De rijke landen hebben nog
iets goed te maken bij arme
Verenigde Naties weer in aanzien
Reportage
Marshallplan nodig voor oplossing schiüdenvraagstuk
Jacob Luitjens
ontloopt zijn
achtervolgers
uit Nederland
NCRV wil het geloof bij tv-kijkers meer gaan aanscherpen
De schuldenpolitiek van IMF en Wereldbank is aanleiding voor tal van protestacties in West-Berlijn.
waar de twee organisaties vergaderen- Stop Internationaal Moord Fondsvermeldt dit spandoek.
«oio EPAl
Een der ernstige
vraagstukken waarmee de
internationale financiële
wereld zich de laatste
jaren bezighoudt, is het
zogenaamde
schuldenvraagstuk. Dit is
de grote omvang van de
schulden aan het westen
van een aantal
onderontwikkelde landen
ongeveer een biljoen
dollar. Dat is een miljoen
maal een miljoen. Het
komt in de buurt van tien
percent van het jaarlijkse
inkomen van de Westerse
landen of ongeveer een
kwart van de
onderontwikkelde
landen.
door
prof. dr. J. Tinbergen
Voor het grootste deel zijn het
schulden aan banken, de rest aan
regeringen. De banken dachten
bij het verstrekken van deze kre
dieten goede zaken te kunnen
doen, maar elk verder krediet on
dergraaft de kredietwaardigheid
van het land dat leent.
De grootste schuldenaren zijn
Brazilië en Mexico, voor onge
veer 100 miljard dollar. Maar ook
Argentinië en enige andere
Zuidamerikaanse landen, Nige
ria en de Philippijnen hebben
grote buitenlandse schulden. De
schulden vormen een probleem
omdat de betrokken landen de
rente en de aflossingen moeilijk
kunnen betalen. Daartoe moeten
zij meer uitvoer van goederen en
diensten hebben dan invoer
en die laatste moet eerst betaald
worden.
Door de slechte economische
toestand in de wereld als geheel
en de daling van de prijzen van
veel grondstoffen valt de uitvoer
van veel landen tegen. Het is die
slechte toestand die ten dele tot
het aangaan van schulden heeft
geleid en de veel te lage ontwik
kelingshulp die de grote indus
trielanden vooral de Verenig
de Staten en Japan beschik
baar stellen.
Als we aannemen dat de lopen
de schulden gemiddeld nog tien
jaar uitstaan en een rente tussen
vijf en tien percent moet worden
betaald, gaat het om een jaarlijks
bedrag van 150 tot 200 miljard
dollar. Dat is zes tot acht percent
van het inkomen van de onder
ontwikkelde landen, of ander
half a twee percent van het inko
men van de rijke landen.
Over deze schadepost moet
dus onderhandeld worden. Bin
nen elk land gaat het er dan nog
om wie de last zal dragen, en
daarbij zijn de armste groepen
natuurlijk het meest kwetsbaar,
vooral in de onderontwikkelde
landen.
Renteverlaging
Bij de onderhandelingen zijn
natuurlijk allerlei voorstellen ge
daan. Het meest bekende was tot
nu toe dat van de Amerikaanse
minister Baker. Deze stelde on
der andere renteverlaging voor
en het aantrekken van nieuwe
kredieten op voorwaarde dat de
onderontwikkelde landen vrije
re invoer uit de industrielanden
en en meer directe investeringen
van westerse ondernemingen
zouden toelaten. Dit plan is door
de banken echter niet aanvaard.
In andere voorstellen zijn uit
stel van betaling op verschillen
de manieren en renteverlagingen
de kernpunten. Terwijl uiteraard
elk land weer zijn eigen bijko
mende kwesties heeft. Er zijn in
de Derde Wereld (de onderont
wikkelde landen) staten die een
zorgvuldige en landen die een
minder zorgvuldige politiek voe-
Minder bekend is een voorstel
dat de bekende Mexicaanse eco
nomist Victor Urquidi waarbij
voor een deel rentebetalingen
worden toegestaan in binnen
landse valuta op een speciale re
kening uit welke alleen ontwik
kelingsprojecten mogen worden
gefinancierd, goedgekeurd door
het crediteurland.
