'Provincie moet meer
régelingen bundelen'
DE TIJD,
VAN T
Open Monumentendag groot succes
47
Conflict met
specialisten
Rijnoord
nog heviger
REGIO
MAANDAG 19 SEPTEMBER 1983
De Graaff-Nauta opent nieuwe thuisbasis SDB
LISSE De provincie Zuid-
Holland moedigt bundeling
van gemeenschappelijke rege
lingen onvoldoende aan. Die
kritiek uitte staatssecretaris
D.IJ.W. de Graaff-Nauta van
binnenlandse zaken vanmid
dag in Lisse. De bewindsvrouw
was naar het bloembollendorp
gekomen vanwege de inge
bruikname van een nieuw on
derkomen van het Samenwer
kingsorgaan Duin- en Bollen
streek aan de Schoolstraat en
het 15-jarig bestaan van het
SDB.
In de provincie Zuid-Holland zijn
momenteel slechts 2 van de 36 sa
menwerkingsverbanden op elkaar
afgestemd. Gedeputeerde staten
van Zuid-Holland, het dagelijks be
stuur van de provincie, zijn boven
dien bereid om 19 bestaande rege
lingen van de 'bundelingsverplich
ting' vrij te stellen. "Als er van die
bundeling weinig terecht komt,
blijft er een onoverzichtelijk pa
troon over. Ik heb hierover wel eni
ge zorgen", aldus De Graaff-Nauta.
In het kader van de Wet gemeen
schappelijke regelingen worden
bestaande samenwerkingsvormen
(b.v. de werkvoorzieningsschap
pen en basisgezondheidsdiensten)
op elkaar afgestemd en in aantal te
ruggebracht. Momenteel wordt die
wet op diverse punten getoetst. De
Graaff-Nauta zei naar een 'verrui
ming' in de wet te streven, zodat
ook de samenwerking met de wa
terschappen meer gestalte kan krij
gen. Overigens benadrukte de
staatssecretaris dat aan het 'lokale
bestuur' niet mag worden getornd.
"Het kind mag wel groot worden,
maar niet uitvliegen", oordeelde de
bewindsvrouw over samenwer
kingsorganen.
Kritiek
Tijdens de bijeenkomst - van
wege het grote aantal genodigden
gehouden in het gemeentehuis van
Lisse kaatste de 'aangevallen'
gedeputeerde I. Günter de bal on
middellijk terug in de richting van
de staatsecretaris. Zij herinnerde
eraan dat het provinciaal bestuur
van Zuid-Holland in een vroeg sta
dium al zijn twijfels had over de
'bundelingsverplichting'.
GS menen dat de samenwer-
kingvormen geen 'verstikkend
keurslijf mogen worden. Günther:
"Het is een fictie om te veronder
stelen dat de intergemeentelijke af
spraken zijn aan te passen aan de
grenzen van een bepaald samen
werkingsgebied". Zij wees erop
dat gemeenten om verschillende
redenen een sterke aversie kunnen
hebben tegen een bepaalde samen-
werkingvorm. bijvoorbeeld door
slechte ervaringen uit het verleden
of sombere verwachtigen voor de
toekomst. Gunther over het resul
taat tot nog toe: "De uitzondering
is regel en de regel is uitzonde
ring".
- Ook in de duin- en bollenstreek
bestaat er nog enige onvrede over
bepaalde regelingen die op elkaar
worden afgestemd. Günther duid
de zelf in haar toespraak op de in
deling van brandweerregio's. Hille-
gom wil vanwege de 'kortere lij
nen' aansluiting zoeken bij Haar
lem. maar is op grond van de nieu
we regelingen aangewezen op de
Leidse regio.
Financiën
Burgemeester F. Jonkman van
Hijnsburg, tevens voorzitter van
het SDB. concludeerde in zijn toe
spraak dat de provincie en het rijk
de gemeenten wel bepaalde taken
opdragen bij het formeren van sa
menwerkingsverbanden, maar
daar nauwelijks geld voor beschik
baar stellen. "Het mag duidelijk
zijn dat de intergemeentelijke sa
menwerking daardoor onder druk
staat", aldus Jonkman. Een en an
der leidt volgens hem ook tot de
nodige aarzelingen bij de gemeen
ten om nieuwe taken te accepteren.
