Eeuw moderne kunst
in Stedelijk Museum
Slagwerkersdag '88 in Rotterdam
Mammoetorkest tegen aids
'Mooi Weer Vandaag'
niet meeslepend'
Leiden
Sinfonietta
degelijk
ensemble
MAANDAG 19 SEPTEMBER 1988
fc-y
PAGINA 11
Vijfenzestig drummers halen Guinnes Book of Records
ROTTERDAM (GPD) - "Bass-
drums zacht houden, dat is belang
rijk. Realiseer je datje met vieren
zestig andere drummers bent in
plaats van in je eentje. Zetje hak op
je bassdrum in plaats van je teen".
Erk Willemsen, componist en di
rigent van het stuk 'Route 65' geeft
de laatste aanwijzingen aan een
groep van vierenzestig drummers.
Over een uur zullen ze onder lei
ding van coryfee Billy Cobham (oa.
Miles Davis, Mahavishnu Or
chestra) een poging doen een totaal
nieuw record op hun naam te bren
gen: het wereldrecord synchroon
drummen.
Plaats van handeling is de Schie-
hal van het Rotterdamse Ahoy-
complex. Vier podia ('blokken')
bieden ruimte aan de vijfenzestig
splinternieuwe drumkits, die de
slagwerkers 's ochtends vroeg zelf
moesten opbouwen. Ieder blok telt
zestien kits. Centraal staat het
drumstel van Billy Cobham, die
voor dit unieke spektakel speciaal
vanuit Zurich is overgevlogen. De
meesterdrummer is de rust zelve.
Nippend aan een kopje koffie
wacht hij het begin van de record-
poging af. "Jesus, it's early," ver
zucht hij. Niet zo vreemd als je
weet dat hij vrijdagnacht om een
uur in de auto is gestapt om op tijd
op het vliegveld te zijn.
Kwart voor twaalf. De deuren
van de Schiehal gaan open voor het
publiek. De drummers verzamelen
zich in een hoek van de hal. Een
van hen, Norbert de Jong (18), zegt
niet nerveus te zijn. Hij is er van
overtuigd dat het record, tien mi
nuten synchroon drummen, geves
tigd zal worden. Merlijn Mol is met
zijn twaalf jaar de jongste deelne
mer. Hij is wèl zenuwachtig, zegt
hij. Hij drumt nu twee jaar, en
speelt samen met een vriendje in
de band The Black Stars. "We heb
ben al twee bandjes gemaakt", ver
telt hij trots. Of hij een professione
le drummer wil worden? "Nee, die
renarts".
Dan is het grote moment daar.
Vanuit hun hoek lopen de drum
mers naar hun plaatsen, zachtjes
tikkend met hun stokken. Als ze
eenmaal zitten, zetten ze het getik
voort op hun bekkens. Langzaam
gaat het geluid over in een roffel op
de snare-drums. Alle ogen zijn ge
richt op de groepsleiders; voor ie
der podium één. Op hun teken gaat
de roffel over op de tom-toms. Har
der, zachter. Het geluid draait
rondjes van groep naar groep. Dan
komt Billy Cobham op. Met een
spetterende solo van zo'n twee mi
nuten brengt hij de spanning tot
een kookpunt. Het publiek ver
dringt zich achter de hekken om
een glimp van de meester op te
vangen.
Na deze solo begint de eigenlijke
recordpoging pas goed. Erk Wil-
lems, zijn gezicht strak van span
ning, geeft met behulp van karton
nen bordjes aan wat er moet gebeu
ren. De in grote letters gekalkte
aanwijzingen worden bijna zonder
fouten opgevolgd. Sommige drum
mers glimlachen, andere gezichten
zijn tot een grimas van inspanning
vertrokken. Nog vijf minuten. Nog
één break. Billy Cobham steelt de
show met een gigantische roffel, en
vijfenzestig paar drumstokken
geeft een donderende eindslag. Het
zit er op. Het record is gevestigd.
