Werken voor uitkering redding verloren generatie IS COMMENTAAR Meer tegenstand: Tutu jnaakt misbruik van zijn gewaad PAGINA 2 DINSDAG 20 SEPTEMBER lij Hoeveel mensen zitten er nu ^eigenlijk zonder werk? De medewerkers van het gezaghebbende Centraal Planbureau (CPB) komen er ook niet meer uit. In een staatje met kerngegevens over de Nederlandse econo mie geven ze twee cijfers. Bij de Gewestelijke Ar beidsbureaus (GAB's) staan dit jaar gemiddeld 685.000 personen als werkzoekend geregistreerd. Het CPB ver meldt dat cijfer trouwhar tig. Inmiddels weet ieder een dat de registratie van de GAB's ernstig is vervuild. Ongeveer een derde van de ingeschreven werkzoeken den heeft een baan. meestal tijdelijk via het uitzendbu reau. Anderen hebben in tussen vast werk gevonden, zonder dat aan het GAB te hebben gemeld. In werke lijkheid zijn dus slechts on geveer 450.000 personen in de kaartenbakken van het GAB zonder betaalde baan. door Frans Nypels en Flip de Kam Het Centraal Bureau voor de Sta tistiek (CBS) vraagt sinds twee jaar aan een steekproef van Nederland se gezinnen hoeveel leden van het ondervraagde huishouden op dat moment werk zoeken. Uit dit maandelijkse onderzoek blijkt eveneens dat het werkelijke aantal werkzoekenden momenteel in de buurt van de 450.000 ligt. Ook dit cijfer wordt vermeld in het CPB- staatje met economische kerngege vens. Tot voor kort hanteerden Haagse beleidsmakers en de sociale part ners bij gebrek aan beter uitslui tend het GAB-cijfer. Vermoedelijk stapt het kabinet aan het eind van dit jaar over op het nieuwe, veel be trouwbaarder cijfer van het CBS. Dat deelt minister De Koning van Sociale Zaken en Werkgelegen- heid mee aan het einde van zijn no titie Scholing en werk. De be windsman legt er de nadruk op dat dit geen statistische kunstgreep is waardoor het kabinet probeert uit te komen onder de doelstelling tij dens deze kabinetsperiode de werkloosheid met in totaal 200.000 personen te verminderen. Het is inderdaad de hoogste tijd dat bij de maatschappelijke discus sie over de bestrijding van de werk loosheid wordt uitgegaan van rea listische cijfers. Het probleem is immers aanzienlijk kleiner dan de vervuilde GAB-cijfers suggereren. In feite ligt het werkloosheidsper centage in Nederland al enkele ja ren iets beneden het gemiddelde in de Europese Gemeenschappen (EG). In ons land werken bijna 4,9 miljoen mensen in loondienst. De werkloosheid is in werkelijkheid dus iets hoger dan 9 procent van de afhankelijke beroepsbevolking. Moeilijker Dit nieuwe inzicht maakt echter ook duidelijk dat de bestrijding van de werkloosheid nog moeilij ker is dan iedereen al denkt. Want de personen die ten onrechte als werkzoekend bij het GAB staan ge registreerd zijn de meer kansrijken op de arbeidsmarkt. Dat wordt on dubbelzinnig bewezen door het feit dat ze al tijdelijk of vast werk heb ben gevonden. Op de weerbarstige kern van 450.000 werklozen kun nen politici, ambtenaren en sociale partners hun tanden stuk bijten. Dat doen zij trouwens al jaren, ten koste van vele miljarden belasting guldens en met bedroevend weinig succes. De werkloosheid houdt de pen nen van honderden Haagse notaschrijvers in beweging, zonder dat de oplossing van het vraagstuk veel dichterbij komt. Ieder jaar ver zinnen ze op het ministerie van So ciale Zaken en Werkgelegenheid wel weer een nieuw plan of een nieuwe regeling om werklozen op een of andere manier aan de baan te krijgen. Om die plannen en rege lingen in daden te kunnen omzet ten heeft het ministerie de mede werking nodig van werkgevers- en werknemersorganisaties en van de gemeenten. Een veel gehoorde klacht, vooral van de gemeenten, is dat de regelneven in