Deze gedachte is indertijd toe
gepast bij het Marshallplan dat
Amerika na de Tweede Wereld
oorlog voor de wederopbouw
van Europa had aangeboden. De
omstandigheden waren toen na
tuurlijk heel anders, maar de ge
bruikte instrumenten zouden
ook nu gebruikt kunnen worden
door de landen met grote schul
den.
Er wordt tegenwoordig wel
eens gezegd dat de onderontwik
kelde landen een Marshallplan
voor de Der-de Wereld nodig heb
ben. Dan kunnen zij dit instru
ment van het Marshallplan toe
passen. Overigens zou men beter
kunnen spreken van een Okita-
plan voor de Derde Wereld, want
het is de bekende Japanse eco
nomist en planner Saburo Okita,
die bij herhaling op de wenselijk
heid van meer hulp aan de onder
ontwikkelde landen heeft gewe
zen (hij was lid van Pearson-
commissie voor ontwikkelings
planning van de Verenigde Na
ties in 1970).
In de laatste jaren heeft hij de
Japanse regering er toe gekregen
om meer bij te dragen tot de ont
wikkeling van de landen in de
buurt van Japan, de zogenoemde
Asean-landen.
Keynes
Urquidi herinnert er in zijn
voorstel aan dat na de Eerste We
reldoorlog al ervaringen zijn op
gedaan met schuldenvraagstuk
ken. Nadat Duitsland verslagen
was, werd door de overwinnaars
(Frankrijk, Engeland, Amerika
en bondgenoten) aan het over
wonnen land een oorlogsschat
ting opgelegd die het onmogelijk
kon opbrengen.
Dit laatste was door de beken
de Engelse economist John May-
nard Keynes al duidelijk ge
maakt in een boek dat veel aan
dacht trok. Hij toonde aan dat
Duitsland niet zo veel kon uit
voeren dat daaruit na betaling
van de noodzakelijkste invoer
genoeg overbleef om deze
'schuld' (de schatting) te betalen.
Lang voordat Duitsland het hele
bedrag had betaald moest de
schuld dan ook kwijtgescholden
worden.
Intussen hadden de pogingen
van Duitsland om te betalen de
economische toestand in een
chaos met een hyperinflatie ge
bracht: steeds sneller elkaar op
volgende prijs- en loonstijging,
waarbij ook nog de werkloosheid
toenam.
Gedurende de Tweede Wereld
oorlog werd door de geallieerde
regeringen met deze ervaringen
rekening gehouden.
De schulden die de bondgeno
ten maakten bij de Verenigde
Staten behoefden niet in dollars
te worden terugbetaald. Die kon
den de bondgenoten niet vol
doende verdienen Ze mochten
met goederen die zij wel konden
maken aan hun verplichtingen
voldoen. Bovendien werd hun na
enige tijd deze schuld kwijtge
scholden.
Richtsnoer
Het verdient ook vermelding
dat de hulpbedragen die de Vere
nigde Staten toen verstrekten
circa twee percent van de natio
nale inkomens bedroegen. Dus
driemaal zoveel als tegenwoor
dig als richtsnoer wordt aanbe
volen door de Verenigde Naties
voor de hulpverlening aan de on
derontwikkelde landen de be
kende 0,7 percent van het natio
naal inkomen, een richtlijn waar
aan de huidige Verenigde Staten
maar voor helft voldoen.
Tenslotte moet naar mijn me
ning niet vergeten worden dat de
schulden niet zo hoog hadden
hoeven oplopen als de grote en
de meeste middelgrote indus
trielanden de raad van hun eigen
deskundigen in de Pearson-com-
missie in 1970 en sindsdien had
den opgevolgd om, zoals al ge
zegd, per jaar 0,7 percent van het
bruto-nationaal inkomen be
schikbaar te stellen.
Hadden zij die raad wel opge
volgd, dan zou het bedrag van
bijna de helft van de huidige
schuld in het bezit vgn de onder
ontwikkelde landen zijn ge
weest, wat de problemen duide
lijk verlicht zou hebben. De in
dustrielanden hebben dus wel
iets goed te maken.