Secretaris L.P.H. de Milliano van
het SDB, waarin tien bollenstreek
gemeenten zijn vertegenwoordigd,
gaf gisteren aan deze afkorting een
ietwat andere uitleg. "Samen, dui
delijk en beheersbaar zal aan de sa
menwerking verder inhoud moe-
teri worden gegeven", zo sprak hij.
De Milliano herinnerde eraan dat
dat het secretariaat, inmiddels ge
vestigd aan de Schoolstraat, de af
gelopen vier jaar in rap tempo is ge
groeid. Begin 1984 telde het nog
drie personeelsleden. Verwacht
wordt dat er in 1989 uiteindelijk
meer dan 30 medewerkers in
dienst zijn. Ook de begroting wijst
op een enorme ontwikkeling. Om
vatte het huishoudboekje van het
SDB in 1985 nog geen 500.000 gul
den, voor 1989 staat een bedrag van
4 miljoen genoteerd.
Belangstellenden bekijken tijdeiis de Open Monumentendag de huisjes van het Ccminckshof aan de Oude Vest.
LEIDEN - Tussen 2500 en 3000
mensen brachten zaterdag een be
zoek aan één of meerdere monu
menten in Leiden die voor het pu
bliek toegankelijk waren. Grote rij
en waren zondag voor de deur van
de Joodse synagoge op de hoek
Levendaal en Garenmarkt. Er
waren wachttijden van een uur om
binnen te komen. Tijdens de Open
Monumentendag waren 13 monu
menten voor belangstellenden vrij
toegankelijk.
De monumentendag die werd
geopend in de Pieterskerk waar op
dat moment de Leidse Uitmarkt
werd gehouden, was een groot suc
ces. In de opgestelde monumenten
was het volgens de organisatie een
stuk drukker dan vorig jaar. Met
name die monumenten die nor
maal gesproken voor het grote pu
bliek gesloten blijven, hadden te
maken met een grote toeloop.
Een pand die in het dagelijks le
ven alleen voor personeelsleden
van het hoogheemraadschap Rijn
land toegankelijk is, is bijvoor
beeld het Gemeenlandshuis van
Rijnland aan de Breestraat. Ruim
2000 bezoekers passeerden het ge
bouw tegenover de Stadsgehoor
zaal dat in 1578 werd aangekocht.
Sindsdien werd het gebruikt
voor vergaderingen en als nacht
verblijf voor het bestuur van dijk
graaf en hoogheemraden. De dijk
graaf had er ook zijn permanente
woning. Het bezit nu een grote hoe
veelheid schilderijen en andere
De woordvoerder het hoogheem
raadschap zei dat op een dikke
1000 bezoekers was gerekend. De
overtreffing van de verwachtingen
leidde echter niet tot grote proble
men. Ondanks de grote drukte,
mensen verdrongen elkaar soms in
de kamers, is alles ordelijk verlo
pen. Bij geen van de opengestelde
monumenten is sprake geweest
van vernielingen.
Een ander druk bezocht pand
was dat van vrijmetselaarsloge La
Vertu aan het Steenschuur 4/6.
Normaal is dit gebouw alleen voor
leden toegankelijk. Sinds 1872 is
de loge in dit gebouw gevestigd.
Tijdens de oorlog is het pand door
de Duitsers kort en klein geslagen.
Na een verbouwing werd het in
1950 weer geoRend.
Bezoekers kregen in groepen een
rondleiding door het gebouw. 'Op
de begane grond was er een dia
show die de oorsprong en de be
doeling van de vrijmetselarij uit
legde. Daarna gingen de belang
stellenden naar boven waar de zo
genaamde komparitieruimte is.
Leden van La Virtu lieten bezoe
kers in zaal waar vrijmetselaars
hun bijeenkomsten houden, een
beetje van de sfeer proeven.
LEIDENPastoor H Pot van deUonardus-parochie n, Leiden vierde gisteren ,h en rond de kerk aan de Haagkunstvoorwerpen die zaterdag
!fïf® fV" :?™cfele b00d de heerF Tdithoffop de foto naast de jubilaris) door Leidenaars bewonderd kon-
n -.aar Israël. den worden
de pastoor een geldbedrag aan, bestemd voor e
Andere opengestelde r
ten waren de Hooglandse Kerk.
