Yooruitzichten
economie gunstig
Kabinet wil praten
over minimumloon
Braks: produktie melk verhogen
Meer geld voor de
zwakzinnigenzorg
De Korte bevreesd voor
concurrentievervalsing
Schuld van staat
naar 300 miljard
DEN HAAG (GPD/ANP) De economische ontwikkeling is in
1988 gunstiger geweest dan zich aanvankelijk liet aanzien. Ook
voor het komende jaar wordt een dergelijke ontwikkeling ver
wacht. Dit zegt het Centraal Planbureau (CPB) in de Macro Eco
nomische Verkenning 1989.
Als gevolg van een uitbundiger
groei van de wereldhandel (de
koersval van oktober '87 heeft geen
sporen nagelaten) en het in verhou
ding met andere munteenheden
niet sterker worden van de gulden,
wordt een snellere groei van de uit
voer verwacht. In het kielzog daar
van zijn ook de ramingen voor de
produktie, de investeringen en de
werkgelegenheid opwaarts bijge
steld. Ook de financiële positie van
het rijk en de sociale fondsen is
gunstiger geworden: de meevallers
in de ontvangsten overtreffen de
overschrijdingen bij de uitgaven.
Het Planbureau wijst zoals ge
bruikelijk op de internationale on
zekerheden, maar meent dat de ri
sico's (met name het Amerikaanse
handelstekort) verder weg lijken
dan ooit. Het sluit echter een nieu
we waardevermindering van de
dollar niet uit, waardoor de toe
komstige economische ontwikke
ling weer zal tanen. Voor de korte
DEN HAAG (GPD) - Minister
Brinkman wil volgend jaar bijna
100 miljoen gulden korten op de
specifieke uitkeringen voor het
welzijnsbeleid van de gemeenten
en provincies. De bewindsman
haalt daarmee het leeuwedeel bin
nen van het bezuinigingsbedrag
van 150 miljoen waarvoor het de
partement van Welzijn, Volksge
zondheid en Cultuur is aangesla
gen.
Welzijn en
Volksgezondheid
Bij de Éezuinigingen worden
ontzien het beleid voor ouderen,
gehandicapten en verzetsdeelne-
mers, sport, kunst en musea, en het
beheer van monumenten en ar
chieven. Voor de bejaardenoorden
en de volksgezondheid komt zelfs
extra geld.
Gemeenten en provincies krij
gen nu nog rechtsstreeks van WVC
geld voor allerlei activiteiten op.
welzijnsgebied. Brinkman gaat die
'specifieke utkeringen' flink sane
ren. Al met al wordt er 743,8 mil
joen gulden gekort op uitkeringen
voor bijvoorbeeld de welzijnswet,
emancipatie, randgroepjongeren,
onderwijsvoorrangs-beleid. alge-
DEN HAAG (ANP/GPD) - Voor
het eerst heeft minister Braks
(landbouw en visserij) erkend dat
de melkverwerkende industrie
kampt met een melktekort. Hij wil
dit probleem oplossen door vee
houders vanaf april 1989 boven de
hen toegestane hoeveelheid, extra
DEN HAAG (ANP) - Minister De
Korte (economische zaken) is bang
dat EG-landen na de totstandko
ming van de open interne EG-
markt in 1992 bedrijfstakken die
door de toegenomen concurrentie
niet meer renderen nationaal zul
len gaan steunen. Hij schrijft dat in
de toelichting bij zijn begroting
voor 1989
Economische Zaken
Volgens hem moet zeker worden
gesteld dat er geen praktijken ont
staan die nieuwe handelsbelemme
ringen opleveren, zoals het ontaar
den van de toenemende internatio
nale concurrentie in nationale
steunmaatregelen
De Korte's departement zal de
komende jaren veel van zijn aan-
termijn is er echter geen reden voor
somberheid en de gunstige trend
in de internationale conjunctuur
blijft niet zonder gevolgen voor on
ze economie.
Werkgelegenheid
De produktie van de bedrijven
(de economische groei) neemt dit
jaar met meer dan 2,5 procent toe.
Voor volgend jaar voorspelt het
CPB 2,5 procent. Bij deze cijfers
past een groei van de werkgelegen
heid met 75.000 personen in 1989.