(Prol. dr. Jan Tinbergen (85) heeft in
1969 de Nobelprijs voor de econo
mie gewonnen. Hij is lid van de Na
tionale Adviesraad Inzake Hulp
Aan Minder Ontwikkelde Landen
en lid van de United Nations Deve
lopment Planning Committee).
NEW YORK - "U, meneer de se
cretaris-generaal, heeft door uw
doorzettingsvermogen, geduld en
wilskracht bij het werken voor de
vrede in Afghanistan en de Perzi
sche Golf getoond hoe waardevol
de VN kan zijn. Wij prijzen u voor
uw verdiensten".
door
Henk Dam
Aldus de Amerikaanse president
Reagan maandag tijdens zijn af
scheidsrede voor de Algemene
Vergadering van de Verenigde Na
ties. Het was een rede waarin de
VN en VN-baas Perez de Cuellar
meerdere keren in deze geest een
veer in de hoed werd gestoken.
Sommigen onder de diplomaten
van de 159 lidstaten van de VN zul
len zich wel hebben afgevraagd of
de tolken misschien een slechte
dag hadden. Want de uitbundige
lof uit Reagans mond was wel heel
onverwachts.
Juist Reagan heeft keer op keer
de VN verketterd. Zelfs voor hij
president werd. noemde hij in zijn
biografie 'Where's the rest of me?'
(1965) de volkerenorganisatie "te
genstrijdig aan de belangen van de
Verenigde Staten". Toen hij een
maal in het Witte Huis zat, liet hij
zijn afkeer van de VN ruimschoots
blijken door contributies in te hou
den en uit de VN-organisatie Unes
co te stappen.
Maar dat is nu allemaal verleden
tijd. Reagan heeft, bij het scheiden
van de markt, de VN opnieuw ont
dekt als een nuttige en waardevolle
organisatie. Het is een nieuw soort
respect dat niet tot Amerika be
perkt blijft.
Gezag
Juist het afgelopen jaar heeft de
VN aan gezag gewonnen. Dat is
vooral te danken aan de belangrij
ke rol die de VN heeft gespeeld bij
het helpen oplossen van conflicten
in onder meer Afghanistan, de
Golf, Namibië en de wèstelijke
Sahara.
Voor wat Afghanistan betreft: de
VN leidde de onderhandelingen in
Genëve die in april het akkoord op
leverden waarbij de Sovjets beloof
den al hun troepen uit Afghanistan
terug te trekken. Dat maakte een
eind aan een bezetting die negen
jaar had geduurd.
Het was een resolutie van de Vei
ligheidsraad die als model gold
voor de wapenstilstand tussen Iran
en Iraq, die in juli van kracht werd.
De tien jaar oude resolutie 435 van
de Raad moet op vergelijkbare wij
ze het model worden dat Namibia
de onafhankelijkheid brengt.
Vorige maand accepteeerden
Marokko en de vrijheidsbeweging
Polisario een VN-plan dat een eind
maakt aan 13 jaar oorlog en het be
gin vormt van onderhandelingen.
Cambodja en Cyprus zijn andere
brandhaarden waar de VN aan het
werk is.
Kortom, om Reagan, enigszins
vrij, te citeren: over de hele wereld
is vrede aan het uitbreken en de
VN heeft daarbij een'belangrijke
rol gespeeld. Dat is niet de enige re
den waarom met name Amerika
weer meer in de VN ziet. De Ameri
kaanse regering heeft de afgelopen
jaren met klem twee eisen gesteld:
de VN moet efficiënter werken en
de stem van de grote landen moet
zwaarder wegen.
Contributie
In beide opzichten heeft Ameri
ka zijn zin gekregen. Na een pijnlij
ke operatie heeft Perez de Cuellar
de VN-staf met 13 procent terugge
bracht. Er zijn verder afspraken ge
maakt die er, eenvoudig gezegd,
voor zorgen dat de VS meer in de
melk te brokkelen heeft dan zeg
Burkina Faso of Belize of Fiji.
