal werken, is
produktie en verkoop van techni
sche kunststoffen. Akzo heeft dit
gisteren bekendgemaakt.
Oldelft
Oldelft, producent van optische
apparatuur voor medische en in
dustriële toepassing en voor defen
sie, heeft over de eerste helft van
dit jaar een, nettowinst gemaakt
van 3,1 miljoen guldên, tegenover
een verlies van 9,8 miljoen gulden
in dezelfde periode vorig jaar. In
vergelijking met de eerste helft van
vorig jaar zag Oldelft de omzet met
50 procent toenemen van 69,2 mil
joen tot 106,5 miljoen gulden.
len i
De andere gegadigde voor de ex
ploitatie van de nieuwe luchthaven
is de British Airport Authority, die
onder andere de Londense lucht
haven Heathrow exploiteert. BAA
heeft op verzoek van het Rotter
damse gemeentebestuur een on
derzoek verricht naar de exploita
tie van de bestaande luchthaven en
naar de toekomstmogelijkheden
van een nieuw vliegveld. BAA ziet
goede mogelijkheden het nieuwe
Zestienhoven te ontwikkelen tot
een regionale Europese luchtha
ven, met een geschat aantal passa
giers van één tot twee miljoen per
jaar. Daartoe zou de luchthaven
een baan moeten krijgen van 2.500
meter.
Met hoeveel geld BAA in de
nieuwe luchthaven wil deelnemen,
is nog niet bekend. B en w van Rot
terdam zijn hierover nog in onder
handeling met de Britten.
Den Dunnen zei gisteren dat de
voorkeur uitgaat naar Schiphol.
"Als BAA hier een rol gaat spelen,
wil die Britse maatschappij ons na
tuurlijk vooral gebruiken als aan-
voerhaven voor de Engelse inter
continentale vluchten vanaf Lon
den.' Terwijl Schiphol in dit deel
van Europa ook de rol van draai
schijf voor een groot deel van de
vluchten over de oceaan wil gaan
spelen. Dat wordt dus een forse
concurrentie tussen BAA en
Schiphol. Maar als Schiphol het
nieuwe Rotterdamse vliegveld
gaat beheren, kan Zestienhoven
een zelfstandige rol krijgen als ver
zorger van het vliegverkeer in
Westeuropa en voor het charterver-
keer naar Zuid-Europa en Noord-
Afrika. Dus als we mogen kiezen
van de minister, dan zullen we
graag voor Schiphol kiezen".
Met de bouw van de nieuwe
luchthaven is een kleine driehon
derd miljoen gulden gemoeid,
waarvan ongeveer de helft (onder
andere de aanleg van de start- en
landingsbaan) voor rekening van
het Rijk komt en de andere helft
bijeen wordt gebracht door parti
culiere investeerders. Volgens Den
Dunnen heeft minister Smit-Kroes
(verkeer en waterstaat) hem dins
dag toegezegd dat zij op korte ter
mijn de randvoorwaarden bekend
zal maken waaronder het Rijk be
reid is om mee te doen.
Vier externe financiers, de Hol
landse Beton Groep, Volker Ste-
vin, de Nederlandse Midden-
standsbank en het Bouwfonds Ne
derlandse Gemeenten hebben in
middels toegezegd de totale inves
tering in de private sector voor hun
rekening te zullen nemen. Met hun
deelname in de nieuwe luchthaven
voorzien deze investeerders zich
van een 'entreebewijs' voor de ver
dere ontwikkeling van het plan
Noordrand.
Het Integraal Plan Noordrand
behelst naast de nieuwe luchtha
ven, de bouw van een nieuwe
woonwijk Rijs en Dael en de aanleg
van een rijksweg (een verbinding
tussen de A 16 en de A 13). Als vier
de onderdeel van het plan wil de
gemeente Rotterdam laten onder
zoeken of het mogelijk is de enor
me hoeveelheden zand die nodig
zijn ter plaatse te winnen, zodat aan-
de noordkant van Rotterdam een
plassengebied kan ontstaan. De
Rotterdamse gemeenteraad zal
eind dit jaar of begin volgend jaar
een besluit moeten nemen over de
verplaatsing van de luchthaven.
