Overdadige Van Gogh- herdenking in Frankrijk
Floore blijft in Rotterdam
Humor mist actualiteit
'Spoorloos' verkozen tot beste speelfilm
Verborgen wereld in deurpanelen
Publiek als reddende
engel voor 'Scapino'
Show van Caroline Kaart
DONDERDAG 29 SEPTEMBER 1988
PAGINA 29
PARIJS Als het zo door gaat kan na de Van Gogh-vierin-
gen die in Frankrijk en Nederland op stapel staan over
twee jaar niemand een zonnebloem meer zien. Terwijl in
ons land de herdenkingsplannen hysterische vormen aan
nemen en er kennelijk van wordt uitgegaan dat het geëerd
publiek over uitpuilende beurzen beschikt, wordt in
Frankrijk de strijd op drie fronten tegelijk gevoerd. Zowel
in Aries en St. Rémy als in Auvers-sur-Oise staan grote din
gen te gebeuren, hoewel niet allemaal even positief. Zoals
het er nu uitziet gaat Arles er met de eerste prijs van door.
En dat allemaal dankzij de goede en goedbetaalde diensten
van 's werelds bekendste Van Gogh-beredderaar Ronald
Pickvance.
De baardige Pickvance was de or
ganisator van de overweldigende
tentoonstellingen die in het Metro
politan Museum of Art in New
York werden gehouden achtereen
volgens over van Goch in Arles
('84) en over van Gogh in St. Rémy
en Auvers ('86 - '87). Pickvance is
ook verantwoordeelijk voor de ko
mende manifestaties in Amster
dam en Otterlo en niet in het minst
voor de tentoonstelling die van 18
januari tot 30 april aanstaande in
Arles aan Vincent van Gogh zal
worden gewijd. 'Deze expositie
omvat schilderijen, tekeningen en
brieven van Van Gogh', zo wordt
trots door de Arlesiens verklaard.
Het valt nog te bezien. Met Pick
vance heeft Arles weliswaar de
best denkbare verbindingsman
met de Nederlandse musea, waar
van het Van Goghmuseum en
Kröller-Müller niet zullen durven
weigeren hem enige doeken af te
staan (het Haags Gemeentemuse
um weigerde Van Goghs 'bloe
mentuintjes' in Arles uit te lenen,
omdat het er tot de permanente
collectie behoort), maar de vraag is
of de gemeente Arles de gepeperde
reis- en verzekeringskosten zal
kunnen betalen van wat intussen
de duurste schilderijen van de we
reld geworden zijn.
Vincent van Gogh kwam in fe
bruari 1886 uit Antwerpen in Parijs
aan, waar hij tot februari 1888 bleef.
Om deze periode te herdenken
opende het nieuwe Musée d'Orsay
zijn zalen voor wisselende exposi
ties met een opvallend geslaagde
expositie over Vincent van Gogh in
zijn Parijse dagen, die van februari
tot mei van dit jaar duurde en waar
voor iedere dag ruim vierduizend
bezoekers bereid waren soms uren
in de rij te staan. En daarmee was
door
Rudolph Bakker
voorlopig het belangrijkste vuur
werk achter de rug.
Hommage
Intussen was men in Arles al ja
ren in de weer het verblijf van Van
Gogh in de Provence waardig te
vieren. Vincent stapte in februari
1888 in Arles uit de trein en, zoals
hij aan zijn broer Theo schreef,
keek hij tot zijn stomme verbazing
op een dichtbesneeuwd landschap
uit, toen hij de volgende ochtend
de luiken van zijn slaapkamertje
opendeed. De gemeente Arles doet
al jarenlang meer dan welke ande
re ooit door Vincent bewoonde
plek, om er op de vragen van de ge-
interesseerde toeristen antwoord
te geven. Vouwbladen en gidsen
duiden precies aan waar de schil
der zijn ezel had neergezet en spe
ciale rondleidingen met uitleg zijn
er zomer en winter een groot suc-
Het oude ziekenhuis waarheen
van Gogh werd getransporteerd
nadat hij zich op 23 december 1888
na een ruzie met Gauguin een oor
afsneed, staat na een ingrijpende
restauratie tenslotte gereed om de
door Ronald Pickvance verzamel
de 'Van Gogh-schilderijen, -teke
ningen en -brieven' te ontvangen,
als dat allemaal betaalbaar blijkt.