de residentie veel te gedetailleerde oekazes uit vaardigen die onvoldoende op de praktijk zijn toegesneden. Langs drie kanten wordt de mas sa-werkloosheid momenteel be streden. Door scholingsmaatrege len, door loonkostensubsidies en via banenplannen. Scholing vindt bijvoorbeeld plaats door de Bijdra geregeling Vakopleiding Jongeren (BVJ). Deze regeling belooft een premie aan werkgevers die jonge ren in de leer nemen. Bovendien zijn in negentig Collectieve Ar- beids Overeenkomsten (CAO's) die gelden voor 2.5 miljoen werk nemers afspraken vastgelegd over scholings- en werkervarings- projekten. De belangrijkste loon kostensubsidie is geregeld in een wet van de PvdA-kamerleden Ver meend en Moor. De kans op werk van jongeren en langdurig werklo zen wordt verder vergroot door de Maatregel ter Ondersteuning van de Arbeidsinpassing (MOA) en het Jeugd Ontplooüngsbanenplan (JOB). Al deze maatregelen samen helpen dit jaar een kleine 25.000 mensen (tijdelijk) aan werk. Uit on derzoek blijkt dat circa de helft van hen uiteindelijk doorstroomt naar een vaste baan. JWG In het Regeerakkoord staat dat er een Jeugd Werk Garantieplan (JWG) moet komen. Via het JWG krijgen alle jongeren van 16 tot 20 jaar tijdelijk werk bij gemeenteli j ke instellingen en andere non-pro- Het Jeugdwerkgarantieplan is vooral omstreden omdat het nog altijd de vraag is of het jongeren inderdaad betere kansen op een vaste baan geeft na hun twee jaar bij een gemeente. Daar krijgen ze veelal werk waarvoor weinig scholing nodig is. geen kans om die op te doen. (foto G 1*1)1 fit organisaties, zoals ziekenhui zen. aangeboden. Wie weigert, krijgt een strafkorting op zijn of haar uitkering. De gemeenten heb ben hun aanvankelijke bezwaren goeddeels laten varen. Als voorlo per van het JWG is vorig jaar de Tij delijke Voorziening Gemeentelijke Werkgelegenheidsinitiatieven i n- gevoerd. Daarmee wordt nu in ruim vierhonderd gemeenten ge ëxperimenteerd. In 1988 nemen ongeveer 8000 jongeren aan dit programma deel. Helaas hebben al deze regelin gen slechts een beperkt bereik. De grote meerderheid van de kwart miljoen mensen die al langer dan 1 jaar zonder werk zijn, valt buiten de boot. Of omdat ze volstrekt on geschikt zijn, of uit onwil. In poli tiek Den Haag groeit vooral de on rust over de groep van ruim hon derdduizend personen die al langer dan drie jaar zonder werk is. Deze werkzoekenden worden sinds april van dit jaar voor zogenoemde her- orienteringsgesprekken met teams van GAB en Gemeentelijke Sociale Diensten (GSD's) opgeroepen. Het ligt in het voornemen driejaar lang elk jaar 45.000 werklozen te bena deren. Elk gesprek moet uitmon den in een individueel plan van ac tie. Daarbij kunnen afspraken wor den gemaakt over scholing of deel name aan werkervaringsprojekten. Die gesprekken draaien in de meeste gevallen voor alle deelne mers op een teleurstelling uit. Zo kon in Den Haag, bericht minister De Koning aan de Kamer, slechts aan 20 procent van de opgeroepen werklozen een concreet aanbod worden gedaan. Er zijn weliswaar niet voldoende vacatures, maar het grootste probleem blijkt te zijn dat de opgeroepen werklozen niet ge schikt zijn voor wel aangeboden banen. Minister De Koning legt daarom het accent op om-, her- en bijscholing van de werkzoeken den. Maar lang niet iedereen is in staat om daaraan mee te doen. Me dewerkers van GAB's en GSD's zijn op dat moment geneigd om de moed op te geven. Ze beschouwen deze groep als onbemiddelbaar en schrijven ze definitief af als onge schikt voor de arbeidsmarkt. De inschakeling van deze werk lozen wordt extra bemoeilijkt doordat ze zo vaak bij sollicitaties hun neus hebben gestoten. Ver moedelijk een