Dat moest de secretaris-generaal
ook wel doen, omdat Amerika
dreigde anders veel te weinig con
tributie te blijven betalen, en de VS
is nu eenmaal veruit de belangrijk
ste sponsor van de Verenigde Na
ties. Door achterhouding van con
tributies was het water de VN zelfs
zo tot de lippen gestegen dat in no
vember zo ongeveer een bankroet
dreigde.
Dat zal nu niet gebeuren, want
deze maand gaf Reagan zijn minis
terie van buitenlandse zaken de op
dracht direct 188 miljoen dollar aan
achterstallige contributies te beta
len, en voorzieningen te treffen
waarbij binnen afzienbare tijd zo
nog eens 520 miljoen dollar wordt
overgemaakt.
De financiële crisis is dus afge
wend, hoewel de VN een relatief
armlastige organisatie zonder eni
ge reserves blijft. Grote vredesope
raties in bijvoorbeeld Namibië of
Cambodja zullen ongetwijfeld de
rode streep weer pijlsnel in zicht
brengen.
De geschiedenis van de VN is er
eerder een van een eindeloze reeks
conflicten dan van verbroedering
van de naties. De eerste jaren na de
oprichting was de VN vooral een
plaats waar de supermachten hun
koude oorlog gestalte konden ge
ven. Het hoogtepunt daarvan:
Chroesjtsjov die met z'n schoen op
de tafel hamerde.
Zere been
Vanaf de jaren '60 kwam daar
een bron van onrust bij: de plaats
die de gedekoloniseerde landen in
Afrika, Azië en elders luidruchtig
opeisten. Samen hadden ze een
niet te kloppen meerderheid en
daarvan werd danig gebruik ge
maakt ook.
Ze zorgden ervoor dat tal van
dikbetaalde baantjes voor henzelf
en hun vriendjes werden gecre
ëerd. En ook politiek timmerden ze
Peres de Cuellar: geprezen door
Reagan. <t0to ap>
flink aan de weg, tot enorm onge
noegen van vooral de Verenigde
Staten.
Zo werd in 1975 de beruchte
resolutie aangenomen die ver
klaart dat 'zionisme een vorm van
racisme' is. Dat was keihard tegen
het zere been van de VS. Israel's
grootste vriend in de VN. Het was
geen wonder dat Amerika dat
wel een kwart van de VN-begro-
ting betaalde maar geen enkele
macht had terugsloeg en contri
buties begon in te houden.
Die periode is, zoals gezegd, nu
verleden tijd en een werkelijk con
structieve periode lijkt te zijn aan
gebroken. Dat is voor een niet on
belangrijk deel te danken aan de
Sovjet-Ünie.
Het is Sovjet-leider Gorbatsjov
geweest die vorig jaar pleitte voor
een uitgebreidere rol van de VN bij
de oplossing van internationale ge
schillen. Hij bevestigde tegelijker
tijd het gezag dat hij de VN in han
den wil geven, door te beloven con
tributies te betalen die zijn land uit
protest tegen vredesmissies van de
VN in onder meer Libanon had
achtergehouden.
Wie cynisch is, zou kunnen zeg
gen dat Gorbatsjov de VN gebruikt
als excuus. Hij wil dat de Sovjetu
nie zich met hulp van de VN uit al
lerlei geldverslindende buiten
landse avonturen kan terugtrek
ken om zich des te sterker op de ei
gen zwakke economie te kunnen
richten. De Russische terugtrek
king uit Afghanistan bijvoorbeeld
gebeurt onder de gezichtsredden-
de vlag van de VN.
Zwakte
Maar zoveel doet het er ook weer
niet toe dat de Sovjetunie (en trou
wens ook Amerika) verborgen re
denen hebben om de VN meer
macht in handen te geven. Het feit
ligt daar en, om Reagan te citeren,
"de wereld is er geen slechtere
plaats door geworden".
De vraag is natuurlijk wel, hoe
lang het nieuw verworven respect
voor de VN aanhoudt. Het is bij
voorbeeld nog niet gezegd dat de
conflicten in de Golf en Zuidweste
lijk Afrika nu ook daadwerkelijk
blijvend zullen worden opgelost.