Desondanks stagneert de werk
loosheidsdaling dit jaar. Volgend
jaar komt de werkloosheid slechts
15.000 lager uit en komt dan op
670.000. Daarmee blijft de uitkomst
120.000 achter bij de voorspelling
die bij de opstelling van het regeer
akkoord werd verwacht. Daarin is
een jaarlijkse werkloosheidsdaling
met 50.000 opgenomen tot 500.000
in 1990.
De achterblijvende raming is
meen maatschappelijk werk en ba
sisgezondheidszorg.
De overheid zal het geld in het
vervolg direct storten in het ge
meente- en provinciefonds, van
waaruit het verder verdeeld wordt.
Maar voor het zover is kort Brink
man 96,8 miljoen gulden op deze
uitkeringen. De rest van de bezui
nigingen haalt hij uit de herstruc
turering van allerlei landelijke or
ganisaties, en uit het schrappen
van een aantal experimenten op
het gebied van jeugdbeleid, biblio
theken en minderhedenbeleid. De
bewindsman had die operaties ove
rigens al aangekondigd in een brief
aan de Tweede Kamer.
Bejaarden
Extra geld komt er voor de be
jaardenoorden (71 miljoen). Brink
man kondigt aan in 1990 en 1991
extra geld uit te zullen trekken
voor verbetering en vervangende
nieuwbouw van bejaardenoorden.
fing en de quotering blijven be
staan.
De landbouw moet in de komen
de jaren marktgericht gaan wer
ken. Dat wil zeggen dat het aanbod
afgestemd moet worden op de
vraag en dat daaruit de boeren vol
doende inkomen moeten kunnen
dacht richten op de eenwording
van de Europese markt in 1992
Nieuwe activiteiten moeten vooral
het bedrijfsleven gaan voorlichten
en bewustmaken van 1992. Voor
het lopende en volgend jaar is daar
voor 10 miljoen gulden gereser
veerd.
Verder zal dit jaar een onderzoek
worden verricht naar de mening
van buitenlandse ondernemingen
die in ons land gevestigd zijn over
het investeringsklimaat in Neder
land en de gevolgen van 1992 daar
op. Volgens De Korte is er in het
zicht van 'Europa '92' ook meer be
langstelling merkbaar vanuit het
volgens het CPB gedeeltelijk terug
te voeren op het tegenvallende ef
fect van arbeidsmarktmaatregelen.
Zo komt het Jeugdwerkgarantie-
plan niet van de grond, blijft korter
werken in de collectieve sector (on
der meer overheid) achter en zijn
de netto-effecten van de loonkos
tensubsidies voor langdurig werk
lozen veel geringer dan werd aan
genomen.
De loonstijging in het bedrijfsle
ven komt dit en volgend jaar uit op
2,5 tot drie procent, maar de loon
kosten van de werkgevers worden
afgeremd door een daling van de
sociale werkgeverslasten die wordt
veroorzaakt door de overname van
de kinderbijslaglasten door het
rijk.
Ondanks een prijsstijging van
ruim één procent in 1989 neemt de
koopkracht voor de gemiddelde
werknemer met twee procent toe,
doordat de contractloonstijging
van één procent samengaat met
een daling van de sociale premies
en een verhoging van de kinderbij
slag. De consumptie stijgt dit jaar
met 1,5 procent en volgend jaar
met 2,5 procent. Vooral het aantal
buitenlandse vakanties zal toene
Het geld uit de wet op de bejaar
denoorden kan in het vervolg ook
ten goede komen aan hulpbehoe
vende ouderen die nog niet in een
bejaardenhuis wonen.
In de begroting rekent Brink
man ook op een stijging van de uit
gaven voor volksgezondheid met
100 miljoen gulden. Dat geld zal
vooral worden besteed aan de
zwakzinnigenzorg, collectieve pre
ventie (onder meer van aids) en de
topklinische zorg. Bij dat laatste
gaat het om uitbreiding van de in
tensieve zorg voor pasgeborenen,
radiotherapie, dialyse, niertrans
plantaties en erfelijkheidsonder-
zoek. Ook gaat er 1,2 miljoen meer
naar de zorg voor thuislozen.