minderheid schikt zich in een bestaan zonder deelna me aan het witte arbeidscircuit. Doordat veel werkgevers ander zijds grote aarzeling kennen om ie mand in dienst te nemen die al zo lang buiten het arbeidsproces heeft gestaan, gaat het er steeds meer op lijken dat een omvangrijke groep, zeer langdurig werklozen nimmer meer aan de slag zal komen. Hoe veel scholing, werkervaringspro jekten en loonkostensubsidies het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid ook op poten zet. Verloren Anders dan vele denken, zitten de grootste knelpunten niet meer bij de jongere werklozen. Jongeren onder de 25 jaar vormen een steeds kleiner deel (nu nog maar 32 pro cent oftewel 135.000 personen) van het totale aantal werkzoekenden. Het slechtst staan de 25- tot 40-jari- gen ervoor. Hier is bijna sprake van een verloren generatie, die 150.000 langdurig werkloze mannen en vrouwen telt. Als werkgevers een vacature hebben, nemen ze bij voorkeur jongere sollicitanten in dienst. Wil er geen hele generatie werk lozen blijvend buiten spel staan dan is de overheid verplicht een vangnet onder de arbeidsmarkt te spannen. De overheid dient daar toe alle langdurig werklozen, onge acht hun leeftijd, werk te geven tot dat zij mede door de opgedane ar beidservaring in de marktsector of bij de overheid een reguliere baan ZORGEN Het kabinet zit lelijk in de klem. Enerzijds zijn er zeer gunstige ont wikkelingen te melden over de aan houdende economische groei, over hogere belastingopbrengsten en la gere premies, anderzijds wil de zeer omvangrijke werkloosheid maar niet dalen tot een sociaal aanvaard baar niveau Dankzi) de economische groei en het nu al weer jaren durende bezui nigingsbeleid komen de overheids financiën stap voor stap weer op or de. De omvang van de staatsschuld blijft nog enorm, maar de verlaging van het te hoge financieringstekort ligt mooi op schema. Er blijft zelfs ruimte over voor forse belastingver lagingen De voordelen van de sterke wind in de rug verdwijnen niet meer uit sluitend in de staatsruif, deze wor den nu ook voor een deel doorgege ven aan burgers en bedrijven. Maar met aan alle burgers. Door de economische groei ont staat meer werkgelegenheid, maar die nieuwe banen worden bezet door nieuwkomers op de arbeids markt en niet door de mensen die al langer werkloos zijn. In dit verband stelde premier Lubbers in een toe lichting op de troonrede de redelijke resultaten tegenover hardnekkige zorgen. De gestaag toenemende werkgelegenheid duidt zonder twij fel op een versterking van het eco nomisch draagvlak. Het wordt zelfs mogelijk om. strikt economisch ge redeneerd, te berusten in de massa le werkloosheid. Maar sociaal ge zien is dat een onzedelijke gedach te Het kabinet heeft op het punt van de be.strijding van de werkloosheid de problemen verkeerd beoordeeld. De onevenwichtigheden op de ar beidsmarkt leiden er nu toe dat schaarste aan goed opgeleid perso neel gepaard gaat met een over maat aan mensen die langs de kant staan. De laatsten hebben een te geringe opleiding en ervaring om nog aan de bak te kunnen komen. Blijkens uitlatingen van de pre mier ziet het kabinet deze proble men nu helder onder ogen. De vraag is alleen- hoe nu verder7 Op zijn minst zal het regeerak koord moeten worden aangevuld, nu één van de hoofddoelstellingen, bestrijding van de massale werk loosheid, niet te verwezenlijken blijkt. Het kabinet zal overigens niets kunnen bereiken zonder de medewerking van werkgevers en werknemers. Door middel van een heel pakket maatregelen in de sfeer van belastingen en premies blijft de koopkracht van de werknemers vol gend jaar op peil. en ook het be drijfsleven komt goed weg. Deze