NEW DELHI - Pepsi-cola mag in
India investeren. Het bedrijf heeft
er driejaar voor moeten lobbyen en
vele concessies moeten doen, voor
premier Rhajiv Ghandi vorige
week eindelijk zijn toestemming
gaf. De Indiase regering hoopt op
een impuls voor de stagnerende
economie. Maar tegenstanders van
Pepsi vrezen dat Ghandi zijn ziel
aan de duivel, in casu Amerikaanse
frisdrank- en hamburgerconcerns
heeft verkocht die de Indische in
dustrie zullen platwalsen.
door
Rajiv Tiwari/IPS
India wordt het 151ste Pepsi-
land. Maar het contract tussen de
in New York gevestigde multina
tional, het Indische staatsbedrijf
Punjab Agro Industries Corpora
tion (PAIC) en het Indische marke
tingbedrijf Voltas is zwaar bevoch
ten. Pepsi moest meer concessies
doen dan in de Sovjetunie of Chi
na, landen die toch ook niet dol zijn
op het westerse grootkapitaal.
Veel Indiërs zien buitenlandse
multinationals als profiteurs die
hun land leeg zuigen. In een poging
om kiezers te paaien zette de Jana-
ta-partij in 1977 Pepsi's concurrent
Coca Cola het land uit. In verkie
zingstijd is het onder vuur nemen
van multinationals een geheide
stemmentrekker.
Toen Pepsi Cola in de zomer van
1985 een eerste voorstel deed,
maakten tegenstanders hun borst
nat. Voorop in het verzet liep het
Parle-concern, dat 75 procent van
de binnenlandse frisdrankmarkt in
handen heeft en Pepsi's plannen
als een regelrechte bedreiging zag.
De tegenstanders suggereerden
een duivelse Amerikaanse samen
zwering tegen de Indische staat,
met als bewijs voor die redenering
Pepsi's vermeende aandeel in de
coup tegen president Allende van
Chili in 1973.
Voordelen
Maar de Indische regering, die te
kampen heeft met grote financiële
problemen, zwichtte uiteindelijk
voor de voordelen. Het contract
met Pepsi levert de staatskas harde
valuta op. Bovendien voorziet het
in de bouw van een frisdrank- en
snackfabriek in de noordwestelij
ke deelstaat Punjab en in 50.000
nieuwe banen.
Voor Punjab, de graan- en groen-
teschuur van India, komt de over
eenkomst met de colagigant als ge
roepen. Sinds de groene revolutie
is uitgewoed en de landbouwop-
brengsten stagneren wordt de deel
staat geplaagd door werkloosheid
sociale onrust. De Pepsi-fabriek zal
jaarlijks 100.000 ton groente en
fruit afnemen. Daarvan profiteren,
zegt een woordvoerder van Punjab
Agro, niet alleen de boeren en de
landbouw. Het project betekent
ook stimulans voor India's onder
ontwikkelde voedselverwerkende
industrie.
De Indiërs hebben hun huid
duur verkocht. Volgens deskundi
gen heeft het Amerikaanse con
cern nog nooit zoveel concessies
gedaan. Zo heeft Pepsi moeten be
loven gedurende tien jaar in plaats
van de gebruikelijke vijf de helft
van de omzet uit te voeren. De mul
tinational zal verder vijfmaal zo
veel buitenlandse valuta het land
Overzicht van het door VOM ontworpen project.
EDE/LONDEN (GPD) - Onder
supervisie van de Vastgoed Ont-
wikkelings Maatschappij (VOM)
uit Ede wordt in januari volgend
jaar een begin gemaakt met de
realisering van een gigantisch
bouwproject in Londen. Met de
aan de VOM verleende bouwop
dracht is vier miljard gulden ge
moeid. Het project omvat een
evenementenhal met een bezoe
kerscapaciteit van 25.000 men
sen, tweeduizend woningen,
twee musea, kerken, winkelcen
tra, hightech-kantoren, een uit
gaanscentrum en een jachtha
ven. Over tien jaar moet het ge
heel gereed zijn.