Felicitaties alom.
Er wordt besloten het stuk nog
eens te doen, en dan de balustrade
achter de drummers voor publiek
open te stellen. Die tweede uitvoe
ring wordt zo mogelijk een nog gro
ter succes dan de eerste. De ba
lustrade puilt uit. Gejuich, applaus
en 'bis'-geroep. Maar nu is het wel
genoeg.
Tevreden kruipen de drummers
vanachter hun drumkit vandaan
om hun handtekening op een lijst
te gaan zetten. Met deze lijst zal
hun recordpoging in de 1989 editie
van het Guinness Book of Records
opgenomen worden. Billy Cobham
gaat op de muziekbeurs nog een se
minar geven en dan naar zijn hotel.
Nee, hij gaat niet stappen in Rotter
dam: "Neem je me in de maling?"
En, terwijl hij het zweet van zijn
voorhoofd veegt: "Gonna take it
easy, read a book."
Beeren drukt stempel op expositie
AMSTERDAM (ANP) - De tweede
en laatste zomeropstelling 100 jaar
moderne kunst in het Stedelijk
Museum in Amsterdam, die de
naam 'Vertolking van een collectie'
heeft meegekregen, is zaterdag
voor het publiek opengesteld. De
expositie is samengesteld door di
recteur W. Beeren en toont daar
mee diens persoonlijke voorkeur.
Hij wilde met de tentoonstelling
zijn visie geven op de eigen verza
meling van het Stedelijk en maakte
daarbij gebruik van werk uit de
collecties schilder- en beeldhouw
kunst, prenten, tekeningen, foto
grafie en toegepaste kunst. Het zijn
collecties die meestal afzonderlijk
worden getoond.
Tegelijk wil Beeren met de ten
toonstelling de breedheid van de
verzameling laten zien. Het gaat in
de opstelling niet alleen om hoog
tepunten die al veel te zien waren
maar ook om werken die minder
vaak zijn getoond.
Centraal in de zomeropstelling
staat de kunststroming Cobra die
veertig jaar geleden ontstond. Het
werk van onder meer Appel, Con
stant en Corneille is opgesteld in de
ere'zaal op de eerste verdieping.
Een recente aanwinst in deze zaal
is een beeld van Appel. Ook werk
van Lucebert uit de in 1987 door
het Stedelijk verworven collectie-
Groenendijk is in deze zaal te zien.
Beeren heeft met de zomerop
stelling ook aangegeven dat de col
lectie van het Stedelijk wortelt in
de negentiende eeuw. Dat doet hij
met werken van Witsen, Maris,
Bosboom, Breitner, Doubigny,
Van Gogh en Corot. Een belangrij
ke plaats kreeg ook Chagall.
In een aparte zaal is het door Bee-
rens voorganger De Wilde aange
kochte werk van Willem de Koon
ing geëxposeerd. In de zaal met La
Perruche et La Sirène van Matisse
hangen nu ook druksels van Werk-
In een aantal zalen op de begane
grond zijn voorwerpen uit de afde
ling toegepaste kunst te zien, zoals
meubelen, affiches en boeken, sa
mengebracht met schilderijen.
's-HERTOGENBOSCH (GPD) -
Vijfduizend amateurzangers en -
muzikanten uit heel Nederland
trekken ten strijde tegen Aids. Op
initiatief van een Baarloose huis
vrouw neemt het mammoetorkest,
met als speciale gasten Ben Cra
mer en Donna Lynton, volgende
week zondag een single op waar
van de opbrengst ten goede komt
aan de Aidsbestrijding in Neder
land en de Derde Wereld. Speciaal
voor dit initiatief werd de Stichting
Aktie AIDS Internationaal opge
richt. De actie wordt gecoördi
neerd door de stichting Memisa
Nederland.
Anneke Bloemhoff is de huis
vrouw uit Baarloo die het idee lan
ceerde voor het gigantische orkest.