VANCOUVER Hij fokt duiven
in Vancouver-Oost, een fraaie bui
tenwijk van de stad waar zijn wo.
ning staat. Dat doet hij sinds hij een
paar jaar geleden met pensioen
ging. Verbergen hoeft hij zich nog
net niet, maar hij mijdt de buiten
wereld wel. Zekerheidshalve ver
huist hij met enige regelmaat. Zijn
naam: Jacob Luitjens (69), de ex-
landwachter uit het Drentse Ro
den.
door
Harry Wubs
In het openbaar vertoont hij ziel
nog amper. Hij voelt zich vogelvrij
verklaard sinds zijn ware identiteit
bekend is. Hij heeft bescherming
gezocht in de Duitse kolonie in
Vancouver-Oost en die er ook ge
vonden. Binnen de Duitse gemeen
schap wordt hij gerespecteerd
Contacten met de omvangrijke Ne
derlandse kolonie in Vancouver
heeft hij totaal niet.
Ook journalisten in Vancouver
zijn er nooit in geslaagd tot
Luitjens door te dringen. Alleen
een plaatselijk tv-station wist hem
in 1983 te interviewen. Van die
beelden wordt nu weer dankbaar
gebruik gemaakt. Hij verklaarde
toen in de oorlog in Drenthe nie
mand te hebben gedood, noch be
trokken te zijn geweest bij het do
den van mensen.
Een kwade tegenspeler heeft
Luitjens in ieder geval: de 76-jarige
Ate de Wit, in de oorlog leider van
de ondergrondse in Roden, maar
nu toevallig op Vancouver-Island
wonend. Ook hij wil niks zeggen,
mag als getuige van de rechtbank
tevoren geen verklaringen aan der
den afleggen. Dat doet hij dan ook
niet, omdat hij anders als getuige
wordt afgevoerd en dat wil hij per
se niet omdat hij ooit heeft gezwo
ren recht te zullen doen aan de na
bestaanden van de slachtoffers van
de zogenaamde 'Norger bloed
groep' waartoe Luitjens behoorde.
Voor de rechtbank in Vancouver
krijgt De Wit nu zijn kans.
De man waar het allemaal om
draait, werd in Nederland in 1948
bij verstek tot levenslang veroor
deeld wegens collaboratie met de
Duitsers. Ook zou hij betrokken
zijn geweest bij het doodschieten
van twee mensen in de buurt van
Roden, een Duitse deserteur en
een Groninger verzetsman. Ver
oordeeld daarvoor werd hij echter
niet.
Jacob Luitjens werd in 1919 ge
boren in Buitenzorg in het toenma
lige Nederlands-Indië. Later ver
huisde hij met zijn ouders naar Ro
den waar zijn vader (en later hijzelf!
veearts was. In de oorlog was hij
zeer actief binnen de Landwacht,
iets waarvan hij nooit een geheim
heeft gemaakt. Na de oorlog wist
hij te ontvluchten uit het kamp
Westerbork. Via Paraguay - waar
hij jarenlang woonde - kwam hij in
Canada terecht. Onder valse voor
wendsels, zeggen zij aanklagers nu.
Luitjens ging als hoogleraar bio
logie werken aan de universiteit
van Vancouver. Drie jaar geleden
ging hij met pensioen. Toen al was
hij in opspaak en werden er pogin
gen in het werk gesteld hem het Ca
nadese staatsburgerschap te ont
nemen. Zelf is hij nog niet voor de
rechtbank verschenen. Dat zal mis
schien wel januari kunnen worden.
Onder de mensen die dagelijks
op de publieke tribune zijn te vin
den, bevinden zich elke dag stee
vast ook een paar vroegere inwo
ners van Noord-Drenthe die naar
Vancouver zijn geemigreerd. Zij
kennen Luitjens nog van vroeger,
zijn dan ook vooral nieuwsgierig
naar de afloop van de zaak over
hem. Bijzonderheden over hem
weten ze nauwelijks, alleen dat hij
een 'vieze NSB'er' was.
De NCRV hoeft met haar gods
dienstige programma's niet meer
'op veilig' te spelen. Meer dan
voorheen stelt de christelijke
omroepvereniging onderwerpen
ter discussie en probeert zij het
geloof van de televisiekijkers aan
te scherpen. De mentaliteit van
de NCRV is ruimer geworden.