Heerenlogement, Het Gulden
Vlies, Stadhuis, Waalse Kerk,
School aan Boommarkt, Museum
de Leidse Wagenmaker, Conicks-
hof. De Waag en Marekerk. Het
huiszittenhuis De Minnepot aan de
Oude Rijn houdt op 1 oktober een
open dag van 10.00 tot 13.00 uur.
'LEIDSE
KRONIEK OVER
/MENSEN EN
GEDANE ZAKEN
Het was het initiatief van enige
Leidse studenten, met in hun ge
lederen ook de Leidse koopman
Frans van Lelyveld, dat op 18 juli
1766 in de Schuttersdoelen de
Maatschappij der Nederlandse
Letterkunde werd opgericht. De
eerste vergadering werd bijge
woond door elf leden. Bepaald
werd dat ieder lid jaarlijks een
verhandeling -geschreven in het
Latijn of het Nederlands- betrek
king hebbend op taal-, dicht-,
oudheid-, en geschiedkunde van
het vaderland moest leveren.
In de taal van de achttiende
eeuw luidde de oprichtingsge
schiedenis aldus: 'Een klein ge
zelschap van Letterminnaren te
Leyden, ter zinspreuk voerende.
Minima Crescunt, gewoon -tot
beoeffening der Tael-, Dicht-,
Oudheid- en Historie-kunde,
somtyds by een te komen-, no
digt, door eenen prysselyken
yver tot de fraeie Letteren gedre
ven, enige Beminnaers der Va-
derlandsche Letterkunde, waer-
onder de voornaemste Leden
van twee soortgelyke gezel
schappen, het een te Hoorn, on
der de zinspreuk Magna moli-
mur parvi, het ander te Utrecht,
onder de zinspreuk Dulces ante
omnia Musae zijne letterkundige
byeenkomst houdende, om el-
kanderen de vruchten van hun
nen arbeid, ter meerdere uitbrei
ding van hunne kundigheden,
mede te deelen: en in ene byeen
komst van deze kunstgenoten
wordt een denkbeeld geboren
om ene Maetschappij van Neder-
landsche Letterkunde op te rech
ten'.
Aangezien de Maatschappij
der Nederlandse Letterkunde
oorspronkelijk ontstaan was uit
een Leidse' vriendenkring was
het een natuurlijke zaak dat haar
zetel in Leiden werd gevestigd
om van daaruit haar werkkring
over heel Nederland uit te strek
ken.
'In ere en waarde'
Zo veel mogelijk trachtte men
nieuwe leden te wei-ven uit 'an
hun vak uitstekende mannen'
om zo het lidmaatschap 'des te
beter in ere en waarde te hou
den'. Na enkele jaren onverdro
ten ijveren slaagde men er in om
het beschermheerschap aan de
erfstadhouder, prins Willem V.
op te dragen.
In de periode 1770-1780 was er
een grote bloei: geregeld werden
de vergaderingen (de jaarlijkse
en de maandelijkse) bezocht,
veel werken werden gepubli
ceerd en prijsvragen uitgeschre
ven. Daarnaast waren de werk
zaamheden voor een woorden
boek in volle gang. Vanaf 1780
werden klachten gehoord over
de 'slaap van werkeloosheid'. Na
het noodlottige en onrustige jaar
1787 en de korte tijd later volgen
de Franse overheersing, verkeer
de de Maatschappij in een staat
van volstrekte werkeloosheid en
lag 'als in een doodslaap bedol-
Dat veranderde onder het
voorzitterschap van Jona Willem
Te Water, hoogleraar in de theo
logie. met secretaris-penning
meester Matthijs Siegenbeek
van Heukelom, hoogleraar Ne
derlands en Geschiedenis, als
zijn rechterhand. Behalve jaar
lijkse en maandelijkse vergade
ringen kwamen er nu ook open
bare, waarop 'voor het beschaaf
de publiek voorlezingen gehou
den werden'. Bovendien had de
Maatschappij (en heeft die trou
wens nog) een eigen bibliotheek,
die werd beheerd door de biblio
thecaris en twee bibliotheeksra
den en op dinsdag en donderdag
van twaalf tot drie voor leden
was opengesteld.