Ze noemt zichzelf een impulsieve
tante. "Ik kreeg het idee, toen ik
rond carnavalstijd een documen
taire zag over de opmars van Aids
in Afrika. Ik wilde mijn steentje
bijdragen aan de bestrijding van
die ziekte op mijn eigen manier.
Geen angstaanjagende plaat over
de ziekte, maar een vrolijk num
mer, gespeeld door een aantal car
navalsverenigingen. Het geld van
die plaat wilde ik aan de Missiezus
ters in Baarloo aanbieden".
De zusters verwezen Anneke
Bloemhoff naar Memisa en toen
ontstond het idee om Anneke's
plan groots aan te pakken. Vijfdui-
MANUSCRIPT - Een ma
nuscript van de 'Roman de la rose',
een middeleeuwse literaire tekst
uit Frankrijk, waarin de hoofse lief
de wordt bezongen, heeft op een
veiling in Parijs vier miljoen francs
(ongeveer 1,2 miljoen gulden) op
gebracht. Het werk is in handen ge
komen van een niet nader genoem
de Fransman, zo heeft veilingcom
missaris Jacques Tajan meege
deeld.
zend amateur-zangers en -muzi
kanten verenigd in één groot koor
was het streefgetal. Zangverenigin
gen, koren, harmonieën en fanfares
werden aangeschreven. Ook een
groot aantal professionele artiesten
toonde zich direct bereid mede
werking aan het project te verle-
Componist Hans van Hemert
schreef direct een lied voor het
mammoetkoor en Kees Vlak te
kende voor het arrangement. Sinds
een paar weken hebben alle deel
nemers tekst en muziek in huis en
wordt er op allerlei plaatsen in Ne
derland driftig gerepeteerd voor
het grote evenement van volgende
week zondag.
In de Maaspoort in 's Hertogen
bosch komen de vijfduizend zan
gers en muzikanten volgende week
voor het eerst bijeen. Onder leiding
van Hans Lamers, dirigent van het
Gelders Opera-en Operettegezel
schap worden dan eerst de geza
menlijke repetities gehouden en
wordt aan het einde van de dag de
plaat opgenomen. De opnamen
zijn niet toegankelijk voor publiek.
Michael Jackson
best betaalde ster
NEW YORK (DPA/UPI) - Met een
inkomen van bijna 200 miljoen gul
den over de jaren 1987 en 1988 be
zet de Amerikaanse popster Mi
chael Jackson de eerste plaats van
de 40 best betaalde 'entertainers',
die het blad Forbes Magazine bij
houdt. De 30-jarige zanger heeft tv-
ster Bill Cosby naar de tweede
plaats verdrongen. Jackson heeft
een geschat inkomen van 97 mil
joen dollar, Cosby blijft steken bij
92 miljoen, aldus de zondag giste
ren lijst.
AMSTERDAM - Acteur Johny
Kraaykamp heeft afgelopen vrij
dag tijdens een TV-uitzending van
de Tros in Amsterdam de Johan
Kaartprijs voor het seizoen 1987-
1988 uitgereikt gekregen voor zijn
spel in het toneelstuk 'De Fantast'
van Herb Gardner. De jaarlijkse
prijs, een beeldje van Johan Kaart
gemaakt door beeldhouwer Pieter
de Monchy, werd voor de dertiende
maal toegekend. De jury stelde dat
men zeer ontroerd, geboeid en
geamuseerd was door de ac
teursprestaties van de 63-jarige
Kraaykamp. (toto anp>
Orwells
Animal Farm
in Sovjetkrant
MOSKOU (Rtr) - Het Sovjetrege
ringsblad Izvestija heeft vrijdag
twee hoofdstukken uit 'Animal
Farm', George Orwells satire op
het totalitaire Sovjetsysteem onder
Stalin, gepubliceerd. De hoofd
stukken verschenen in de weke
lijkse bijlage 'Nedelja' van de
krant.