handreikingen van het kabinet zou den de sociale partners er toe moe ten kunnen brengen om vol te hou den met het matigen van de lonen Juist als het beter gaat met de eco nomie, is de verleiding groot om de teugels te laten vieren. Maar daar voor is het nog veel te vroeg. Het is beter om nu niet te verslappen, want de rekening komt dan gewoon iets later, en dan meestal in moeilijker omstandigheden. Een heel moeilijk punt wordt de hoogte van het minimumloon. Ver geleken met de ons omringende landen ligt dit op een hoog niveau, en het is duidelijk dat de hoogte van dit minimum nu niet bepaald de werkgelegenheid bevordert Een verlaging zou dus soelaas kunnen bieden. Het verdient natuurlijk de voorkeur om scholing en opleiding heel drastisch aan te pakken. De werkloze moet niet worden terugge drongen naar een minimaal be staan, hij moet zelf de kans krijgen zijn lot te verbeteren. Overheid, werkgevers- en werknemersorgani saties zouden op dit punt veel meer moeten ondernemen. Werkerva ringsplaatsen moeten er niet alleen zijn bij de rijksoverheid en de ge meenten, maar ook in de bedrijven. In dat opzicht stelt premier Lubbers terecht dat we tegenwoordig eigen lijk twee ministeries van onderwijs hebben. Ook het departement van sociale zaken krijgt een steeds be langrijker rol bij de opleiding en trai ning van mensen. Hier ligt voor het kabinet nog een zwaar karwei. Daarom zou het absurd zijn als dit kabinet, juist nu het economisch tij gunstig is en er zoveel werk te doen valt, deze week zou struikelen over dat vertrouwde zwarte vod, ons pas poort, dat zonodig moest worden vervangen vinden. Blijkens de nota Scholing en werk heeft het kabinet besloten voor werklozen van 21 tot 40 jaar, die langer dan 3 jaar werkloos zijn, extra arbeidsplaatsen te scheppen bij de overheid en bij non-profit or ganisaties. Over enkele jaren zou den zo 20.000 mensen tijdelijk werkervaring opdoen. Dit plan, uit wanhoop geboren, lijkt sterk op de regeling uit een initiatief wetsont werp van de PvdA-kamerleden Leijnse en Buurmeier dat momen teel nog door het parlement wordt behandeld. Zulke initiatieven gaan lang niet ver genoeg. Ze bereiken maar een kleine minderheid van de doel groep. Dat komt onder andere door de gehanteerde leeftijdsgrens, die discrimineert tegen oudere werk zoekenden. Bovendien, als iemand weigert om voor zijn of haar eigen bestwil aan het projekt mee te doen, staat daarop geen sanctie. Al deze tekortkomingen zijn te ondervangen door over te gaan op een systeem van workfare. Met dat in de Verenigde Staten bedachte begrip wordt gedoeld op de ver plichting om te werken voor je uit kering. Wie niet wil werken, ver liest zijn of haar uitkering. Door workfare kan de overheid allerlei vormen van dienstverlening orga niseren die nu ontbreken. Voor beelden zijn er te over. Stadswach ten tegen vandalisten, controleurs tegen zwartrijden op de tram en be tere dienstverlening aan bejaar den. Zo zijn er nog tal van andere werkzaamheden op te sommen die de kwaliteit van het bestaan vai velen kunnen verhogen. Terwij dat de belastingbetalers nauwe lijks extra geld kost. Bovendien het probleem van de langdurigi werkloosheid effectief opgelost. Het kabinet wil echter niet aai 'workfare', want dat botst met d( ideologie van dit kabinet dat di overheid kleiner moet worden éi dat de mensen, op basis van vrij willigheid, verantwoordelijkheic voor elkaar behoren te nemen Kennelijk is die ideologie de prij van een verloren generatie waard. Leijnsè (PvdA): initiatief-wets ontwerp ter bestrijding van (lang durige) werkloosheid. (foto anpi De druk op de Zuidafrikaanse regering om op te treden tegen de anglicaanse aartsbisschop Desmond