Voor keuze of benoeming van
nieuwe leden was een meerder
heid van driekwart der stemmen
vereist, getuige de wetsbepalin
gen van 1775 en 1807. In 1835
wenste men zelfs een 'volstrekte
meerderheid', in 1847 'meer dan
de helft' en in de jaren vijftig van
de negentiende eeuw 'de mees
te'. Ook kende men buitenlandse
leden en ereleden. De Maat
schappij nam geen vrouwen on
der haar leden op, niet uit min
achting, maar 'omdat zij de
schoone sekte voor te beschei
den hield om in eene Vergade
ring van louter Heeren zitting te
Verworpen
Toen in 1861 iemand 'eenen al
gemeen bekende geletterde
vrouw' voor het lidmaatschap
voordroeg, die echter niet op de
kandidatenlijst was terecht ge
komen, werd gevraagd of er er
gens een besluit stond waardoor
dit werd verhinderd. De voorzit-
■-
•L, V - -
De spotprent van Johan Braakensiek in De Amsterdammer van 18 juni 1893 waarop prof.dr. Jan ten
Brink de dertien eerste vrouwelijke leden van de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde presenteert
aan een oud heertje in een kamer met het meubilair van 1766, het geboortejaar van de Maatschappij.
ter meende dat
leden benoemd zouden kunnen
worden, maar toen dat een jaar
later opnieuw aan de orde kwam,
werd het met driekwart der aan-
wezigé stemmen verworpen.
de voorzitter Matthias de Vries
dan ook rustig de verzamelde
menigte toespreken met 'Mijne
Heren, geachte medeleden'.
In 1893 was het echter zo ver.
dertien dames werden benoemd
Bij het eeuwfeest, dat wegens
de cholera-epidemie niet in 1866,
maar in 1867 werd gevierd, kon
tot lid (op een totaal van 33 nieu
we leden). Onder hen waren Eli-
ze van Calcar-Schiötling, Nicoli-
na Maria Christina Sloot (die
schreef onder de pseudoniemen
Melati van Java en Mathilde),
mevrouw E. Knuttel-Fabius, me
vrouw M.Gelderman-Boddaert
(Marie Boddaert, die ook de na
men Luctor en Bricole bezigde)
en mevrouw van Wermeskerke-
Junius (Johanna van Woude).
Een spotprent van Johan
Braakensiek in De Amsterdam
mer van 18 juni 1893 toont ons
prof.dr. Jan ten Brink, die de der
tien dames presenteert aan een
oud heertje in een kamer met het
meubilair van 1766.
Na ruim een eeuw deden de
vrouwen dus hun intrede, een
nieuw tijdperk was aangebro
ken: bloei en activiteit of de slaap
van werkeloosheid? Ik hoop het
eerste.
INGRID MOERMAN
ALPHEN AAN DEN RIJN - Het
conflict tussen de specialisten en
de leiding van het Alphense zie
kenhuis Rijnoord over de toekom
stige fusie is verscherpt. Het be
stuur van de medische staf heeft de
Raad van Toezicht vanochtend in
brief verzocht 'zich uit de be
handeling van de fusieproblema-
tiek terug te trekken'. In een schrij
ven aan bestuur en directie stellen
de specialisten dat 'het vertrouwen
in de ziekenhuisleiding als geheel
opnieuw fors is geschaad'.
De brieven zijn geschreven naar
aanleiding van de uitnodiging die
de Raad van Toezicht aan alle spe
cialisten afzonderlijk heeft verzon
den. Daarin staat dat de raad
vvoensdag 'elk lid van de medische
staf in de gelegenheid stelt ge
hoord te worden'. Dat bericht is
volgens woordvoerster dr. H.
Hornstra-Limburg bij de specialis
ten in het verkeerde keelgat ge
schoten.
"De Raad van Toezicht heeft on
behoorlijk gehandeld door het staf-
bestuur te passeren. Dat druist in
tegen de reglementen van de medi
sche staf', aldus Hornstra. Omdat
de raad 'geen enkel recht van sanc
tie heeft' moet die zich terugtrek
ken, vinden de specialisten.