De aan de VOM verleende
Milj ardenorder
voor Nederlands
bouwbedrijf
bouwopdracht wordt uitgevoerd
in de London Docklands; het ou
de havengebied van de Britse
hoofdstad met éen oppervlakte
van 45 hectare. Volgens een
woordvoerder van de Vastgoed
Ontwikkelings Maatschappij is
de miljardenopdracht verleend,
nadat vier jaar geleden met suc
ces een miljoenenproject van
(foto ANP)
driehonderd woningen en win
kels in de Docklands van de
grond is getild. De VOM heeft
zich sinds de oprichting in 1970
met name toegelegd op de ont
wikkeling van bouwprojecten op
en bij water.
De VOM gaat het project uit
voeren met een Brits hoofdaan-
nemingsconcern en een Ameri
kaans marketingbureau. Gedrie
ën dragen ze vijftien procent van
de totale financiering. De reste
rende 85 procent wordt opge
bracht door de Engelse Handels
bank Schroder, dezelfde bank
die voor de financiering van de
Kanaaltunnel heeft gezorgd.
AMSTERDAM (ANP) - Het mid
den- en kleinbedrijf in ons land zit
de komende jaren verlegen om ho
ger opgeleid personeel. Van alle
ondernemers en personeelsleden
in deze sector is nu nog maar vier
procent afkomstig van universiteit
of hoger beroeps onderwijs. Het
Koninklijk Nederlands Onderne
mers Verbond (KNOV) schat dat
dit aantal in vier jaar oploopt tot
het drie- of viervoudige.
KNOV-voorzitter J. Kamminga
zei dit gisteren in Amsterdam bij
de introductie van een project (Aie-
select) waarbij via een computer
bestand bijna afgestudeerde stu
denten economie en aanverwante
studies in contact worden gebracht
met bedrijven met geschikte vaca
tures.
Kamminga meent dat de univer
siteiten en HBO-instellingen nog
maar weinig, soms zelfs 'schouder
ophalend', naar het midden- en
kleinbedrijf kijken. Dat blijkt on
der andere, zei hij, uit de duizenden
onbezette stageplaatsen voor stu
denten in deze sector. De grote be
drijven zijn wel in trek.
De KNOV-voorzitter bepleit
daarom contactfunctionarissen
voor het midden- en kleinbedrijf
bij de universiteiten. Kamminga
vroeg in dit verband ook om zoveel
mogelijk op de praktijk gerichte
studies.
De stijgende vraag naar hoger
opgeleid personeel in het midden-
en kleinbedrijf heeft volgens het
KNOV te maken met de eenwor
ding van de Europese markt, die
ook in'deze sector steeds hogere ei
sen stelt aan bedrijven. Er is ook
sprake van een versnelde technolo
gische ontwikkeling.
Het gisteren gepresenteerde Aie-
select-project komt voort uit Aie-
sec, de grootste internationale or
ganisatie voor studenten economie
en aanverwante studies. Aiesec is
Ook heeft Pepsi genoegen geno
men met een minderheidsbelang
van 40 procent in het nieuwe be
drijf, dat zich wat betreft de fris
dranken zal moeten beperken tot
het fabriceren van concentraat. Het
inblikken, heeft concurrent Parle
bedongen, gebeurt door Indische
bedrijven. De blikjes zullen een In
dische opdruk dragen in plaats van
het bekende Pepsi-rood en blauw
en de frisdrankomzet mag ten
hoogste een kwart van de totaal
omzet bedragen.
Parlë kan redelijk tevreden zijn.
En weinig Indiërs ontkennen de
noodzaak van een impuls voor de
sikh-boeren van de Punjab. Maar
scepsis is er gebleven. Moet uitge
rekend een 'levend symbool van
het Amerikaanse kapitalisme' de
Punjab uit de problemen halen?