In de WVC-begroting maken mi
nister Brinkman en staatssecreta
ris Dees slechts kort melding van
de forse stap die ze volgend jaar
willen zetten bij de reorganisatie
van de gezondheidszorg. Die plan
nen, vernoemd naar de corhmissie-
nale Natuurbeleidsplan verschij
nen. Beide nota's zijn van groot be
lang voor de toekomstige aanpak
van het landelijk gebied.
De Nederlandse visserij moet
blijven rekenen op intensieve con
trole. Die blijft volgens Braks
noodzakelijk zolang er sprake is
Verre Oosten (Japan, Taiwan.
Zuidkorea) om in Europa te inves
teren. Aan het aantrekken van bui
tenlandse bedrijven vooral in de
zogenaamde 'high-tech'sector zal
het komende jaar dan ook speciale
aandacht worden besteed.
Economische Zaken neemt voor
1989 113 miljoen gulden aan om
buigingen voor zijn rekening. Ver
uit het grootste deel hiervan, 110
miljoen, wordt ingevuld door hoge
re ontvangsten. Het gaat hierbij om
uitkeringen van bedrijven waaraan
het departement eerder steun ver
leende of in deelnam. De begroting
van Economische Zaken beloopt
men, wat zich vertaalt in een stij
ging van de toeristische bestedin
gen in het buitenland met vijf pro
cent.
Export
Dit jaar treedt een verbetering op
voor het exporterende bedrijfsle
ven. In 1989 groeit de goederenuit-
voer met 5 procent, terwijl de in
voer daarbij achterblijft (4 pro
cent). Hierdoor kan het saldo op de
lopende rekening van de betalings
Dekker, hebben vooral betrekking
op de manier waarop premies voor
de ziektekostenverzekering wor
den geheven.
Ziekenfondsverzekerden gaan
volgend jaar per volwassene geen
65 maar 156 gulden betalen en voor
de eerste twee kinderen 78 gulden
per kind. De 'gewone' ziekenfonds
premie, die afhankelijk is van het
inkomen, daalt tegelijkertijd met
bijna twee procent. De operatie
heeft gevolgen voor de koopkracht
van vooral gezinnen met kinderen.
Het kabinet wil daarom de kinder
bijslag volgend jaar met vier en in
1990 met vijf procent verhogen. De
medicijnknaak komt te vervallen.
Gelijktijdig vindt er een fikse uit
breiding plaats van de Algemene
Wet Bijzondere Ziektekosten, het
fonds tegen hele grote medische ri
sico's. Die uitbreiding gaat geen
800 maar 2000 miljoen belopen.
Een reeks voorzieningen waarvoor
nu nog aanvullende particuliere
verzekeringen moeten worden af
gesloten, gaat onder de awbz val
len. Brinkman kondigt overleg met
de Ziekenfondsraad aan over de fi
nanciering van de sociaal-pedago
gische diensten en de gezinsver
vangende tehuizen. De gezinsver
zorging komt volgend jaar al onder
de awbz te vallen. Daardoor wordt
de samenwerking met het kruis
werk makkelijker, aldus de be
windslieden.
van overcapaciteit van de vloot en
onvoldoende belangstelling van de
vissers voor sanering. Op vergro
ting van het Nederlandse aandeel
in de totale toegestane Europese
vangsthoeveelheden hóeven de
vissers niet te rekenen. Het beleid
is vastgelegd tot 1993.
voor 1989 ruim 3,5 miljard gulden,
waarvan bijna een derde wordt be
steed aan het technologiebeleid.
Voor het energiebeleid is 640 mil
joen beschikbaar, voor het regio
naal beleid 604 miljoen, voor dien
sten, midden- en kleinbedrijf en or
dening 391 miljoen, voor exportbe
leid 186 miljoen en voor industrie
beleid 141 miljoen, terwijl de sector
algemeen voor 516 miljoen op de
begroting staat.
Op 1 januari 1989 worden aard-
appelprodukten. chocolade- en
suikerwerken en diverse diepvries-
produkten (ijs, pudding, patates
frites) overgeheveld van het hoge
(was 20, wordt 18,5 procent) naar
het lage btw-tarief (zes procent).