Voorzitter D. van der Schilden
ontkent dat de raad op de stoel van
het ziekenhuisbestuur is gaan zit
ten: "Wij kunnen het bestuur ge
vraagd en ongevraagd adviseren.
Om de problemen goed op een rij
tje te hebben, willen we graag ie
dereen horen. Dus niet alleen het
stafbestuur, maar ook de specialis
ten die in dienst zijn van het zie
kenhuis". Over de stappen die de
Raad van Toezicht verder gaat ne
men, kon Van der Schilden van
ochtend nog geen mededelingen
doen.
De artsen van Rijnoord willen
het liefst fuseren met het Sint Eli
sabeth ziekenhuis in Leiderdorp
(EZL), terwijl het bestuur en de di
rectie vinden dat het Academisch
Ziekenhuis Leiden (AZL) de beste
fusiepartner is. "Pogingen tot com
municatie worden categorisch
door het bestuur geweigerd",
meent Hornstra.
Volgens haar is het noodzakelijk
dat die fusie zo snel mogelijk tot
stand komt. "Want de positie van
Rijnoord wordt langzaam maar ze
ker heel zwak. Uitstel van bespre
kingen met fusiepartners kan
rampzalig zijn voor het ziekenhuis.
Als het over drie maanden niet
rond is, zijn we misschien wel fail
liet".
Om de besprekingen met het
EZL op korte termijn te vervolgen
wil de medische staf van Rijnoord
een organisatiebureau inschake
len. Daarover wordt donderdag
vergaderd. "Ik denk dat de meer
derheid van de staf het daarmee
eens is. De specialisten zijn saam-
horiger dan de Raad van Toezicht
denkt". Volgens Hornstra is een fu
sie met het Elisabeth ziekenhuis
haalbaar, in tegenstelling tot verre
gaande samenwerking met het
AZL: "Dat is ook geen snelle oplos
sing, omdat het bestuur en de me
dische staf wat dat betreft niet op
één lijn zitten".
Interim-directeur L. de'Jong van
Rijnoord liet afgelopen week we
ten dat hij het EZL 'een beetje aan
de kleine kant' vindt. Hornstra
vindt dat onzin: "Als we samen
gaan, ontstaat een ziekenhuis met
ruim vijfhonderd bedden. Dat is
voor huidige begrippen in de ge
zondheidszorg een kolossaal zie
kenhuis".
P-V. "De Blauwkras" vanuit Haasdonk.
1. P. Landensbergen. 2. Comb. Nieuwendi|k.
3. Bink en dochter, 4 en 5. Comb. Nieuwen-
di)k, 6. P, Landensbergen, 7 en 8. Comb
bergerfndijk'9' A' Houwelin9-10- p Landens-
P.V. "L.P.C." vanuit Haasdonk
1 W. Schouten, 2. P. de Haas, 3, Verhagen-
Witteveen, 4 en 5. P. de Haas. 6 en 7. Boelee-
Diersman, 8. P de Haas. 9. G. Kerkman. 10
M. Schlagwein.
P.V. "De HijnKiievers vanuit Haasdonk
.12 en 3. Hans en Wim Kok, 4. Krijn en Cees
Dokkum, 5. Bert Brandt, 6. Koos v. Leyden, 7
en 8. Ge van Goozen, 9. Jan Zevenhoven, 10.
Theo en Ted Kraan.
P.V. "Het Oosten" vanuit Doornik.
1. P. Juffermans, 2. L. Gijsman. 3. P. Juffer
mans, 4. J. Verbaan. 5. P. Juffermans. 6.
Comb. Putten v. Weeren, 7. A. Pracht, 8, W.
v.d. Hoogt, 9. J. Verbaan, 10. P. Juffermans
P.V. "De Vriendenclub" vanuit Haasdonk.
1. S. Blouw, 2. W. Siera Jr.Wz., 3. Bodijn/Vin-
kensteyn, 4. V.d. Kooy/Werkhoven. 5. R. Met-
scher, 6. Th. Dongelmans. 7. F. Ladan, 8 J.
Beekman, 9. C.P. Gijsman, 10. A. Siera.
P.V. "De Zwaluw" vanuit St. Gh. H.