En, zeggen critici, waarom heeft
Ghandi, met zijn blinde voorkeur
voor buitenlandse technologie,
niet in eigen land gekeken naar
mogelijkheden voor innovatie?
Ramesh Vangal, een van de di
recteuren van Pepsi, wijst dergelij
ke kritiek van de hand met de op
merking dat geen enkele Indische
onderneming aan het bod van Pep-
si kan tippen. "Wij hebben het niet
over een langzame en onzekere
groei. Pepsi wil de tuinbouw snel
tot ontwikkeling brengen. En alles
wat we terugvragen is een beetje
tijd om te bewijzen dat dat lukt".
Met name milieudeskundigen
willen Pepsi die tijd niet geven.
Volgens Bharat Dogra, een gezag
hebbend landbouwverslaggever,
zullen bij de tuinbouw volgens de
Amerikaanse methode grote hoe
veelheden mest en bestrijdings
middelen over de akkers vloeien.
Dat zal ernstige gevolgen hebben
voor het ecologisch evenwicht in
India's belangrijkste landbouwge
bied.
Voorbode
Met het Pepsi-project is een to
taalbedrag gemoeid van 32 miljoen
gulden. Dat is in vergelijking met
andere overeenkomsten met bui
tenlandse bedrijven niet veel. Maar
volgens insiders is de overeen
komst met Pepsi de voorbode van
een ware 'cola-nisatie', het begin
van een hele reeks Indo-Ameri
kaanse projecten. Volgens niet be
vestigde geruchten heeft Coca Cola
al een voorstel gedaan voor een
vergelijkbare fabriek in Midden-
India.
BRUSSEL (Rtr/DPA) - De Europe
se Commissie heeft dinsdag voor
gesteld de produkten van een aan
tal Japanse producenten van copi
eerapparatuur te belasten met anti-
dumpingheffingen.
Het voorstel heeft betrékking op
een drietal Japanse ondernemin
gen, die driejaar geleden montage-
fabrieken in Westeuropa hebben
opgezet om de oudere anti-dum
pingheffingen van de EG te omzei
len. Dit heeft een woordvoerder
van de Europese Commissie mee-
De betreffende bedrijven zijn
Konica en Matsushita Electric In
dustrial in de Bondsrepubliek
Duitsland en Toshiba in Groot-
Brittannië. In 1985 is er door de EG
al een onderzoek ingesteld naar de
afzet van hun moederconcerns op
de Europese markt. Vervolgens
zijn toen heffingen ingesteld om de
Japanse concerns ervan te weer
houden copieerapparatuur onder
de kostprijs (in Japan) op de EG-
markt te brengen.
Nu heeft de Europese Commis
sie geconcludeerd dat de produk
ten van de in Europa opererende
dochterondernemingen teveel on
derdelen bevatten die in Japan zijn
gemaakt. Daarom moeten deze
goederen met dezelfde heffingen
worden belast als de produkten
van de moederconcerns in Japan.
De Japanse ondernemingen heb
ben volgens Brussel een aandeel
op de EG-markt van copieerappa
ratuur van meer dan tachtig pro
cent. De totale EG-markt vertegen
woordigt een waarde van één mil
jard ecu (2,34 miljard gulden).
De commissie baseert haar oor
deel op een in 1987 getroffen maat
regel met betrekking tot zoge
naamde 'schroevendraaier-fabrie
ken', waar in een handomdraai met
een aantal (geïmporteerde) onder
delen een eindprodukt wordt ge
maakt. Volgens deze bepaling kan
de EG anti-dumpingheffingen in
stellen zodra een Europese doch
teronderneming van een moeder
concern buiten de EG haar eind-
produkten grotendeels monteert
met onderdelen, die niet binnen de
EG-grenzen zijn vervaardigd. De
grens ligt voor de EG bij zestig pro
cent.