Veel mooier dan deze lage, wat ste
riele zalen diep in het oude hospi
taal verborgen is het oude 'Hotel
particulier' - de Commanderie
Sainte Luce - waar op het ogenblik
een tentoonstelling te zien is die als
een meesterzet moet worden be
schouwd van haar organisatrice, de
Eerbetoon aan Vincent van Gogh: door David Hockney.
vindingrijke Yolande Clerque. He
lemaal origineel was ze niet, toen ze
de Engelse schilder Francis Bacon
vroeg of hij op het thema Van Gogh
iets voor Arles wilde maken. In '86
al organiseerde een groep heden
daagse schilders een voor de gele
genheid gecreeerd 'eerbetoon aan
van Gogh' in het Trianon van het
Parijse 'Pare de Bagatelle'.
Maar hoe dit ook zij. Bacon
maakte voor Yolande Clerque niet
alleen een nieuwe versie van zijn
'van Gogh op de weg naar Taras-
con' (met zijn schildersspullen on
der de hete zon een zware schaduw
werpend op de weg) dat in de oor
log verloren was gegaan, maar ook
de affiche voor de nu lopende ten
toonstelling van 'hommages' aan
van Gogh. Deze 'hommages' wer
den geheel honorariumloos ge
bracht door vooraanstaande he
dendaagse schilders als David
Hockney en Roy Lichtenstein, Ro
bert Rauschenberg en César, Ar-
man en Botero en onder meer door
Karei Appel met een bijdrage die
voor zijn bewonderaars de verras
sing van de collectie zal zijn, Ook
schrijvers, dichters en fotografen
droegen met hun werk tot de 'hom
mage' bij. Deze unieke kunstverza
meling, die de stad Arles dankzij de
relaties van Yolande Clerque prak
tisch voor niets in handen is geval
len, gaat later op wereld-tournee.
Ketelmuziek
Na de catastrofe met het oor gaat
Van Gogh in mei 1889 naar het
'gekkenhuis' in het klooster St.
Paul in St. Rémy-de-Provence,
waar hij tot zijn vertrek naar Au
vers precies een jaar later een van
zijn meest kwellende en tegelijk
vruchtbaarste scheppingsperiodes
beleefde. Toch is in St. Rémy de
eeuwviering in een wat dubieus
daglicht komen te staan. Weliswaar
is er dankzij het werken van VVV-
directeur en organist Philippe La-
ROTTERDAM (ANP) - Directeur John Floore van het Rotterdams Con
servatorium wordt geen artistiek directeur van het Residentie Orkest in
Den Haag. Hij was voor deze functie benaderd, maar vindt dat de artistie
ke en de zakelijke taken bij het orkest verre van duidelijk zijn verdeeld.
Ook beschouwt hij zijn werkzaamheden op het conservatorium nog niet
als afgerond.
Floore (43) werd in 1983 directeur van het conservatorium in Rotterdam
na zeventien jaar (solo-)trompettist te zijn geweest bij het Rotterdams
Philharmonisch Orkest, waarbij hij in de artistieke commissie zat. In de
vijfjaar bij het conservatorium voerde hij tal van veranderingen door, met
name wat betreft de opleidingen lichte muziek.
Volgens Floore houdt de functie van artistiek directeur van een groot
orkest meer in dan alleen het programma samenstellen. Zo moet hij zich
bij voorbeeld ook bezighouden met personeelsbeleid en publiciteit. De
strakke scheiding tussen de taken van de twee directeuren bij het Resi
dentie Orkest wijst Floore af. Een nieuwe structuur komt pas in het vizier
als zakelijk leider mr. B. van der Meer over enkele jaren met pensioen
gaat. Artistiek directeur drs. J. Taat heeft het Residentie Orkest eerder dit
jaar verlaten.