'Animal Farm' mocht jarenlang
niet worden gepubliceerd in de
Sovjetunie, omdat het verhaal van
de varkens die in Orwells boek on
der het motto "Alle dieren zijn ge
lijk, maar sommigen zijn meer ge
lijk dan de anderen" een schrikbe
wind over een boederij voeren,
werd opgevat als een aanval op het
Sovjetsysteem. Maar, zo legt Jzves-
tija de lezers nu uit, "Orwell neemt
in zijn satire niet het socialisme op
de hak. Het boek is gericht tegen
mensen die een lachertje van deze
idealen maken". De krant kondig
de aan dat het literaire blad "Novy
Mir" binnenkort Orwells roman
'1984' zal publiceren.
Trombonist uit
banc! Ellington
overleden
LOS ANGELES (AFP) - De trom
bonist Lawrence Brown, die dertig
jaar trombone gespeeld heeft in het
orkest van Duke Ellington, is vori
ge week op 81-jarige leeftijd aan
een hartaanval overleden. Dit heeft
zijn broer Harold vrijdag bekend
gemaakt.
Lawrence Brown, die opgroeide
in Pasadena in de staat Californié,
leerde behalve trombone ook pia
no, viool, tuba en altsaxofoon spe
len. Na een kortstondige samen
werking met Louis Armstrong in
1931 trad hij toe tot het orkest van
Duke Ellington. Onder hem bleef
hij musiceren tot 1951, toen hij een
overstap maakte naar Johnny Hod
ges. Daarna trad hij enkele jaren
zelfstandig op tot hij - tussen 1961
en 1972 -- onder de vleugels van El
lington terugkeerde.
Lawrence Brown heeft ook op
tredens op zijn naam staan met
Jimmv Rushing, Ruby Braff, Lio
nel Hampton en Buck Clayton.
Topacteurs falen
'Mooi Weer Vandaag' ('Home') van David
Storey in de vertaling van Bert Voeten. Met:
Julien Schoenaerts, Bernhard Droog, Hetty
Blok, Rick Nicolet en Roelof Pieters. Ge
zien op 9 september (proefvoorstelling) in
de Leidse schouwburg en op 17 september
(perspremière) in de Stadsschouwburg,
Haarlem.
HAARLEM - Twee keurige he
ren zitten op een terras en keuve
len wat met elkaar. Later komen
daar nog eens twee vrouwen bij.
Hoewel ze regelmatig beweren
het prettig te vinden om weer
eens met iemand een goed ge
sprek te kunnen voeren, toont
hun conversatie eigenlijk 'voort
durend het mislukken ervan aan.
Ze spreken voortdurend langs el
kaar heen, en als er een echt ge
sprek lijkt te ontstaan, brengt er
altijd wel iemand een of andere
gemeenplaats te berde. De Ne
derlandse titel van het stuk,
'Mooi Weer Vandaag', verwijst
direct naar zo'n cliché. Niemand
durft dat echte gesprek blijkbaar
In 1971 speelden Ko van Dijk
en Paul Steenbergen dit stuk bij
de Haagse Comedie. Het is een
beroemde voorstelling gewor
den. Na zeventien jaar kun je het
wagen om een nieuwe versie uit
te brengen. Twee topacteurs als
Bernhard Droog en Julien
Schoenaerts zijn aangetrokken
om de faam van dit toneelstuk
waar te maken Door hun vak
manschap lukt dat wel - het is
een redelijke voorstelling gewor
den - maar toch niet op die mee
slepende wijze, als je eigenlijk
zou mogen hopen.
Ruim een week geleden was er
een proefvoorstelling in de Leid
se schouwburg te zien. De ac
teurs maakten toen nog een erg
onzekere indruk. Daaraan zullen
zeker de artistieke meningsver
schillen in de voorbereidingsfase
bijgedragen hebben. Wie het pro
grammaboekje goed bestudeert,
merkt nog de gevolgen daarvan:
de naam van de regisseur wordt
niet vermeld (wat geen toeval
kan zijn) en het oorspronkelijke
decorontwerp is gewijzigd.