PALTHE Palthe (chemische rei
niging, textielveredeling) heeft de
eerste helft van dit jaar afgesloten
met een winst voor belastingen van
380.000 tegen 550.000 gulden in de
zelfde periode van 1987. Over het
tweede halfjaar verwacht de direc
tie een bedrijfsresultaat dat iets be
ter zal zijn dan dat van het eerste
halfjaar.
ADVERTENTIE
gevestigd in 67 landen. De organi
satie heeft in Nederland afdelingen
aan de zeven universiteiten met
studies economie.
Aiesec organiseert al jaren met
succes en met hulp van ruim 30
hoofdsponsors arbeidsmarkt-in
formatieprogramma's. Bijna afstu
derende studenten worden tijdens
deze dagen in contact gebracht met
grote bedrijven en ministeries.
Aieselect is een aanvulling daar
op en vol'gens een van de initiatief
nemers, P. van Lammeren, met na
me ook geschikt voor het midden-
en kleinbedrijf. Het is de bedoe
ling, dat elk kwartaal een 'ronde'
plaatsvindt.
De inschrijving voor de eerste
ronde eindigt op 21 oktober. 6.300
studenten en enkele honderden be
drijven zijn benaderd om mee te
•doen. Van Lammeren hoopt in de
eerste ronde op deelname door
1.000 studenten en 100 onderne
mingen.
FIETS/HOME-TRAINER
instelbare trapkracht
kilometerteller en snelheidsmeter
door telescoopveer ook als
roeitrainer te gebruiken.
SINGAPORE - Tien jaar geleden
lanceerde China's sterke man,
Deng Xiaoping, een ambitieus eco
nomisch hervormingsprogramma.
Op het platteland bleek het een
succes, maar in de steden werd het
leven voor de mensen er veel moei
lijker door. Doel van de hervormin
gen is een marktgerichte economie
te scheppen, wat afschaffing van
door
Bob Mantiri
de staatsssubsidies op ondermeer
levensmiddelen betekent. Maar
stappen in die richting hebben ge
leid tot enorme prijsstijgingen. Dit
had weer tot gevolg, dat de Chine
zen, bang dat hun geld niets meer
waard zou worden, de winkels
leegkochten of hun geld van de
banken haalden.
De partijleiders gever toe dat de
hervormingen een kritiek punt
hebben bereikt. In Peking is op het
ogenblik het centrale comité van
de communistische partij bijeen
om zich daarover te beraden. Aan
genomen wordt besloten zal wor
den, dat de economische hervor
mingen voor de komende twee jaar
pas op de plaats maken en dat het
beleid gericht moet zijn op de op
lossing van de huidige gigantische
problemen.
Economen zijn van mening, dat
de Chinezen op een punt zijn be
land, dat zij belangrijke beslissin
gen moeten nemen. Maar de rege
ring aarzelt om de prijzen helemaal
los te laten omdat zij stijgende in
flatie vrezen en ook niet weten hoe
zij dat probleem moet aanpakken.
Niet zozeer uit economisch, maar
meer uit politiek oogpunt.
ze worden van alle kanten be
laagd door groepen met gevestigde
belangen. En dat zijn er heel wat.
Communistische partijfunctiona
rissen in de fabrieken hebben er
belang bij dat de hervormingen
worden teruggeschroefd. Ze drei
gen hun invloed kwijt te raken aan
professionele managers. Een ande
re belangengroep is de corrupte
bureaucratie, die profijt trekt van
de huidige economische verwar
ring en enorme winsten maakt op
de zwarte markt. Zulke praktijken
zijn aan de orde van de dag. Maar
de grootste groep die door inflatie O
wordt getroffen is het grote pu
bhek. In de afgelopen maanden
heeft de inflatie de levensstan
daard van miljoenen mensen in de
stad afgekalfd. De regering antici
peerde hierop door de arbeiders
een speciale maandelijkse bonus te
geven, maar dat is niet genoeg.