'Loot' van Eversteyn in LAK
LEIDEN - De zwarte komedie
'Loot' van de Engelse schrijver
Joe Orton deed in 1966 veel stof
opwaaien. Kerk en staat werden
in het stuk onderuitgehaald en
het voor die tijd taboedoorbre
kende stuk oogstte veel succes in
de Londense theaters.
Het shockerende van 'Loot' is
er na twintig jaar wel vanaf maar
'Effekten in Ontwikkeling' zag
toch wat in een nieuwe visie op
dit toneelstuk. Uitgangspunt van
de jonge regisseur Peter Ever
steyn is het geven van commen
taar op de ideeën van Orton.
Dood en verderf, daar draait
het om in 'Loot'. De moord op
Mrs. McLeave, het verstoppen
van de buit van een bankoverval
en de listen van een verpleegster
om de erfenis op te kunnen strij
ken, zorgen voor een reeks bizar
re gebeurtenissen. Alle persona
ges zijn uit op geld, met uitzon
dering van Mr. McLeave, die het
slachtoffer wordt.
De gebeurtenissen volgen el
kaar in snel tempo op. Hysteri
sche aanvallen, woede-aanvallen
en andere uitbarstingen, het gaat
maar door. Helaas praten de ac
teurs vaak zo snel - en vallen ze
elkaar in de rede - dat de teksten
af en toe slecht zijn te volgen.
Een video wordt gebruikt om
het lijk en de buit van de bank
overval mee uit te beelden. Een
hele leuke vondst. Afwisselend
worden een paar voetzolen en
geld op het scherm in beeld ge
bracht. Wordt het lijk naar de au
to gebracht dan rollen twee ac
teurs het kastje weg met daarop
de televisie.
'Loot' is bedoeld als
stuk, maar telt vele hilarische
momenten. De humor mist in de
ze uitvoering echter de nodige
actualiteit. Grappen over preutse
katholieken zijn achterhaald, zo
bleek gisteren. Het publiek kon
er nauwelijks om lachen. Peter
Eversteyn is het niet gelukt
'Loot' interessant te maken voor
het publiek anno 1988.
ERNA STRAATSMA
UTRECHT - Zowel de Gouden
Kalveren-jury als de persjury heb
ben George Sluizers psycho-thril
ler Spoorloos uitgeroepen tot beste
film van de Nederlandse Filmda-
door
Pieter van Lierop
gen. De film Van Geluk Gesproken
is bekroond met drie Gouden Kal
veren: in de categorieën beste regie
(Pieter Verhoeff), beste acteur (Mi-
chiel Romeijn) en beste actrice
(Marijke Veugelers).
De onderscheiding voor Marijke
Veugelers gold tevens haar optre
den in de komedie Ei. Als beste
korte film werd de door Sander
Francken vervaardigde opdracht-
film Vuurproef onderscheiden. De
Wording (van Cherry Duyns) kreeg
de prijs voor de beste documentai
re. De vakprijs ging naar geluids
man Tom Tholen en de Speciale
Jury-Prijs naar Love Is A Fat Man,
geregisseerd door de Argentijn
Alejandro Agresti, met deels Ne
derlands geld geproduceerd door
Kees Kasander en Denis Wigman.
Meest in het oog lopende verlie
zers zijn dit jaar de films Hersen
schimmen en Amsterdamned, die
veelvoudig waren genomineerd
maar uiteindelijk onbekroond zijn
gebleven. Meest verbazingwek
kend is het wel bekronen van
Vuurdoop, een voorlichtingsfilm
over veiligheidsvoorschriften voor
vrachtwagenchauffeurs, vorm ge
geven als een simpel verhaaltje
met Danny de Munck in de hoofd
rol. Het is niet slecht gemaakt,
maar opmerkelijk goed is het even
min. De twee animatie-films van
Monique Renault Gerrit van
Dijk en Paul Driessen waren in elk
geval knapper en interessanter.
ONDERSCHEIDING Houders van een Cultureel Jongeren Paspoort
hebben bepaald dat de cabaretiers Martin Waardenberg en Wilfried de
Jong uit Rotterdam het Zilveren CJP krijgen. De onderscheiding werd
verworven met het programma „De Gekkengalerij". De prijs van 2.000
gulden wordt in december in Rotterdam uitgereikt.