Tutu neemt toe. In re geringsgezinde en rechtse krin gen klinkt steeds luider de roep om actie tegen de kerkleider, die begin deze maand de bepalingen van de noodtoestand overtrad door van de kansel aan te zetten tot boycot van de gemeente raadsverkiezingen op 26 okto ber. Dr. Andries Treurnicht, leider van de Conservatieve Partij, zei op een verkiezingsbijeenkomst dat een regering beter geen wet ten kan maken als ze toch niet van plan is ze toe te passen. De regeringsgezinde krant 'Beeld' wijdde de afgelopen week vele kolommen aan Tutu. In een hoofdartikel werd hij in ongun stige zin vergeleken met de paus. "Terwijl de paus oproept tot be kering en tot vreedzame oplos sing van geschillen, maakt de aartsbisschop misbruik van zijn gewaad door de wet te overtre den" Een voorlichter van het minis terie van wet en orde liet desge vraagd weten dat de politie de zaak-Tutu 'diepgaand onder zoekt'. Een geluidsopname van de preek waarin tot boycot werd opgeroepen, is direct na de kerk dienst in beslag genomen. Na het onderzoek zullen de verantwoor delijke autoriteiten beslissen of tot vervolging van Tutu wordt overgegaan. Volgens de anglicaanse groe pering 'Waarheid en geestelijk le ven' groeit ook binnen de Angli caanse Kerk de weerstand tegen Tutu. Steeds meer mensen zeg gen het lidmaatschap op wegens de houding van hun aartsbis schop, zegt de groep. Tutu zelf vindt de oproep tot boycot van de komende verkie zingen waartoe 26 kerkleiders in juli besloten een legitieme, geweldloze manier van proteste ren tegen de apartheidspolitiek. "Als wij de wet overtreden, doen wij dat met grote tegenzin. Maar wij zullen gehoorzamen aan wat naar ons gevoelen de eisen van het Evangelie zijn" Oostduitse kerk. De voorzit ter van de Bond van Evangeli sche Kerken in de DDR, Bis schop Werner Leich, pleitte gis teren in een synodevergadering in Dessau voor een 'fundamente le vernieuwing van de Oostduit se samenleving'. "Wat wij nodig hebben is een samenleving die in de dagelijkse praktijk een men selijk gezicht toont. De kerk zoekt niet naar een alternatief voor de socialistische samenle ving. maar probeert, rekening houdend met de huidige omstan digheden, die samenleving te vernieuwen" Leich zou willen dat de Oost duitsers meer mogelijkheden kregen om zich te ontplooien. Ook is er behoefte aan een ander mediabeleid "dat de mondige burger in staat stelt zelf de infor matie die tot hem komt te beoor delen". De evangelische bis schop was dankbaar dat meer Oostduitsers naar het buitenland mogen reizen. Maar hij klaagde over het feit dat mensen die naar familie in het buitenland willen reizen, geen rechtszekerheid hebben. Omdat de bestaande voorschriften niet openbaar zijn, kan het individu zich niet van zijn rechten op de hoogte stel len". Manfred Stolpe, een van de on dervoorzitters van de Bond van Evangelische Kerken, zei dat de kerk blijft opkomen voor men sen die uit de DDR naar het Wes ten willen emigreren. "Dat kan de kerk bij de overheid verdacht maken, maar als mensen in wer kelijke nood zijn hebben wij geen keus. De kerk zal zich er wel voor hoeden dat haar bijeenkom sten geen 'demonstraties voor emigratie' worden of worden misbruikt als 'schild voor chan tage of gewelddadige acties'. Charismatische groeperin gen in achttien Europese landen gaan nauwer samenwerken. Dat hebben hun leiders besloten op een driedaagse conferentie in Westberlijn. De 150 bezoekers riepen een theologische werk groep in het leven en vormden een team daEmoet gaan werken aan 'charismatische vernieu wing' in Europa. Voor het eerst kozen de deelnemers een dage lijks bestuur. Er komen regelma tig bijeenkomsten voor aanhan gers van de charismatische