De Chinese autoriteiten erken
nen de dreiging van om een zich
heen grijpende arbeidsonrust. Dit
jaar zijn er meer dan 50 stakingen
geweest en dit maakt de leiding in
de regering en de partij zenuwach
tig. Ze zien dat arbeidsonrust de
kop opsteekt in de socialistische
landen, in Hongarije, Joegoslavië,
Polen en in Burma, waar het volk
zich tegen de regering keert.
Wat hen ook hoofdpijn bezorgt,
is de wijze waarop het publiek op
de prijsverhogingen reageert. De
inflatie wordt in verscheidene ste
den geschat op 20 procent, het
hoogste percentage in veertig jaar.
Vele mensen kochten uit vrees dat
hun geld niets meer waard wordt,
luxe artikelen als tv's en koelkas
ten. Vele spaarders haalden hun
geld weg bij de bank omdat het in
flatiepercentage stukken hoger ligt
dan de rente die de banken op hun
spaartegoeden geven.
Paniek
In een poging een einde te ma
ken aan de paniek beloofde de re
gering, dat er tot het eind van vol
gend jaar geen belangrijke prijs
verhogingen te verwachten zijn.
De banken kondigen op hun beurt
aan dat zij de rente op lange termijn
Deng Xiaoping
particuliere deposito's aan de prijs
index zal koppelen.
Volgens de economen is het pro
bleem veroorzaakt doordat de re
gering de inflatie lange tijd heeft
onderdrukt door de geldvoorzie-
ning te verruimen, terwijl de prij
zen werden gefixeerd. Maar nu de
prijzen zijn losgelaten, is de inflatie
zichtbaar geworden en volgens de
economen dreigt er in China een
zelfde situatie te ontstaan als in
Joegoslavië, waar het spook van de
inflatie het economisch systeem
dreigt te ondermijnen.
Ongetwijfeld is de inflatie in Chi
na een zeer gevoelige kwestie. In
flatie en corruptie hebben de on
dergang veroorzaakt van de Kuo-
mintang regering en de communis
tische leiders zijn dat nog niet ver
geten. Het Chinese publiek geeft
de prijshervormingen de schuld
van hun problemen, maar er zijn
echter nog andere factoren die
daartoe hebben bijgedragen.
De staat is eigenaar van miljoe
nen bedrijven, waaronder talrijke
niet rendabele fabrieken. Maar het
is tegen de communistische princi
pe om deze fabrieken zonder meer
te sluiten en de arbeiders te ont
slaan. Er wordt nu naar gestreefd
om de staatsbedrijven gedeeltelijk
te privatiseren, zodat ze winsten
kunnen maken. Door deze con
structie worden de staatsbedrijven
minder afhankelijk van de staat.
Miljoenen staatsbedrijven draaien
op verlies, maar toch verstrekken
de banken leningen, waarmee de
geldvoorziening toeneemt, het
geen inflatie in de hand werkt.
Bankroet
In november wordt de zoge
naamde bankroetwet van kracht.
Met dit instrument kan de staat
zich ontdoen van de zwakke bedrij
ven. Maar afgewacht moet worden
of de regering bereid is deze wet
krachtig toe passen. Als de bank
roetwet naar de letter wordt uitge
voerd, zo menen economen, zullen
honderdduizenden arbeiders zon
der werk komen te zitten. En in een
land waar men geen sociale voor
zieningen kent, is dit voor de rege
ring een riskante zaak.
Hoe de economische hervormin
gen zich in de nabije toekomst zul
len ontwikkelen is een vraag die ie
dereen bezighoudt. Zeker is, dat
het voor een groot deel afhangt van
de machtsverhoudingen in de par
tijtop. Berichten van de laatste tijd
wijzen er op dat het prestige van
partijleider Zhao Ziyang, de archi
tect van de economische hervor
mingen, beduidend is afgenomen
als gevolg van oppositie in de top
van de partij en van de regering.
Zhao bepleit snelle radicale prijs
hervormingen, maar premier Li
Peng is een krchtig voorstander
van een voorzichtig beleid. Maar al
is het conflict tussen de twee groe
pen nog zo groot, tot een tweede
culturele revolutie zal het volgens
de economen niet komen.