LEIDEN - "Ik weet niet of ande
re mensen ooit op het idee geko
men zijn om deuren te gaan be
schilderen, maar bij mij lag dat
heel voor de hand". De Leidse
schilderes Greetje Barends ex
poseert olieverfschilderingen op
deurpanelen van het voormalige
'Graanmagazijn' aan de Oude
Rijn. Wethouder Tesselaar
(Volkshuisvesting) zal vrijdag
middag dit pas gerestaureerde
pand officieel openen.
De vanzelfsprekendheid in het
werk van Barends krijgt een an
dere betekenis tegen de achter
grond van de jarenlange ontwik
keling die uiteindelijk leidde tot
de recente schilderingen. Zij be
schildert panalen, afkomstig van
oude deuren, die op de gewenste
maat zijn gemaakt. Zij was tot de
ontdekking gekomen dat onder
het verfoppervlak prachtige la
gen schuil gingen. Delen van het
vlak of zelfs sporen van kleur
konden leiden naar vormen die
in de voorstelling associaties op
riepen, zoals in het geval van de
hond van Flaubert die van pape
gaaien droomt.
De paneelschilderingen ver
losten Greetje Barends van het
dilemma waarvoor de kleine, fi
guratieve pentekeningen haar
stelden. Een beslissende stap in
haar ontwikkeling naar een vrije
manier van werken, was het mo
ment waarop zij, bij gebrek aan
het benodigde materiaal blade
ren van een tulp op een steen
schilderde. In deze nieuwe fase
ontdekte Greetje Barendade mo
gelijkheden van het weghalen
van verschillende kleurlagen en
ging zij stof en verf met elkaar
combineren.
Het gevoel van vrijheid en het
plezier in het schilderen is aan
werken als 'Dansend kind met
vogels' en 'Zangeres op dorps
plein' af te lezen. Tijdens het
schilderen ontstaat een verhaal,
waarin Barends iets van zichzelf
herkent. 'Landschap met men
sen en vogels' beschouwt de
kunstenares als een van haar
best geslaagde stukken. Het sa
menspel van de geconcentreerde
vormen en elementen van het
oorspronkelijke vlak illustreren
duidelijk haar werkwijze.
De schilderingen van Greetje
Barends zijn alleen te bezichti
gen tijdens de opening op vrij
dag van 15-18 uur en zaterdag op
Greetje Barends met één van haar olieverf schildering en.
(foto Henk Bom
de open dag van 10-16 uur. Daar
na zullen de nieuwe bewoners
tourelle in het 'Hotel d'Estrine' al
jaren een 'Centre van Gogh' in op
bouw en zijn er schitterende plan
nen die tot nu toe nog niet uit de
verf gekomen zijn.
Tegelijkertijd echter is er een
plan van de gemeente het gebied
rond het klooster St. Paul, waar
Vincent dagelijks schilderde en
waar een deel van zijn bekendste
doeken ontstonden, te veranderen
in een 'archeologisch park' waar
binnen de opgravingen van het
Grieks-Romeinse Glanum betrok
ken worden benevens de Romein
se triomfboog en het mausoleum,
die samen 'Les Antiques' worden
genoemd. Omdat dit archeologisch
park in de eerste plaats als een toe
ristenfuik voor de neringdoenden
van St. Rémy dient te fungeren en
hoogdravend-culturele kreten er
alleen als ketelmuziek moeten wor
den beschouwd, was er onder an
dere ook sprake van parkeerterrei
nen aan de voet van het klooster,
waarvan de plannen na felle pro
testen van de psychiaters in St.
Paul al moesten worden opgege
ven. Naar verluid barstte Ronald
Pickvance in een woede-aanval uit
toen hij van die andere Van Gogh-
'vriend' Latourelle te horen kreeg
aan welke absurde gevaren het ge
bied rond het klooster plotseling
bloot staat.