1 en 2. J. v.d. Kooy, 3. K. Jansen, 4 en 5. J.
v.d. Kooy. 6. J. Hoogervorst, 7. J. v.d. Kooy, 8
J. Hoogervorst, 9 J. v.d Kooy. 10. H v.d
Kooy.
P.V. "Leiderdorp" vanuit Haasdonk.
12, 3, 4 en 5. R. v.d. Nieuwendijk. 6. H. Flip-
po, 7 R v.d. Nieuwendijk. 8. G. Hendrikse, 9
P. Sloos, 10. R. v.d. Nieuwendijk
P.V. De Reisduif vanuit Haasdonk.
1en 2. P. Kooyman, 3. P. Mooten, 4. W. Kop.
5. P. Mooten, 6. A v.d. Dop Zn.. 7. N. de
Groot Zn., 8. S v. Iterson, 9. en 10 N de
Groot Zn.
MAANDAG 19 SEPTEMBER
Alphen
informatie-avond Alphense
Hondenclub, clubgebouw
Kwispeldoor achter Genie aan de
Hoorn, aanvang 20.00 uur.
Leiden
bijeenkomst Spiritisch Genoot
schap Leiden. Psychosyrnetri-
sche seance door mevrouw Evers
uit Bussuro, aanvang 20.00 uur.
zaal Lage Morsweg 14a
Oegstgeest
concert Leids Barok Ensemble,
aanvang 20.15~uur in de Groene
Kerk, Haarlemmerstraatweg.
Voorschoten
concert met Dick Koomans or
gel, Charlotte Faber blokfluit.
i. Cultureel Centrum. Prin-
s Marijkelaan 4, aanvang 20.00
DINSDAG 20 SEPTEMBER
Alphen
jaarmarkt estafetteloop in
het
taptoe en concert Alphense
muziekkorpsen in de tent, Burge
meester Visserpark. 19.00 uur.
concert beiaardier R. Ritter op
carillon Adventskerk. aanvang
20.30 uur
s ho
me', om 20.00 uur en 'De Ceremo
nie'. om 22.00 uur in Lak-cinema.
Cleveringaplaats.
Leiderdorp
vrouwenwerkgroep, van 10.00
tot 11.30 uur; fotoclub voor jonge
ren vanaf 16 jaar, om 19.30 uur,
thema-avond - kinderfeestjes, om
20.00 uur, Sjelter, Heemraadlaan.
Oegstgeest
lezing door drs. E.J. Korthals
week, aanvang 20.00 uui
i, Lijtweg.
Voorschoten
rondleidingen in Kasteel Dui
venvoorde. om 14.00 en 15.30
WOENSDAG 21 SEPTEMBER
Alphen
jaarmarkt in het centrum, me
oude ambachten demonstraties
en muziekoptredens.
Leiden
spreekuur verkeersveiligheid,
van 10.30 tot 12.00 uur in het
sbouwhuis, Lar
voorstelling 'De
Johnny Kraaykamp en Donald Jo
nes, aanvang 20.15 uur in de
Leidse Schouwburg.
voorstelling 'Man is man' door
InDependance, aanvang 20.30
uur in het Lak-theater. Cleve-
i informatiepunt gemeenschap-
elijk wonen, van 20.00 tot 22.00
ur bij Vereniging Centraal Wo-
i het LVC, Breestra
Leiderdorp
bridgen v.a. 13.30 uur. Bridge-
centrum, Bernhardstraat 3, in
schrijven a.d. de zaal om 13.30 u.
venvoorde, 14.00 en 15.30 u
DONDERDAG 22 SEPTEMBER
Alphen
thema-avond PvdA met 'Eman
cipatienota', aanvang 20.00 uur in
Querelle, Julianastraat.
optreden Battlefield Band in
Hooftstraat Folkclub, 20.30 uur
Leiden
lunchconcert door Hilde de
Wolf (blokfluit), middeleeuwse
muziek, van 12.45 tot 13.30 uur in
de Kapelzaal van K&O. Haze-
windsteeg.
bijeenkomst Borstvoeding-
groep Leiden, bij Ineke
Leek, Hannie Schaftstraat 3 (Ste
venshof), vanaf 20.00 uur, inl tel
170085
der