Het spel van de acteurs is in
tussen merkbaar verbeterd. Ju
lien Schoenaerts speelde in Lei
den traag en erg zwaar op de
hand. De toonzetting van zijn rol-
invulling heeft inmiddels een
aanmerkelijk lichtere toets ge
kregen. Toch komt hij van meet
af aan veel tobberiger over dan
Bernhard Droog die daarom
meer overtuigt. Het stuk begint
namelijk op een keuveltoon,
waarna het publiek langzaam
maar zeker duidelijk dient te
worden, dat deze vier mensen in
een psychiatrische inrichting zit
ten. Droog speelt die overgang
subtieler. Toch heeft ook
Schoenaerts in een later stadium
ontroerende momenten laten
Tegenover de keurige
satietoon van de heren staat de
volkse uitbundigheid van de
twee vrouwen die bepaald geen
blad voor de mond nemen. Bij
Scène uit 'Mooi Weer Vandaag
Schoenaerts en Bernard Droog.
Rick Nicolet blijft ondanks alles
de kwetsbaarheid van haar per
sonages steeds voelbaar. Hetty
Blok steelt vaak de show met
haar knap getimede opmerkin
gen. al neigt ze een enkele keer
iets te sterk naar een cabaretesk
typetje. Haar te overdreven uit
monstering is daar mede debet
aan, terwijl daarentegen de kle
ding van Schoenaerts meer bur
gerlijk keurig en minder bohe-
mienachtig had moeten zijn.
Zulke (ogenschijnlijk niet rele
vante) details zijn bij prachtig
stuk als 'Mooi Weer Vandaag'
van Storey van wezenlijk belang.
Zo is ook het decor, bestaande
uit slechts een paar stoelen en
een tafel, te sober: de plaats van
handeling vraagt hier om een
meer realistische coleur locale.
Als je in het programmaboekje
leest, hoe kritisch Bernhard
Droog en Julien Schoenaerts
zich over het huidige toneelkli
maat uitlaten, dan had je van de
ze acteurs toch wel meer mogen
verwachten. Ook topacteurs blij
ken niet per definitie een top-
voorstelling te kunnen garande-
WIJNAND ZEILSTRA
Concert door hel "Leiden Sinfonietta'' met
werken van J.S. Bach. G.F. Handel en J.
Pachelbel. Solisten. Johannes Leertouwer,
viool en Aart de Kort, orgel. Dirigent, Rene
Verhoeff. Gehoord op 18 sept, in de Lok-
horstkerk.
LEIDEN - Het nieuwe ensem
ble 'Leiden Sinfonietta' had een
redelijk gevulde Lokhorstkerk
rondom zich verzameld toen het
gistermiddag zijn eerste concert
voor publiek gaf. Het ensemble
had zich beperkt tot de begelei
ding van een tweetal solisten en
één werk waarin het geheel zelf
standig opereerde; een voorstel
ling van welgeteld één uur, het
geen een verstandige beslissing
was. Het ergste dat een orkest of
koor kan overkomen is zelfover
schatting. Werken die te hoog ge
grepen zijn bijvoorbeeld door
een te hoog technisch nivo of
door een te lange duur. Voor de
toehoorders moet er ook aardig
heid aan te beleven zijn.
Het ensemble lijkt me van de
gelijke makelij; gevorderde strij
kers die elk voor zich in staat zijn
een mooi afgewerkte klank tot
stand te brengen. Onder de han
den van René Verhoeff laten zij
zich aaneensmeden tot een aan
dachtig spelend en goed klin
kend geheel. Maar er blijft nog
wel iets te wensen over. De
klankverhouding tussen het hele
orkest en de solist Johannes
Leertouwer in het vioolconcert
in a-klein (BWV 1041) van Bach
was niet helemaal evenwichtig.