Sterfhuis
Niet alleen het 'Hotel d'Estrine'
is bedoeld als 'permanent studie
centrum' en 'Van Gogh-biblio-
theek', terwijl er 'nog onuitgegeven
werken' dienen te worden gepubli
ceerd over het leven van Van Gogh
en 'jonge artiesten er inspiratie
moeten opdoen'. Dit deftig klin
kende programma luidt praktisch
precies zo voor de 'Fondation Vin
cent Van Gogh-Arles' en niet in het
minst voor het oude café in Auvers,
waar de schilder op 29 juli 1890
overleed. Dit sterfhuis, dat werd
opgekocht door de Belgische za
kenman Janssen, is voorlopig aan
het oog onttrokken door een decor
van groen linnen, waarachter zich
de restauraties en de nieuwbouw
zullen moeten voltrekken.
Met spanning wordt afgewacht
of Janssen er in zal slagen zijn
'sponsors' er toe te brengen de aan
gekondigde miljoenen voor zijn
hoog gegrepen plannen op tafel te
leggen. En of hij met zijn project
gereed zal zijn, als in mei volgend
jaar van Gogh's periode in Auvers
een aanvang neemt. Want op Jans
sen rust de verantwoordelijkheid
voor de laatste klap op de vuurpijl
in deze al te overdadige eeuwvie
ring.
'Scapirio' naar 'De schelmenstreken van
Scapin' van Molière door het Nieuw En
semble Raam Teater. Bewerking en regie:
Frank Dunlop. Vertaling en titelrol: Luk
Wyns. Gezien op 28 september in de Leid
se schouwburg.
LEIDEN Theaterpubliek is
méér dan een passieve consu
ment. Door hun reacties kunnen
de toeschouwers zelfs een actie
ve rol gaan spelen. Daarvan was
gisteravond in de schouwburg
een gaaf voorbeeld te vinden.
Het Nieuw Ensemble Raam Tea
ter bracht een aangepaste versie
van Molière's 'De schelmenstre
ken van Scapin'. In de zaal zat
een groep scholieren die enthou
siast op deze aanpak reageerde.
Het is niet eens zo gek om te ver
onderstellen, dat dit publiek van
vooral jonge dames de reddende
engel is geweest. Als deze leerlin
gen er niet waren geweest, zou
den de acteurs hoogstwaar-
schijnliljk onderuit zijn gegaan.
Om zich tegen de vele super-
brave voorstellingen van dit stuk
af te zetten heeft het Raamteater
'Scapin' in een ander jasje gesto
ken, maar dan wel in een heel erg
'oversized' model. En het is maar
net de vraag, of je daarvan houdt.
Leuk of niet, het Vlaamse gezel
schap kiest nu eenmaal voor de
ze aanpak. Daarvan uitgaand
moet toch gezegd, dat de spelers
weinig maat weten te houden.
De acteurs blijken (op een nogal
doorzichtige wijze) niet bepaald
vies te zijn van grof effectbejag.
Tijdens een achtervolgingsscène
bijvoorbeeld wordt er zelfs in de
zaal dwars door het publiek heen
over stoelen geklauterd. Dat mag
en kan allemaal maar; veel res
pect voor de acteerprestaties ver
dient het echter niet. Enige sub
tiliteit wordt node gemist.
In de rol van Scapin kan een
jong, energiek en lenig acteur ex
celleren. Hoofdrolspeler Luk
Wyns is wat minder beweeglijk
en mikt in zijn witte kostuum
met dito hoed vooral op het bru
tale, niet onsympathieke gang
ster-type. Scapin moet twee va
ders om de tuin zien te leiden
omtrent de huwelijken van hun
beider zonen. Tevens probeert
hij hen het geld af te troggelen,
dat hun zonen zo hard nodig heb
ben. Tenslotte neemt hij de kans
waar om één van de vaders een
pak rammel te geven. Eind goed,
al goed, dankzij en ondanks de
schelmenstreken van Scapin.
Deze bewerking verplaatst de
handeling naar de hedendaagse
haven van Napels. Dat is geen
wezenlijke verandering. De ei
gentijdse Italiaanse achtergrond
levert een beetje extra franje en
wat actuele toespelingen op.