Ook reformartikelen en vegetari
sche produkten moeten in theorie
goedkoper worden omdat zij onder
het lage btw-tarief gaan vallen. Dat
gaat ook op voor hulpmiddelen
voor blinden en andere visueel ge
handicapten
balans volgend jaar toenemen tot
negen miljard gulden.
Ondanks de negatieve invloed
van de afschaffing van de investe
ringspremie voor bedrijven (wir)
stijgen zowel dit als volgend jaar de
investeringen van de bedrijven
met respectievelijk 3,5 en 5 pro
cent. De compensatie voor de wir-
afschaffing (lagere winstbelasting
en werkgeverslasten) en de toene
mende afzet en winstontwikkeling
bieden hier tegenwicht. De over
DEN HAAG (GPD/ANP) - Het ka
binet wil kort na Prinsjesdag in het
najaarsoverleg met werkgevers en
werknemers praten over de rol van
het minimumloon in de werkgele
genheidsontwikkeling. Dat heeft
minister De Koning (sociale zaken
en werkgelegenheid) gezegd in een
toelichting op zijn begroting. Daar
bij liggen ook berekeningen van
het Centraal Planbureau op tafel,
waaruit zou blijken dat een verla
ging van de minimumloonkosten
bij de laagste inkomens vele tien
duizenden banen extra kan schep
pen.
Sociale Zaken
en Werkgelegenheid
Het kabinet wil een 'zeer forse in
spanning' plegen om de werkloos
heid te bestrijden. In de resterende
kabinetsperiode komt 900 miljoen
gulden extra beschikbaar voor
scholing en werkervaringsplaatsen
in de collectieve sector.
In de tegelijk gepresenteerde no
ta 'Scholing en werk' zegt De Ko
ning dat het kabinet zich 'niet wil
en kan neerleggen bij de hardnek
kige werkloosheid'. De doelstel
ling om het aantal werklozen (nu
zo'n 685.000) in 1990 naar 500.000 te
hebben teruggebracht, komt vol
gens het Centraal Planbureau bij
ongewijzigd beleid pas in 1992 in
zicht. Het kabinet wijt deze vertra
ging aan het 'hardnekkige karak
ter' van de langdurige werkloos
heid (350.000 mensen), een geringe
re toename van het aantal deeltijd
banen en een groter arbeidsaanbod
dan in het regeerakkoord is voor
zien. De Koning gaf toe dat ook het
langzaam of later op gang komen
van banenplannen, zoals het
Jeugdwerkgarantieplan, een rol
speelt.
De arbeidsbureaus moeten per
jaar met 45.000 langdurig werklo
zen heroriënteringsgesprekken
voeren om te bezien welke scho
ling of werkervaring nodig is om
hun terugkeer in het arbeidsproces
te bevorderen. Het komende jaar
trekt het kabinet 125 miljoen gul
den extra uit voor intensivering
van scholing van werkzoekenden.
In 1990 is dat bedrag - vrijgekomen
door de opheffing van de Wet op de
Investeringsrekening - opgelopen
tot 250 miljoen, waardoor 20.000
werkzoekenden meer aan scholing
kunnen meedoen. Om werklozen
tussen de 21 en 40 jaar die langer
dan drie jaar werkloos zijn aan
werkervaringsplaatsen in de (semi-
)collectieve sector te helpen, is vol
gend jaar 100 miljoen beschikbaar
en in 1990 een bedrag van 400 mil
joen. Het aantal deelnemers moet
daardoor oplopen van zes- naar
twintigduizend.
Jongeren
Om de werkloosheid onder jon
geren verder te verminderen, wil
het kabinet de financiële prikkel
om te gaan werken groter maken.
Het verschil tussen jongeren met
een bijstandsuitkering en jongeren
met een minimumloon moet wor
den vergroot door een speciale uit
keringsregeling voor jongeren met
een nog onvoldoende arbeidsverle
den, die op 1 juli van het volgend
jaar in moet gaan. De hoogte van
hun uitkering wordt dan bepaald
door hun arbeidsverleden (in de af
gelopen twee jaar tenminste 1 jaar
hebben gewerkt, gedurende mini
maal 19 uur per week). Wie daar
niet aan voldoet krijgt een lagere
heidsinvesteringen dalen dit jaar
met eén procent en blijven volgend
jaar gelijk.