In de genadeloze akoestiek van
de Lokhorstkerk klinkt een sterk
aangezette orkestpartij al gauw
ongenuanceerd hard. Het vulde
de ruimte soms zó met geluid dat
er voor de wat ingetogen en sub
tiel spelende violist geen plaats
meer was. Alleen in de zachtere
passages en in het andante
kwam zijn spel meer tot zijn
recht.
Heel anders was het gesteld
met de begeleiding van de solist
Aart de Kort in het orgelconcert
no 4 (opus 4) van Handel. Een
lichtvoetige en speelse (maar wel
briljant speelse) orgelpartij werd
op regelmatige tijden opgevan
gen door de strijkers. Door oplet
tendheid van zowel dirigent als
spelers werd het tempo van de
organist overgenomen en weer
teruggespeeld zonder dat het te
veel schommelde. De organist
Aart de Kort liet nog meer van
zich horen. Twee werken van
J.S. Bach: de melodisch rijk ver
sierde triosonate in Es-groot en
een door zoon Carl Philipp uitge
breid bewerkt Choraalvoorspel
"Ich ruf zu dir.In alle wer
ken was zijn spel helder en over
tuigend. Met veel zeggings
kracht liet hij de verschillende
melodische stemmen hun ver
haal zeggen. Levensechte zinnen
en dialogen regen zich aaneen.
Tot slot het ensemble als solist
in een werk van Pachelbel: 'Ka
non und Gigue'. Op een zich her
halend thema in de bas vielen
eerste en tweede strijkers en al
ten na elkaar in met dezelfde me
lodie. Door de herhaling ontstaat
een gevoel van onontkoombaar
heid, waar alleen klanksterkte en
sfeer wat afwisseling en verlich
ting kunnen brengen. Ondanks
de bemoeienissen van René Ver
hoeff bleven de bassen soms wat
zwaar klinken. Ook de driestem
migheid in de strijkers kan in de
toekomst wellicht wat luchtiger
en daardoor nog doorzichtiger
uitgevoerd worden, maar verder
niets dan lof voor deze eerste uit
voering.
MONICA SCHIKS
Cultuur EG-landen in Griekenland
STRAATSBURG (GPD) - Zowel
het Europees Parlement als de Eu
ropese Commissie zijn voorstander
van het vestigen van een centrum
van Europese culturen en bescha
vingen in Griekenland. De Griekse
minister van cultuur, de vroegere
zangeres Melina Mercouri, heeft
daar reeds plannen voor ontwik
keld.
Het museum, dat nog moet wor
den gebouwd, stelt permanent het
culturele erfgoed ten toon van alle
twaalf lidstaten van de Europese
Gemeenschap. De kosten van de
bouw en de inrichting van het pres
tigeproject, enkele tientallen mil
joenen guldens, zullen door Brus
sel moeten worden gedragen.
Griekenland is de enige kandi
daat voor de vestiging van het gi
gantische museum. Niet alleen om
dat het ooit de bakermat was van
de Europese cultuur en bescha
ving. maar ook omdat het geen en
kele Europese instelling binnen
zijn grenzen heeft.
In het Europees Parlement werd
gisteren gesteld dat het nieuwe Eu
ropa meer dan alleen een gemeen
schap van economische belangen
is. Ook de culturele dimensies zul
len tot de contouren van 1992 moe
ten gaan behoren.
Nederland bekroont
Zweedse jeugdfilm
AMSTERDAM (ANP) - Aan het
eind van het cinekid-filmfestival in
Amsterdam is zaterdag de jaarlijk
se filmzienprijs aan de culturele at
taché van Zweden uitgereikt voor
de film 'Ake's wereld' van de
Zweedse regisseur Allan Edwall.
De jury onder voorzitterschap van
filmcriticus Hans Beerekamp vond
dat de droevige avonturen van de
jonge Ake de beste jeugdfilm van
het afgelopen jaar was en plaatste
daarbij de kanttekening dat er wei
nig kinder- en jeugdfilms in dit jaar
waren uitgebracht.