Slapstickelementen en een na
drukkelijk op-de-zaal-spelen
moeten het eigenlijk simpele ge
geven overeind houden. Een
paar aardige momenten daarge
laten, ontaardt deze bewerking
toch al gauw in een potje melig
heid.
WIJNAND ZEILSTRA
Prom-concert met Caroline Kaart en Marco
Bakker. Het Noordhollandse Philharmo
nisch Orkest o.l.v. Fernand Terby. Opera-
en musical melodieën van o.a. Mozart,
Verdi, Cole Porter en Leonard Bernstein.
Gehoord op 28 september in de Stadsge
hoorzaal.
LEIDEN 'There's no Business
like Showbusiness'. De titel van
dit lied uit Irvin Berlins musical
'Annie get your gun' zou een
mooie aankondiging zijn ge
weest voor het gisteravond ge
houden prom-concert. Zowel
opera als musical hoort in het
theater thuis en het is de verdien
ste van het Orkest, van Marco
Bakker, maar in de eerste plaats
van Caroline Kaart dat de show
in de Stadsgehoorzaal tot leven
kwam. Zoals het altijd boeiend is
om mensen gade te slaan die he
lemaal opgaan in hun bezighe
den - of dat nu figuurzagen is of
wiskundeles geven - zo is Caro
line Kaart een heerlijk mens om
te zien zingen. Ze lijkt volkomen
zichzelf te zijn, ongedwongen
maar natuurlijk ook enorm ge
routineerd. Of ze nu de slimme
Suzanna zingVspeelt uit Mozarts
'Le Nozze di Figaro' of het op
haar lijf geschreven 'I feel pretty'
van Bernstein, altijd weer windt
ze de toehoorders om haar vinger
en speelt ze met haar publiek.
In theatraal opzicht is Marco
Bakker veruit de mindere. Hij
speelt met zijn wenkbrauwen,
zet zijn borst op en lijkt zich
voortdurend bekeken te voelen.
Terwijl hij toch de nodige erva
ring met televisie heeft opge
daan. Ook als hij zingt lijkt hij
wat afwezig; hij leest nog vlug
(lied?)-teksten door op het podi
um. Pas na de pauze gaat dat stij-
vige, serieuze er wat af.
Als je het zingen al zonder de
voordracht zou kunnen beoorde
len, dan zouden er gelijksoortige
dingen te zeggen zijn. Kaart had
een beetje te lijden onder hees
heid van stem, maar zong heel
genuanceerd en gedacht vanuit
de liedteksten. Bakker voelde
zich misschien wel thuis in 'Ma-
da Mina' (Mozart) waarin de
knecht de veroveringen van Don
Giovanni opsomt. Vaak klinkt
zijn zang hetzelfde, enigszins op
pervlakkig. Dat geldt zeker niet
voor de songs uit 'West Side
Story'.
Het Noordhollands Philhar
monisch Orkest deed het erg
goed in de lichtere sfeer. Vóór de
pauze waren er enkele klassieke
'orkest-losmakers' gespeeld in
de vorm van een Donizetti-ou-
verture (Don Pasquale) en een
intermezzo uit 'Notre Dame' van
Franz Schmidt, waarbij de Belgi
sche maestro Fernand Terby zijn
hakken nog eens stevig in de
grond plantte om het orkest tot
grote bewogenheid aan te moedi
gen. In de sfeer van de lichtere
muze overigens niet gemakke
lijk te spelen lieten ze nog
kele krakers horen, die ik wel
van de radio-uitzendingen vroe
ger kende, maar niet van naam.
Stukken als 'Buglers Holiday'
(met spetterend trompetwerk)
en 'Belle of the Ball' van Leroy
Anderson.
MONICA SCHIKS
De winnaars van de Gouden Kalveren: George Sluizer en An Lordon (tweede en derde van rechts achterste rij)
die werden onderscheiden voor de beste Nederlandse film 'Spoorloos'. Tot beste regisseur werd uitgeroepen Pieter
Verhoeff (tweede van rechts voorste rij), terwijl Michiel Romeyn (tweede van links voorste rij) de beste acteur was.
Marijke Veugelers rechts achterste rij) kreeg het Kalf voor haar prestaties als actrice. (foto anpj