De doelstellingen van het kabi
net wat betreft financieringstekort
en druk van belastingen en pre
mies komen, anders dan die van de
werkloosheid, ondanks forse uitga-
venoverschrijdingen in zicht. Oor
zaken daarvan zijn de stijging van
het nationale inkomen en de mee
vallers in de belastingen en bij de
sociale fondsen.
uitkering. Werklozè jongeren die
met goed gevolg een opleiding vol
gen, zouden daarentegen een pre
mie moeten krijgen.
De verschillende maatregelen
voor jeugdige en langdurig werklo
zen worden samengevoegd tot één
regeling op basis van de wet Ver
meend/Moor. Het reeds bij de kabi
netsformatie aangekondigde
Jeugdwerkgarantieplan (JWG)
treedt medio 1989 in werking. Naar
verwachting zullen dan 16.000 jon
geren onder de 21 jaar een tijdelijke
baan bij lagere overheden en ge
subsidieerde instellingen hebben.
In 1993 moet het streefgetal van
35.000 zijn bereikt-
Om de doorstroming naar vaste
banen in het bedrijfsleven te be
vorderen, is het de bedoeling om
werkgevers die ex-JWG'ers in
dienst nemen op grond van de wet
Vermeend/Moor premievrijstelling
te geven. De vier grote steden heb
ben vooralsnog medewerking aan
het JWG geweigerd wegens het
ontbreken van zekerheid over
doorstroming. Volgens minister
De Koning moet het 'als we de be
strijding van de jeugdwerkloos
heid serieus nemen mogelijk zijn
om op 1,2 miljoen banen in de col
lectieve sector 35.000 jongeren aan
zinvol werk te helpen'.
Bedrijven
De Koning wil m het najaars
overleg met de sociale partners van
gedachten wisselen over de bestrij
ding van de langdurige werkloos
heid. De minister wil dan ook pra
ten over werkervaringsplaatsen in
de marktsector. In zijn begroting
heeft hij enkele honderden miljoe
nen uitgetrokken voor dit plan ten
behoeve van langdurig werklozen
in de collectieve sector (gemeen
ten, ziekenhuizen en dergelijke). Of
zijn plan ook in bedrijven van de
grond zou kunnen komen is ook
voor de bewindsman een vraag.
"De marktsector kan geen garan
ties geven", erkende hij. "Toch zul
len we kijken of werkgevers en
werknemers in bedrijfstakken of
bedrijven bereid zijn langdurig
werklozen een kans te geven". De
overheid is dan bereid te kijken of
DEN HAAG (GPD) Er ontstaan
steeds meer problemen bij de fi
nanciering van de nog altijd stij
gende staatsschuld. Minister Ru-
ding (financiën) schrijft dit in de
Miljoenennota en het begrotings
hoofdstuk nationale schuld.
De staatsschuld zal eind 1989 op
297 miljard gulden uitkomen, 46
miljard gulden meer dan begin
1988. Oorzaak vormt het financie
ringstekort van de overheid: zowel
in 1988 als 1989 overtreffen de uit
gaven de inkomsten met 23 miljard
gulden. De toenemende staats
schuld kost volgend jaar 41,2 mil
jard gulden aan aflossingen van le
ningen en rente daarop.
Ruding merkt op dat het hem
steeds meer moeite kost om op de
kapitaalmarkt voldoende geld te
gen goede voorwaarden aan te
trekken ter dekking van de schuld.
Zo moest de looptijd van staatsle
ningen al beperkt worden van tien
naar zeven jaar, wilden beleggers
nog voldoende interesse tonen.
Daarnaast moest overgegaan wor
den op een systeem waarbij lenin
gen in één keer worden afgelost en
niet meer in meerdere fasen.
In de Miljoenennota stelt Ruding
dat de enige manier om de finan
ciële positie van het rijk weer ge
zond te maken, een verdere reduc
tie van het financieringstekort in
de toekomst is. De reductie zal in
de jaren negentig tussen 0,5 en 0,85
procent per jaar moeten liggen. In
dien dit proces gepaard gaat met
een dalende rente, is een omme
keer mogelijk waarbij de staats
schuld gaat dalen.
zij kan bijdragen via subsidie van
de loonkosten, zonder dat er scha
de voor andere werknemers (ver
dringing) zal ontstaan.