be weging. In 1990 wordt in Bern voor het eerst zo'n bijeenkomst gehouden. De hervormde predikant W Verhoef uit Vlaardingen bezocht als voorzitter van de Charismati sche Werkgemeenschap Neder land de conferentie in Berlijn Hij is blij met de vastere struc tuur van het overleg. De theolo gische werkgroep zal zich, vol gens hem, ook uitdrukkelijk moeten bezighouden met het ge sprek tussen rooms-katholieke en protestantse charismatici. De Vlaardingse predikant is niet zo optimistisch over de uitkomst van dit gesprek "omdat het Vati- caan oecumenische experimen ten en waagstukken afremt". Overigens waren in Berlijn ook vertegenwoordigers van de rk or ganisaties 'Bouwen aan een nieu we aarde' en 'Getuigenis van Gods liefde' aanwezig. Paus Johannes Paulus II is na zijn Afrikaanse reis weer te rug in Rome. Het laatste land dat hij aandeed was Mocambique. Regeringsfunctionarissen ver klaarden, dat door dit bezoek de betrekkingen tussen kerk en staat zullen verbeteren. "Kerk en regering zijn door het bezoek sa mengebracht in commissies waar we elkaar in de ogen moes ten zien en met elkaar moesten praten, iets dat we in lange tijd niet hadden gedaan", zei Jose Luis Cabaco van het ministerie van buitenlandse zaken. Vooraanstaande anti-apart heidsactivisten uit Zuidafrika. die de paus zaterdag in Mocam bique ontmoetten, zijn ontevre den over diens uitlatingen. Ze vinden dat de paus zich niet scherp genoeg tegen het Zuid afrikaanse apartheidsregime heeft gekeerd. Bezuiniging Aan de theologische faculteit van de Katholieke Universiteit in Nijmegen is een werkgroep inge steld die binnen enkele maanden met plannen moet komen voor bezuinigingen. Het college van bestuur liet weten, dat op grond van de te verwachten aantallen studenten in de komende jaren 'verdergaande bezuinigingen' bij de faculteit noodzakelijk zijn. De bezuiniging bij deze facul teit was al eerder bepaald op bij na 30 procent. Dit jaar kon de fa culteit 40 nieuwe studenten in schrijven, onder wie 10 eerste jaars. De aanmeldingen ver schuiven de laatste jaren: er mel den zich minder eerstejaars en meer dóctoraal studenten. Ver wacht wordt dat door de bezuini gingen het aantal medewerkers aan de faculteit zal dalen van 25 tot 17 a 20. LEIDEN. Zaterdag 24 sep tember van 1 tot 4 uur staat Hoge Rijndijk 24 in Leiden open in verband met een tentoonstelling van de Nieuw Apostolische Kerk. De Leidse gemeente, die 90 jaar bestaat, telt ruim 80 leden en de tentoonstelling geeft een beeld van hun kerkelijke activi teiten. Leden verzorgen een mu zikale omlijsting van de tentoon stelling. De toegang is gratis en de bezoekers mogen rekenen op een kopje koffie. Komende zondag wordt om 4 uur 's middags een 'opendeur- dienst' gehouden naar aanlei ding van dit open huis. LEIDEN. Wolfgang Seliger en Corrie Hirsch uit Dresden, twee theologen uit Oostduits- land (DDR), zullen morgen avond, 21 september, om 8 uur in de Vredeskerk aan de Burggra- venlaan in het kader van de Vre- desweek spreken over hun visie op en ervaringen met het proces 'gerechtigheid, vrede en heel heid van de schepping' (Wereld raad). Er zal een tolk aanwezig zijn. Ook komen Leidse studen ten die recent Oostduitsland be zochten, naar deze bijeenkomst. Hervormde Kerk: beroepen te Groot-Am mers G. Mulder Veen, te Krimpen a.d. IJssel (buitengewone wijkgemeente) A. A. Floor Uddel; aangenomen naar Amsterdam (ziekenhuis pastoraat) kandidaat mevrouw M. van Gilst Utrecht, naar Borne C. Kolkman Hardenberg. Gereformeerde Kerken: be roepen te Hoorn N. E. Haspels Wateringen; aangenomen naar Oosternijkerk kandidaat K J. van der Sloot Urk.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1988 | | pagina 2