Dit betoogde Steven van Cam-
pen, hoofd van de afdeling docu
mentaire en godsdienstige tele
visieprogramma's, bij de presen
tatie van de godsdienstige pro
gramma's die de NCRV dit sei
zoen uitzendt.
Van Campen wees op het pro
gramma 'Getijden', waarin jo
den, christenen, moslims en hin
does met elkaar in gesprek gaan.
Dit programma is niet uit op har
de confrontatie, maar is op zoek
naar meer begrip voor de ande
ren en voor onszelf, aldus Van
Campen. In het komend seizoen
wordt tijdens het programma
minder gesproken en is er meer
aandacht voor dans. muziek,
kunst, kleding en symboliek.
Ook het nieuwe programma
'Tegenwoordigheid van Geest' is
een voorbeeld van de grotere
ruimte binnen de NCRV. Met dit
'magazine' wil de omroep op
lichtvoetige wijze ("want aan het
zware gewicht zouden we ons al
leen maar vertillen") individuele
en collectieve bewegingen signa
leren binnen de wereld van het
geloven. "In onze programma's
nemen we afstand van het toe
spreken, het opgeheven vinger
tje", aldus Van Campen. "Wij
willen herkenbaar zijn voor onze
leden, maar ook duidelijk en
openhartig naar anderen."
De NCRV is. volgens Van
Campen, als A-omroep meer dan
ooit gedwongen om program
ma's voor een breed publiek aan
trekkelijk te maken.
De NCRV zal in de maanden
oktober en november bij wijze
van experiment het programma
'Lied van de week' op televisie
t uitzenden. In dit programma, dat
al vele jaren op de radio te horen
is, kunnen luisteraars en kijkers
kennis maken met nieuwe vor
men van kerkmuziek. Radio en
televisie zullen komend seizoen
ook regelmatig berichten over
het conciliair proces voor ge
rechtigheid, vrede en behoud
van de schepping.
Bedevaart
Terwijl de kerken leger ra
ken en steeds minder mensen
zich katholiek noemen, blijken
bedevaarten nog niets van hun
oude glans verloren te hebben.
Sterker nog: de bedevaart kan
zich her en der zelfs in een nieu
we bloei verheugen. Dat blijkt
uit het recent verschenen boek
'Christelijke bedevaarten', sa
mengesteld door onderzoekers
van de Universiteit voor Theolo
gie en Pastoraat (UTP) in Heer
len.
Waarom gaan er eigenlijk nog
steeds veel mensen ter bede
vaart, vroeg Rien van Uden, me
dewerker van de UTP zich af. Hij
stelde een vragenlijst op en hield
die voor aan een groep bede
vaartgangers naar Wittem (Lim
burg). Daar is het 'genade-oord
van St. Gerardus' te vinden, waar
jaarlijks 200.000 bezoekers naar
toe trekken.
Uit zijn enquête destilleerde
Van Uden een duidelijk beeld
van de gemiddelde bedevaart
ganger en zijn of haar motieven
om naar een bedevaartplaats te
komen.
De gemiddelde 'Wittemgan-
ger' blijkt een katholieke, 63 jaar
oude vrouw. Ze is getrouwd of
weduwe en heeft zes kinderen.
Van beroep is ze huisvrouw, ze
heeft niet meer dan lager onder
wijs genoten en stemt op het
CDA.
De meeste bedevaartgangers
blijken op zoek naar vertroosting
voor familienood. UTP-onder-
zoeker Rien van Uden conclu
deert na zijn onderzoek van het
fenomeen dat vooral 'de massali
teit van het menselijk leed' het
deelnemen zo aantrekkelijk
maakt: "Het werkt bevrijdend
om te zien dat er zoveel mensen
zien die ook hun toevlucht ne
men tot het bedevaartsoord".
Uitsluiting van bepaalde
groepen mensen, zoals homo-pa
ren en alleenstaanden, van het
recht op adoptie of nieuwe voort
plantingstechnieken is in strijd
met het grondwettelijk verbod
van discriminatie. Bovendien is
ze niet op grond van enig weten
schappelijk onderzoek te recht
vaardigen.