Staatssecretaris De Graaf Wil
met werkgevers en werknemers
van gedachten wisselen over de
toeloop op de arbeidsongeschikte
heidsverzekeringen wao en aaw.
die groter is dan werd aangeno
men. "Een uitloop tot het miljoen
kunnen we niet aanvaarden", aldus
de staatssecretaris. Hij wil ook pra
ten over kortdurend verzuim en
over de wagw, de wet die regelt dat
bedrijven gehandicapten in dienst
moeten nemen of gedeeltelijk ar
beidsongeschikten in ieder geval
niet te snel afstoten. Daarmee moet
250 miljoen worden verdiend in
1990, op voorwaarde dat de werk
gevers meewerken en de overeen
gekomen aantallen werknemers
(gemiddeld vijf procent) in dienst
nemen of houden.
Volgend jaar bezuinigt Sociale
Zaken in de sociale zekerheid 380
miljoen gulden, door bevriezing
van de uitkeringen (450 miljoen) en
verlaging van de uitkering van jon
geren zonder voldoende werkerva
ring (95). Daar staat een verhoging
van d.e kinderbijslag tegenover
(165). In latere jaren loopt de om
buiging op tot 770 miljoen gulden.
Koopkracht
Het kabinet kan niet garanderen
dat er voor iedereen volgend jaar
minimaal sprake zal zijn van koop-
krachtbehoud. Alhoewel het kabi
net een groot aantal maatregelen
treft om koopkrachtbehoud te be
reiken. komt men niet verder dan
het uitspreken van de 'verwach
ting' dat dit ook 'in algemene zin'
zal lukken.
Het kabinet wil koopkrachtbe
houd bereiken door onder meer.
- verlaging van het hoge btw-ta-
ref van 20 naar 18,5 procent.
- verhoging kinderbijslag eerste
en tweede kind met vier procent
(een verder verhoging met 5,5 pro
cent voor 1990 wordt aangekon
digd),
- verlaging van sociale premies
met een procent.
melk te laten produceren tegen een
lagere prijs. Braks heeft goede
hoop dat hij voor dit plan in Brus
sel het groene licht zal krijgen van
zijn Europese collega's, zo zei hij in
een toelichting op zijn begroting.
Landbouw
en visserij
Op deze manier wil Braks probe
ren tegemoet te komen aan de al
ruim een jaar durende klachten
van de zuivelindustrie dat door het
tekort aan melk, als gevolg van het
terugdringen van de overproduk-
tie, niet aan de vraag naar zuivel-
produkten kon worden voldaan.
Braks zei dat de veehouders ook
het afgelopen jaar, ondanks de su
perheffing en het het terugdringen
van de melkproduktie, een goed in
komen hebben gehaald. "De club
van fans voor de superheffing
groeit in ons land gestaag", zei hij.
Toch is het volgens de minister
geen goede zaak als de superhef-
halen. Hiervoor zal voor ons land
een overgangsbeleid moeten ko
men. Hij denkt dat met name oude
re boeren die geen opvolger heb
ben moeten worden geholpen met
een inkomenstoeslag.
Een marktgericht landbouwbe
leid wil volgens Braks ook zeggen
dat de gigantische subsidiestro
men op produktie en afzet in de
toekomst zullen gaan verdwijnen.
De komende jaren zal er wat
moeten gebeuren met de akker
bouw. Ondanks de gigantische
overproduktie aan granen, aardap
pelen en bieten, tegen tegenvallen
de prijzen, hebben de akkerbou
wers hun areaal het afgelopen jaar
met zo'n 10 procent uitgebreid. De
ze akkerbouwsector baart Braks
zorgen. Ter verbetering van de
structuur van de sector wordt ge
durende een periode van vijf jaar
jaarlijks een bedrag van 30 miljoen
gulden beschikbaar gesteld.
In het komende jaar hoopt Braks
te komen met een structuurnota
voor de gehele agrarische sector.
Hierin zullen niet alleen de knel
punten worden aangegeven, maar
zal ook worden gezocht naar oplos
singen. Tegelijkertijd zal het Natio-