Dat zegt het Humanistisch
Verbond in een reactie op de no
titie 'Kunstmatige bevruchting
en draagmoederschap" van de
ministers Brinkman en Korthals
Altes, waarin het recht op ge
bruik van kunstmatige voort
plantingstechnieken en reageer
buisbevruchting uitsluitend aan
hetero-paren wordt toegekend.
Eerder publiceerde het weten
schappelijk bureau van het CDA
in het rapport 'Zinvol leven' een
vergelijkbare opvatting.
Het HV Verbond meent dat
het recht hebben zelf
vorm en inhoud te geven aan het
eigen bestaan, met respect voor
het zelfbeschikkingsrecht van
anderen. De overheid moet zich
volgens het verbond zoveel mo
gelijk onthouden van maatrege
len die bepaalde leefvormen bo
ven andere bevoordelen. Indien
mensen voor ouderschap kiezen
mag de overheid dat niet belem
meren.
Volgens de vroegere secreta
ris-generaal van de Zuidafri-
kaanse Raad van Kerken, ds. C.
F. Beyers Naudé. moeten de
blanken in Zuidafrika zich erop
voorbereiden dat binnen 10 tot
15 jaar de zwarte meerderheid
het land zal regeren. "Het uur
van de waarheid breekt voor de
Afrikaners aan. Het ethische fun
dament van de apartheid stort in
elkaar en de Afrikaners moeten
zich voorbereiden op een
machtsovername door de zwarte
meerderheid", aldus Beyers
Naudé.
De predikant sprak tijdens een
discussie over de toekomst van
de Afrikaners aan de universiteit
van Pretoria. De discussie werd
door 250 behoudende blanke stu
denten bijgewoond. "Ik ben er
van overtuigd dat ons een storm
achtige toekomst wacht, maar
een toekomst die hoop biedt. Het
alternatief is een nog stormachti
ger toekomst zonder hoop", al
dus Beyers Naudé.
Prof. C. Boshoff, de opponent
van Beyers Naude, zei in een re
actie dat hij tegen elke vorm van
machtsdeling met de zwarten is.
De 2,5 miljoen Afrikaners doen
er zijns inziens goed aan een ei
gen 'volkstaat' in het leven te roe
pen, waar zwarten geen toegang
hebben.
Vanavond om zeven uur zal
in de St. Lodewijkskerk aan de
Steenschuur in Leiden de avond
mis worden opgedragen door de
bisschop van Czestochowa (Po
len). Leiden onderhoudt nauwe
betrekkingen met Polen, met na
me met de universiteitsstad To-
De Russisch-orthodoxe pries
ter Georgij Gloesjik, medewer
ker voor het conciliaire proces
van de Wereldraad van Kerken,
is na zijn vakantie in de Sovjetu
nie niet in Genéve teruggekeerd.
De jonge priester reisde eind mei
met zijn gezin naar zijn geboorte
land.
Gloesjik, die binnen de We
reldraad als "zeer onafhankelijk"
wordt beschouwd, is een harts
tochtelijk aanhanger van het her
vormingsbeleid van de Russi
sche partijleider Michail Gor
batsjov. Medewerkers van de
Wereldraad vermoeden dat hij
daarmee de leiding van de Rus-
sisch-Orthodoxe Kerk tegen zich
in het harnas heeft gejaagd. De
Wereldraad gaat er van uit dat hij
niet meer in Genëve zal terugke-
BEROEPINGSBERICHTEN
Gereformeerde Kerken vrij
gemaakt
Beroepbaar per 16 oktober a.s.
D. J. Zandbergen, laatstelijk zen
dingspredikant te Irian Yaya:
Prinses Marijkestraat 9 3751 CR
Spakenburg. Telefoon 03499-
81484.
Beroepen te Nijmegen: drs. K.
P. A. Moedt, kandidaat te Dalf-
Christelijke Gereformeerde
Kerken
Beroepen te Rotterdam-West:
H. E. Sterk te Ulrum in combina
tie met Lutjegast.
GEREFORMEERDE GE
MEENTEN
Beroepen te Berkenwoude: J.
Kareis te Rijssen.
